BOLEGORZYN

1Taka forma wg Rosponda I, 17 i Spis 79: MTop. 1950 ma formę Białogórzyno (1361 Bulgorin, 1251 [fals. ok. 1500], Bulgorin, Bulgarin, 1505 Bulgrin, 1564/65 Polgrin, 1628/32 Bolirm, 1944 Bulgrin) 12 km na NW od Czaplinka.

1. [Na gran. pow. wał. i Nowej Marchii]

2. 1251 [fals. ok. 1500] enklawa nowomarchijska B. graniczyła na N z Pomorzem: od dębu gran. przy ścieżce Rudensteig granica idzie kolejno k. huty szkła przez bagno Eschenbruch [→ Jesionowe Błoto], k. pomorskiego jez. Lipno i wzdłuż strugi wypływającej z tego jeziora, przez bagna Spruckenbruch i Hoppenbruch do [północnej] odnogi jez. Drawsko; granica z Polską biegnie wzdłuż jez. Drawsko, k. Gołej Góry, koło ścieżki rybaków (semita piscatorum), k. wzgórza Melum [obecnie Grabowa Góra], k. krętych dolin zw. Luchsreye aż do bagna, na którego krańcu znajduje się wspomn. dąb gran. (PU 1 nr 544; Wp. 1 nr 297); 1559 gran. państwowa dzieli Worowo [Nowe], B., Klausewo [obecnie Kluczewo] w Polsce od Ciemina i Połczyńskiego Lasu na Pomorzu (Maske, 73); 1564 gran. wsi B. w Nowej Marchii2Opis granicy z 1564 sugeruje, że B. nie było enklawą nowomarchijską w Polsce, natomiast Nowe Worowo stanowiło enklawę polską w Nowej Marchii począwszy od narożnika tej wsi z Worowem Starym w Nowej Marchii i Worowem Nowym nal. do Polski biegnie kolejno: wzdłuż ścieżki Rudensteig k. starej huty szkła, wzdłuż bagna Eschenbruch, k. jez. Lipno, k. bagna Hoppenbruch, wzdłuż strugi do [północnej] odnogi jez. Drawsko, wzdłuż tejże odnogi do znaku granicznego k. Gołej Góry i stąd do wspomn. wstępie na narożnika (Wrede 111).

3. Własn. król.? 1361 świadkowie Andrzej i Paweł z B. (Wp. 3 nr 1457, 1458); 1505 Aleksander Jag. zezwala Jakubowi Boboleckiemu i Janowi zw. Brzozowiec z Pogorzałego Stawu [woj. lubelskie SG 8, 504] na wykup z rąk Kierstena Borcka z Falkenburga [obecnie Złocieniec] kilku wsi należących do zamków król. [starostw] Wałcz i Drahim [obecnie Stare Drawsko], m.in. B. (MS 3 nr 2322); 1561 Zygmunt August na prośbę Henryka Manteuffel (Manduffell) odtwarza mu rzekomo spalone przywileje królewskie i nadaje mu Popielewo oraz m.in. fundum vastum et incultum B. (WG 12, 1943Kopia tego dok. znajduje się też w Archiwum Państwowym w Szczecinie: (AKsSzcz I/573; Maske 71)); [a. 1562] wzm. 1564/65 stwo drahimskie utraciło na rzecz Nowej Marchii za czasów tenutariuszy Natzmerów lub jeszcze wcześniej [a. 1520?], m.in. B., dziedzinkę pustą, lasem zarosłą, z łąkami (LWK 1, 183, tamże przybliżone dane chronologiczne dot. Natzmerów); 1624 star. drahimski [Jan Sędziwój Czarnkowski] odebrał dz. pustą B., rozległą 1/2 mili × 1/4 mili, na niej łąki, które ,,do zamku sprzątają” (LKW 1628-1632 1, 41).

Uwaga: B. włączono rzekomo do stwa drahimskiego po raz pierwszy już w 1434 r., a w 1493 r. Gerd i Engelke v. Manteuffel, ss. zm. Gerda z Popielewa, ponownie oddali Andrzejowi Górskiemu star. drahimskiemu osady Falkenhagen, Freienhagen, B. oraz jez. Prosino (Maske s. 37, 53, na podstawie archiwaliów szczecińskich).

1 Taka forma wg Rosponda I, 17 i Spis 79: MTop. 1950 ma formę Białogórzyno.

2 Opis granicy z 1564 sugeruje, że B. nie było enklawą nowomarchijską w Polsce, natomiast Nowe Worowo stanowiło enklawę polską w Nowej Marchii.

3 Kopia tego dok. znajduje się też w Archiwum Państwowym w Szczecinie: (AKsSzcz I/573; Maske 71).