BOISKA

(1380 Boiszka, 1391n. Boyska, 1454 Boÿszka, 1470-80 Bogyska, Boyska, 1510, 1540, 1569, 1570, 1577 Boÿska, 1517n. Boyska, 1538, 1553n. Bogiska, 1576 Boÿszka, 1650-1 Boiska, w Boiskach, Boiszczanie, do Boiska, 1660n. Boiska; Kosyl 39, 58; Kam. 31; Kop.R 209; NMP I 264/2) 5 km na N od → Solca nad Wisłą, na lewym brzegu Wisły; ok. 60 km na NE od kl., 4 km na W od → Braciejowic.

1. 1380n. pow. rad. (ZDM I 161)1Ale w l. 1538 i 1540 pow. sand. (ASK I/10 665v; 1/83 11v), 1827 pow. opat. (Tabela 131); 1470-80n. par. Solec (DLb. II 574).

2. 1380, 1459 → Goszcza; 1470-80 graniczy z → Białobrzegami, → Wolą [Solecką] i Solcem (DLb. III 241); [1491-1501] → Goszcza; 1512, 1517, 1519, 1530, 1554, 1565 graniczy z Solcem, Wolą Solecką i Białobrzegami (→ Goszcza); 1592 Jan Machowski z Machowa pkom. sand. powtarza akt komornika granicznego powiatu radomskiego Jerzego Piaseckiego z tego roku odnawiający granice m. król. Solec oraz wsi: B., należącej do kl. święt., i Białobrzegi Jana Zielińskiego. Wiodą one od narożnicy między B., Białobrzegami i m. Solec wzdłuż 9 kopców i 4 znaków krzyża na drzewach przez bór „Brins” ponad oranym łęgiem, drogą z B. do → Świesielic, wzdłuż 2 kopców i 3 znaków krzyża do nowo wykarczowanej roli, gdzie usypano nowy kopiec, dalej wzdłuż 9 kopców do drogi publicznej z Solca do → Janowca, gdzie poddani z Białobrzegów oskarżeni zostali o zniszczenie granic klaszt., za nią 4 kopce wiodą do rowu Zimny Dół i do Wisły (Istula), dawniej znanej jako Przeria (Przyrya), która stanowi granicę między królewską wsią → Jarnołtowice należącą do tenuty soleckiej, a wsiami Goszcza, Braciejowice i → Zakrzów kl. święt., tu też umieszczono narożnicę (AG 6343); 1660-4 Wola Solecka graniczy „po jednej stronie od kopanego rowu idąc końcami Baranowa aż do kopców p... [brak], także w koniec boru idą oo. świętokrzyskich do wsi Boisków należących, z drugiej strony schodzą się z borem miasta Solec” do Lipska (LS 1660-4 I 189); z gruntem Grabowiec wsi Jarnołtowice [ob. wieś Grabowiec], który „consistit za Wisłą przy lesie jaruntowiczkim, z jednej strony graniczy z lasem oo. świętokrzyskich do B. należącym, w ostatku Wisła z 2 stron oblewa” (ib. 185); graniczy też z łanem wójtowskim na przedmieściu Solca (ib. 172); 1680, 1780 rozgraniczenie dóbr kl. święt. B., Goszcza, Braciejowice i → Głodno od Solca, Woli Soleckiej, Kamienia i Janiszowa (ZDP rps 11037 43-69); 1789 graniczy z Wolą Solecką (LS 1789 II 20), zaś → Kępa Boiska graniczy z wsią Kamień (ib. 26).

3. Własn. szlach., od 1459 r. kl. święt.

1380, 1391, 1459 → Goszcza; 1437 Jan z B. (ZK CL k. 51); 1470-80 własn. kl. święt., 7 łkm., karczma z rolą. Kmiecie płacą po 18 gr czynszu, dają po 30 jaj, 2 koguty, 1 serze, nie dają sepu, pracują po 1 dniu tyg. własnym wozem lub pługiem, odrabiają obie powaby 2 kosiarzami i 2 kosami, karczmarz płaci 18 gr czynszu, nie pracuje (DLb. III 241; II 574); 1510 pobór z 2,5 ł. (ASK I/10 44v); 1529 należy do stołu konw., daje 10 gr czynszu (LR 350); 1538, 1540 z Goszczy i B. pobór z 3 ł. (ASK I/10 665v; 1/83 11v); 1569, 1576 dzierż. Piotr Kowalski2Dzierżawił też cz. Braciejowic , pobór z 1,5 ł. (ib. I/7 422, 584; 1/8 517; Paw. 323); 1570 własn. opata, pobór z 1,5 ł. i karczmy (ASK I/7 288, 383); 1577 star. solecki daje pobór z 1,5 ł. (ib. I/8 725);

1650 konw. święt. daje pobór z 17 domów i 1,5 ł. (AG nab. 936 9v); 1651 należy do stołu konw., dwór [?], 6 kmieci, 6 półrol., 4 zagr., 6 chał., 5 komor., karczma. Wszyscy płacą czynsz na ś. Marcina [11 XI], kmiecie po 9 gr, półrol. po 4,5 gr, zagr. po 3 gr, chał. po 1 gr, karczmarz 24 fl., oraz za robotę i stróżę dalsze 24 fl. Kmiecie dają po 30 jaj, 3 kapłony, 6 mat, 3 łokcie przędzy konopnej, 2 łokcie zgrzebnej i 1 łokieć poczesnej, 1 kor. chmielu, 2 kor. żołędzi, półrol. po 1 kapłonie, 3 maty, 0,5 kor. chmielu, 1 kor. żołędzi, zagr. po 20 jaj, chał. po 1 kor. żołędzi, a komor. po 0,5 kor. żołędzi. Kmiecie pracują od śródpościa do ś. Marcina po 4 dni tyg., a od ś. Marcina do śródpościa po 3 dni tyg., zagr. po 3 dni tyg. piechotą, zagr. połowni i chał. po 2 dni tyg. pieszo, komor. po 1 dniu tyg. Wszyscy odrabiają 4 dni pomocnego w „lecie i kaczmarce” (ib. 10, 16, 17-7v); 1662 pogłówne od dzierż. Melchiora Bleszczowskiego z żoną oraz 72 czeladzi folw. i poddanych (ib. I/67 102); 1673 pogłówne od zarządcy Młodkowskiego z żoną, 11 czeladzi folw., 73 mkw wsi oraz od Lignawskiego z żoną, matką i 2 osób familii (ib. 270); 1674 w B. mieszka prokurator klaszt. (Gacki 282); 1693 → Bronowice, p. 5; 1786 dwór w B. (Perthées); 1787 liczy 245 mkw (Spis I 394; II 114); 1789 własn. kl. święt., daje 9744/2 zł dochodu (Osad.rad. II 249); 1819 wieś B. z folw. należy do stołu konw., liczy 26 domów, jest tu drewn. dwór klaszt. o 4 pokojach, w którym mieszka prokurator kl., i zdezelowana kaplica z ołtarzem (AOkup. 6v. 79-84v, 237); 1819 przebywa tu stale Bernard Suwalski OSB prowizor, prokurator, plenipotent i sekretarz klaszt. (Gacki 334); 1827 ma 42 domy i 300 mkw (Tabela I 31).

4. 1553 → Goszcza.

5. Dzies. należy do bpa krak., okresowo do kl. święt.

1470-80 z całej wsi dzies. snop. i kon. wart. do 6 lub do 4 grz. dowożą bpowi krak. (DLb. II 574; III 241); 1529 dzies. snop. wart. 10 gr pobiera bp krak., a wart. 1 grz. należy do stołu konw. święt. (LR 27, 352); 1644, 1647, 1674, 1740 dziedzice wsi Białobrzegi, → Lucimia, → Łęka i → Janowiec dostarczają do B. należne z tych wsi opactwu dzies. w naturze lub w pieniądzu (Gacki 282-3, 288); 1782 zamiast dotychczasowych 200 zł, kl. święt. ma płacić dziekanowi kieleckiemu za dzies. z gruntów dworskich i poddanych w B. 400 zł rocznie (Lefebvre V/5 164v; Gacki 277); przed 1819 drewn. kaplica ś. Benedykta z ołtarzem tegoż wezwania, który później został przeniesiony do kościoła w Pawłowicach. Przy kaplicy znajdował się dwór klaszt., w którym mieszkał zazwyczaj jakiś zakonnik (Gacki 245-6; Wiś.Ił. 236); 1819 → p. 3; po 1819 r. bp sand. podarował sprzęty z kaplicy Badeniemu, dzierż. tych dóbr (Gacki 338).

7. ZDP rpsy 5693-5702; SG I 292-3; Wiś.Ił. 217, 230, 236; Krzepela 79; Szafran 179; Sułowska 34, 57, 60, 67; Sochacka wg indeksu; Derwich 1992 wg indeksu.

1 Ale w l. 1538 i 1540 pow. sand. (ASK I/10 665v; 1/83 11v).

2 Dzierżawił też cz. Braciejowic.