GÓRKA MIEJSKA – dobra

1W haśle G.M. zestawiono materiały źródłowe dot. nie tylko klucza dóbr G.M., lecz wszystkich in. dóbr rodziny Górków, które ta najbogatsza w XV i XVI w. rodzina wlkp. zgromadziła w swym ręku. W haśle uwzględniono przede wszystkim zagadnienia majątkowe

2. 1409-22 Mikołaj z G. [kanclerz pozn.] rozgranicza swoje wsie: 1409 → Sarbinowo z Sowinami, 1409, 1412, 1422 → Sarbinowo z Przyborowem, 1413 → Niemarzyn ze Słupią [obecnie Słupia Kapitulna] oraz 1415 → Górkę Miejską m. i → Niemarzyn z Żołędnicą i Zakrzewem (PZ 3, 200-201; KoścZ 4 k. 37, 146v, 17; KoścZ 7, 72).

1424 zamek i dwór nadolny w G., 1487 fortalicjum w G. → p. 3B.

1429 ugoda dot. granic między Roszkowem a Rozstępniewem oraz lasów i łąk Brotowo (= → Brylewo?), Nakły i Dobrocznia oraz zarośli (rubeta) i pasieki k. m. G. → p. 3B.

3A. Własn. szlach. G. w ręku Wojciecha i jego ss. Mikołaja, Jakuba i Piotra 1392-1439.

1392 śwd. Jakub z G. [może identyczny z Jakubem s. Wojciecha, → niżej] (Wp. 3 nr 1922).

1393-1400 Wojc. Górecki (Gorzecki) z G. (Wp. 3 nr 1958; Lek. 2 nr 2420); 1393 tenże w sporze z Abdanczkiem [z Golejewa] (Lek. 2 nr 1488); 1393 tenże w sporze z Janem Jaśkowicem [niezident.] o podział dziedzin [których?] (Lek. 1 nr 1574); 1394 tenże w sporze ze Szczedrzykiem z Konar, m. in. o 10 grz. poręki i o zranienie poddanego [z G.?] (Lek. 2 nr 1595, 1596, 1597); 1400 tenże z ss. w sporze z panią Rasszman o Niemarzyn (Lek. 2 nr 2490); 1410 wzm. o zm. Wojciechu i jego ż. zm. Katarzynie (Wp. 5 nr 168).

1389-1439 Mikołaj z G. [s. Wojciecha], kan. gnieźn. od 1389, kanclerz [kat.] pozn. od 1399, asesor sąd. w Poznaniu 1407-08 (Kor.Prał. 2, 93; MPV 8 nr 90; Wp. 3 nr 1971, 2011; Wp. 5 nr 571; Wp. 6 nr 350, 371; Lek. 2 nr 1756; WR 1 nr 701, 702; WR 3 nr 21; KP nr 1477; ZSW po nr 1114, 1248; AC 2 nr 1022).

[Ok. 1400] tenże bakałarz sztuk [wyzwolonych] płaci 6 gr [wpisowego?] na Akademii Krakowskiej (AS 1, 3).

1403, 1410 tenże w sporze z Januszem Habdankiem [z Przyborowa?] (KP nr 1162; ZSW nr 1308); 1407 tenże posiada → Swarzędz (ACC 2, 65v); 1409, 1412, 1422 tenże posiada Sarbinowo → p. 2; 1410 tenże z bratem Jakubem oraz z Małgorzatą i Anną z Iłowca Małego fundują ołtarz ŚŚ. Wacława, Zygmunta, Leonarda, Marii Magdaleny i Doroty w kat. pozn. i na utrzymanie altarysty przeznaczają czynsze z pr. odkupu: 3 grz. od sumy 35 grz. z Oporówka, 3 grz. od sumy 35 grz. z Roszkowa [k. Miejskiej Górki lub k. Jarocina?] 5 grz. od sumy 50 grz. z Iłowca Małego; Wojciech [Jastrzębiec] bp pozn. fundację tę zatwierdza (Wp. 5 nr 166, 168; ACC 61, 73v; Now. 1 s. 105, 312); 1411 tymże braciom Mikołajowi i Jakubowi Żegota i Mikosz z Gołuchowa mają zrezygnować wieś Strzedzewo [pow. kal., obecnie Strzydzew], którą trzymają w zastawie oraz ew. części in. wsi, tak, aby czynsz z tego zastawu wynosił 10 grz. od sumy głównej 100 grz. (ZSK nr 112, 155, 505); 1411 tenże z bratem Jakubem wygrywają proces z Michałem, Piotrem i Nieborzą oraz ich siostrą Agnieszką z Wierzchosławia [pow. kal.] o Dobiesław [w pow. kal.] (ZSK nr 127, 168, 196, 366); 1413-15 tenże posiada → Niemarzyn → p. 2; 1413, 1415 tenże toczy spory o Bronów [w pow. kal.] (ZSK nr 438; WR 3 nr 562); 1413, 1437 tenże kupuje czynsz roczny 4 grz. od Stanisława z Imielenka [k. Pobiedzisk?, k. Kłecka? pow. gnieźn.] i w 1437 przeznacza go dla Michała altarysty w kat. pozn. (Wp. 5 nr 224, 584, 592; ACC 61 k. 71-72v, 72v-73v); 1414 tenże w sporze z Piotrkiem z Chojnicy o pr. bliższości do Goślinki (PZ 4, 72v); 1415 tenże w sporze z Maciejem ze Sławęcina [pow. gnieźn.?] (WR 2 nr 409); 1415 tenże w sporze ze Święszkiem Iłowieckim dowodzi, że Małgorzata [zapewne siostra Mikołaja] otrzymała 60 grz. posagu i wniosła go do Iłowca, a Święszek dowodzi, że żyto, o które upominał się u niego Mik. kanclerz, wziął [sobie] dopiero po śmierci wspomn. Małgorzaty (WR 3 nr 548, 549); 1415 tenże posiada Strzeżewo i Grabowo [obie wsie w pow. gnieźn.] (BR 628 nr 62; Wp. 5 nr 432, 501, 502, 517, 535); 1415 tenże przedstawia w sądzie dok. kupna wsi → Uchorowo, nikt nie zgłasza pr. bliższości (PZ 4, 84); 1416 tenże kupuje czynsz roczny 10 grz. za 100 grz. od Bartosza Sokołowskiego z m. Koźmin (ACC 38, 85; Wp. 5 nr 270 z datą 1417!); 1417, 1420 tenże prowadzi spór o pr. patronatu kościoła par. w Swarzędzu (ACC 3, 88; ACC 4 k. 108v, 111); 1418 tenże kupuje czynsz 6 grz. za 100 kóp gr szer. pras. od Jarosława i jego ż. Przechny z Bieganowa [k. Środy, pow. pyzdr.] (ACC 61, 71; Wp. 5 nr 275, z datą 1417 r. i z ceną 60 grz.); 1422 tenże daje Wyszocie i Łukaszowi, ss. zm. Jakuba z G., swym bratankom, 1/3 m. G. oraz trzecie części wsi Niemarzyn, Sarbinowo, Oczkowice oraz Grabonóg k. Gostynia (KoścZ 8, 292, dawniej k. 75).

1422-29 tenże Mikołaj z G., kanclerz posiada wieś kapitulną Binkowo (KoścZ 7, 15; KoścZ 9, 168v); 1428 tenże posiada prebendę kan. gnieźn. „Fałkowo” (Wp. 5 nr 527); 1424 tenże kupuje czynsz 10 grz. za 100 grz. od Mościca kaszt. pozn. z m. Koźmina [zapewne Mościc przejął czynsz płacony od 1416 r. z Koźmina przez Bartosza Sokołowskiego, → wyżej] (Wp. 5 nr 399); 1435 tenże funduje organy w kaplicy mansjonarzy w kat. pozn. (Now. 1, 474); 1425-26 tenże w sporze z Janem Działoszą pleb. w G. (ACC 8, 231v; ACC 9, 270); 1425-26 tenże posiada Kórnik (Wp. 5 nr 455; AC 2 nr 1051; WR 2 nr 778, 779, 827); 1426 tenże daje wspomn. bratankom (→ wyżej r. 1422) wsie Prusinowo i Ziemin [obecnie Zimin, obie wsie w pow. pyzdr.] (PyZ 5, 249); 1427 Władysław Jag. poleca, aby do czasu jego przybycia do Wlkp. nie sądzić żadnych spraw Mik. Górki kanclerza pozn. i jego bratanka Łukasza (PZ 9, 147; PyZ 6, 22v); 1429 tenże Mikołaj z G. pozwany przez Abrahama Zbąskiego o dług 17 grz. i 17 grz. szkody (WR 3 nr 1396); 1432 pełnomocnik kancl. pozn. Mik. Górki oraz Wyszoty i Łukasza [Górków] kwituje odbiór dok. wiennego dot. wsi Szymankowo, który na mocy wyroku sądowego został zwrócony do sądu przez Jana Krzyżewnickiego [z Krzyżewnik w par. Tulce] i Dziersława Raczkowskiego [z Rączkowa w pow. gnieźn.] (PZ 12, 64v); 1436 tenże Mik. Górka kanclerz zapisuje swej bratowej Dorocie wd. po Jakubie [z G.] 300 grz. na wsiach Strzeżewo i Grabowo w pow. gnieźn. (PG 1, 66v).

1436 Stanisław [Ciołek] bp pozn. eryguje altarie w kat. pozn. fundowane przez tegoż Mikołaja z G.: 1436 altanę Ofiarowania NMP oraz ŚŚ. Michała i Aniołów z czynszem 6 grz. z Iłowca Wielkiego i Iłowca Małego oraz 1 grz. z domu Mik. Rymarza w Poznaniu (Wp. 5 nr 567; ACC 61, 67-68v; Now. 1, 257), 1436 altarię ŚŚ. Tomasza Apostoła, Szczepana i Jadwigi z czynszem 3 grz. z Objezierza, 3 grz. z Koźmina i 1 grz. z domu mieszcz. Czampa w Poznaniu (ACC 61, 75v-76; Wp. 5 nr 568; Now. 1, 331), 1436 altarię NMP, Trzech Króli, ŚŚ. Wojciecha i Stanisława z czynszem 7 grz. z Koźmina i 1/2 grz. z domu Michała Margońskiego w Poznaniu (ACC 25, 52v; Wp. 5 nr 569; Now. 1, 449), 1436 altarię NMP i Ś. Mateusza z czynszem 4 grz. z Gozdynina [pow. gnieźn., obecnie Gozdanin] i 3 grz. z Uchorowa (ACC 21, 168v; Wp. 5 nr 566, 570; Now. 1, 330-331); 1436 star. gen. wlkp. potwierdza zakup czynszów rocznych wykupionych przez Mikołaja z G. kanclerza pozn.: 3 grz. z Uchorowa, 3 grz. z Górki k. Obornik, 4 grz. z Imielna [recte: Imielenka?], 4 grz. z 1/2 wsi Czerniewo [obecnie Czerniejewo], 10 grz. z m. Koźmina, 6 grz. z Iłowca [Wielkiego i Małego], 4 grz. ze Strzeżewa i 2 grz. z Grabowa [te 2 wsie k. Czerniejewa], 6 grz. z Bieganowa [k. Środy pow. pyzdr.] 1 kopa gr z Srebrnej Górki w pow. kcyn. (Wp. 5 nr 584); 1436 Stanisław [Ciołek] bp. pozn. eryguje altarię ŚŚ. Jana Chrzc., Jakuba, Prokopa i Ludmiły w koleg. NMP in Summo Poznaniensi ufundowaną przez Mikołaja z G. czynszem 10 grz. z Bieganowa i 4 grz. z Imielenka (ACC 61, 69-70v); 1438 Wincenty Kot z Dębna abp eryguje altarię NMP i ŚŚ. Łazarza i Marty w kat. gnieźn., uposażoną przez Mikołaja z G. w czynsz 10 grz. zakupiony za 100 kóp [gr] ze wsi Redecz [pow. gnieźn., obecnie Recz]; star. gen. wlkp. potwierdza kupno tego czynszu (Wp. 5 nr 612, 615, 616).

1397-1422 Jakub Górecki (Gorzecki) z G. (WR 2 nr 53; WR 3 nr 300, 324, 381; Wp. 5 nr 186) asesor sąd. w Kościanie (ZSW po nr 960); 1398 tenże w sporze z Małgorzatą [Donin] z Sarnowej (Lek. 2 nr 2101, 2103); 1399-1400 tenże z braćmi Mikołajem i Piotrem oddalają roszczenia Mik. Błociszewskiego o kupno wieczyste dziedziny Roszkowo [k. Miejskiej Górki] (Lek. 2 nr 2302, 2340, 2342, 2619); 1400 tenże z bratem Piotrem w sporze z Hinczką Wezenborgiem z Gostynia o 40 grz. (Lek. 2 nr 2714; KP nr 370); 1400 tenże w sporze z Abdanczkiem z Golejewa o 40 grz. (Lek. 2 nr 2669); 1402- 03 tenże w sporach z Wojciechem i Januszem z Sowiny [pow. kal.] (WR 4 nr 50, 111); 1405 tenże w sporze z Wiliną z Gostkowa (KoścZ 3, 12v); 1405 tenże pozywa Dobrogosta [z Włościejewek] kaszt. gieckiego o to, że mu nie wyclił dziedziny [jakiej?] i z tego powodu Jakub poniósł szkodę 100 grz. (KP nr 2302, 2303); 1408-16 tenże bierze udział w sporach o Oporówko [k. Ponieca]: 1408 pozywa Stroszyna [Wyskotę] z Oporowa i Mac. Wyskotę z Pawłowic, aby mu wyclili dziedzinę Oporówko, 1413 pozywa Stroszyna, aby mu ukazał gran. Oporówka, 1416 pozywa poręczycieli tegoż Stroszyna, aby mu Stroszyn zapłacił 100 grz. kary umownej, ponieważ nie dokonał ujazdu granic Oporówka (KoścZ 4, 90; WR 3 nr 488, 575; KoścZ 4, 66v); 1409 tenże zapisuje czynsz dla wikariuszy kat. pozn. na Sobiałkowie (CP 14, 602); 1418 tenże posiada Roszkowo [k. Miejskiej Górki] (WR 3 nr 681, 694); 1422 tenże z ż. Dorotą i ss. Wyszotą i Łukaszem posiada m. G. i Sobiałkowo, funduje altarię w G. → Górka Miejska, m. p. 5 (Wp. 5 nr 347); sukcesorzy Jakuba: Górkowie → p. 3C; 1429 Jakubowa Górecka → p. 3B, transakcje Mikołaja.

1398-1421 Piotr (Pietrasz) Górecki (Gorzecki) z G.2Równocześnie z nim występują w źródłach Piotr Gorzycki z → Gorzyc k. Czempinia i Piotr Górecki z Górki Wielkiej (→ Góreczki) k. Jutrosina i Dubina. Pisownia nazwisk tych trzech osób bywa w źródłach identyczna (Lek. 2 nr 2372; WR 3 nr 391; KoścZ 4, 70v); 1399-1400 tenże w sporach z Piechnem Golińskim i jego ż. ze wsi Karsiec [obecnie Karzec] ma otrzymać od Piechna i jego żony 6 grz. – tytułem zadośćuczynienia za powieszenie człowieka [poddanego Pietrasza] (Lek. 2 nr 2372, 2446, 2454, 2487); 1400 tenże w sporze z tymże Piechnem Golińskim o 10 grz., otrzymuje wwiązanie w wieś Karsiec (Lek. 2 nr 2615, 2635, 2653, 2661). 1408 tenże [? por. przyp. 2] pozwany przez Bartosza Gostkowskiego o zwrot kmiecia, który Gostkowskiemu „uprawizny nie uczynił” (WR 3 nr 375); jego sukcesorzy → p. 3B.

3B. Część dóbr G.M. w ręku Góreckich, zapewne potomków Piotra, i ich sukcesorów Kopaszewskich i Roszkowskich.

1422 Mikołaj, Wojciech, Andrzej i Jan dziedzice G. [zapewne ss. Piotra] sprzeciwiają się darowiźnie [Mik. Górki] kanclerza pozn. dokonanej na rzecz Wyszoty i Łukasza ss. zm. Jakuba z G. [→ p. 3A, transakcje Mikołaja] (KoścZ 7, 52); 1424 ciż w sporze z Niklem z Gołaszyna [k. Ponieca] (KoścZ 8, 22); 1424 ciż w sporze z Wyszotą i Łukaszem z G. o podział m. G. i wójtostwa w G.: woźny sąd. w czasie wizji lokalnej pośredniczy między stronami i ma ustalić stan posiadania; Mikołaj z braćmi pokazuje, dokąd sięga jego część tej pierzei w rynku, która stoi tyłem do zamku, a następnie uzyskuje poświadczenie drugiej strony, że w in. części rynku, w drugiej pierzei jej część „usque ad blancas inter plateas” również należy do niego i jego braci; Łukasz i Wyszota zeznają, że podział miasta nastąpił przed 8 l. i że całe wójtostwo do nich należy, bo ich ojciec [Jakub] je kupił, na co posiadają dok.; Mikołaj z braćmi nie wiedzą o tym kupnie i żądają przyznania im 1/3 wójtostwa oraz 1/3 z 17 ogrodów i 1/3 z 8 ł. roli; strony złożyły też sprzeczne zeznania na temat zabudowań położonych między pierzeją [Mikołaja i jego braci] a blankami zamku: [Mikołaj i jego bracia] zeznali, że jest to ich teren, a jedynie przy samych blankach powinna biec droga [do wspólnego użytku stron?]; teren ten już po podziale został zabudowany przez stronę przeciwną; [Wyszota i Łukasz] twierdzą, że teren położony naprzeciw dworu, który w podziale otrzymała druga strona, należał do ich ojca od 8 l. (KoścZ 8, 57- 57v); 1428 ciż bracia z G. i Kopaszewa w sporze z Łukaszem i Wyszotą z G. → p. 3C; 1435 ciż bracia Mikołaj i Jan z G., a Wojciech i Andrzej z Roszkowa [w pow. pyzdr.] zapisują swemu ojczymowi Stanisławowi z Wojciechowa [k. Borku, pow. pyzdr.] po 200 grz. posagu i wiana na 1/2 Sobiałkowa3Była to zapewne oprawa ich matki (ż. Piotra) [→ niżej: transakcje Wojciecha] (PG 1, 61).

1425-35, 1448? Wojc. Górecki (Gorzecki) [s. Piotra?] z G. [równocześnie występuje jako Kopaszewski z → Kopaszewa, tamże później jego spadkobiercy, w 1435 r. pisze się z Roszkowa w pow. pyzdr., prawdop. identyczny z Wojc. Sobiałkowskim, → niżej].

1425 tenże zeznaje, że zajął owce i świnie Łukasza i Wyszoty [z G.] na dziedzinie Markowo, która nie jest odgraniczona od → Górki Małej (WR 3 nr 1143); 1426, 1430 tenże w sporach z [bratem] Mikołajem z G. (WR 3 nr 1268; KoścZ 9, 250); 1428 tenże z powodu niezapłacenia 10 grz. Mik. Górce kanclerzowi pozn. oraz Łukaszowi i Wyszocie z G., tak jak się zobowiązał, ma zapłacić po 3 grz. stronie i sądowi (KoścZ 9, 78); 1428-29 tenże w sporze z Klawkiem kmieciem ze Spławia [k. Śmigla] (KoścZ 9 k. 99v, 176v, 266); 1429 tenże w sporze z Michałem Raban (Raband) mieszcz. z G. o 7 grz. długu i 5 grz. szkód (WR 3 nr 1377; KoścZ 9 k. 171v, 180, 193, 207v); 1429 tenże zawiera ugodę z [bratem] Mikołajem i zobowiązuje się dać mu chłopca z koniem wartości 2 grz. i z siodłem oraz 2 grz. pod karą umowną 30 grz. (KoścZ 9, 189); 1435 tenże Wojciech dz. Roszkowa sprzedaje z zastrz. pr. odkupu za 200 grz. 1/2 Roszkowa i 1/2 Kopaczewa w pow. pyzdr. [swemu ojczymowi] Stanisławowi z Wojciechowa [w pow. pyzdr.], a tenże Stanisław zapisuje swej ż. Małgorzacie [matce Wojciecha i jego braci, wd. po Piotrze z G.] 200 grz. posagu na Wojciechowie [→ wyżej, gdzie in. transakcje braci z G. dot. Roszkowa] (PG 1, 61); 1435 tenże Wojciech dz. Roszkowa otrzymał od braci Mikołaja [→ niżej] i Jana 200 grz. na 1/2 Sobiałkowa i zapisuje ż. Annie po 100 grz. posagu i wiana na tejże 1/2 Sobiałkowa (PG 1, 61); 1448 tenże? Wojc. Sobiałkowski pozywa Łukasza z G., który mu ręczył, że Mikołaj z G. [brat Wojciecha] zapłaci mu 210 grz. długu i tyleż szkody (KoścZ 13, 365).

1422-65 Mik. Górecki (Gorzecki) z G. [s. Piotra?] (KoścZ 9 k. 38v, 46v, 226v, 230, 248v, 249v, 260v, 261; KoścZ 10, 213v; WR 3 nr 1424); 1429 tenże z bratem Janem, bracia niedz. w G. za pośrednictwem stryja Mikołaja kanclerza pozn. zawierają pod karą umowną 200 grz. ugodę ze [swymi braćmi stryj.] Łukaszem i Wyszotą również niedz. dziedzicami w G.; ugoda dot. [gran.] między Roszkowem a Rozstępniewem, lasu Brotowo, [→ Brylewo, las?], łąk i in. pozostałości (residuitates) Nakły i Dobroczna, zarośli (rubeta) i pasieki k. m. G. oraz in. spraw spornych (KoścZ 9, 211); 1429 tenże ma zapłacić 3 grz. [Dorocie] Jakubowej Góreckiej → wyżej p. 3A (KoścZ 9, 151v); 1430 tenże zeznaje, że jest winien wspomn. Mikołajowi [z G.] kanclerzowi pozn. i Janowi pleb. w Swarzędzu 20 grz. (PZ 11, 43v); 1430 tenże ma zapłacić Abrahamowi Zbąskiemu 17 grz. poręki za Jana Goliasa z Brodnicy, a Golias ma mu tę sumę w ciągu 8 tyg. spłacić (KoścZ 9 k. 260); 1433 Łukasz star. kośc. i Mikołaj z G. pozwani przez Jana Chojnice [zapewne pełnomocnika ich stryja Mikołaja] do zapłacenia kary umownej 100 grz. z powodu [złamania] ugody zawartej pod zakładem (AC 2 nr 1045; por. też zapewne w związku z tą sprawą ACC 18 k. 256, 257 z 1434 r.); 1434 temuż Mikołajowi z G. dowodzi Jan Dębski [z Dębna Małego k. Stęszewa], że wypłacił 300 grz. posagu jego ż. Dorocie (WR 3 nr 1479); 1435 tenże z bratem Janem zapisują [bratu] Wojciechowi dz. w Roszkowie 200 grz. na 1/2 Sobiałkowa (PG 1, 61); 1449 tenże Mikołaj sprzedaje temuż bratu Janowi 1/4 Sobiałkowa za 300 grz. (PG 3, 64); 1456 tenże zapisuje czynsz dla altarii w G. (→ Górka Miejska m. p. 5), m. in. na swojej jatce w m. G. (ACC 37, 35); 1465 tenże pozywa Jana z Dupina [obecnie Dubin], z Dupina Przedmieścia i z Osieka [k. Jutrosina], s. Mik. Luranta z Pogorzeli, o 150 grz. i posagu 150 grz. wyprawy, które wniosła do Dupina Małgorzata ż. zm. Jana Dupińskiego [krewna zm. Małgorzaty matki Mikołaja z G.]; Jan z Dupina ma lepsze pr. bliższości do tych pieniędzy, lecz przegrywa proces, bo się nie stawił (KoścZ 15, 71).

1422-35 Andrzej z G. [s. Piotra?, od 1435 r. z → Roszkowa4→ przyp. 16 pow. pyzdr.]; 1440 tenże? śwd. Andrzej Górecki (PyZ 10, 398).

1422-35 Jan z G. [s. Piotra?], 1435 brat niedz. Mikołaja [→ wyżej] w G.

1469-87/88 Jan Górecki s. zm. Mik. Góreckiego [występuje po 1487 r. jako Jan Sarnowski z Sarnowej]: 1469 tenże pozwany przez Jakuba Domaradzkiego ze swych dóbr G.M., Osiek [k. Jutrosina, → wyżej r. 1456], Sobiałkowo o 6 1/2 grz. (KoścZ 15, 371); 1487 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Marcinowi Grabiszy Strzeleckiemu [ze Strzelec k. Grodziska Wlkp.] cz. sołectwa, 2 ł. opust., kmiecia os. na 1/2 ł., 1/3 karczmy i cz. trawnika w Sobiałkowie oraz cz. roli w Rozstępniewie za 40 grz.5Te same dobra Marcin Grabisza Strzelecki w 1494 r. odstąpił na tych samych warunkach jako posag swej siostry jej mężowi Andrzejowi Konarskiemu [z Konar k. Miejskiej Górki] (PG 10, 68v); 1487 tenże zapisuje ż. Małgorzacie [c. Piotra Iłowieckiego] po 300 grz. posagu i wiana na częściach w m. G., na przedmieściu, na cz. wsi i sołectwa w Górce Małej, na dworze, w którym mieszka i na cz. fortalicjum w m. G. (PG 10, 68v); 1487 tenże sprzedaje bpowi pozn. Urielowi z G. [swemu bratu stryjecznostryjecznemu] na wieczność swe części w m. G. i w przedmieściach oraz we wsiach Górka Mała, Sobiałkowo, Rozstępniewo za 700 grz. w półgr (w 1488 r. dok. ten przedstawiono w sądzie ziemskim kośc. i nikt nie zgłosił sprzeciwu; PG 10, 89; KoścZ 17, 152v); 1487-88 tenże wchodzi w posiadanie m. Sarnowa z wsiami Sarnówka, Żołędnica oraz z częściami wsi Łaszczyn: 1487 kupuje wspomn. dobra za 1200 grz. od [swego teścia] Piotra Iłowieckiego chor. pozn.6Jest też z 1487 r. wcześniejszy akt kupna 1/2 Żołędnicy za 180 grz. (PG 10, 69); zapewne cenę tę wliczono potem do ogólnej sumy 1200 grz, 1488 uzyskuje od Jana i Andrzeja Iłowieckich ss. Piotra zrzeczenie się pr. bliższości do wspomn. dóbr (PG 10 k. 89, 99v); 1487 tenże zeznaje, że jest winien Piotrowi Iłowieckiemu 600 grz. oraz 100 grz. w półgr; sumy te zapłaci, gdy mu bp Uriel z G. uiści w ratach rozłożonych do 1488 r. należną sumę za sprzedane dobra G. (KoścG 3, 49); 1488 tenże zapisuje ż. Małgorzacie [c. Piotra Iłowieckiego] po 300 grz. posagu i wiana na m. Sarnowie oraz na wsiach Sarnówka i 1/2 Żołędnicy [przeniesienie oprawy zapisanej w 1487 r. na G.] (PG 10, 92v); po 1488 tenże występuje w → Sarnowie jako Jan Sarnowski7W źródłach występuje, co prawda, jeszcze po r. 1487 Jan Górecki (a może kilka osób o tym imieniu?), ale nie można nic pewnego powiedzieć o jego (ich) pochodzeniu.

1474-1520 Kopaszewscy [sukcesorzy Wojc. Góreckiego vel Kopaszewskiego] posiadają cz. dóbr G.: 1474 Wojc. Kopaszewski [prawdop. s. Wojc. Góreckiego vel Kopaszewskiego znanego z lat 1422-35] zapisuje Annie ż. swego s. Jana posag i wiano na Kopaszewie i częściach wsi Sobiałkowo i Rozstępniewo (PG 9, 7v); 1486 Jan Kopaszewski [s. Wojciecha] zapisuje swej [drugiej?] ż. Elżbiecie po 150 grz. posagu i wiana na 1/2 Kopaszewa i 1/2 Lubiatowa oraz na cz. Sobiałkowa (PG 10, 6173); 1506 Maciej i Piotr ss. zm. Jana Kopaszewskiego z G. (BR 628 nr 259); 1520 Piotr Kopaszewski kan. pozn. daje swemu bratu Maciejowi swoją cz. dóbr należną mu w działach z tymże bratem: cz. m. G., część wsi Górka Mała, Sobiałkowo, Rozstępniewo oraz cz. Kopaszewa8A. 1552 r. Kopaszewo weszło w skład posiadłości Andrzeja z G. s. Łukasza II, a w podziale z 1552 r. przypadło jego s. Andrzejowi → p. 3C (PG 15, 375v); 1528 Marcin Gawroński, który uzyskał od Kopaszewskich przezyski na m. G.M. oraz na wsiach Górka Mała i Rozstępniewo, sprzedaje je Łukaszowi [II] z G. za 100 grz. (PG 16, 242).

3C. Dobra panów z Górki 1421-1592

1422-43 Dorota [h. Nałęcz, Now. 1, 601]; 1422 taż ż. Jakuba i matką Wyszoty i Łukasza z G., → Górka Miejska m., p. 5; 1424 taż w sporze z Janem [Wyskotą?] z Bojanic (WR 1 nr 1184); 1425, 1428, 1443 taż wd. po wspomn. Jakubie → Górka Miejska m. p. 5; 1429 taż w sporze z Mik. Góreckim [z G.?, → p. 3B] (KoścZ 9, 151v); 1436 → p. 3A, transakcje Mikołaja z G. kanclerza.

1421-53 Wyszota z G. s. Jakuba i brat Łukasza [II] z G., student w Krakowie 1421, bakałarz 1426, magister sztuk 1430, kantor pozn. 1431 (1429?), prep. kat. pozn. 1432, kan. gnieźn. 1438 (AS 1, 52; Kor.Prał 2, 95; DH 4, 602; Zb. akt kl. XI 23; AC 1 nr 42, 78, 414, 423, 424, 425; AC 2 nr 1182; Wp. 5 nr 582 n.; Sułkowska-Kurasiowa I., Dokumenty królewskie i ich funkcja w państwie polskim za Andegawenów i pierwszych Jagiellonów, Warszawa 1977, s. 269).

1422-75 Łukasz [I] z G. [s. Jakuba], 1428 [wyjątkowo nazwany] Łukaszem Góreckim (MK 26, 242), pokojowiec król. 1428, tenut. kośc. 1433-75, tenut. pobiedz. 1442-72, wda pozn. 1441-75, star. gen. wlkp. 1447-48, 1451-54, 1456-57, zm. 11 V 1475, pochowany w kat. pozn., żonaty był z Katarzyną c. Dobrogosta z Szamotuł (PSB 8, 408; WSB 219; GUrz. A 261, 323, B 18, 20, 22, G. Star. 46, 56-57, Dworzaczek 111; Now. 1 s. 323, 601; MS 1 nr 3).

1422-49 Wyszota i Łukasz, ss. zm. Jakuba z G. (KoścZ 8 k. 247, 292; KoścZ 9, 22v; WR 3 nr 1183) [spadkobiercy Mikołaja z G. kanclerza pozn. → p. 3A]; 1424 ciż w sporze z Janem s. Piotra Słapa z Dąbrówki [par. Skórzewo] o pr. bliższości do Sierosławia [par. Lusowo, k. Poznania] (PZ 8, 4); 1424 ciż w sporze z Mikołajem i jego braćmi [ss. Pietrasza z G.] o podział m. G. i wójtostwa w G. (→ p. 3B); 1426 woźny sąd. zeznaje, że wspomn. braci wwiązał w 1/3 m. G. i in. wsi, które im zrezygnował Mik. [Górka] kanclerz pozn. [w 1422 r., zob. wyżej] (KoścZ 8, 292, dawniej 75); 1428 ciż w sporze z Borkiem z Osiecznej i jego zachodźcą (evictor) Bartoszem Ponieckim (Sokołowskim) (KoścZ 9 k. 37, 60, 60v, 64v, 66); 1428-29 ciż z Janem z Dłoni o 12 grz. (KoścZ 9 k. 73v, 152, 167v); 1428-29 ciż bracia w sporze z [braćmi stryj.] Mikołajem, Wojciechem, Andrzejem i Janem z G. i z Kopaszewa, m. in. o 2 grz. targowego z G. (KoścZ 9 k. 133, 139v, 159); 1429 ciż bracia zawierają ugodę ze swymi braćmi stryj. Mikołajem i Janem z G. [→ wyżej]; 1433-49 ciż bracia posiadają dobra w Wlkp.: 1433 kupują od Macieja i Wojciecha z Wąsoszy [pow. kcyn.] wsie Pierzchno, 1/2 Kromolic i cz. wsi Skrzynki [wszystkie wsie k. Kórnika w pow. pyzdr.] za 800 grz. szer. gr pras. (ACC 17, 128), 1441-42 biorą udział w sporze o pr. patronatu w Swarzędzu (ACC 24, 155; ACC 25, 60), 1444 kupują cz. w Skrzynkach (PG 2, 21), 1446 unieważniają dok. posagowy i dok. wienny Małgorzaty ż. Mik. z Pleszewa kaszt. kal.9Można przypuszczać, że Małgorzata była ich siostrą; zebrane przez nas źródła nie informują o pokrewieństwie wspomn. Małgorzaty i braci z G (PG 2, 169v), 1449 kupują z zastrz. pr. odkupu od Jana i Piotra z Książa wieś Żerniki [k. Swarzędza] za 284 zł węg. (PG 3, 99v).

1431-49 Wyszota z G.: 1431 temuż bp pozn. zezwala na [dalsze?] studia; Wyszota ma je opłacić z dochodów swej kantorii (AC 1 nr 42); 1436 wg podziału dochodów kapituły pozn. tenże Wyszota posiada wieś Mączniki [k. Środy, pow. pyzdr.], Wiele [pow. nak.] oraz dziesięciny nal. do uposażenia prepozytury (AC 1 nr 190); 1444 tenże rezygnuje na rzecz Rafała ze Skawiny z 2 altarii: Ś. Apolonii w kat. pozn. i NMP w kościele par. Ś. Marii Magdaleny [w Poznaniu] (AE I 82); 1446? tenże kupuje od prac. Stanisława ze Śródki [k. Poznania?] pr. do 2 ł. os. w Zalasewie [k. Swarzędza] za 20 grz. (PG 2, 191 v); 1447 tenże wraz z Piotrem z Szamotuł posłuje od króla Kazimierza Jag. do pap. [Mikołaja V] (DH 5 s. 35, 49); 1447 temuż pap. [Mikołaj V] nadaje godność notariusza pap. i Stolicy Apostolskiej oraz kanonikat i prebendę [potwierdzenie godności dawniej już posiadanych] w kat. gnieźn. (Theiner 2 nr 77, 79, 82); 1449 tenże [błędnie] nazwany Jakubem prep. kat. pozn. (Theiner 2 nr 96).

Łukasz [I] z G.: 1428 tenże uzyskuje przyw. król. dla m. → Górka Miejska (miasto, p. 4).

1437-72 tenże Łukasz posiada10Łukasz z G. nie posiadał m. Opole w woj. lubelskim, jak o tym błędnie informuje MS 1 nr 120; Opole było własnością Łukasza ze Słupczy (Zbiór dokumentów małopolskich, wyd. I. Sułkowska-Kuraś i S. Kuraś, cz. VIII, Wrocław 1975, nr 2521): 1437 Skrzynki [k. Kórnika pow. pyzdr.] (WR 2 m 1109, 1110); 1470 Swarzędz (PG 57, 90); 1472 tenże jest patronem altarii w Tulcach (PG 8, 144).

1437-75 tenże Łukasz z G. skupuje dobra w Wielkopolsce: 1437-72 skupuje części wsi Grabowiec i Kuropatniki [obie wsie k. Kórnika pow. pyzdr.] za 1 ł. w Kórniku oraz za sumy 200 grz., 200 grz., 300 grz. i 100 grz. (PG 1, 134v; PG 4, 63v; PG 6, 126, PG 7, 244av; PG 8, 162), 1450 kupuje m. Sieraków z wsiami [częściami wsi?] Jaroszewo, Kłosowice, Chorzępowo, Góra [k. Sierakowa], Tuchola, Modrakowo [wieś leżała k. Sierakowa?] oraz z częściami młynów: słodowego, Borowego i Ryczywół [k. Sierakowa] za 1/6 Rozstępniewa i 4000 zł węg., 1/4 wsi Radwaniec w pow. kon. i 5000 zł węg. oraz 1/6 wsi Radwaniec i 3000 grz. (PG 4 s. 52v, 62, 62v), 1457, 1466 kupuje części m. Czerniewo [obecnie Czerniejewo] oraz wsie Czerniewo i Rakowo [w pow. gnieźn.] za 8/10 wsi Chorzępowo i 8 razy po 111 grz. oraz za 300 grz. (PG 5 k. 50-52 – 8 zapisek; PG 7, 243av), 1462 kupuje cz. Kozarzewa w pow. kon. za 3 ł. w Radwańcu i 150 grz. (PG 6, 144v), 1462 kupuje Sulęcin i Kijewo w pow. pyzdr. za 1/10 Modrakowa i 2000 grz. (PG 6, 212; PG 7, 194), 1467 kupuje 1/3 z połowy wsi Dębicz w pow. pyzdr. za 200 grz. (PG 7, 247v), 1467 kupuje 1/2 Kromolic [k. Kórnika] pow. pyzdr. za 400 grz. (PG 7, 262), 1470 kupuje części wsi Iłowo, Raduńsk, Buszcz, Starzykowo w pow. nak. z częściami rzek Stołunia i Wyrza [górny bieg Łobżonki?] za 1/18 i 1/19 część Modrakowa [oraz za pewne sumy?] (PG 5 k. 99, 100, 101), 1470 kupuje 1/4 wsi Tuszkowy, opust. Guminowicze, Samsieczno, Suchary, Jaszkowo, Mirzęcin i Wąwelno w pow. nak. za 1/20 wsi Starzykowo i 1000 grz. (PG 5, 103), 1470 kupuje Jeziora Małe (pow. pyzdr.) za 600 lub 800 grz. (PG 8 k. 89v, 90-2 sprzeczne ze sobą zapiski), 1471 kupuje cz. Borowa [k. Czempinia] za 500 grz. (PG 8, 94), 1471 kupuje części wsi Kołaczkowo i Łagiewniki w pow. pyzdr. za sumy 600 grz., 400 grz., 80 zł węg., 1600 grz. i 1/20 Iłowa w pow. nak. (PG 8 k. 107v-108 – 5 zapisek), 1475 kupuje Pomarzanowice w pow. gnieźn. za 800 grz. (PG 9, 24)11Wg Ciepluchy s. 123, 138 Łukasz z G. nabył od Bnińskich dobra Czempiń przed 1470 r.

1440-1469 tenże Łukasz otrzymuje od królów zapisy sum na mieście Kościanie12W 1447 miał miejsce gwałtowny spór mieszczan kośc. z Łukaszem z G. (KPKM nr 19; MKIO, 11; MS 1, 3) i na wsiach do niego należących: w 1440 r. – 1000 grz., w 1441 r. – 600 grz., w 1442 r. za zasługi położone na Węgrzech 400 grz., w 1444 r. za zasługi tamże 500 grz. (AG perg. 377, 381, 427, 447; Pol. 1, 181 – dok. z 1441 r.), w 1464 – 1000 zł węg. i 500 zł węg. (są to sumy zapisane przez Warneńczyka Piotrowi Świdwie z Szamotuł [na Kościanie?], które Łukasz za króla spłacił), w 1466 – pożyczkę 235 zł węg. oraz za zasługi położone przy odzyskaniu Prus [Królewskich] 200 grz., w 1468 r. za podobne zasługi Łukaszowi 500 grz. i jego s. Janowi podkomorzemu pozn. 100 grz., w 1469 r. 2 razy po 100 grz. (AG perg. 506, 698, 701, 712, 713, 740).

1456 Kazimierz Jag. pożycza od Łukasza z G. 1400 zł węg. i wyznacza swych poręczycieli [spośród szlachty wlkp.] (MS 1 nr 328); 1473 Kazimierz Jag. zapisuje Łukaszowi z G. 300 grz. na zamku i m. Nakło13Starostą nak. był w tym czasie Jan z G. s. Łukasza I → niżej (MS 1 nr 1059).

1471 temuż Łukaszowi [tenut. pobiedz.] król Kazimierz Jag. daje dobra [król] Pobiedziska z pr. dziedzicznym i tytułem wieczystej sprzedaży za 4636 zł węg., a Łukasz zobowiązuje się oddać te dobra, jeżeli do 25 VII 1472 r. otrzyma pożyczone królowi pieniądze, równocześnie jednak wyraża nadzieję, że w razie nieuzyskania pieniędzy król zwróci mu zabrane dok. dot. Pobiedzisk (MS 1 nr 681, 682, 683).

[po 1450] Kazimierz Jag. na prośbę Łukasza [I] przenosi jego wsie Kozarzew i Radwaniec z pow. kon. do pow. pyzdr.14Była to decyzja umożliwiająca Łukaszowi z G. załatwianie spraw dot. tych wsi w kancelarii grodzkiej w Pyzdrach. Wspomn. wsie leżały w środku pow. kon. i stanowiłyby enklawę nal. do pow. pyzdr. w pow. kon. Stan ten w latach n. nie utrzymał się (KoścZ 5, 60).

1449-98 Uriel z G. s. Łukasza [I] z G. i Katarzyny c. Dobrogosta z Szamotuł, kan. łęcz. i pozn. 1449, kan. gnieźn. i kustosz łęcz. 1453, prep. pozn. 1455, kan. krak. 1467, prep. gnieźn. 1468, kanclerz koronny 1473- 79, bp pozn. 1479-98, zm. w Karlowych Warach, pochowany w kat. pozn. (PSB 8, 421; WSB 222; 1. Sułkowska-Kurasiowa, Polska kancelaria królewska w latach 1447- 1506, Wrocław 1967 s. 122; Kor.Prał. 2,87 n.; Now. 1, 324-325, ilustracja 82; Now. 2, 86-88; DH 5, 68515Długosz słusznie nazywa matkę Uriela Katarzyną; imię to potwierdzone jest w zapisce z 1456 r. (PG 5, 28), natomiast w żywotach biskupów pozn. Długosz podał błędnie imię: Beata (Joannis Długosz Opera, t. I Kraków 1887; Catalogus episcoporum Posnaniensium, 513). Za nim powtórzyli to imię błędnie autorzy PSB 8, 421 oraz autorzy Rozbioru krytycznego Annalium Poloniae Jana Długosza, t. II, Wrocław 1965 s. 379. W Szamotułach żyły w połowie XV w. Beatrycza c. Dobrogosta, a siostra wspomn. wyżej Katarzyny, późniejsza ż. Spytka z Melsztyna (Dworzaczek tablica 104) i Beata c. Jana Świdwy, a wnuczka Dobrogosta (PG 4, 80); AC 1 nr 375, 667, 673, 875; AC 2 nr 1526; MS 1 nr 1384, 1635, 1707; MS 2 nr 129, 214, 711, suppl. 80).

1456 tenże występuje wraz z braćmi Janem, Jakubem i Mikołajem → niżej 1456 transakcja Małgorzaty c. Łukasza I z G.

1457-1495 tenże skupuje dobra w Wielkopolsce: 1457 kupuje cz. wsi Grabowiec [k. Kórnika, pow. pyzdr.] za 150 grz. (PG 5, 59), 1486 kupuje Nidom i Czaple [k. Czerniejewa, pow. gnieźn.] w zamian za 1/4 Modrakowa i 1800 zł węg. (MS 1 nr 1823), 1486 kupuje Tulce, Runowo i Wojaczewo w zamian za 1/4 Modrakowa i 2400 zł węg. (MS 1 nr 1823), 1489 tenże z bratankiem Łukaszem kupuje Brzozę i 1/3 Nieproszewa [obecnie Niepruszewo] za 1000 grz. albo za 1/6 Radwańca [w pow. kon.] i 600 grz. (PG 10 k. 114v, 115 2 transakcje, w każdej inna cena), 1491, 1493 tenże kupuje części Siedlca, Brzezia [obecnie Brzeźno] i Oborzyna w pow. pyzdr. w zamian za 1/3 wsi Radwaniec i 833 grz. (PG 10 k. 145, 145v; PG 7, 2v; PG 11, 3), 1491-95 tenże z bratankiem kupują części Mieczewa [k. Kórnika, pow. pyzdr.] za 40, 100, 46 i 100 grz. (PG 1 k. 63, 85v; PG 10 k. 154v, 169v); 1492 tenże Uriel kupuje Aleksandrowice, Kleszczewo i łąkę Pałubów Łęg w ziemi krak. w zamian za 1/2 Kozarzewa [pow. kon.] i 1800 zł węg. (PG 10, 176); 1493 tenże z bratankiem Łukaszem kupuje 1/2 m. Łubowo z połowami nal. do niego wsi [pow. gnieźn]. za 1/3 wsi Sitowiec [k. Sierakowa] i 1000 grz. (MS 2 nr 146); 1494 tenże kupuje 2 części Gostkowa [k. Krobi], jedną za 1/2 ł. w Modrakowie i 40 grz., a drugą za 20 grz. (PG 7 k. 36, 40v); 1494-95 tenże kupuje 3 części w Unięcicach [k. Krobi, obecnie Chumiętki], jedną za 30 grz., drugą za 36 grz., a trzecią za 1/2 ł. w Modrakowie i 35 grz. (PG 7 k. 16v, 17, 53v); 1495 tenże kupuje ostrów Otrycze nad Wartą, k. wsi Świątniki i Dobiertki za 2 ł. w Modrakowie i 200 grz. (PG 7, 81v).

1459 tenże Uriel na interwencję ojca Łukasza z G. otrzymuje od kap. kat. pozn. 8 grz. na studia, a ponadto dodatkowo 2 grz. (AC 1 nr 512); 1470 tenże posiada Janikowo [par. Kicin k. Poznania; wieś ta stanowiła uposażenie prep. pozn.] (PG 57, 90); 1475 tegoż kap. pozn. zwalnia od płacenia tzw. „pensio prepositure”, ponieważ na rozkaz króla udaje się do Rzymu (AC 1 nr 648); 1476 temuż bp Andrzej z Bnina nadaje w dożywocie małdraty [dzies.] stołu bpiego ze wsi Brodowo, Prusinowo i Wszemborz [wszystkie w pow. pyzdr.] (CP 3 nr 52); 1476 tenże kupuje z zastrz. pr. odkupu od Wojc. Górskiego kaszt. lędzkiego i star. wsch. czynsz 8 grz. od sumy 100 grz. z m. Jarocin i wsi Bogusław w pow. pyzdr. (PG 9, 96v).

1477-98 tenże uposaża instytucje kościelne: 1477 tenże zapisuje kapitule kat. pozn. czynsz 6 grz. od sumy 72 grz. na zakup wosku i świec na dobrach swych Swarzędz (CP 23/2, 9); 1485 tenże zapisuje czynsz roczny 16 grz. od sumy 200 grz. Tomaszowi z Wielowsi plebanowi par. Święty Marcin k. Poznania (PG 10, 26v); 1487 tenże eryguje prepozyturę [z mansjonarzami] w Sierakowie [wg Now. 2, 634 erekcja nie zrealizowana] (CP 31, 117); 1493 tenże wykupił [a. 1493] za 1300 zł węg. z rąk Barbary wd. po Janie Walkierze mieszcz. pozn. czynsz roczny 60 grz. w półgr należny królom polskim od rajców m. Poznania, a ponadto pożyczył królowi 700 zł węg.; Jan Olbracht sprzedaje Urielowi za łączną sumę 2000 zł węg. wspomn. czynsz, a Uriel przeznacza go na uposażenie mansjonarii w Kórniku (CP 11, 33; MS 2 nr 284); 1495 tenże eryguje koleg. w Kórniku; [kap. kat. pozn. ratyfikuje ten dok. dopiero w 1498 r. po śmierci bpa Uriela – Now. 2, 614] (CP 3 nr 83); 1494-96 tenże z bratankiem Łukaszem [s. Mikołaja] zapisują Mikołajowi s. Krystyna z Lublina kan. pozn. [i pleb. w Kórniku] czynsz 100 grz. na swych dobrach ojczystych Dupiewo i Dupiewiec [obecnie Dopiewo i Dopiewiec], Siedlec [k. Kostrzyna, pow. pyzdr.], Uchorowo i Kórnik [pow. pyzdr.], a w zamian przejmują od niego czynsz oraz kapitał 2000 grz. i zobowiązują się w ciągu roku uposażyć i erygować koleg. w swych dobrach [w Kórniku] (CP 3 nr 8; Now. 2, 614-615); [1498] tenże w testamencie przeznacza czynsz 60 grz. [→ wyżej r. 1493] oraz procent od 1000 dukatów lokowanych w Berlinie dla koleg. w Kórniku, 300 grz. na budowę kościoła w G.M., 200 grz. na naprawę wież kat. pozn., 400 grz. na budowę kościoła w Czerniewie [Czerniejewie], 1000 dukatów na szpital w Kórniku, 500 dukatów na szpital w G.M. i 500 dukatów na szpital w Sierakowie, a ponadto [na podstawie późniejszych źródeł z l. 1516 i 1519] 126 zł węg. na fundacje altarii Ś. Stanisława w kat. pozn. (Kor.Prał. 2, 91-92; Now. 1, 332).

1485 tenże Uriel opiekunem małol. Roszkowskich16Uriel w imieniu braci Jana i Joba Roszkowskich wyposażył ich siostrę Agnieszkę ż. Mik. Cieleckiego; do Roszkowskich należały Roszków k. Jarocina i Wielawieś w pow. pyzdr. oraz → Dupin i [części] osad Sobiałkowo, Osiek oraz „Górka Maior et Minor” w pow. kośc. (PG 10, 35v). Wydaje się, że to ostatnie, nieścisłe określenie dotyczy części m. Górka Miejska oraz wsi Górka Mała przyległej do tego miasta. Roszkowscy z Roszkowa k. Jarocina (po śmierci ostatniego z Górków pisali się: z Górki Roszkowscy), bo byli potomkami Góreckich z G.M., → p. 3B. (PG 10, 35v).

1485 tenże Uriel odstępuje Barbarze [z Kutna] wd. po [jego bracie] Mikołaju z G. kaszt. gnieźn. pani wiennej w Czerniewie [obecnie Czerniejewo] swą cz. pr. spadkowych po wspomn. bracie w m. Czerniewie i nal. do niego wsiach (PG 10, 51v); 1497 Piotr Myszkowski z Przeciszowa, kaszt. rospierski wraz z ż. Barbarą z Kutna wd. po Mikołaju z G. stwierdzają, że bp Uriel z G. i jego bratanek Łukasz s. wspomn. Mikołaja całkowicie spłacili posag i wiano wspomn. Barbary; Łukasz zapłaci jeszcze jedynie 200 grz. tytułem reszty za wiano17W l. 1509-22 Łukasz II z G. dokonywał dalszych rozliczeń z Myszkowskimi i Kucieńskimi (MS 4/2 nr 8916, 9413, 12 101, 13 102) (MS 2 nr 680).

1481 tenże bp Uriel wykupił z rąk sukcesorów Andrzeja z Żelechowa [brata bpa pozn. Stan. Ciołka] wójtostwo [i sołectwa] w m. Łaskarzew i w 2 wsiach w pow. radomskim za 300 zł i na zastaw tej sumy zatrzymuje w swej dyspozycji małdraty obu zbóż nal. do stołu bpiego z wsi prestymonialnej Prusinowo (CP 3 nr 61); 1484 Kazimierz Jag. zezwala Urielowi wykupić różne czynsze z rąk różnych osób na łączną sumę 130 grz. i przeznaczyć je na cele kościelne (MS 1 nr 1629).

1489-97 tenże bp Uriel posiada zapisy sum od królów: 1489 Kazimierz Jag. zezwala Urielowi wykupić zamek Człuchów z nal. do niego wsiami z rąk Mik. Kościeleckiego (MS 2 nr 2059), 1493 Jan Olbracht zapisuje Urielowi i jego bratankowi Łukaszowi 3392 zł węg. na m. Pobiedziskach i nal. do niego wsiach; równocześnie król zawiera z nimi ugodę w sprawie sum zapisanych na Kościanie18W 1515 r. Łukasz II z G. zeznał, że bp Uriel zrzekł się na rzecz króla 8000 zł (CMP 141) i Pobiedziskach (MS 2 nr 282, 283), 1493 tenże Uriel jest tenut. zamków Wałcz i → Drahim (Pot. 304, 108; Hock. III 500, reg.; MS 4/3 suppl. 1157); 1497 Jan Olbracht zapisuje Urielowi 8000 zł węg. (6000 zł w czystym złocie, 1600 zł w półgr starych, 400 zł w bieżącej monecie) na stwie Sieradz i miastach Szadek i Warta (MS 2 nr 730 por. 1144).

1456 Małgorzata z G. [c. Łukasza I], ż. Stanisława ze Zbąszynia kwituje odbiór 1200 grz. posagu ze swych dóbr po ojcu i matce Katarzynie od braci Uriela, Jana, Jakuba i Mikołaja z G. (PG 5, 28).

1456-67 Jakub z G., s. Łukasza [I] (PG 5, 28); 1460 tenże studentem w Krakowie (AS 1, 164); 1466 kan. pozn. (DBL nr 257; CP 3 nr 10); 1469 wzm. o zm. Jakubie (PZ 19, 2).

1456, 1466-78 Jan z G. [s. Łukasza] (NG 2 s. 81, 82, 188; Koz.Nieznane 7 nr 14; CP 381, 63; CMP nr 133; PG 9, 38; AR nr 1259), podkomorzy pozn. 1466-78, star. nak. 1468-77 (GUrz. A 274, B 50; G.Star. 52; NG 3, 114; Ołob. B 2, 7v; MS 1 nr 1384); 1473 temuż król Kazimierz Jag. zapisuje 300 grz. na dobrach król. Nakło (MK 12, 151); 1473 tenże z bratem Mikołajem występują jako wujowie dzieci zm. Stan. Zbąskiego (PG 7, 216v); 1475 ciż bracia zeznają, że król Kazimierz Jag. zastawił im za 800 zł węg. poradine po 2 gr [z łanu] z ich dóbr ojczystych i tych, które w przyszłości nabędą oraz z ziemi zanakielskiej [z całego pow. nak.?]; jeżeli król zwróci im dług do 11 XI 1476 r., to poradine za ten rok mają policzyć na poczet [in.] długów król, a jeżeli król nie zwróci długu, będą wybierać poradlne aż do wykupu tego długu (AG perg. 892).

1456, 1473 – ok. 1482/83 Mikołaj z G. [s. Łukasza] dworzanin król. 1476, 1479, tenut. kośc. 1476-81, kaszt. gnieźn. [ok. 1482] (AG perg. 894; MS 1 nr 1514; AR 2 nr 1259; GUrz. A 29; G.Star. 46), wuj Zbąskich, posiadacz zastawny poradlnego w Wlkp. → wyżej, transakcje Jana.

1476, 1479 temuż Mikołajowi król Kazimierz Jag. zapisuje sumy na m. Kościan i nal. 3o niego wsiach: 1476 100 grz. za służbę i 50 grz. za obiecaną, a nie daną sól kruszoną (50 pokowów – vas), 1479 200 grz. (AG perg. 894; MS 1 nr 1514; Rykaczewski 289; G.Star. 46).

1477-78 tenże daje Wojc. Siedleckiemu 1/4 Szymankowa z mł. wodnym na rz. Warcie i 400 grz., a w zamian otrzymuje 1/6 Siedlca z 1/6 fortalicji tamże oraz 1/9 Brzezia [obecnie Brzeźno] i 1/9 Oborzyna w pow. pyzdr., a następnie te dobra sprzedaje Piotrowi Siedleckiemu za 200 kop [gr]; Piotr Siedlecki na częściach tychże wsi zapisuje Mikołajowi z G. czynsz z zastrz. pr. odkupu za 100 kóp [gr] (PG 9 k. 89, 93); 1486 Barbara [z Kutna] wd. po Mikołaju → wyżej, transakcje Uriela.

1489-1542 Łukasz [II] z G. [s. Mikołaja kaszt. gnieźn.], kaszt. spicymierski 1498-1507, kaszt. lądzki 1507-11, kaszt. pozn. 1511-35, star. gen. wlkp. 1508-35, wda pozn. 1535-38, bp włocławski 1538-42 (PSB 8, 409; WSB 219; GUrz. A 234; G.Star. s. 39, 40, 46, 50, 57, 65, 67, 68; MS 4/1 nr 90, 103, 340, 344, 1120, 1348, 2179, 2232, 4961; MS 4/2 nr 9555, 11 318, 11 326, 12 021, 12 525, 14 061; MS 4/3 nr 17 519, 17 539).

1489-96 tenże występuje w sprawach majątkowych u boku stryja Uriela bpa pozn., → wyżej.

1498 Jan Olbracht potwierdza wyrok sądu komisarzy król. dot. gran. wsi Aleksandrowice [w woj. krak.] Łukasza z G. z wsią Morawica (MS 2 nr 1329).

1499, 1508-09, 1522, 1537 tenże otrzymuje od kolejnych królów dla siebie i dla swych „familiares” oraz dla in. osób zwolnienia z obowiązku udziału w posp. ruszeniu (MS 2 nr 1367; MS 4/1 nr 651; MS 4/2 nr 9085, 13 302, 13 303, MS 4/3 nr 18 440).

1499-1529 tenże posiada Sieraków: 1499, 1513, 1517 tenże posiada pr. patronatu prepozytury Ś. Ducha w Sierakowie (AE V 87v; ACC 76, 10; ACC 92, 261); 1513 tenże otrzymuje od Zygmunta St. potwierdzenie przywilejów miejskich m. Sieraków z l. 1416 i 1459 (MS 4/2 nr 10 456); 1521, 1524, 1529 tenże uposaża czynszami mansjonarzy w Sierakowie (ACC 96, 42v; ACC 99, 128v; AE VII 115v).

1504-26 tenże Łukasz sprzedaje dobra w Wlkp.: 1504 tenże sprzedaje Unięcice k. Krobi [obecnie Chumiętki] Mik. Gardzinie z Lubrańca [na Kujawach] kaszt. kal. (PG 13, 15); 1505 tenże sprzedaje folw. w Unięcicach bpowi pozn., a król Aleksander Jag. nadaje temu folw. status dóbr duchownych (A 183; MS 3 nr 2159); 1505 tenże sprzedaje Stan. Redeckiemu wieś Szkółki z jez. Kobylec w pow. gnieźn. (PG 13, 29); 1505 tenże sprzedaje Mik. Sepieńskiemu m. i wieś Srebrna Górka w pow. kcyn. za 1000 grz. (PG 13, 52); 1505 tenże sprzedaje Janowi Naramowskiemu 1/2 Konarzewa [zapewne chodzi o Kozarzew, → wyżej] w pow. pyzdr. i całą wieś Radwaniec w pow. kon. (PG 13, 53); 1510 tenże sprzedaje w nagrodę za oddane usługi Janowi i Bartłomiejowi [ss.] Stefka z Pruszcza wsie Iłowo i Śmiłowo oraz części wsi Tuszkowo, Jaszkowo, Gomnowice [obecnie Gumnowice] i Samsieczynek w pow. nak. oraz części wsi Ślesin i Gorzeń w pow. bydgoskim (MS 4/1 nr 922); 1526 tenże daje Bartłomiejowi Stefkowi z Pruszcza 1/5 Ślesina i 1/5 Gorzenia w pow. bydgoskim oraz 1/4 Wąwelna w pow. nak. (MS 4/2 nr 14 464).

1508-29 tenże posiada dobra Kórnik: 1508 tenże płaci 1/4 czynszu [poboru?, poradlnego?], tzn. 44 grz. 18 1/2 gr ze swych wsi w pow. pyzdr.: Kromolice [k. Kórnika], Pierzchno [k. Kórnika], Ziemin, Kleszczewo [k. Kostrzyna], Kijewo, Sulęcin, Mieczewo, Czmoń, Siedlec [k. Kostrzyna], Brzezie [obecnie Brzeźno, tamże], Kołaczkowo, Wszemborz, Skrzynki, Prusinowo, 1/2 Januszewa [k. Środy], części w Radzewie (ASK I 11, 162); 1524 tenże zapisuje czynsz roczny od sumy 300 grz. na fundację altarii w G. i w Kórniku (MS 4/2 nr 14 023); 1529 tenże kupuje od rajców m. Wrocławia czynsz 340 zł pol. za 6000 zł pol. i przeznacza go m. in. dla szpitala i mansjonarzy w Kórniku, mansjonarzy w Sierakowie i szpitala w G. (AC 2 nr 1817; AE VII 113-115v; AV 10, 280-282v – dot. Sierakowa); 1529 tenże funduje kolegium mansjonarzy w Kórniku i uposaża je sumą 1439 zł oraz czynszem, prosi bpa pozn. o włączenie do tej fundacji kościoła par. w Tulcach, którego Łukasz był patronem (AC 2 nr 1818; CP 415, 1-11; AE VII 114).

1508-29 tenże Łukasz funduje instytucjom kościelnym: 1508 tenże zapisuje czynsz dla altarii Ś. Apolonii w kat. pozn. na wsiach Góra i Jaroszewo [k. Sierakowa] (ACC 85 s. 86v, 113, 133); 1513 Zygmunt St. zezwala temuż Łukaszowi na wykupienie czynszów w wysokości [łącznie] 35 zł węg. ciążących na domach w Poznaniu z rąk różnych osób i przekazania ich na różne cele w kat. pozn. (MS 4/1 nr 2059); 1520 tenże płaci bpowi pozn. 1000 zł (AC 2 nr 1738); 1528 tenże zapisuje wikariuszom kat. pozn. czynsz 300 zł węg. na m. i dobrach Czerniewo [pow. gnieźn.; obecnie Czerniejewo] (CP 14, 643); 1529 tenże leguje kapitule pozn. sumę 2000 zł, z tego 1000 zł u mieszczan wrocławskich z czynszem 40 zł, a [drugie] 1000 zł u mieszczan pozn. z czynszem 45 zł (CP 1, 24v-25; AC 2 nr 1819); 1539, 1541 król zezwala Łukaszowi z G. bpowi włocł. na zakupienie czynszów za sumy 2000 grz. i 1000 grz. z przeznaczeniem na fundację koleg. w Szamotułach (MS 4/2 nr 19 957, 20 541).

1509-22 tenże Łukasz z G. zamienia dobra z Borkami : 1509 → niżej: transakcja małol. Andrzeja z G. s. Łukasza [II]; 1510 Łukasz sprzedaje Małg. Osieckiej [c. Mik. Borka z Osiecznej?] ż. Sylwestra Lassoty Zaborowskiego wsie Wszemborz i Kołaczkowo w pow. pyzdr. za 1000 grz. (MS 4/2 nr 9393); 1512 tenże w sporze z Janem Gostyńskim o 1/4 dóbr Gostyń i 1/4 dóbr Oleśnica [recte: Osieczna], które Łukasz kupił od Barbary Jezierskiej i Małg. Lasociny Zaborowskiej [cc. Mik. Borka z Osiecznej], sióstr stryj. wspomn. Jana Gostyńskiego; Jan Gostyński zezwala na wwiązanie Andrzeja z G. [s. Łukasza] w 1/4 m. Gostyń i wsi nal. do niego (MS 4/1 nr 1346; MS 4/2 nr 10 202, 10 203); 1513 podział m. → Gostyń na 4 cz. i wylosowanie 1/4 m. i przyległości dla Andrzeja z G. (PG 68, 342-346); 1513 Łukasz z G. spłaca sumy ciążące na Grodzisku19Charakter tej spłaty niejasny. Nie wiadomo, czyją własn. było Grodzisko w n. latach [k. Osiecznej] Zofii wd. po Kasprze Leszczyńskim i jej ss. Rafałowi i Janowi (MS 4/2 10 464); 1521 tenże Łukasz sprzedaje Barbarze Osieckiej [siostrze wspomn. wyżej Małgorzaty] wsie Wszemborz i Kołaczkowo za 1000 grz., a jej mężowi Dobrogostowi Jezierskiemu [z Jezior Wielkich k. Bnina, pow. pyzdr.] Wszemborz i Łagiewniki w pow. pyzdr. za 500 grz. (MS 4/2 nr 12 815, 12 816); 1522 tenże Łukasz otrzymuje od s. Andrzeja m. Osiecznę i 1/4 Gostynia (MS 4/2 nr 13 177).

1511 tenże Łukasz z G. otrzymuje od swej ż. Katarzyny c. Andrzeja z Szamotuł wdy pozn. 1/2 m. Szamotuły, 2 cz. mł. końskiego i [2 cz.] mł. wodnego w Szamotułach, połowy wsi Gałowo, Jastrowie [obecnie Jastrowo], Budziszewo, Szczepankowo [k. Szamotuł], Gaj [obecnie Gaj Mały], Pęckowo [k. Ostroroga], Szczuczyn [k. Szamotuł], Mandzikowo, Nowa Wieś [k. Szamotuł], Kępa, Napachanie, Brzeźno [k. Kaźmierza], Chlewiska, połowy młynów Grabowiec i Stolec [k. Szamotuł] oraz wsie Żydowo, Krzyszkowo, Przecław, Orle, Głuchowo [k. Wronek], Sołacz, Gonięcin [obecnie Golęcin, cz. Poznania] i domy murowane na ul. Wodnej i Kościelnej [zapewne w sąsiedztwie koleg. Ś. Marii Magdaleny] w Poznaniu, a ponadto za zezwoleniem król. sumy odziedziczone [po ojcu], zapisane na dobrach król. Gniezno, Jaworów [woj. ruskie], Tuszyn [woj. sier.], 1/2 Piotrkowa [Trybunalskiego], na 1/2 cła w Kościanie i na poradlnym woj. pozn. (MS 4/1 nr 1229; MS 4/2 nr 10 171, 10 172); 1512 tenże otrzymuje od tejże żony dobra Turobin [w ziemi chełmskiej] (MS 4/2 nr 10 173, 10 212).

1511 tenże Łukasz z G. zapisuje ż. Katarzynie z Szamotuł w dożywocie 1/2 dóbr Szamotuły (jak wyżej) oraz m. Sieraków z wsiami Góra, Jaroszewo, Lubosina, Kłosowice, Osrza [niezident., trudno czytelne], Powno [niezident., trudno czytelne], Tuchola, Bukowiec, m. G. z wsiami Niemarzyn, Sobiałkowo, Rozstępniewo, Roszkowo, Górka Mała, Szymanowo, Sierakowo, Sarbinowo, Grabonóg, m. i wieś Czerniewo [pow. gnieźn.; obecnie Czerniejewo] z wsiami Nidom, Rakowo, Grabowo, Strzeżewo, ponadto wsie Dupiewo i Dupiewiec [obecnie Dopiewo i Dopiewiec], Brzoza, Nieproszewo, Swarzędz, Gruszczyn, Zalasewo, Jasienie, oraz z zezwoleniem król. sumy zapisane na dobrach król.20Zezwolenie król. opiewało ponadto na stwo Międzyrzecz, a w akcie darowizny dla żony tego stwa Łukasz nie wymienił: na m. Gnieźnie, na 1/2 cła kośc., na poradlnym 2 gr [z łanu] z woj. pozn., na miastach Jaworów [woj. ruskie] i Pobiedziska i wsiach nal. do nich, na dobrach Tuszyn [w woj. sier.] i na 1/2 Piotrkowa [Trybunalskiego] (MS 4/2 nr 10 143, 10 144, 10 209); 1523 tenże Łukasz daje tejże ż. Katarzynie w dożywocie m. Kórnik z dworem i zamkiem, i wsiami Kijewo, Ziemin, Tulce, Sabaczyno [niezident.], Skrzynki, Kromolice [k. Kórnika], Kunowo [które?], Pierzchno [k. Kórnika], Wojaczewo, Mieczewo, Dziećmiarowo [k. Kórnika], Robakowo, Młyny [obecnie Trzykolne Młyny], Siedlec [k. Kostrzyna], Brzezie [obecnie Brzeźno, tamże], wieś król. Trzebiesławki [k. Kórnika], m. G. z dworem i fortalicjum i z wsiami Górka Mała, Rozstępniewo, Sobiałkowo, Roszkowo, Niemarzyn, Grabonóg, Sierakowo, Szymanowo, Sarbinowo, m. Czempiń z dworem i wsiami Borowo, Borówko, Tarnowo, Piechanino, ogółem wartości 10 000 zł węg.; po śmierci Katarzyny dobra te przypadną s. Andrzejowi (MS 4/1 nr 4138).

1512 tenże Łukasz z ż. Katarzyną spłacił Janowi Pileckiemu z Łańcuta 1300 grz. przezysków z dóbr Turobin [w ziemi chełmskiej], które należały poprzednio do ojca Katarzyny Andrzeja z Szamotuł (MS 4/1 nr 1401).

1513, 1521, 1531 tenże Łukasz patron kościołów w → Szamotułach zapisuje czynsze dla mansjonarzy, dziekana i kustosza tamże (PZ 28, 89; ACC 96, 168; ACC 106, 20v; MS 4/2 nr 6136); 1515 tenże posiada → Napachanie (PZ 28, 177; CP 380, 1-2); 1524 tenże oraz Winc. Świdwa z Szamotuł rezygnują sobie nawzajem połowy m. Szamotuły21Akty te oznaczają, że obaj zrezygnowali z wszelkich pretensji do drugiej połowy dóbr, będącej w ręku drugiej strony (MS 4/2 nr 14 145, 14 146); 1524, 1528 ciż zawierają polubowne ugody w sprawie młynów, mielcuchów, domów rybackich, podziału dóbr, umorzenia przezysków oraz niektórych lasów w dobrach → Szamotuły (MS 4/2 nr 14 025, 15 506, 15 507; PP 10 k. 352, 396).

1519 tenże Łukasz zamienia swoje dobra z Koźmińskimi: 1519 Wiktoryn, Aleksander i Jan ss. zm. Marcina Koźmińskiego oraz ich stryj Mac. Koźmiński dają mu swoje części m. Koźmin [Wielki], m. Koźmin Nowy oraz wsi Wrotków, Gorzuchów, Orla, Dobiejewo a ponadto czwarte części wsi Wykowy [obecnie Wyki], Golina [k. Jarocina], Karmin [k. Pleszewa?], Gościejew, Dziadowo, Kobylepole, Przybysławice oraz ósme części wsi Kromolice [k. Kobylina] i Mokronos [wszystkie wsie w powiatach pyzdr. i kal.], a Łukasz z G. daje im w zamian 1/2 m. i wsi Łubowo [pow. gnieźn.] i 3500 zł węg. (MS 4/2 nr 12 267, 12 430); 1519 ciż bracia Koźmińscy zapisują Łukaszowi z G. 3000 zł węg. na 1/4 dóbr Koźmin [którą sobie zatrzymali?] (MS 4/2 nr 12 268, 12 431); 1519 Hieronim Rozdrażewski sprzedaje temuż Łukaszowi 1/2 m. Koźmin [Wielki], 1/2 m. Koźmin Nowy za 7000 zł, a ponadto zapisuje mu 5000 zł węg. na dobrach, które Rozdrażewski nabył od wspomn. wyżej Koźmińskich, tzn. na m. Koźminie, na połowach wsi Lipowiec, Skałów, Wykowy, Staniew, Główczyn, Rożdżały, Golina [k. Jarocina], Karmin [k. Pleszewa?], Gościejew, Dziadowo, Kobylepole, Przybysławice oraz na czwartych częściach wsi Kromolice i Mokronos [wszystkie wsie w powiatach pyzdr. i kal.]; król potwierdza darowiznę dóbr Koźmin Łukaszowi z G. (MS 4/2 nr 12 072, 12 082, 12 091); 1519 tenże Łukasz otrzymuje nowy przyw. król., w miejsce starego, zgubionego, dot. cła w Koźminie (MS 4/2 nr 12 104); 1519 tenże zawiera zgodę z Mac. Koźmińskim dot. wsi Kleszczewo i Ziemin [pow. pyzdr.] (MS 4/2 nr 12 105); in. transakcje z Koźmińskimi → niżej: Łukasz tenut. w Pobiedziskach.

1525 tenże wydzierżawia na 4 l. m. Poniec i m. król. Środę wraz z nal. do nich wsiami od opiekunów małol. Ambrożego, Jana, Krzysztofa i Wojciecha ss. zm. Jana Pampowskiego za 700 zł (MS 4/2 nr 14 179).

1498-1515 tenże Łukasz II posiada dobra król. i dzierżawi dochody król.:

a. 1498-99 Sieradz: 1498 tenże Łukasz rezygnuje na rzecz króla z stwa Sieradz, a król Jan Olbracht zobowiązuje się zwrócić mu w 1499 r. 5000 zł węg. zapisanych na tym stwie (MS 2 nr 1285); 1499 tenże król zwalnia Łukasza z przysięgi wierności [którą miał złożyć jako tenut.] z Sieradza (MS 2 nr 1361).

1498-1504, 1509? Drahim, 1498 – [1542] Wałcz: 1498 Jan Olbracht pozwala wykupić te dobra z rąk Łukasza [Janowi] Jarandowi z Brudzewa, kaszt. spicymierskiemu [wykup niezrealizowany] (MS 2 nr 1291); 1503 Aleksander Jag. zezwala Łukaszowi zastawić zamek król. Drahim mieszkańcowi Królestwa [Polskiego], który złoży przysięgę na wierność [królowi] na ręce Ambrożego Pampowskiego wdy sier. [star. gen. wlkp.] (MS 3 nr 748); 1504 tenże król wykupuje z rąk Łukasza z G. dobra król. Drahim i Wałcz, które były zastawione za 2210 grz. i zapisuje mu sumy 1710 grz. na poborze poradlnego po 2 gr z łanu z woj. kal. oraz 500 zł na daninie zw. sep (MS 3 nr 1410, 1411, 1420); 1509 Zygmunt St. zapisuje Łukaszowi z G. 100 grz. na wykup zamku Drahim [z rąk Golczów, → Drahim]; sumę tę ma otrzymać z sumy poboru wlkp. od poborcy wlkp. Jakuba Boturzyńskiego (MS 4/1 nr 699); 1513 tenże król sprzedaje z pr. odkupu Łukaszowi daninę w ziarnie zw. sep z kl. wągr. należącą do zamku w Wałczu za 500 grz. (MS 4/1 nr 2040; wzm. LWK 1, 267); 1524 tenże król na prośbę tegoż Łukasza nadaje jego słudze Wacławowi mł. miejski w Wałczu (MS 4/2 nr 13 842).

1498 Radziejów na Kujawach: 1498 Kazimierz Jag. zobowiązuje się spłacić w 1499 r. Łukaszowi z G. 4000 zł węg. z m. Radziejów, (MS 2 nr 1281), → niżej: Pobiedziska.

1499-1539 Pobiedziska: → wyżej: transakcje bpa Uriela; 1499 Jan Olbracht sumę 4000 zł węg. zapisaną Łukaszowi z G. na dobrach król. Radziejów [na Kujawach] przenosi na m. Pobiedziska i nal. do niego wsie (MS 2 nr 1362); 1503 król Aleksander zapisuje temuż Łukaszowi 200 grz. na stacjach dóbr Pobiedziska (MS 3 nr 1000); 1504 tenże król rozstrzyga spór między wspomn. Łukaszem tenut. pobiedz. a Michałem Jakubowskim tenut. wsi Łagiewniki, która należy do stwa pobiedz.; stacje z tej wsi mają być dawane [tylko], gdy król przyjedzie osobiście (MS 3 nr 1220); 1504 tenże król zezwala Łukaszowi zastawić wg pr. ziemskiego dobra król. Pobiedziska Janowi Jarandowi z Brudzewa kaszt. kal. (MS 3 nr 1699); 1511 Zygmunt St. kasuje poprzednie zapisy sum na Pobiedziskach i zapisuje Łukaszowi na tychże dobrach 2620 zł pol. oraz 2000 zł węg. (MS 4/1 nr 2037; Rykaczewski 303, tu inne sumy: 2020 zł pol. i 200 zł węg.); 1511 tenże król zezwala Łukaszowi zapisać ż. Katarzynie dobra król. Pobiedziska w dożywocie i Łukasz to czyni (MS 4/2 nr 10 143; → wyżej); 1513 tenże król sprzedaje Łukaszowi z zastrz. pr. odkupu dobra [król.] Pobiedziska za 2320 zł pol. i 2000 zł węg. (MS 4/1 nr 2041); 1513, 1520 Łukasz z G. otrzymuje od króla dokumenty dla Pobiedzisk: 1513 dok. dla miasta i dok. dla młyna, 1520 dok. dla młyna (MS 4/1 nr 2056, 3541; MS 4/2 nr 10 457); 1515 → niżej: dobra [król.] Wieleń w ręku Łukasza z G.; 1519 Zygmunt St. nadaje Łukaszowi 2 ł. opust. we wsi Rybitwy [w stwie] pobiedz. z pr. rybołówstwa w jez. Lednica (MS 4/2 nr 12 070); 1519 tenże król zezwala Mac. Koźmińskiemu i jego bratankom (nepotes) Rochowi, Sebastianowi, Kasprowi i Marcinowi ss. zm. Wojc. Koźmińskiego na wykup stwa pobiedz. i wójtostwa w Jerzynie z rąk Łukasza z G.22W 1565 r. mieszczanie z Pobiedzisk zeznali pod przysięgą, że Łukasz [II] z G. zamienił niegdyś Pobiedziska na Koźmin z Mac. Koźmińskim, a więc, że Łukasz za Pobiedziska otrzymał Koźmin, a nie Wieleń (LWK 1, 270) → niżej, dobra Wieleń (MS 4/2 nr 12 128); 1537 tenże król potwierdza, że Mac. Koźmiński tenut. w Pobiedziskach sumy zapisane na tych dobrach przekazał Łukaszowi z G. (MS 4/2 nr 18 442); 1539 tenże król zezwala, aby Łukasz z G. bp włocł. i tenut. pobiedz. przekazał z powrotem tę tenutę Kasprowi i Marcinowi Koźmińskim (MS 4/2 nr 19 586); 1539 tenże król za wstawiennictwem Łukasza z G. zezwala, aby Benedykt Rosnowski przekazał wieś [król.] Łagiewniki w pow. gnieźn. Janowi Jaskóleckiemu (MS 4/1 nr 6325).

1503-13 Kleszczewo i Trzebisławki w pow. pyzdr.: 1503 król Aleksander zezwala Łukaszowi z G. na wykup wsi król. Kleszczewo z rąk braci Jana, Mikołaja i Piotra z Sepna (MS 3 nr 1046); 1504 tenże król zezwala temuż Łukaszowi zastawić wg pr. ziemskiego wsie król. Kleszczewo i Trzebisławki Janowi Jarandowi z Brudzewa [pow. kon.] (MS 3 nr 1700); 1513 Zygmunt St. sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Łukaszowi wieś Kleszczewo w pow. gnieźn. [recte pyzdr.] za 920 grz. i 150 zł węg. oraz wieś Trzebisławki w pow. pyzdr. za 700 grz. i 950 zł węg. (MS 4/1 nr 2042, 2045).

1506-15 Kościan23G.Statr. 46: 1506 Aleksander Jag. zapisuje Łukaszowi z G. 1141 grz. na tenucie kośc., którą Łukasz wykupił z rąk Spytka z Jarosławia kaszt. krak. (MS 3 nr 2555); 1508 Zygmunt St. zezwala Mik. Kamblanowi z Wszołowa [w pow. kal. i z Karmi na w pow. kośc.] na wykup sołectwa w Kurzej Górze [w stwie kośc.] z rąk Łukasza z G. (MS 4/1 nr 325); 1515 Łukasz z G. dowodzi za pomocą dok., że jego opiekun, stryj Uriel, bp pozn. zrzekł się na rzecz króla Jana Olbrachta [1492-99, zapewne chodzi o ugodę z 1493 r. → wyżej: transakcje Uriela] sumy 8000 zł [zapisanej] na tenucie kośc. (CMP nr 141).

1508-35 [-1542] Rataje i Zegrze k. Poznania: 1508 Zygmunt St. zezwala temuż Łukaszowi z G. na wykup wsi Rataje i Zegrze z rąk Ambrożego Pampowskiego wdy sier. i star. malborskiego (MS 4/1 nr 451); 1531 tenże król zezwala temuż Łukaszowi na wykup tychże wsi z rąk Grzegorza Lubrańskiego (MS 4/2 nr 16 025); 1535 tenże król zezwala temuż Łukaszowi na budowę młyna i cegielni w Ratajach (MS 4/2 nr 17 204, 17 226); 1535 tenże król daje temuż Łukaszowi dożywocie na tychże wsiach (MS 4/2 nr 17 671).

1509-24 Międzyrzecz i Skwierzyna: 1509 Zygmunt St. zezwala Łukaszowi z G. na wykup dóbr król. Międzyrzecz z m. Skwierzyną za sumę 4267 1/2 zł z rąk braci Jana kan. krak., sekretarza król. i Stanisława Karnkowskich oraz ich stryja Dadźboga z Karnkowa (MS 4/2 nr 8933, 9026); 1511 Zygmunt St. zezwala Łukaszowi zapisać ż. Katarzynie dobra król. Międzyrzecz (MS 4/2 nr 10 143; → wyżej); 1512-13 tenże król nadaje przywileje dla 2 młynów: w Międzyrzeczu i w Skwierzynie (MS 4/2 nr 10 324, 10 387); 1513 tenże król sprzedaje z zastrz. pr. odkupu też dobra król. temuż Łukaszowi za 4267 zł (MS 4/1 nr 2044); 1517-18 tenże król na prośbę Łukasza z G. zezwala Wojc. Wojnowskiemu na wykup wójtostwa w Międzyrzeczu (MS 4/2 nr 11 152, 11 617); 1520 tenże król daje Łukaszowi wójtostwo w Międzyrzeczu oraz sołectwa we wsiach Żółwin, Nietoperek [wsiach stwa międz.] oraz Boryszyn, Żarzyn, Langenpfuhl i Templewo [wsiach nal. do komandora joan. z Łagowa], gdyż wspomn. dobra zostały skonfiskowane przez króla z powodu niedopełnienia obowiązku posp. ruszenia (MS 4/2 nr 12 804, 12 805, 12 806); 1520 tenże król poleca Piotrowi Konarzewskiemu sędziemu kal. i poborcy cła pozn., aby wypłacał Łukaszowi z G. po 10 zł na kwartał dla 100 konnych uzbrojonych [żołnierzy] przyjętych do służby dla obrony granic [zachodnich] i zamku w Międzyrzeczu oraz aby wypłacił 100 grz. Maciejowi ze Zbąszynia pleb. międz. na odnowienie zamku w Międzyrzeczu (MS 4/2 nr 12 806); 1522 tenże król zaświadcza, że Łukasz zrezygnował z miast Międzyrzecz i Skwierzyna z nal. do nich wsiami na rzecz swego brata przyrodniego [zrodzonego z tej samej matki Barbary z Kutna, → wyżej] Stan. Myszkowskiego z Mirowa [pow. krak.] (MS 4/2 nr 13 099); 1524 tenże król zezwala Łukaszowi zrezygnować na rzecz Pawła Gorzyckiego kan. pozn. 4 ł. pod. m. Międzyrzecz (MS 4/2 nr 13 980).

1511-23 m. Gniezno: 1511 Zygmunt St. zezwala Łukaszowi z G. przekazać w dożywocie ż. Katarzynie m. in. sumy zapisane na m. Gnieźnie i Łukasz to czyni (MS 4/2 nr 10 144, 10 209); 1511 Katarzyna z Szamotuł przekazuje mężowi Łukaszowi z G. sumy zapisane na m. Gnieźnie (MS 4/2 nr 10 211); 1513 Łukasz uzyskuje u króla przyw. miejski oraz przyw. na jarmarki dla m. Gniezna (MS 4/2 nr 10 435); 1513 Zygmunt St. potwierdza pr. Łukasza z G. do m. Gniezna i do cła kośc. (MS 4/1 nr 2039); 1523 Łukasz nadal posiada m. Gniezno (MS 4/2 nr 13 520).

1511-14 Piotrków [Trybunalski] i Tuszyn w woj. sier.: 1511 Zygmunt St. zezwala Katarzynie c. zm. Andrzeja z Szamotuł, aby odziedziczone po ojcu dobra król. Jaworów, Piotrków i Tuszyn dała mężowi Łukaszowi z G. (MS 4/1 nr 1229; MS 4/2 nr 10 144); 1511-12 tenże król zezwala Łukaszowi na budowę domu (domów?) k. m. Piotrków (MS 4/1 nr 1070, 1430); 1513 tenże król sprzedaje z zastrz. pr. odkupu temuż Łukaszowi cz. m. Piotrków i m. Tuszyn za 2000 zł węg. i 200 zł pol. (MS 4/1 nr 2043); 1514 tenże król zezwala [Mikołajowi] z Lubrańca na wykup 1/2 Piotrkowa i Tuszyna z rąk Łukasza z G. (MS 4/1 nr 2282).

1511-1546! Jaworów woj. ruskie: 1511 → wyżej: dobra Piotrków (MS 4/2 nr 10144); 1523 Zygmunt St. potwierdza zezwolenia na wykup wójtostw i rudy (minera) we wsiach Jazów Nowy i Szkło [w stwie jaworowskim] wydane przez Łukasza z G. dla Stan. Zberkowskiego (MS 4/2 nr 13 728); [a.] 1546 komisarze król. zawiadamiają Łukasza z G. [już nie żył!,] że dokonali rozgraniczenia wsi Czarnokońce [w stwie jaworowskim] z wsią Tuczępy (MS 4/1 nr 7765).

1515-27 Wieleń: 1515 Zygmunt St. nadaje Łukaszowi pr. dziedzicznym zamek Wieleń z miastami Wieleń i Wronki i z nal. do nich wsiami w zamian za pr. dziedziczne do m. [dóbr] Pobiedziska i za sumę 8000 zł zapisaną na tenucie Kościan (MS 4/2 nr 10 527; CMP 141); 1520 tenże król zezwala Łukaszowi z G. na osadzenie w zamku Wieleń 4 szlachciców osiadłych [a więc zobowiązanych do udziału w posp. ruszeniu] (MS 4/2 nr 12 529); 1523 tenże król zatwierdza rozgraniczenie dóbr Wieleń z dobrami Chojno Wacława Ostroroga (MS 4/2 nr 13 492); 1527 tenże król [ponownie] nadaje Łukaszowi zamek Wieleń z miastami [i dobrami] Wieleń i Wronki (MS 4/2 nr 15 467); [a. 1537] wzm. 1565 Mik. Gostyński zeznał, że Łukasz z G. sprzedał mu z zastrz. pr. odkupu m. Wronki z wsiami Popowo i Klempicz (LWK 1, 206).

1513-26 tenże Łukasz posiada przejściowo in. królewszczyzny: 1513 tenże Łukasz z G. zawiera ugodę ze Stan. Lasockim podkomorzym pozn., wojskim sochaczewskim w sprawie posiadania dóbr [król.] Śrem (MS 4/2 nr 10 452); 1514-15 Łukasz z G. posiadaczem m. [król] Kcynia (MS 4/1 nr 2334; MS 4/2 nr 10 559); 1516 Zygmunt St. zezwala Łukaszowi na wykup 1/3 mł. końskiego w Środzie24Nie umiemy wytłumaczyć, na jakiej podstawie Łukasz posiadał ten młyn; stwo średzkie znalazło się w jego ręku dopiero w 1524 r.; gdy wydzierżawił je od opiekunów małol. Pampowskich → niżej z rąk Wojc. Raska (MS 4/2 nr 11043); 1526 Mik. Kościelecki wda kal. za zgodą króla sumę 1760 zł węg. pożyczoną od Łukasza z G. zapisuje mu na sumach, jakie ma zapisane na stwie w Brześciu [Kujawskim] (MS 4/1 nr 5008).

1509-35 tenże Łukasz z G. posiada prawa, zapisy oraz ulgi podatkowe i celne25Poradlne ze swych dóbr Łukasz płacił osobno i stąd w rejestrze poborowym z 1508 r. znajduje się osobny wykaz jego posiadłości → wyżej, dobra Kórnik (ASK I 11, 162): 1509 Jan Tarnowski pleb. w Pyzdrach i Ciążyniu zobowiązuje się spłacić 134 grz. Łukaszowi tytułem zaległości za dzierżawę poradlnego 2 gr [z łanu] w pow. kal., pyzdr. i kośc. (AC 2 nr 1633); 1510, 1519 Zygmunt St. zwalnia Łukasza z płacenia czopowego z jego 3 miast wlkp.26W 1510 r. Łukasz z G. posiadał w Wlkp. miasta G.M., Sieraków i Kórnik (MS 4/2 nr 9411, 12 239); 1511 Łukasz z G. zapisuje ż. Katarzynie w dożywocie m. in. sumy zapisane mu [przez króla] na 1/2 cła kośc. → wyżej: darowizna na rzecz żony; 1513 Zygmunt St. potwierdza pr. Łukasza do danin i dochodów z m. [król.] Gniezna i do cła kośc. (MS 4/1 nr 2039); 1515 tenże król poleca Janowi Spławskiemu poborcy kal., aby z poboru wypłacił Łukaszowi 150 grz. na odnowienie zamków pozn. i kal. [jako zamków star. gen. wlkp.] (MS 4/2 nr 10 570); 1515, 1528 tenże król zwalnia Łukasza z płacenia cła przy sprzedaży wołów za gran. na zachód (in Saxoniam): 1515 jednorazowo 50 wołów, 1528 co roku 200 wołów27W r. 1533 za wstawiennictwem Łukasza z G. mieszcz. pozn. Fryderyk Szmalcz (jego dom stał w sąsiedztwie posiadłości Górków w Rybakach k. Poznania) został uwolniony od kary za nieudaną próbę wypędzenia za granicę 200 wołów bez cła (MS 4/2 nr 16 769; MS 4/3 nr 17 354). Można przypuszczać, że była to próba inspirowana przez Łukasza z G., który oprócz przysługujących mu 200 wołów chciał sprzedać jeszcze inne stado tej samej wielkości (MS 4/2 nr 10 547, 15 514); 1520 tenże król zapisuje Łukaszowi 100 grz. rocznie z cła pozn. (MS 4/1 nr 3540); 1520 tenże król daje Łukaszowi zapisy na cle pozn., → wyżej; 1520 tenże król zawiadamia poborców woj. kal. i pozn., że Łukasz kupił za 220 grz. czopowe z Szamotuł i in. miast dziedz. w tych woj. [z G., Sierakowa, Kórnika?] (MS 4/2 nr 12 435); 1520 tenże Łukasz daje królowi na opłacenie żołnierzy zaciężnych 3000 zł (MS 4/2 nr 12 623).

1520-33 tenże Łukasz otrzymuje od króla w związku z handlem solą: 1520 20 miar (vas) soli ruskiej (MS 4/2 nr 12 470); 1520 100 grz. rocznie z cła pozn. z powodu szkód w cłach dziedz. oraz z powodu [kosztów] sprowadzania soli zagranicznej (MS 4/2 nr 12 801); 1533 corocznie po 200 grz. i 30 beczek soli z król. komory solnej w Bydgoszczy, aby nie sprowadzał do kraju soli niem. (MS 4/2 nr 16 732); 1520 tenże Łukasz wraz z swymi poddanymi uiścił zaległe podatki (exactiones; MS 4/2 nr 12 800); 1520 Zygmunt St. daje „certo modo” Łukaszowi 3800 grz. z nowego i starego cła pozn. (MS 4/2 nr 12 802); 1521 tenże król zezwala Łukaszowi na wyrób piwa w Poznaniu i zwalnia go od płacenia czopowego (MS 4/1 nr 3703); 1523 tenże król obiecuje spłacenie sumy 3800 grz. z cła pozn. w „krótkich” ratach (MS 4/2 nr 13 674); 1523 Łukasz z G. oddał czopowe ze swych miast dziedz. (MS 4/2 nr 13 531); 1524 Zygmunt St. upomina się o spłatę 120 grz. cła (MS 4/2 nr 13 749); (1531) 1533-35 tenże Łukasz dzierżawi czopowe z woj. pozn. i kal.: 1533 tenże uiścił resztę należnej dzierżawy za czopowe z 1531 r. (MS 4/2 nr 16 768); 1533 kwituje odbiór 600 fl. z czopowego z tych woj., które król przeznaczył na dalszą budowę zamku pozn. (MS 4/2 nr 16 772); 1533, 1535 tenże Łukasz wydzierżawia na rok czopowe za 1500 grz. z woj. pozn. i za 1300 zł z woj. kal. [2 osobne transakcje dot. lat 1533/34 i 1535/36] (MS 4/2 nr 16 873; MS 4/3 nr 17 731); 1534 Zygmunt St. poleca poborcy, pozn., aby wypłacił Łukaszowi z G. po 6 zł na kwartał na opłacenie 60 koni [żołnierzy konnych], którzy strzegą gran. ze Śląskiem (MS 4/3 nr 17 519).

1495-1511 Katarzyna z G. [c. Mikołaja] ż. Jana Jaranda z Brudzewa [k. Koła, pow. kon.] (MS 4/1 nr 918, 919; MS 4/2 nr 8916); 1495 tejże mąż zapisuje 3000 zł węg. posagu, 1000 zł węg. wyprawy, 4000 zł węg. wiana na dobrach Brudzew i in. wsiach do niego nal. w pow. kon. (PG 7, 85); 1498 Jan Olbracht zapisuje Jarandowi z Brudzewa i jego ż. Katarzynie 3000 zł węg. na m. [król.] Warta w pow. sier.; sumę tę król pożyczył niegdyś od bpa Uriela z G. (MS 2 nr 1282); 1510 tejże mąż zapisuje 400 grz. na wsiach Wola i Bogdałów w pow. kal. pod pewnymi warunkami (MS 4/1 nr 931); 1511 taż otrzymała spadek po swym stryju bpie pozn. Urielu z G. 2000 zł w złocie i 600 grz.; mąż zabezpiecza jej tę sumę na m. [król.] Warta w woj. sier., które trzyma w zastawie (MS 4/2 nr 9905, 9959); 1549 Zygmunt St. zezwala tejże Katarzynie z G. wojewodzinie łęcz. dać lub zastawić dowolnej osobie sumy zapisane na m. król. Warta (MS 4/3 nr 21 115).

1509-31, zm. 1551 Andrzej z G. [s. Łukasza II], kaszt. kal. 1532, kaszt. pozn. 1535, star. gen. wlkp. 1535-51, star. jaworowski, buski, wieluński, mosiński, ujski, wałecki, wieleński (WSB 217; PSB 8, 401; G.Star. s. 52, 66, 68; MS 4/2 nr 12 525, 13 943; AC 2 nr 1829).

1509 tenże małol. Andrzej z G. daje Barbarze [c. Mik. Borka z Osiecznej] i Dobrogosta Jezierskiego [z Jezior Wielkich k. Bnina, pow. pyzdr.] 1/2 wsi Wrzeszczyna [w dobrach Wieleń] oraz części wsi Sobiałkowo, Rozstępniewo i Górka Mała [k. Miejskiej Górki] a w zamian otrzymuje cz. m. Osieczna oraz części wsi Łoniewo [obecnie Łuniewo], Grodzisko, Trzebinia, Wojnowice, Łęcko, Jeziorko, Piegzino, Ziemice i Trzebiec oraz 1/2 z czwartej części w m. → Gostyń i we wsiach Brzezie, Pożegowo, Dusina, Podrzecze, Czachorowo, Bodzewko, Krzemieniewo, Garzyn, Drobnin, Rusinowo, Świerczyna, Czerwony Kościół [obecnie Czerwonawieś] i Daleszyn28Analogiczną transakcję zawarto zapewne z siostrą Barbary i drugą dziedziczką Osiecznej Małgorzatą ż. Sylwestra Zaborowskiego, gdyż ostatecznie Andrzej z G. posiadał całą Osiecznę i 1/4 Gostynia; potwierdza to treść kontraktu sprzedaży z zastrz. pr. odkupu cz. dóbr Gostyń w 1520 r. → niżej. Dalsze transakcje z obu wspomn. siostrami prowadził ojciec Andrzeja, Łukasz [II] z G. → wyżej (PG 14, 84-86); 1510 tenże kupuje 1/2 Łoniewa od Andrzeja Kąkolewskiego (PG 66, 260); 1518 Zygmunt St. zezwala na pobieranie cła po 2 gr od wozu w m. Osieczna Andrzeja z G. (MS 4/2 nr 11 635); 1520 tenże Andrzej sprzedaje Janowi Daleszyńskiemu Drzęczewo [poprzednio własn. Gryżyńskich] za 600 grz. (PG 15, 338v); 1520 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Janowi Gostyńskiemu za 2500 zł cz. m. Gostynia i części wsi w dobrach Gostyń, które nabył od Barbary Jezierskiej i Małg. Lasociny [Zaborowskiej], sobie zaś rezerwuje niektóre pastwiska i zarośla w tych wsiach do użytku poddanych z Grabonoga (PG 15, 336); 1522 tenże oddaje ojcu Łukaszowi 1/4 m. Gostynia (MS 4/2 nr 11 635); 1538 tenże otrzymuje dobra po ojcu bpie włocł. i matce, → niżej: transakcje Anny.

1519-38 Anna c. Łukasza [II] z G. 1519-20 Zygmunt St. zezwala Annie wykupić [król.] m. Koło z nal. do niego wsiami od Marii de Marcelanges wd. po Jarosławie z Wrzącej i jej dzieci za sumy 4200 zł węg., 2365 zł pol. i 2 razy po 200 zł (MS 4/2 nr 12 411, 12 468); 1520 Piotr Kmita ustanawia opiekunami swych dzieci na 18 l. ż. Annę z G., jej rodziców Łukasza i Katarzynę oraz jej brata Andrzeja z G. (MS 4/1 nr 3474); 1523 taż Anna ż. Piotra Kmity z Wiśnicza marszałka nadwornego kwituje odbiór posagu i wiana od ojca Łukasza z G. i zrzeka się wszelkich dóbr po ojcu i matce (MS 4/1 nr 4140); 1523 tejże Annie wspomn. Piotr Kmita zapisuje oprawę na dobrach Wiśnicz i Lipnica w Małopolsce (MS 4/1 nr 4141); 1531 taż z mężem Piotrem Kmitą zapisują sobie dożywocie na różnych wsiach [poza Wlkp.] (MS 4/1 nr 5867); 1531 Zygmunt St. daje Piotrowi Kmicie i jego ż. Annie stwo Koło w dożywocie (MS 4/1 nr 5883); 1533 tenże król zezwala tymże wykupić plac pod Krakowem i daje im ten plac w dożywocie (MS 4/2 nr 17 084); 1538 taż Anna zrzeka się dóbr po ojcu i matce na rzecz ojca Łukasza bpa włocł., a ten przekazuje je z kolei s. Andrzejowi (MS 4/3 nr 19 164).

1528 – zm. a. 1536 Katarzyna c. Łukasza [II] z G.; 1528 tejże Katarzynie mąż Stan. [ze Sprowy] Odrowąż zapisuje posag i wiano w sumie 30 000 zł na dobrach swych Jarosław i in. oraz na dobrach król. Sambor (MS 4/2 nr 15 926); 1535 Zygmunt St. gwarantuje Łukaszowi z G., że nie zatwierdzi dyspozycji majątkowych jego c. Katarzyny dot. dóbr król. Sambor (MS 4/2 nr 17 268); 1537 tenże król wykupuje dobra Sambor z rąk Stan. Odrowąża i zobowiązuje go, aby 15000 zł posagu swej zm. ż. Katarzyny zwrócił jej ojcu Łukaszowi z G.; Andrzej s. Łukasza kwituje odbiór tej sumy (MS 4/3 nr 18 373, 18 454).

155229Dla zobrazowania pełnego zasięgu dóbr rodziny Górków przytaczamy akt podziału ich majątku z 1552 r., wychodzący formalnie poza ramy chronologiczne Słownika. W 1593 r. po bezpotomnej śmierci Stanisława z G. († 1592), ostatniego z trzech wymienionych w 1552 r. braci, całe dobra Górków przeszły na własność Czarnkowskich (Raczyński Wspomnienia 1 s. XLIV-L) Łukasz [III], Andrzej [II] i Stanisław (PSB 8 s. 405, 412, 416; WSB s. 218, 220, 221) ss. zm. Andrzeja dzielą się majątkiem: Łukasz otrzymuje dobra Szamotuły, Wronki, Sieraków, 1/2 dóbr Stobnica, Gąsawy [k. Szamotuł], Żydowo [k. Obornik], Dupiewo [obecnie Dopiewo] z przyległościami, Sołacz i Gonięcin [obecnie części Poznania], dobra Szaniec w ziemi sandomierskiej [odziedziczone zapewne po matce Barbarze Kurozwęckiej], dobra Złoczów30Andrzej [I] z G. nabył dobra Złoczów od Mik. Sienieńskiego w 1532 r. (MS 4/2 nr 16 308, 16 313); wymieniane w tych dobrach m. Andrnopol było być może m. lokowanym k. Złoczowa przez Andrzeja; w SG brak informacji o takim mieście, może była to lokacja nieudana na Rusi, kamienicę i in. domy w Poznaniu, plac w Rybakach [k. Poznania] i stwo buskie; Andrzej otrzymuje dobra: Koźmin, G., Osieczna, Swarzędz, wsie Sierpowo, Woliszewo [obecnie Olszewo] i Kopaszewo, cz. m. Jutrosin [pow. pyzdr.], dobra Baranów w ziemi sandomierskiej, Mydlniki [k. Krakowa, zapewne po Kurozwęckich], dobra Szczebrzeszyn w ziemi chełmskiej (z tym, że na 1/2 tych dóbr ma na razie dożywocie Barbara [Herburtówna] z Felsztyna wd. po Piotrze Kmicie31Była to druga żona Piotra Kmity (Dworzaczek, tablica 100); → wyżej: Anna z G. c. Łukasza II z G wdzie krakowskim), dwór w Krakowie na ul. Kanoniczej, dwór pod Lwowem oraz dobra król.: stwo jaworowskie, stwo wałeckie wraz z należną mu daniną sep z kl. [cyst.] wągr. oraz tymczasowo (dopóki nie będzie miał całego Szczebrzeszyna) dochody z m. król. Gniezna oraz poradlne z powiatów gnieźn. i kcyn. (potem dochody gnieźn. oraz poradlne mają być podzielone między braci Łukasza i Stanisława); Stanisław otrzymuje dobra: Kórnik, Czempiń, Wieleń, Czerniejewo, wieś Siedlec [k. Kostrzyna], Rybaki k. Poznania, dobra Michałów i Kobierzyn w ziemi krakowskiej, Strzyżewice, Bochotnica i Kamionka [Lubartowska] w ziemi lubelskiej, dobra Goraj [k. Zamościa], dwór zw. „Ostrogski” w Krakowie, dom z piekarnią pod Poznaniem oraz dobra król.: stwo kolskie, mosińskie, ujskie, wsie Rataje i Zegrze pod Poznaniem, cło w Kościanie i daninę zw. sep od komandora joan. [ze Świętego Jana k. Poznania]; bracia wspólnie będą korzystać z praw patronatu instytucji kościelnych w Poznaniu, Gnieźnie i Krakowie (Raczyński Wspomnienia 1, s. XXXVII-XLIV).

1 W haśle G.M. zestawiono materiały źródłowe dot. nie tylko klucza dóbr G.M., lecz wszystkich in. dóbr rodziny Górków, które ta najbogatsza w XV i XVI w. rodzina wlkp. zgromadziła w swym ręku. W haśle uwzględniono przede wszystkim zagadnienia majątkowe.

2 Równocześnie z nim występują w źródłach Piotr Gorzycki z → Gorzyc k. Czempinia i Piotr Górecki z Górki Wielkiej (→ Góreczki) k. Jutrosina i Dubina. Pisownia nazwisk tych trzech osób bywa w źródłach identyczna.

3 Była to zapewne oprawa ich matki (ż. Piotra).

4 → przyp. 16.

5 Te same dobra Marcin Grabisza Strzelecki w 1494 r. odstąpił na tych samych warunkach jako posag swej siostry jej mężowi Andrzejowi Konarskiemu [z Konar k. Miejskiej Górki].

6 Jest też z 1487 r. wcześniejszy akt kupna 1/2 Żołędnicy za 180 grz. (PG 10, 69); zapewne cenę tę wliczono potem do ogólnej sumy 1200 grz.

7 W źródłach występuje, co prawda, jeszcze po r. 1487 Jan Górecki (a może kilka osób o tym imieniu?), ale nie można nic pewnego powiedzieć o jego (ich) pochodzeniu.

8 A. 1552 r. Kopaszewo weszło w skład posiadłości Andrzeja z G. s. Łukasza II, a w podziale z 1552 r. przypadło jego s. Andrzejowi → p. 3C.

9 Można przypuszczać, że Małgorzata była ich siostrą; zebrane przez nas źródła nie informują o pokrewieństwie wspomn. Małgorzaty i braci z G.

10 Łukasz z G. nie posiadał m. Opole w woj. lubelskim, jak o tym błędnie informuje MS 1 nr 120; Opole było własnością Łukasza ze Słupczy (Zbiór dokumentów małopolskich, wyd. I. Sułkowska-Kuraś i S. Kuraś, cz. VIII, Wrocław 1975, nr 2521).

11 Wg Ciepluchy s. 123, 138 Łukasz z G. nabył od Bnińskich dobra Czempiń przed 1470 r.

12 W 1447 miał miejsce gwałtowny spór mieszczan kośc. z Łukaszem z G. (KPKM nr 19; MKIO, 11; MS 1, 3).

13 Starostą nak. był w tym czasie Jan z G. s. Łukasza I → niżej.

14 Była to decyzja umożliwiająca Łukaszowi z G. załatwianie spraw dot. tych wsi w kancelarii grodzkiej w Pyzdrach. Wspomn. wsie leżały w środku pow. kon. i stanowiłyby enklawę nal. do pow. pyzdr. w pow. kon. Stan ten w latach n. nie utrzymał się.

15 Długosz słusznie nazywa matkę Uriela Katarzyną; imię to potwierdzone jest w zapisce z 1456 r. (PG 5, 28), natomiast w żywotach biskupów pozn. Długosz podał błędnie imię: Beata (Joannis Długosz Opera, t. I Kraków 1887; Catalogus episcoporum Posnaniensium, 513). Za nim powtórzyli to imię błędnie autorzy PSB 8, 421 oraz autorzy Rozbioru krytycznego Annalium Poloniae Jana Długosza, t. II, Wrocław 1965 s. 379. W Szamotułach żyły w połowie XV w. Beatrycza c. Dobrogosta, a siostra wspomn. wyżej Katarzyny, późniejsza ż. Spytka z Melsztyna (Dworzaczek tablica 104) i Beata c. Jana Świdwy, a wnuczka Dobrogosta (PG 4, 80).

16 Uriel w imieniu braci Jana i Joba Roszkowskich wyposażył ich siostrę Agnieszkę ż. Mik. Cieleckiego; do Roszkowskich należały Roszków k. Jarocina i Wielawieś w pow. pyzdr. oraz → Dupin i [części] osad Sobiałkowo, Osiek oraz „Górka Maior et Minor” w pow. kośc. (PG 10, 35v). Wydaje się, że to ostatnie, nieścisłe określenie dotyczy części m. Górka Miejska oraz wsi Górka Mała przyległej do tego miasta.

Roszkowscy z Roszkowa k. Jarocina (po śmierci ostatniego z Górków pisali się: z Górki Roszkowscy), bo byli potomkami Góreckich z G.M., → p. 3B.

17 W l. 1509-22 Łukasz II z G. dokonywał dalszych rozliczeń z Myszkowskimi i Kucieńskimi (MS 4/2 nr 8916, 9413, 12 101, 13 102).

18 W 1515 r. Łukasz II z G. zeznał, że bp Uriel zrzekł się na rzecz króla 8000 zł (CMP 141).

19 Charakter tej spłaty niejasny. Nie wiadomo, czyją własn. było Grodzisko w n. latach.

20 Zezwolenie król. opiewało ponadto na stwo Międzyrzecz, a w akcie darowizny dla żony tego stwa Łukasz nie wymienił.

21 Akty te oznaczają, że obaj zrezygnowali z wszelkich pretensji do drugiej połowy dóbr, będącej w ręku drugiej strony.

22 W 1565 r. mieszczanie z Pobiedzisk zeznali pod przysięgą, że Łukasz [II] z G. zamienił niegdyś Pobiedziska na Koźmin z Mac. Koźmińskim, a więc, że Łukasz za Pobiedziska otrzymał Koźmin, a nie Wieleń (LWK 1, 270) → niżej, dobra Wieleń.

23 G.Statr. 46.

24 Nie umiemy wytłumaczyć, na jakiej podstawie Łukasz posiadał ten młyn; stwo średzkie znalazło się w jego ręku dopiero w 1524 r.; gdy wydzierżawił je od opiekunów małol. Pampowskich → niżej.

25 Poradlne ze swych dóbr Łukasz płacił osobno i stąd w rejestrze poborowym z 1508 r. znajduje się osobny wykaz jego posiadłości → wyżej, dobra Kórnik (ASK I 11, 162).

26 W 1510 r. Łukasz z G. posiadał w Wlkp. miasta G.M., Sieraków i Kórnik.

27 W r. 1533 za wstawiennictwem Łukasza z G. mieszcz. pozn. Fryderyk Szmalcz (jego dom stał w sąsiedztwie posiadłości Górków w Rybakach k. Poznania) został uwolniony od kary za nieudaną próbę wypędzenia za granicę 200 wołów bez cła (MS 4/2 nr 16 769; MS 4/3 nr 17 354). Można przypuszczać, że była to próba inspirowana przez Łukasza z G., który oprócz przysługujących mu 200 wołów chciał sprzedać jeszcze inne stado tej samej wielkości.

28 Analogiczną transakcję zawarto zapewne z siostrą Barbary i drugą dziedziczką Osiecznej Małgorzatą ż. Sylwestra Zaborowskiego, gdyż ostatecznie Andrzej z G. posiadał całą Osiecznę i 1/4 Gostynia; potwierdza to treść kontraktu sprzedaży z zastrz. pr. odkupu cz. dóbr Gostyń w 1520 r. → niżej. Dalsze transakcje z obu wspomn. siostrami prowadził ojciec Andrzeja, Łukasz [II] z G. → wyżej.

29 Dla zobrazowania pełnego zasięgu dóbr rodziny Górków przytaczamy akt podziału ich majątku z 1552 r., wychodzący formalnie poza ramy chronologiczne Słownika. W 1593 r. po bezpotomnej śmierci Stanisława z G. († 1592), ostatniego z trzech wymienionych w 1552 r. braci, całe dobra Górków przeszły na własność Czarnkowskich (Raczyński Wspomnienia 1 s. XLIV-L).

30 Andrzej [I] z G. nabył dobra Złoczów od Mik. Sienieńskiego w 1532 r. (MS 4/2 nr 16 308, 16 313); wymieniane w tych dobrach m. Andrnopol było być może m. lokowanym k. Złoczowa przez Andrzeja; w SG brak informacji o takim mieście, może była to lokacja nieudana.

31 Była to druga żona Piotra Kmity (Dworzaczek, tablica 100); → wyżej: Anna z G. c. Łukasza II z G.