(1282 Crascaw, 1328, 1351 Crascow, 1442 Craskow, 1465-7 Crastow, 1467 Kraskow, 1470-80 Kraszkow, Krasszkow, Craszkow, 1504 Kraszkow, 1506, 1531, 1569 Craskow, 1510 Kraslow, 1529, 1531 Crascow, 1532 Krasskoff, 1564n. Kraskow [ale: 1577 Krasskow, 1629], 1780 Kraszkow, 1827 Kraszków, 1883 Kraszków i K. Opatowski; Kam. 103; Niec. 110: Kop.K 188) 12 km na NW od Opatowa; ok. 16 km na E od kl.

1. 1328n. z. sand. (ZDM IV 907), 1442n. pow. sand. (Mp. IV 1434), 1827 pow. opat. (Tabela I 241); 1470-80n. par. Momina (DLb. II 470).

2. 1467 rozgraniczenie części klaszt. w → Milejowicach i K., cz. szlach. w Milejowicach oraz Nieskurzowa należącego do bpa włocł., końcowa cz. granicy biegnie od narożnicy między K. [cz. klaszt.], Milejowicami [cz. szlach.?] i Nieskurzowem wzdłuż starych, teraz odnowionych znaków granicznych między Nieskurzowem i K. należącym do opata i konw. święt., prowadzących przez zarośla do drogi zw. „Praskolka” dzielącej obie te wsie (TN XX 68); 1470-80 graniczy z → Janowicami [sand.], Milejowicami, Truskolasami i Piórkowem oraz wsiami doń przyległymi (DLb. III 234); 1780 → Wierzbątowice.

3. Własn. podzielona.

3A. Własn. bpa lubus., następnie szlach.

1282, 1328 Leszek Cz., a następnie Władysław Łok. nadają imm. posiadłościom bpa lubus., m.in. K. z dużym gajem (ZDM IV 881, 907); 1465-7, 1470-80 cz. należy do bpa lubus., jest tu 1 ł. z dawna kmiecy, na którym siedzą Marek i Czepan, 1 zagroda, sad bpa, duży las. Kmiecie płacą po 1/2,5 grz. czynszu, 6 gr za stację króla, dają po 2 koguty, 2 sery, sep: po 2 kor. pszenicy i 3 kor. owsa, za stację po 3 kor. owsa i 2 koguty (Ludat 50; DLb. I 640);

1514 bp lubus. Teodoryk sprzedaje dobra opatowskie Krzysztofowi Szydłowieckiemu, kaszt. sand. (F. Kiryk, Opatow XIII-XVI w., SH 37, 1984 182n., tam dalsi właściciele); 1531 z cz. wwdy krak. w K. i Worowicach pobór z 2 ł. (ASK I/10 454v); 1532 jw. pobór z 1,5 ł. (ib. 594); 1564-5 wieś służebna (LS 1564-5 331); 1787, 1827 → p. 3B; 1883 osada leśna, 1 dom, 4 mkw, 1 morga (SG IV 649).

3B. Własn. kl. święt.

1351 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. średz. imiennie wyliczone posiadłości kl. święt., w tym K. (Derwich 1992 278); 1442 Władysław Warn. przenosi na pr. średz. imiennie wyliczone posiadłości kl. święt., w tym Milejowice, Wierzbątowice, Janowice i K. (Mp. IV 1434; AG 1843); 1470-80 większa cz. wsi należy do opactwa święt. Dobry folw. klaszt., 8,5 łkm., 1 lub 2 karczmy z rolą. Kmiecie płacą po 1 wiard. czynszu i 4 gr poradlnego, dają po 30 jaj, 2 koguty, pracują po 2 dni tyg. własnym wozem lub pługiem, karczmarz płaci 2 grz. czynszu (DLb. III 234; II 470);

1504 pobór z 4 ł. i 2 karczem (ASK I/7 101v, 130); 1510 pobór z 4 ł. i karczmy z 1/2 ł. (ib. I/10 17v); 1531 z cz. kl. święt. w K. i Worowicach pobór z 4 ł. i karczmy (ib. 454); 1532 jw. z 3,5 ł. i karczmy (ib. 594, 625); 1553 Zygmunt A. przenosi na pr. niem. imiennie wyliczone dobra kl. święt., w tym K. (AG 1909); 1569, 1571 opat święt. daje pobór z 4,5 ł. i karczmy (ASK I/7 258v, 332, 403); 1573 opat i konw. święt., ponieważ karczmarz Jan Stypula, który za zasługi przy odnowieniu karczmy w K., w zamian za 60 grz., otrzymał tę karczmę w dzierż. aż do trzeciego pokolenia i zm. w kilka tygodni po uzyskaniu tego przyw., pozostawiając ż. Barbarę i 3 córki, biorąc pod uwagę wkład Barbary, od ponad 20 lat żyjącej pobożnie z mężem i zajmującej się gospodarką, zmieniają wspomniany przyw. i nadają tejże Barbarze w dożywotnią dzierż. karczmę z pożytkami, zastrzegając dla siebie pr. opieki nad córkami zm. (AG 5658);

1577 opat święt. daje pobór od 9 kmieci na 4,5 ł. oraz z karczmy (ASK I/7 571v); 1578 jw. z 4,5 ł., od 4 komor. bez bydła, 1 rybaka i z karczmy (ib. I/10 766v; Paw. 187); 1580 nowi dzierż. części klaszt. w Szczegle i Worowicach otrzymują na 4 lata pr. wolnego wyrębu lasu i zarośli w K. na potrzeby budowlane, które to prawo teraz posiada Andrzej Stranski, dzierż. folw. Wierzbątowice i wsi doń przyległych (AG 1899); 1594 nowi dzierż. części klaszt. w Szczegle i Worowicach otrzymują pr. wolnego wyrębu w K. (ib. 1905); 1629 opat święt. daje pobór od 11 kmieci na 4,5 ł. i 2 komor. bez bydła (RS 1629 56); 1662 opat święt. daje pogłówne od 66 mkw wsi (ASK I/67 26); 1673 jw. od 52 mkw (ib. 233v); 1674 jw. od 40 mkw (ib. 456v);

1780 należy do klucza wierzbątowickiego dóbr stołu opata klaustralnego. 8 kmieci, w tym 3 pełnorolnych (wójt Marcin Machula, Michał Makosz, Józef Kosarz) i 5 niepełnorolnych (Karol Piątek, Wawrzeniec Warych, Wawrzeniec Banaczek, Kasper Job, Marcin Wujcik), 1 rola opust., 1 półrol. (Piotr Zięba), I chał. (Szymon Wołowiec), który jako polowy jest wolny od powinności, 7 komor. (Stanisławowa Nawrotowa, Jędrzej Machula, Józef Matuszczak, Matus Banaczek, wd. Tkaczykowa, Stanina, Franciszek Florczyk). Kmiecie pracują po 3 lub 4 dni tyg. sprzężajem w 2 konie i 2 woły, odrabiają po 4 dni powaby i 12 łokci oprawy, płacą po 1/18 zł czynszu, dają po 3 kor. żyta, 2 kapłony i 30 jaj. półrol. daje połowę wymiaru, chał. pracuje 1 dzień tyg. pieszo i odrabia 2 dni powaby. Poddani oprócz komor. wożą zboże na targi i do Wisły na „Fryor”, stróżują, strzygą owce, obrabiają kapustę i konopie. Komor. dostają zasiane zagony dworskie, po 2 żyta i jęczmienia, 1 grochu. Subsidium charitativum wynosi 436 zł (Inw. Wierzbąt. 6-8, 18); 1780-2, 1787 → Wierzbątowice; 1787 cała wieś liczy 110 mkw, w tym 3 Żydów (Spis I 414; II 134); 1819 wieś K. należy do stołu opata (AOkup. 3v); 1827 cała wieś ma 14 domów i 136 mkw (Tabela I 241); 1883 cz. klaszt. [?] ma 29 domów, 178 mkw i 464 morgi (SG IV 649).

4. 1351, 1442, 1553, 1573 → p. 3B.

5. Dzies. należy do kl. święt. i bpa lubus., następnie do pleb. Mominy.

1465-7 (1405) ze swojej cz. dzies. bierze bp lubus., a jej wart. łącznie z dzies. ze Szczegła i Truskolasów wynosi 4 grz. (Ludat 50, 69); 1470-80 z cz. bpa lubus. dzies. kon. z 4 wiązek i snop. wart. 4 grz. zwożą do jego stodoły, z cz. kl. święt. dzies. snop. i kon. dowożą temuż opactwu, folw. nie daje dzies., przeznaczając ją na własne potrzeby (DLb. I 640; II 470; III 234); 1514 → p. 3A; 1529 dzies. snop. wart. 7 grz. należy do stołu opata święt. (LR 350); 1780 dzies. snop. należy do dworu opata święt. w Wierzbątowicach, oprócz 4 staj zw. „Xiążka”, z których bierze ją pleb. Mominy (Inw. Wierzbąt. 8); 1784-6 opat święt. traci dzies. z K. na rzecz pleb. Mominy (Gacki 275, 277; → Wierzbątowice); 1819 dzies. dawniej należała do stołu opata, teraz oddawana folwarkowi Wierzbątowice (AOkup. 10v).

7. Derwich 1992 wg indeksu.

8. Osada wielokulturowa, neolityczna i wśr. (Kat.arch. 34).

Uw. Por. Rajec.