RURY BONIFRATERSKIE

/283/, część m. Lublina, RURY BRYGIDKOWSKIE /284/, część m. Lublina, RURY JEZUICKIE /285/, część m. Lublina, RURY ŚWIĘTEGO DUCHA /286/, część m. Lublina, RURY WIZYTKOWSKIE /287/, część m. Lublina. Na terenach położonych wzdłuż drewnianych rur doprowadzających lewym brzegiem rzeki Bystrzycy wodę do m. Lublina, leżały folwarki duchowne. Lublin zamknięty w murach miejskich miał mało studzien, ponadto były one głębokie, bo sięgające do poziomu wód rzek płynących pod miastem. Miasto otrzymało przywilej na urządzenie wodociągu już w 1471 r. (MHL 19), ale dopiero kiedy wyschła ostatnia studnia w mieście, leżąca przy Bramie Grodzkiej, zabrano się w 1506 r. do budowy wodociągu (MHL 31), uruchomionego w kilka lat później. Folwarki, obok których rury wodociągowe od Wrotkowa przechodziły istniały wcześniej, ale na pewno już w XVI w. zaczęto je nazywać rurskimi, a później krótko Rurami. Najbliższy miasta i najstarszy był folwark brygidek istniejący od dwudziestych lat XV w., stąd osiedle przy nim powstałe otrzymało nazwę Rury Brygidkowskie. Leżało ono w okolicy zbiegu obecnych ulic Chopina, Lipowej, Świerczewskiego i Narutowicza. Od tych Rur dalej w kierunku południowo-zachodnim leżały Rury Świętego Ducha, folwark należący do szpitala, przy kościele Św. Ducha obok Bramy Krakowskiej. Ten folwark był równy wiekiem, ewentualnie nieco starszy od folwarku brygidek. Następny folwark należał do jezuitów osiadłych w Lublinie w 1582 r. i to były Rury Jezuickie. Folwark wizytek przybyłych do Lublina w 1723 r. nazywano Rurami Wizytowskimi, a najdalej położony folwark bonifratrów, przebywających w Lublinie od 1653 r., to Rury Bonifraterskie. Te ostatnie popularnie nazywano Czuby (zob.), od rzeźby terenu, który charakterystycznymi występami wrzynał się w dolinę rz. Bystrzycy. Nazwa Rury była notowana już w XVII w. W rejestrze z 1674 r. występuje Rurski folwark (KPogł.L 55), a w 1676 r. zapisano folwark jezuicki „in Canalibus” (SG X 17) - pisany przez duże C, gdyż widocznie tłumaczono z języka polskiego „na Rurach”, tak jak się do dzisiaj powszechnie w Lublinie mówi, nigdy zaś „w Rurach”. Opisano wówczas folwarki: jezuicki z 53 mieszkańcami, brygidkowski ze 106, bonifraterski z 31 mieszkańcami. Widnieją też Rury na mapie z 1786 r. (Perth), wymieniane są w l. 1787 (SLDK), 1801 (Hld), kiedy miały łącznie 82 domy, w 1827 r. miały 57 domów i 331 mieszkańców. Tędy wzdłuż rzeki Bystrzycy prowadziła stara droga od Krakowa i Sandomierza, ślad jej wytycza odkryty na Rurach Bonifraterskich w 1928 r. bogaty skarb monet krzyżowych z XI w. i srebrnych sztabek sztancowanych. W 1905 r. istniały w gm. Konopnica Rury: Bonifraterskie wieś i kolonia, Brygidkowskie wieś i folwark, Jezuickie wieś i folwark, Świętego Ducha wieś i folwark, Wizytkowskie wieś - łącznie 192 domy i 1383 mieszkańców (SKLG 351-353). W 1916 r. Rury Brygidkowskie i Świętego Ducha zostały włączone do miasta (DL 21), resztę Rur wchłonął Lublin w 1959 r. (DL 22). Nazwy poszczególnych dawnych wsi Rur utrzymują się nadal, obecnie na ich terenie powstają nowe osiedla mieszkaniowe.