(1303 or. Borissino, 1426 Borschino, Borschyn, Borssin, 1447 Borschina, 1460 Börsten, 1251 fals. koniec XV w. Bursen, 1508 Borscheny, 1510 Burscha, 1560 Borcin, Borzin, 1564 Burczino, 1944 Borschen) 13,5 km na SW od Międzyrzecza.
1. 1508 pow. pozn.1B. oraz Langenpfuhl, Templewo i Żarzyn odpadły od Polski w XVII lub XVIII w. Według wizytacji z 1724 r. B. leżał wówczas w Brandenburgii (Now. 2, 476); również poza granicami Wielkopolski umieścił je Perthées, 1426 par. własna, 1508 par. Żarzyn (Now. 2, 476; ASK I 3, 24v).
3. Własn. templariuszy, następnie joan. z Łagowa. 1303 opust. wsie B., Templewo i Langenpfuhl należące do templariuszy z → Wielkiej Wsi przeznaczone są do osadzenia na pr. niem. → p. 5; 1447 Jakub i Nicz Bartoszowie, kmiecie z B., poręczają w sprawie między Mac. Barstram a opatem i cyst. z Paradyża o zabójstwo ojca wspomn. Macieja (KBR nr 129); 1497 Jan Olbracht nadaje Janowi Polakowi z Karnkowa2PSB 12, 73, star. głog., wielkopolskie wsie komandora joan. z Łagowa: Templewo, Żarzyn, Langenpfuhl i B.; powodem konfiskaty tych dóbr było ich (eorum) [tzn. zapewne komandora i jego klasztoru] nieposłuszeństwo [zapewne niestawienie się na posp. ruszenie] (Posp. Rusz. nr 231; MS 2 nr 809); 1251 fals. koniec XV w. wsie Żarzyn, Templewo, Langenpfuhl i B. należą do terytorium torzymskiego (Torzym, 1944 Sternberg); mieszkańcy tych wsi posiadają swe pola za czynsz od komandorów z Łagowa, a ponadto mają zobowiązania dla zamku (domus) w Międzyrzeczu: kmiecie osadzeni na łanie (mansarii) co roku przez 2 dni wożą mierzwę, 2 dni żną zboże, 2 dni sieką trawę, 2 dni zbierają trawę, 2 dni zwożą zboże i każdy z nich raz na 14 dni ma przywieźć wóz drewna na potrzeby kuchni w Międzyrzeczu, a zagrodnicy pełnią pieszą służbę w Międzyrzeczu po 2 z każdej wsi przez 1 dzień raz na 2 tygodnie (PU 1 nr 544; Wp. 2 nr 297); 1508 pobór [formularz nie wypełniony]; 1509 pobór od 11 ł., karczma nic nie płaci (ASK I 3 k. 24v, 67); 1520 Zygmunt Stary nadaje na wieczne czasy Łukaszowi z Górki kaszt. pozn. wójtostwo w Międzyrzeczu oraz sołectwa we wsiach Żółwin, Nietoperek, B., Żarzyn, Langenpfuhl i Templewo, skonfiskowane poprzednim posiadaczom z powodu niestawienia się na posp. ruszenie (MS 4/2 nr 12 804, 12 805); 1527 w porozumieniu polsko-brand. dot. zatargów gran., zawartym w Sokolej Dąbrowie, postanowiono m.in., aby tenut. międz. nie wymuszał od mieszkańców wsi Templewo, Żarzyn, Langenpfuhl i B. ciężarów większych niż dotychczas obowiązujące (CDB B s. 346); 1560 Zygmunt August nadaje dożywocie Januszowi Kościeleckiemu star. gen. wlkp., wdzie sier. na wsiach Langenpfuhl, B. Żarzyn, Templewo, oraz na zamku Santok z wsiami Polichno, 1/2 Murzynowa, Deszczno, Karmin, Ulim i Borek3Santok oraz wymienione przy nim wsie w XVI w. leżały poza granicami Wielkopolski (MS 5/2 nr 8842); 1563 pobór od 9 ł., 1 ł. sołeckiego i 1 kowala (ASK I 5, 240v); 1564/65 wieś B. komandora z Łagowa zobowiązana do ciężarów i powinności dla zamku w Międzyrzeczu: 18 śladów, z każdego śladu dają 6 gr wieprzowego, 5 ćwiertni owsa sepnego, 2 kury, 15 jaj oraz przez 2 dni żną, 2 dni wożą mierzwę, co 2 tygodnie mają zwieźć do zamku po 2 wozy drzewa, a ponadto mają skosić, zebrać i zwieźć do zamku siano z łąk od dawna im wymierzonych w Murzynowie [k. Skwierzyny]; sołtys płaci 1 zł węg. w złocie rocznie; ogólny dochód z tych świadczeń wynosi 43 fl. 1 gr. (LWK 1, 171); 1577 wieś komandora łagowskiego należąca4Zapewne zwrot ten oznacza, że wieś B. obciążona była wieloma powinnościami na rzecz zamku w Międzyrzeczu, zob. wyżej r. 1564/65 do zamku w Międzyrzeczu (ASK I 5, 728); 1580 pobór z B. [własn. jw.] od 10 ł., 8 zagr., 1 ł. wolnego, 8 komorników, 2 rzem., pastucha, 75 owiec oraz młyna o 1 kole (ŹD 42; ASK I 6, 162v).
4. 1303 pr. niem. → p. 5; 1563 1 ł. soł., 1564/65 sołtys → p. 3.
5. 1303 Andrzej bp pozn. na prośbę templariuszy z Wielkiej Wsi zwalnia mieszkańców chcących się osadzić na pr. niem. w opust, wsiach B., Templewo i Langenpfuhl z płacenia dziesięcin przez 16 lat i ustala wysokość dzies. po upływie wolnizny na 3 solidy brand, z łanu (Wp. 2 nr 862); 1426 Stefan pleb. z B. (CoPr. I, 119v; CoPr. II, 15v; ACC 9 k. 6v, 144); 1510 par. Zarzyna burscha [formularz nie wypełniony] (LBP 174); 1540 pleban par. Zarzim Borszin5Na podstawie przekazów z 1510 i 1540 r. Nowacki zapewne słusznie wnioskuje, że par. B. była wówczas filią par. Żarzyn (Now. 2, 476) płaci 12 gr podatku (contributio) (CP 404, 51v); 1564 dzies. z 16 ł. w B. należy do klucza Pszczew bpa pozn. (IBP 307).
1 B. oraz Langenpfuhl, Templewo i Żarzyn odpadły od Polski w XVII lub XVIII w. Według wizytacji z 1724 r. B. leżał wówczas w Brandenburgii (Now. 2, 476); również poza granicami Wielkopolski umieścił je Perthées.
2 PSB 12, 73.
3 Santok oraz wymienione przy nim wsie w XVI w. leżały poza granicami Wielkopolski.
4 Zapewne zwrot ten oznacza, że wieś B. obciążona była wieloma powinnościami na rzecz zamku w Międzyrzeczu, zob. wyżej r. 1564/65.
5 Na podstawie przekazów z 1510 i 1540 r. Nowacki zapewne słusznie wnioskuje, że par. B. była wówczas filią par. Żarzyn (Now. 2, 476).