(1216 terra Lubouie, terra Lubowe, terra Lubeo, Lubouia, terra Lvbaie, terra Lubovie, terra Loboviensis, terra Lubbouie, terra Lubuviensis).

2. 1260 granice cz. bpiej t. Ł. między rzekami Wel i Drwęcą (UC nr 59); 1289 cz. t. L. nadana przez bpa Wernera kap. chełm. między Drwęcą i Brynicą i fluentum S. Marie (?) (UC nr 120); 1303 granice między z. lub. i z. sasińską: Drwęca od miejsca, gdzie wpada rz. Gryźla aż do góry Sassenpile wzdłuż Omula prosto do źródła rz. Rumienicy aż do Wkry wpływającej do jez. Rumian (UC nr 156); 1338 bp chełm. Otto i w. m. Dytrych v. Altenburg ratyfikują granice między cz. bpią i cz. Zak. t. L.: od miejsca, gdzie Gryźla wpada do Drwęcy w górę rz. aż do góry Hasenberg, stamtąd do Omula wzdłuż rz. Rumienicy, do jez. Rumian, gdzie Wkra doń wpada, wzdłuż Wkry, jezior Zarybinka, Tarczyńskiego i Grądów (Ryben, Muncwyn, Rezcekaw), koło jez. Hartowiec (Zcertowicz), wzdłuż drogi zwanej „via Ruthenicalis” aż do Prątnicy, którą granica przecina, dalej naprzeciw Lubawy do rz. Sandeli, Drwęcy i w górę Drwęcy do Gryźli (UC nr 261); 1379 komisja ustala granicę między dobrami kap. w z. lub. i maz. wzdłuż Brynicy (UC nr 354).

3. 1216 papież Innocenty III zatwierdza darowiznę t. L. uczynioną przez ochrzczonego Prusaka Surwabuno bpowi Chrystianowi (Pr U 1/1, nr 9); 1240 spór między Zak. i książętami maz. o t. L.: legat papieski Wilhelm obecny na pierwszym zjeździe w Płocku, na drugim w Dobrzyniu, z powodu nieobecności na trzecim zjeździe w Michałowie książąt kuj. przesądza prawa własn. z. lub. Zakonowi (Pr U 1/1, nr 132; UC nr 6); 1242 Konrad, ks. krak.-łęczycki z synami Bolesławem maz., Kazimierzem kuj. i Siemowitem o układzie zawartym niegdyś przez bpa Chrystiana z Zak.: 1/3 t. L. przypadać miała bpowi Chrystianowi, a 2/3 Zakonowi, z cz. Zak. mistrz kraj. Henryk de Wida 1/2 oddał ks. Bolesławowi maz. za układ przeciw Świętopełkowi pomorskiemu (PrU 1/1, nr 139); 1247 Zak. nadaje ks. Kazimierzowi kuj. połowę należącej do niego t. L. (PrU 1/1, nr 190; UC nr 15); 1251 bp chełm. Heidenreich nadaje kap. chełm. 600 ł. w swej cz. t. L. (Pr U 1/1, nr 250); 1254 w. m. Poppo v. Osterna obiecuje ks. Kazimierzowi kuj. 1/2 cz. t. L. za zrzeczenie się ziem Polesian i Golędzian (PrU 1/1, nr 303); 1257 Kazimierz kuj. przekazuje własność należnej mu 1/2 t. L. bpstwu chełm. (PrU 1/2, nr 31; UC nr 51); 1257 układ bpa płockiego Andrzeja z Zak. zatwierdzający posiadanie przez bpa 200 ł. w z. lub. na granicy maz. (UC nr 52); 1258 papież Aleksander VI zleca kantorowi i scholastykowi z Kruszwicy rozpatrzenie sporu między kap. chełm. i Zak. o t. L. (PrU 1/2, nr 50); 1260 m. kraj. Hartmund v. Grundbach zaświadcza nadanie przez swych poprzedników Henryka v. Wida 1/3 z. lub. i Poppona 1/6 z. lub. Kazimierzowi kuj., który sprzedał 1/3 cz. bpowi chełm., na co mistrz kraj. wyraża obecnie zgodę (PrU 1/2, nr 102); 1289 bp chełm. Werner prosi papieża Mikołaja o zatwierdzenie swego układu z bpem Tomaszem i kap. płocką, nadającego bpowi płockiemu 300 ł. w z. lub. przyległe do jego diec. (ibid. nr 549); 1291 bp chełm. Werner nadaje kap. chełm. 300 ł. koło góry Chornichium (Kurzętnik) za odstąpienie 300 ł. bpowi płockiemu (UC nr 126).

5. 1243 L. należy do nowo utworzonej diec. chełm. (UC nr 9).

6. 1331 walki wojsk Gedymina z Zak. na terenie z. lub. (SRP 2, 467-8); 1427 wieś Gutowo położona w z. lub.¹Jest to ostatnia wzmianka o z. lub.; traktat II pokoju tor. w 1466 r. wymienia z. chełm. z grodami, wśród których Bratian i Lidzbark położone na terenie dawnej z. lub. (Stv. 2, 266) (UC nr 547).

7. PrU 1/2, nr 50; Kujot S., Dzieje, 681-6; Włodarski B., Rywalizacje o ziemie pruskie, 26-7.