(1426 Brzekynycze, 1440 Brzekienice, 1441 Brzekinie, 1470 Przebienice!, 1472 or. Brzekynyecz, 1518 Brzekvnecz, 1527 Krzekinyecz!, 1563 Brzeliniecz!, 1577 Brzeleniecz!) 13 km na N od Rogoźna.

1. 1426 pow. pozn., 1441, 1472?, 1486 pow. kcyn., 1563 n. pow. pozn. (Wp. 5 nr 449; Rykaczewski 300; KcG 2, 471; PG 10, 60v; ASK I 5 k. 231v, 705v; ŹD 8); 1450 spór o przynależność parafialną B. → p. 5; 1510 n. par. Potulice (LBP 89); 1580 par. Chodzież!, par. Rogoźno (ŹD s. 8, 29).

2. 1594, 1595, 1599 narożnik zw. U Lipki albo Lipka dzieli wsie Tarnowiec [obecnie Tarnowo], B. i Sarbka; cystersi z Wągrowca jako właściciele Sarbki protestują przeciw temu, stwierdzając, że narożnik ten znajduje się przy wywalonym drzewie zw. Wywroth w pobliżu Lipki¹Kozierowski błędnie zlokalizował na terenie B. kilkanaście obiektów fizjograficznych, które w rzeczywistości leżały na granicy wsi Tarnowo (→ Tarnowiec) w pow. pozn. z wsią Brzeźno (obecnie Brzeźno Nowe) w pow. kcyn (PG 165 k. 288, 292; PG 659, 284v).

3. Własn. król.²B. oraz Budzyń i Podstolice stanowiły pierwotnie osobną tenutę król. Przynależność ich do stwa rogoz. stwierdza dopiero lustracja z 1564/65. Związek B. z stwem rogoz. sprawił zapewne, że płynna pierwotnie w XV w. przynależność powiatowa, ustaliła się w 2. połowie XVI w. na korzyść pow. pozn 1426 Władysław Jag. zapisuje Andrzejowi z Danaborza 30 grz. na wsi król. B.³W inwentarzu Rykaczewskiego przyw. o identycznej treści zapisano pod r. 1440 (Rykaczewski 282) (Wp. 5 nr 449); 1441 Władysław [Warn.] zapisuje Włodkowi z Danaborza 500 grz. na wsiach Podstolice i B. w pow. kcyn. (Rykaczewski 300); 1470 Kazimierz Jag. zezwala, aby Jan i Władysław, ss. [Włodka] z Danaborza kaszt. i star. nak., ze swym opiekunem Łukaszem z Górki wdą pozn. ustąpili ze wsi [król.] Podstolice, P. i Budzyń na rzecz Mik. Działyńskiego (Rykaczewski 289); 1472 B. wymieniony wśród wsi pow. kcyn., które nie zapłaciły wiard. król. i mają płacić 14 grz. kary⁴Karta z tą notatką znajdowała się pierwotnie omyłkowo w księdze grodzkiej pozn. z r. 1435. O wynikłych stąd błędach literatury → Budzyń przyp. 4 (KcG 2, 471); 1485 Kazimierz Jag. zezwala Mik. Działyńskiemu wdzie inowrocł. zastawić wsie król. Podstolice, Budzyń i B. za 1600 fl. węg. Przecławowi z Potulic (Rykaczewski 302); 1486 działy braci Potulickich ss. Przecława: Stanisław otrzymuje dobra Potulice w pow. kcyn., 1/2 dóbr Brudzewo w pow. kal. i 1/2 sum na wsiach król. Podstolice, Budzyń i B., a Wojciech otrzymuje dobra Chodzież w pow. kcyn., 1/2 dóbr Brudzew w pow. kal. i 1/2 sum na wspomn. wsiach król. (PG 10, 60v); 1518 Zygmunt St. nadaje Mik. Potulickiemu wsie Budzyń, Podstolice i B. w dożywocie (MS 4/1 nr 2780); 1527 tenże zezwala Mik. Działyńskiemu, podkom. dobrz. i star. brodnickiemu, wykupić z rąk Mik. Chodzieskiego [Potulickiego] wsie [król.] Budzyń, Podstolice i K. (MS 4/2 nr 15 387).

1510 w B. 24 ł., [z tego?] tylko 3 małe łany os., karczma, sołectwo o 3 ł. (LBP 89); 1563 pobór od 4 ł. [kmiecych] i 3 ł. soł., karczmy z rolą i 6 kołodziejów (ASK I 5, 231v); 1564/65 B. wieś w stwie rogoz.: 4 kmieci na 4 śladach dają po 1 fl. czynszu, 2 kapłony, 30 jaj oraz po 5 fl. 18 gr zamiast robocizny, raz w roku jeżdżą ze zbożem do Bydgoszczy; 3 karczmarze mają role zw. Ostrowy, płacą po 12 gr czynszu (jeden płaci 18 gr), po 1 kapłonie i po 15 jaj oraz po 4 fl. 24 gr zamiast robocizny; opłatę zw. „leśne” płacą kołodzieje z B. oraz wsie szlach. [w pow. kcyn.]: Żylice, Brzeźno [obecnie Brzeźno Nowe], Potulice i m. Wągrowiec [ogółem ok. 35 fl.]; sołtys ma 3 ślady roli, nic nie daje, strzeże boru i służy koniem w zamku [w Rogoźnie]; ogólny dochód ze wsi wynosi 78 fl. 22 gr 3 den. (LWK 1, 253-254); 1577 pobór płaci Sokołowski tenut. rogoz. (ASK I 5, 705v); 1580 Krzysztof Sokołowski płaci pobór od 2 ł., 2 komorników i 3 ł. soł. [w par. Chodzież formularz nie wypełniony] (ŹD s. 8, 29).

4. 1510, 1563, 1564/65 sołtys na 3 śladach roli → p. 3.

5. 1450 spór między Maciejem pleb. z Budzynia [diec. pozn.] i Sędziwojem plebanem z Zonia [diec. gnieźn.] o pr. parafialne nad B. (Now. 2, 383); 1510 dzies. wiard. z B. należy do bpa pozn., a meszne do plebana w Potulicach → p. 3 (LBP 89).