STARY TORUŃ

(1231 Torun?, Antiquum Thorun, Aldenthorun, Alden Thoron, Alde Thorun, Aldenthorun, Alde Torun, Alde Thorn, Antiquum Torun, Vetus Thorun) 7,5 km na W od Torunia.

1. 1346 par. A. (PrU 4, nr 75); 1381 folw., komt, tor. (GA 427); 1514 teryt. m. Torunia (MT 551); 2. poł. XVI w. klucz bierzg., par. Toruń (Bi. 47, 82).

2. 1342 komtur bierzg. Jan Nothaft nadaje mieszcz. tor. Henrykowi Jungehornowi 90 morgów i łąkę przy granicy A. (Reg. 2, nr 725).

3. 1381-1446 własn. Zak.; 1381 inwentarz folw.: 27 starych klaczy, 12 koni pociągowych, 14 źrebiąt 3-letnich, 8 2-letnich, 8 tegorocznych, 694 owce, 127 szt. bydła, 140 świń, 40 połci mięsa1Inwentarz z r. 1381 podany przykładowo; 1433 4 pługi z oporządzeniem (GA 427, 432, 436, 438, 440, 443, 445-6, 448, 451, 454, 456, 460); 1437-8 folw. A. T. nie ma żadnego pługa (GZ 94); 1454 Kazimierz Jag. nadaje A. T. za zasługi Tilemanowi v. Wege (I. Janosz-Biskupowa, Zap. 20, 252); 1457 m. Toruń prosi króla o nadanie folw. A., dawnej własn. Zak. (AST 4, 549); 1457 Kazimierz Jag. oddaje Gabr. Bażyńskiemu dobra po zmarłym Tilemanie v. Wege (I. Janosz-Biskupowa, l. c); spór między rodziną v. Wege i Toruniem ukończony 1505 przez komisję przyznającą posiadanie Toruniowi (MT 551-4); 1507 Katarzyna v. Wege i jej syn Gotszalk posiadają pewną sumę zapisaną na A. T. (MS 4/2, nr 8374); 1514-5 Zygmunt I nadaje V. T. m. Toruniowi na wieczność; 1555 Toruń wydzierżawia S. T. Blaziusowi Krause (MT 554).

5. 1346 w. m. Henryk Dusemer wyposaża kościół par. w A., w którym pochowani liczni bracia zakonni, wsiami Przysiek, Smolno i Górsk; komtur tor. ma dawać plebanowi w A. 2 łaszty żyta rocznie, pleban ma pr. do drewna opałowego i budulcowego na własne potrzeby oraz może paść 8 wieprzów razem ze stadem należącym do Zak., otrzymuje łąkę, którą wyznaczy komtur Jan Nothaft; chłopi wymienionych wsi mają dawać plebanowi 2 grz. rocznie na utrzymanie scholara (PrU 4, nr 75); 1445 par. A. T. w planie synodu laickiego bpstwa chełm. (UC nr 578); kościół pod wezw. Ś. Jana Chrzc.; 1514 król nakazuje odbudować kościół; 1528 srebro kośc. zabrane do kościoła Ś. Mikołaja w Toruniu (MT 554).

6. 1231 mistrz kraj. Herman Balk z załogą krzyż. przeprawia się przez Wisłę i zakłada gródek Toruń w oparciu o drzewo (SRP 1, 50); 1236 przeniesienie „civitas” z A. T. na miejsce dzisiejszego Torunia (ibid. 3, 58)2Zapiski kronik dotyczące l. 1231 i 1236 są komentowane różnie w literaturze. Być może, iż chodzi tu nie o przeniesienie miasta, a tylko załogi krzyżackiej; 1432 S. T. spalony (MT 551).

1 Inwentarz z r. 1381 podany przykładowo.

2 Zapiski kronik dotyczące l. 1231 i 1236 są komentowane różnie w literaturze. Być może, iż chodzi tu nie o przeniesienie miasta, a tylko załogi krzyżackiej.