BLEDZEW

(1312 or. Blesowe, Blesow, 1418 Bledzewo, 1421 Blyedzewo, 1460 Bledzow, 1509 Blesso, 1521 Bleszowo, 1944 Blesen) m., 10 km na SW od Skwierzyny.

1. 1312, 1315 wieś B. (Wp. 2 nr 953; CDB B 1, 376 z błędami or. Bledz. A 11); 1433, 1485 oppidum B. (Neumark nr 733; Pot. 304, 44).

1507 n. pow. pozn. (ASK I 5, 1); 1412 n. par. własna (Dok. og. duch. A 9).

2. 1312, 1315 granica zewnętrzna wsi B. i Sokola Dąbrowa biegnie od kopca przy sośnie kolejno: przez wzgórze Caukenberg, koło bagna Myzelkensbude, wzdłuż drogi do Międzyrzecza od dębu i sosny, na której kiedyś kogoś powieszono, do doliny nad Obrą, wzdłuż Obry (per totalem descensum Obrę), przez miejsce zw. Pynnow, przecina drogę z Goruńska idącą w dolinie i dochodzi do rz. Ponikwa (granicę od Pynnow do Ponikwy oznaczyli niegdyś kopcami Wyczesław i Beniamin1Za czasów Władysława Od. [zm. 1239] zapewne tenże sam Beniamin rozgraniczał teren wsi → Popowo z Górzycą (Wp. 2 nr 958, 978). Przyjąć więc można, że i wspom. tutaj granica datuje się z tego samego czasu) i dalej kolejno idzie koło bagna i drzewa zw. Civoda, od tegoż drzewa wzdłuż do Landsbergu [obecnie Gorzów Wlkp.] do 3 drzew znajdujących się przy granicy Sokolej Dąbrowy i Osiecka i dalej wzdłuż tejże drogi do pierwszego wzgórza i przez lasek dębowy do bagna Międzygórze (Wp. 2 nr 953; CDB B 1 s. 376 z błędami; Bledz. A 11); [1402-08] granica → Wielkopolski z N. Marchią [na SW od Gorzowa Wlkp.] przecina drogę bledzewską i drogę z Sokolej Dąbrowy (Wrede 118); 1418 Sędziwój Ostroróg, wda pozn., rozgranicza B. z Górzycą: granica biegnie od Obry do źródła Kobila Studzionka, a następnie przez jez. Głębokie tak, że jeden brzeg jeziora należy do B., a drugi do Gorzycy (Wp. 5 nr 288); 1545 opat z B. prowadzi spór z Zygmuntem Bukowieckim z Chyciny i Goruńska o granicę B. i Sokolej Dąbrowy z Goruńskiem (Hertel Blesen 134-135); 1581 3 młyny → p. 3.

3. Własn. monarsza, potem cyst. z Ząbrska i z Bledzewa (→ Bledzew opactwo). 1312, 1315 wieś Bledzew, [ok.] 1412 n. B. siedziba opactwa → Bledzew, opactwo; 1433 m. B. → p. 6; 1485 Kazimierz Jag. na prośbę opata ustanawia w m. B.2Na podstawie faktu, że w spisie miast z 1458 r. (CMP nr 119) B. nie figuruje, a w 1485 król nazywa B. miastem, A. Warschauer a za nim inni podają niesłusznie, że B. otrzymał pr. miejskie między r. 1458 a 1485 (Warschauer 13) jarmarki: w trzecią niedzielę w. postu, w niedzielę po ś. Bartłomieju [24 VIII] i w niedzielę po śś. Szymonie i Judzie [28 X] oraz targi na każdą sobotę (Pot. 304, 44); 1507 m. B. płaci 4 fl. węg. albo 3 grz. szosu (ASK I 5, 1); 1543 [reg. 1564] komisarze wyznaczeni przez króla do rozsądzenia sporów między m. B. a opatem bledz. przyznają mieszczanom z B. pr. do swobodnego wykonywania swych czynności: handlu, rzemiosła, warzenia piwa i sprzedawania go w okolicznych wsiach i miastach, m.in. w Międzyrzeczu (Pot. 304, 45); 1549 Rafał Modrzejewski opat w B. zatwierdza wilkierz dla cechu krawców w B., wzorowany na wilkierzu krawców ze Skwierzyny (Hertel Blesen 136); 1565 Zygmunt August na prośbę opata ustala nowe terminy jarmarków m. B.: w trzecią niedzielę w. postu, w niedzielę przed ś. Janem [24 VI] i na ś. Katarzynę [25 XI], a targi w środy oraz zrównuje B. w prawach z in. miastami w Polsce3W r. 1619 Zygmunt III nadał m. B. pr. chełmińskie (SLP nr 239) (SLP nr 236); 1581 szos oraz pobór z m. B.: od 8 1/2 ł., od 9 rzem., od warzenia i wyszynku gorzałki, od pastucha i 93 owiec oraz od 3 młynów: Borowego o 1 kole, Tymskiego o 1 kole i miejskiego (molendinum civile) o 2 kołach; czopowe od 4016 beczek (tuna) [piwa] od 778 kwart gorzałki (vinum crematum) i od 4 beczek śledzi; ogólny dochód z podatku wynosi 568 fl. 10 den. 12 gr (ŹD 49).

4. 1565 pr. miejskie → p. 3.

5. 1412 bulla papieska z 1411 r. przeciwko grabieżcom dóbr kościelnych ma być ogłoszona m.in. w par. B. (Dok. og. duch. A 9); 1448 discretus Jan rektor szkoły [w B.] (Bledz. B 9); 1510 par. B. [formularz nie wypełniony] (LBP 175); 1540 par. B. w spisie parafii płacących podatek (contributio) [formularz nie wypełniony] (CP 404, 51v); 1589 (obl. 1603) pleban w B. miał rolę, lecz obecnie jest ona tak zarośnięta, że nie można jej orać; w m. B. zaledwie 6 katolików, szerzenie się herezji wynikiem niedbalstwa opatów; 1603 kościół par. Ś. Katarzyny; podlegają mu wsie klaszt.: Ząbrsko, Chełmsko, Popowo, Twierdzielewo, Rokitno, Sokola Dąbrowa, Nowa Wieś, Stary Dwór, Osiecko [i Kalsko]4Zestawienie to nie oznacza, że wszystkie te wsie i ich kościoły należą do par. Bledzew, lecz obrazuje stan przejściowy spowodowany brakiem kapłanów. Na początku XVI w. samodzielne parafie były w B., Chełmsku, Osiecku, Rokitnie, Sokolej Dąbrowie i w Zemsku, a w r. 1640 pozostały: par. Bledzew z filią w Starym Dworku, par. Rokitno z filiami w Chełmsku, Kalsku i Twierdzielewie, par. Sokola Dąbrowa z filiami w Nowej Wsi i Osiecku oraz par. w Zemsku z filią w Popowie (ASK I 3, 4, 6, 17v, 24; LBP 175; AV 10, 87-100v), w których kościoły są nie obsadzone z powodu braku kapłanów [zakonników] (AV 3, 26v); 1640 par. B. posiada filię (oratorium sive ecclesia) w Starym Dworku (AV 10, 88, 90).

6. 1433 w dniu 6. V. wójt N. Marchii zdobył i spalił m. B. wraz z klasztorem i okolicznymi wsiami (Neumark nr 733); 1498 zakonnicy z B. zanotowali, że 27 X ok. godz. 5 w nocy była wielka burza (SŹ 3, 177); 1513 Jan bp pozn. i Mikołaj wda pozn. Lubrańscy oraz Łukasz Górka kaszt. pozn. wyznaczeni zostali posłami na zjazd w dniu 15 X w B. z posłami Jana margr. brand. w celu załatwienia sporów między poddanymi obu stron (MS 4/1 nr 2179).

7. L. Hertel, Geschichte des ehemaligen Zisterzienserklosters Blesen, Blesen 1928.

1 Za czasów Władysława Od. [zm. 1239] zapewne tenże sam Beniamin rozgraniczał teren wsi → Popowo z Górzycą (Wp. 2 nr 958, 978). Przyjąć więc można, że i wspom. tutaj granica datuje się z tego samego czasu.

2 Na podstawie faktu, że w spisie miast z 1458 r. (CMP nr 119) B. nie figuruje, a w 1485 król nazywa B. miastem, A. Warschauer a za nim inni podają niesłusznie, że B. otrzymał pr. miejskie między r. 1458 a 1485 (Warschauer 13).

3 W r. 1619 Zygmunt III nadał m. B. pr. chełmińskie (SLP nr 239).

4 Zestawienie to nie oznacza, że wszystkie te wsie i ich kościoły należą do par. Bledzew, lecz obrazuje stan przejściowy spowodowany brakiem kapłanów. Na początku XVI w. samodzielne parafie były w B., Chełmsku, Osiecku, Rokitnie, Sokolej Dąbrowie i w Zemsku, a w r. 1640 pozostały: par. Bledzew z filią w Starym Dworku, par. Rokitno z filiami w Chełmsku, Kalsku i Twierdzielewie, par. Sokola Dąbrowa z filiami w Nowej Wsi i Osiecku oraz par. w Zemsku z filią w Popowie (ASK I 3, 4, 6, 17v, 24; LBP 175; AV 10, 87-100v).