(1414 Chemsko?, 1460 Chelmssko, 1944 Gollmütz) 4 km na SE od Skwierzyny.
1. 1508 n. pow. pozn.; par. własna (ASK I 3, 4).
2. 1564 role zw. Kawle w Skwierzynie leżą k. Chełmskiej Góry (Pot. 304, 45v); 1616 Ch. graniczy z m. Skwierzyna od narożnika z wsią Herstop wzdłuż ról skwierzyńskich zw. Kawie, potem przez Chełmskie Góry do jez. Żabno, w którym znajduje się narożnik tych osad z wsią Twierdzielewo (PG 668, 614).
3. Własność opactwa cyst., → Bledzew; 1414 Jan opat bledz. wydaje przywilej dla Hoffmanna w Ch. (Hertel, Blesen 119, bez podania źródła); 1460 Kazimierz Jag. ustala wymiar ciężarów i robocizny należnych zamkowi w Międzyrzeczu ze wsi klasztornych (m.in. z Ch.), → Bledzew, opactwo; mieszkańcy Ch. mają pracować dla zamku w takim wymiarze jak mieszkańcy wsi klaszt. parad. (Bledz. A 20).
1508 pobór od 4 półł. i karczmy; 1/2 ł. po pożarze (ASK I 3, 4); 1509 pobór od 4 półł., od sołtysa z 1 ł. i od karczmy (ASK I 3, 39); 1563 pobór od 12 ł. os. i 2 ł. soł., 5 komorników, kołodzieja, kowala, karczmy i 1 kotła gorzałki (ASK I 5, 217); 1564 12 ł. (IBP 308); 1564/65 wieś Ch. opata bledz. zobowiązana do ciężarów i danin dla zamku w Międzyrzeczu: z 24 śl. płacą razem 40 gr 9 den. wieprzowego, każdy daje 1 ćw. żyta, 1 1/2 ćw. owsa, 1 kurę, 8 jaj, wszyscy muszą 1 dzień wozić mierzwę, 2 dni żąć, skosić wyznaczoną łąkę i siano zawieźć do zamku oraz przywieźć do zamku 4 wozy drzewa rocznie; sołtys nic nie płaci, ogólny dochód z tych świadczeń wynosi 32 fl. 27 gr 3 den. (LWK 1, 173); 1577 Ch. opata bledz. (ASK I 5, 668v); 1580-81 opat bledz. płaci pobór od 14 ł., 10 zagr., 6 komorników, 1 kowala, pastucha i 50 owiec oraz od kotła gorzałki (ŹD 8); 1589 w Ch. 24 ratajów (coloni), 2 sołtysów, 10 zagr. i 2 zagr. pleb., grunty wiejskie podzielone na 3 pola (AV 3, 31v).
4. 1509 sołtys na 1 ł., 1563 2 ł. soł., 1563/64 sołtys, 1589 sołtysi; → p. 3.
5. 1510 par. Ch. (formularz nie wypełniony) (LBP 174); 1540 par. Ch. (pod zarządem) opata bledz. (CP 404, 51); 1564 wiard. dzies. po 6 gr z 12 ł. w Ch. należą do dóbr Pczew (obecnie Pszczew) bpa pozn. (IBP 308); 1589 obl. 1603 kościół ma kawałki roli (frustum agri): w 2 polach obsiewane 4 miarami (metreta), a w trzecim polu obsiewane 2 miarami ziarna oraz kawał, z którego płacą czynsz: 2 zagr. płaci po 12 gr, 1 zagr. płaci 8 gr; pleban ma rolę i pobiera od 24 osadników (coloni) po 6 korców (modius), od 2 sołtysów po 3 miary (metreta) ziarna, od 10 zagr. po 1 gr rocznie (AV 3, 31v); 1603 kościół w Ch. pod zarządem opata bledz., nie obsadzony z powodu braku kapłanów (zakonników) (AV 3, 26v); 1640 kościół murowany, filia par. w Rokitnie (AV 10 98).
Uwaga: W 1378 r. Mikołaj z Bytynia kaszt. starogr. dał opatowi i cyst. z Zemska (dawniej Ząbrsko) wieś Rokitno w zamian za 2 in. wsie. Notatka z XVII w. in dorso tego dokumentu zawiera informację, pochodzącą zapewne z tradycji klasztornej, że do Rokitna dołączona była też opust. wieś Chełmsko (Bledz. A 15a).
W literaturze przyjmuje się, że z Ch. pochodził znany z r. 1390 śwd. Lutold de Golmic in Pczeboburgbicz (burgrabia w Pszczewie?) (Wp. 3 nr 1891). Wydaje się wątpliwe, aby już w XIV w. istniała niemiecka nazwa Ch., nigdy w źródłach nie używana, przypuszczać więc można, że wspomn. Lutold pochodził spoza Wielkopolski.