GRODZISK – dobra

2. 1422 spór o granice między G. i Kąkolewem a Jabłoną Starą (KoścZ 7, 30); 1425 kopiec narożny na górze → Cisia Góra rozdziela Kąkolewo od Tomyśla i Jabłonę Starą (KoścZ 8, 261v); 1571 kopiec narożny w lesie → Cisia Góra rozdziela wsie Kąkolewo i Bukowiec, należące do G., Jabłona Stara i Boruja do Zbąszynia, Sątop do Lwówka (KoścZ 62, 50-53).

3. 1303-[1304] komes Prędota z G., s. Piotrka wdy pozn. (Wp. 2 nr 879, 886).

1339 Borek z G., kaszt. międzyrz.1J. Bieniak, Wielkopolska, Kujawy, ziemie łęczycka i sieradzka wobec problemu zjednoczenia państwowego w latach 1300-1306, Toruń 1969, s. 200 uważa Borka za syna Przybysława Borkowica, a ojca Józefa z Grodziska WIkp. i zalicza go do rodu Wezenborgów (Lites wyd. II, t. 1, s. 111, 336), 1353 wd. po nim [?] z Jaszkowa (Wp. 3 nr 1321).

1352-1382 Józef, Ożep z G. (Wp. 3 nr 1679, 1782), z rodu Wezenborgów (Wp. 3 nr 1804), bliska osoba w stosunku do Tyczy Bara z Opalenicy, prawdop. jako mąż Filki jego siostry (Wp. 5 nr 20; Cieplucha 245), 1393 wspomn. jako zm. i jako [właśc.] gródka Trzciel (Lek. 1 nr 1708): 1352 współuczestnik konfederacji szlachty wlkp. (Wp. 3 nr 1313); 1379 tenże osadza Jana, zw. Hempel Vindemuler, w młynie [Sępolno Młyn] na strudze Sępolna (Wp. 3 nr 1764); 1381 tenże, dla usług, jakie wyświadczył Zemka de Langmyl daje mu wieś Psarskie k. Śremu (Wp. 3 nr 1792); 1382 tenże, wraz z innymi możnymi wlkp. przyrzeka wierność córce króla Ludwika jako królowi polskiemu (Wp. 3 nr 1804); 1382 tenże posłem abpa elekta i kap. gnieźn. do księcia mazowieckiego Siemowita (DH 3, 400; MPH 2, 716).

1386-1412 Wichna, c. Józefa Wezenborga (Cieplucha 245), ż. Świętosława [z Szubina] podkom. pozn., potem kaszt. kal., 1403 wd. po nim, matka Burnety żony Jana Janowskiego [z Janowca w pow. gnieźn.], Filki Śreniawiny z Ruśca [pow. kcyn.], Dobroszki żony Mroczka Łopuchowskiego, Borka z Szubina i G. oraz Macieja z G. i Trzciela2Cieplucha 245, 264 jako dzieci Wichny wymienia Burnetę, Dobroszkę, Borka i Macieja. Pochodzenie Borka i Macieja od Wichny nie budzi wątpliwości w świetle wykorzystanych tu informacji, a to samo dotyczy Burnety ż. Janowskiego ze względu na jej proces z matką o posag i wyprawę. W zapiskach w 1434 r. dotyczących spadku po Macieju Trzcielskim, synu Wichny, występują m. in. jego siostry Burneta wd. po Janowskim, Filka Śreniawina z Ruśca oraz jego nepotki (siostrzenice) Barbara i Dobroszka cc. Dobroszki ż. Mroczka z Łopuchowa (PZ 12 k. 117v-118, 128, 151v, 166v, 175v, 187, 228) (KP nr 2, 110, 165, 166, 190, 1167, 1189, 1362, 1709, 1799, 2727, 2808, 2812, 2826, 2889, 2894; KoścZ 2, 7, dawniej f. 68); 1386 taż, dziedziczka Chroślina, przegrywa proces z Jakielem Żydem pozn. o 18 grz. i odsetki (Lek. 1 nr 23); 1381- 1400 taż toczy proces z Janem Czarnkowskim sędzią pozn. o 40 kóp [gr] albo o 400 kóp [ta druga suma bardziej prawdopodobna], ponieważ Wichna zakwestionowała („naganiła”) dok. przeniesienia własności [na rzecz Jana Czarnkowskiego] wsi Jaszkowo [k. Śremu], wystawiony przez Domarata kaszt. pozn. [jako starostę gen. wlkp., był nim w latach 1377-83], zaś w toku tego procesu Jan Czarnkowski pomyślnie przeprowadza na swoją rzecz dowód ze świadków co do sumy 400 kóp na dziedzinie Jaszkowo [z tytułu uiszczonej przez niego sumy sprzedażnej; Jaszkowo nie występuje później jako własn. Czarnkowskich] (Lek. 1 nr 1381, 1837; WR 1 nr 423; KP nr 23, 101, 189); 1393 taż w sporze z Janem „Sdzichowicza” odpiera jego roszczenia o 26 grz. (Lek. 2 nr 1516); 1393 taż wygrywa spór z Fredhelmem s. Maćka Borkowica o 500 grz. za harnasz, broń, kusze i inne rzeczy, jakie ojciec Fredhelma pobrał z gródka Trzciel Józefa z Grodziska; Wichna z tytułu tej sumy ma posiadać Kurowo [k. G.] (Lek. 1 nr 1453, 1638, 1708; Lek. 2 nr 1661); 1394-1406 taż [od 1406 z s. Borkiem] toczy proces z Fredhelmem Wezenborgiem (od 1406 z Boguszem lub Bartoszem s. zm. Fredhelma) o gródek i m. Trzciel z wsiami Smolno [k. Trzciela], Rybojady, Siercz, Posadowo [k. Lwówka] i 1/2 Tomyśla (Lek. 1 nr 1789, 1807a, 1965, 2609; Lek. 2 nr 1667; KP nr 2657, 2659, 2684); 1397 taż w sporze o Psarskie [k. Śremu] z panią „Sczofska” i synami Blosa3Blosowie w początkach XV w. występują w Chobienicach, a 1400 z Dzieckiem i dziećmi Blosowej (Lek. 1 nr 2449; KP nr 38); 1399 taż w sporze z Kuszem z Gołańczy o 60 grz., o 30 grz., o 70 grz. (Lek. 2 nr 2370, 2393, 2455); 1401 taż zapowiada wszelkie niesłuszne drogi wokół G., Januszowi Rzeczyca z jego rodziną i ludźmi z Gnina, z wyjątkiem dróg król. do miasta (ZSW nr 226); 1402 taż pozywa mieszczan kośc. o zbrojny napad na Sieraków (Cieplucha 245); 1403-1404 taż w sporze z Michałem mieszcz. z Szamotuł o 2 beczki miodu i 2 konie (KP nr 1377, 1428, 1708); 1403 poręczyciele Wichny, Wierzbięta Gołaniecki [z Gołańczy] i Niemierza z Lubosza mają zapłacić Janowi Janowskiemu [z Janowca w pow. gnieźn.] 100 kóp wyprawy i 100 kóp gotówki tytułem posagu [Burnety] ż. Janowskiego, a c. Wichny; w wyniku dalszego procesu Wichna ma dać Janowskiemu 10 kóp czynszu na swojej wsi oraz wyprawę; jeśli tego nie uczyni, to czynsz mają dać poręczyciele, a także wyrównać ewentualne braki wyprawy, która ma być wartości 100 grz., a to wg szacunku sędziów polubownych; Janowski w procesie przeciwko poręczycielom dowodzi, że nie wprowadzili go w posiadanie czynszu, zalegają z nim za dwa lata i uzyskuje skazanie ich na karę (KP nr 1397, 1457, 1482, 1627, 1628, 1650; WR 1 nr 740); 1403-06 taż oraz Katarzyna [s. Maćka Borkowica] ż. Wierusza [tenut.] z Kopanicy4Bernard Wierusz Lutoldowic z Wieruszowa w ziemi wieluńskiej, pisał się też z Kopanicy, w latach 1380-1406 był sędzią wieluńskim (Urzędnicy ziemi łęczyckiej, sieradzkiej i wieluńskiej XIII- XV w., Wrocław 1985, nr C 54). Być może, iż proces ten (z lat 1403-06) toczył się już w 1394 r. (Lek. 1 nr 1789) toczą proces o G. z przynależnościami (KP nr 1121, 1404, 1802; KoścZ 3, 27v); 1404 taż z s. Borkiem w procesie z Fredelinem Wezenborgiem i [jego siostrą] Katarzyną ż. Wierusza, c. zm. Macieja Borkowica uzyskuje wyrok sądu w obecności króla, że Katarzyna i jej mąż Wierusz winni w ciągu 18 tygodni uwolnić gródek Trzciel z dobrami od roszczeń Fredelina, a nadto powinni toczyć proces z Wichna i Borkiem, tak jak wówczas, gdy zawierali ugodę, co wszystko powinni uczynić pod karą umowną 500 kóp [gr] dla Wichny i Borka oraz 500 kóp dla sędziów, zaś 1407 taż Wichna z ss. Borkiem i Maciejem toczy proces o 500 kóp [kary umownej?] z Katarzyną i Wieruszem oraz jeszcze 1409 Borek z G. toczy proces z Wieruszem o 500 kóp gr [tejże kary umownej?] (KP nr 1835; ZSW nr 1191, 1322; KoścZ 3, 56v); 1406 taż, pani w G. oraz [jej ss.] Borek z Szubina [pow. kcyn.] i Maciej, jego brat, panowie w G., zawierają ugodę z mieszczanami w swym m. G., dot. wysokości czynszu, obowiązków mieszczan i posiadłości miejskich (H. Wuttke, Accessiones, s. 3-4); 1406 taż w sporze z Bronisławem Jeligowskim o niwę na Jeligowie w pobliżu Krzonu [k. Kościana, obecnie Krzan] dowodzi, iż posiada ją spokojnie od 30 lat (KP nr 2742; WR 3 nr 313; KoścZ 3, 29v); 1407 taż z s. Borkiem w sporze z Jodokiem (Jostem) ze Świebodzina [ks. głogowskie] (też z Tomyśla) przegrywa 1/2 Tomyśla; Jodok ma wykupić tę 1/2 za 60 grz., zgodnie z zeznaniem jego samego, zaś Borek ma zaprzysiąc samoczwart 45 grz.; gdy Jodok wypłaci obie sumy, to Borek z matką winni mu ustąpić z 1/2 Tomyśla (KP nr 2823, 2886, 2889; ZSW nr 1125); 1411 taż z s. Maciejem w sporze z Wasylową mieszczką pozn. o 22 3/4 grz. (ZSW nr 1446); 1412 taż toczy proces z trzema kmieciami Niemierzy Luboskiego z Konina [na NE od Pniew] o skradzione konie wartości 10 grz., dowodząc, że ich nie używa (PZ 3, 175v; WR 1 nr 879).

1404-1410 Borek s. Wichny i Świętosława z Szubina kasztelana kal., zm. 1411 (Cieplucha 245; KP nr 1799, 2808, 2812, 2826, 2894; WR 3 nr 336): 1394-1406, 1404, 1406, 1407 → wyżej Wichna; 1404 tenże w sporze z Piotrem Urbanowskim o 606 grz. (KP nr 1870); 1409 tenże toczy proces ze Stroszynem [Wyskotą] z Oporowa o 50 grz. (KoścZ 3, 134v); 1410 tenże dał Sierakowo [k. Kościana] miastu Kościan w zamian za Srocko Wielkie (Cieplucha 245, 264; ZSW nr 1426; KoścZ 3, 141); przed 1411 tenże [bo chyba nie Borek wspomn. w 1339] uwalnia jatkę rzeźnicką w G. od opłat i ciężarów (Wp. 5 nr 689).

1406-1417 Maciej s. Wichny i Świętosława z Szubina kasztelana kal., 1427 n. z Trzciela, 1427 z Brodów (Cieplucha 245; ZSW nr 1446, 1191): 1406, 1407, 1411 → wyżej Wichna.

1415 Dobroszka [c. Wichny], ż. Mroczka Łopuchowskiego w sporze ze str. Przybysławem Gryżyńskim zgodnie ze swym pr. bliższości uzyskuje pr. wykupienia m. G. z wsiami Chrostowo, Zdrój, Kobylniki, Wyczółkowo, Kąkolewo i Bukowiec [wszystkie k. G.] za te sumy, na jakie opiewają dokumenty przeniesienia własności i zastawne (litere resignatorie et obligatorie), zaś Przybysław zostaje zachowany na wieczność przy dziedzinach Srocko Wielkie, Krzon i Kurowo (KoścZ 4, 181 dawniej f. 78; Cieplucha 213, 245, 264).

1417 – wspomn. jako zm. 1434 Niemierza [Starszy] z G., Grodzicki z Lubosza, Lubaski, Luboski, Ostroroski dz. G. i Lubosza (Cieplucha 245; PG 1, 103v; Wp. 5 nr 451; WR 3 nr 1155; KoścZ 7, 30; KoścZ 8, 261v; KoścZ 9 k. 213v, 221v, 222, 228, 254v, 258, 278v; BR 628 nr 87; Now. 1, 262), zięć Jana i Małgorzaty Doninów z Sarnowej5Cieplucha 297 uważał Niemierzę [Młodszego] za zięcia Doninów z Sarnowej. Tymczasem Niemierza [Młodszy] był żonaty z Anną c. Piotra Bnińskiego kaszt. gnieźn. (Wp. 5 nr 636; PG 1, 103v). Ponieważ Anna, wd. po Niemierzy [Starszym] w 1435 r. odstępuje dzieciom Niemierzy [Młodszemu], Sędziwojowi i Barbarze swą cz. Sarnowej (PG 1, 103v), przeto informację Ciepluchy należy sprostować w tym sensie, że to Niemierza [Starszy] był zięciem Doninów z Sarnowej, 1435 wd. po nim Anna (PG 1, 103v), ojciec Niemierzy, Sędziwoja i Barbary (PG 1, 103v, por. PG 1, 137v), 1422, 1424 asesor w Kościanie (MHP s. 327, 333); 1417 tenże przedkłada sądowi dok. przeniesienia na jego rzecz6Cieplucha 245 podaje, że Maciej [s. Wichny] w 1417 r. swe działy w G. odstąpił Niemierzy z Lubosza i Ostroroga własności G. z przedmieściem i wsiami Kobylniki, Wyczółkowo, Zdrój, Chrostowo, Bukowiec, Raklino, czyli Kąkolewo, zaś Mościc [ze Stęszewa] kaszt. pozn. i Przybysław Gryżyński [z Brenna] stolnik pozn. zgłaszają roszczenia do tych dziedzin, powołując się na swe pr. bliższości (KoścZ 4, 277, dawniej f. 11; KoścZ 5, 48, dawniej f. 151; wg Ciepluchy 245 Niemierza nabył działy w G. od Macieja s. Świętosława i Wichny z G.); 1419 tenże zapisuje na m. G. wikariuszom kat. pozn. 3 grz. czynszu rocznego od sumy 36 grz. (Wp. 8, 870); 1422-25 tenże toczy proces z Abrahamem Zbąskim o granice między G. i Kąkolewem a Jabłoną Starą (KoścZ 7, 30; KoścZ 8, 261 v); 1424 tenże w dok. dla m. G. reguluje sprawy miejskie; do dóbr grodziskich należą: dziedzina Wyczółkowo, Kobylniki, pastwiska, bory i lasy pod G.; wzm. o bartodziejach (Wp. 8 nr 984, dok. w znacznej części nieczytelny); 1426 tenże, za pośrednictwem sędziów polubownych, zawiera ugodę z Pawłem Drdzeńskim, kapłanem z G., w sporze o 21 grz. szer. gr czynszu [rocznego] na G.; tytułem tego czynszu, z którym zalega od dwóch lat z powodu pożaru miasta, ma płacić po 15 grz. monety obieg., póki nie skończy się wolnizna, jaką udzielił mieszczanom (ACC 9, 77v); 1426 [tenże sprzedał czynsz roczny] zaciągając od Pawła Drdzeńskiego kapłana z G. dług 254 grz. na m. G. i wsiach Kobylniki i Wyczółkowo (Now. Kolegiata 21, 23); 1430 tenże toczy proces z [Zygmuntem] Korzbokiem [z Rataj i Zielęcina] o łąkę w dziedzinie Chrostowo [obecnie Chrustowo] (KoścZ 9, 254v); 1434 tenże toczy proces z panem [kapłanem] Pawłem Drdzeńskim, za jego zgodą zostaje zwolniony z ekskomuniki, a spór mają rozstrzygnąć sędziowie polubowni (ACC 18, 77v).

1429 Mikołaj z G. (KoścZ 9, 213v), w innych zapiskach występuje z samym imieniem [to jest bez określenia: z G.], lecz jako służebnik (famulus, familiaris) szl. Niemierzy z G. (KoścZ 9 k. 221v, 222, 228).

1435 Anna wd. po Niemierzy [Starszym z Lubosza i] z G. odstępuje swą cz. Sarnowej i Żołędnicy dzieciom: Niemierzy [Młodszemu], Sędziwojowi [z G.] i Barbarze (PG 1, 103v).

1435-1443 Niemierza Młodszy z G. i Lubosza (PZ 13, 125v) h. Nałęcz (ACC 28, 35v), 1435, 1439 jego i. Anna c. Piotra Bnińskiego (PG 1, 103v; Wp. 5 nr 636); 1435 i prawdop. 1440 w niedziale z bratem Sędziwojem (PG 1, 187v; ACC 28, 35v); lecz po 1443 Niemierza występuje tylko w Luboszu7Jeszcze w 1447 r. Niemierza pisze się de G. (PZ 16, 47), a w G. tylko Sędziwój: 1435 tenże i Sędziwój bracia niedz. zapisują [matce] Annie 200 grz. szer. gr posagu i wiana na wsi [Lubosz] z przynależnościami (PG 1, 137v); 1435 tenże zapisuje ż. Annie po 300 grz. posagu i wiana na cz. m. G. i wsiach Chrostowo i Bukowiec (PG 1, 103v); 1439 jego ż. Anna sprzedała ojcu Piotrowi z Bnina i bratu Piotrowi swój spadek po Jadwidze z Żerkowa [w pow. pyzdr.], wdowie po Januszu [Furmanie z Niezamyśla] kaszt. międz. (Wp. 5 nr 636); 1443 Wojc. Jarogniewski w sporze z Niemierzą dowodzi, że dał Głuchowo [k. Wronek] w zamian za Konin [pod Pniewami] w drodze zamiany, a nie pod żadną zmową (WR 1 nr 1600; natomiast wg Ciepluchy 209 Niemierza nabył od Wojc. Jarogniewskiego części Konina pod Pniewami i Koninka).

1435-1466 Sędziwój z G., Grodziski, Grodzicki (AC 2 nr 1204; PZ 15, 48; KoścZ 14, 115; ACC 28 k. 113v, 114), h. Nałęcz (ACC 28, 35v), 1469 wspomn. jako zm. (KoścZ 15, 260-261), początkowo w niedziale z bratem Niemierzą, ale od 1444 w G. tylko Sędziwój; 1444 jego ż. Elżbieta8PSB 21, 132 podaje nietrafnie: Anna, w 1447 już nie żyje, była [córką Olbrachta z Cielczy], siostrą Mikołaja z Pleszewa chorążego kal., Jana Suchorzewskiego, Marcina Magnuszewskiego i Mac. Cieleckiego (PG 2 k. 29, 208v); 1449, 1467 jego ż. Barbara siostra Wawrz. Rydzyńskiego (PG 3, 70; PG 7, 254v), a 1467 już nie żyje (PG 7, 254v); 1447, 1469 c. Anna niezamężna (PG 2, 208v; KoścZ 15, 260-261), 1467 ss. Jan, Stanisław, Maciej i Marcin bracia niedz. z Mnichów (PG 7, 254v); 1435 zob. wyżej Niemierza; 1444 tenże zapisuje ż. Elżbiecie po 750 grz. posagu i wiana na 1/2 m. G. i wsi Kobylniki (PG 2, 29); 1446? tenże potwierdza dok. posagu i wiana zm. ż. Elżbiety, wręcza go Mikołajowi z Pleszewa chorążemu kal., jako starszemu z braci [Elżbiety], z tym warunkiem, że gdyby Anna c. Sędziwoja [i Elżbiety] zmarła przed zamążpójściem, to Sędziwój winien braciom Mikołajowi z Pleszewa, Janowi Suchorzewskiemu, Marcinowi Magnuszewskiemu i Mac. Cieleckiemu wypłacić 750 grz. szer. półgr, ci zaś bracia pr. bliższości do wsi Piotrowo i do dwóch ł. w Łagwach w pow. kośc., jakie winno im przypaść po śmierci Anny c. Sędziwoja, sprzedają temuż Sędziwojowi za 750 grz. półgr, którą to sumę Sędziwój winien dać swej c. Annie (PG 2 k. 208v, 210v); 1448 tenże sprzedaje Szlomie Żydowi pozn. swe prawa na tej cz. Gośliny Długiej, którą trzyma Sędziwój Gośliński (PG 3, 9v); 1449 tenże kupuje od brata Niemierzy z Lubosza 1/4 m. Sarnowej, 1/4 wsi Sarnówka i Żołędnica za 250 grz. (PG 3, 52v); 1449 tenże zapisuje ż. Barbarze po 400 grz. posagu i wiana na 1/2 swej połowy m. G. i na 1/2 wsi Kobylniki, Zdrój i Kąkolewo (PG 3, 70v); 1449 u niego Maciej z Sepna ma 100 grz. (PG 3, 71); 1460 tenże sprzedaje prepozytom szpitala Ś. Ducha pod G. 8 grz. szer. gr czeskich czynszu rocznego na wsi Zdrój za 100 grz. szer. gr z zastrzeżeniem pr. wykupu (ACC 130, 234); 1465 tenże sprzedaje Stanisławowi z Ostroroga wdzie kal. pr. pozyskane na 1/2 wsi Mościejewo za 800 zł węg. (PG 7, 204v); 1465 tenże zapisuje dla nowo fundowanej altarii w G. 8 grz. czynszu rocznego na Chudopsicach za 96 grz. z zastrz. wykupu (PG 7, 271v); 1466 tenże, niegdyś Grodziski, daje Stanisławowi z Ostroroga wdzie kal. 1/2 m. G. z 1/2 przedmieść i wsie Kobylniki, Zdrój i Kąkolewo [k. Nowego Tomyśla] w zamian za wsie Tuczępy, Miłostowo, Gralewo, Mnichy i 1000 grz. (PG 7, 290v), zaś 1467 Barbara ż. zm. Sędziwoja Grodziskiego, w asystencji brata Wawrz. Rydzyńskiego, kasuje oprawę na 1/2 połówek m. G. i wsi Zdrój, a Jan, Stanisław, Maciej i Marcin bracia niedz. z Mnichów, ss. tegoż zm., zapisują matce Barbarze po 400 grz. posagu i wiana na wsiach po ojcu Tuczępy i Mnichy (PG 7, 254v).

1466 n. Stan. Ostroróg, wda kal., potem pozn.: 1466 nabywa 1/2 m. G. z wsiami, zob. wyżej; jego ż. Beata z Bystrzycy [woj. lubelskie], jego s. Jan Ostroróg (A. Gąsiorowski, Koligacje panów z Ostroroga w XV wieku, Studia i Mat. do Dziejów Wielkop. i Pom., t. 13: 1980 z. 2 (26), s. 87, 90), zm. 1476/77 (PSB 24, 526).

Zm. 1501 Jan Ostroróg, s. Stanisława i Beaty, doktor obojga praw; jego pierwsza ż. Helena, c. Wacława ks. raciborskiego, z niej ss. Wacław [zw. też niekiedy Władysławem] i Stanisław; jego druga ż. Dorota Wrzesińska, z niej s. Achilles i c. Poliksena (PSB 24, 502-505; A. Gąsiorowski, Koligacje, s. 80-91); 1465-72 kaszt. międzyrz., 1474-1500 kaszt. pozn., 1493-98 star. gen. wlkp., 1501 wda pozn. (GUrz. A 209, 237, 328, B 27); często przebywał w G. (A. Gąsiorowski, Urzędnicy zarządu lokalnego w późnośredniowiecznej Wielkopolsce, Poznań 1970, s. 258-259) i tam 1501 zmarł (PSB 24, 505), od niego prawdop. pochodzi nazwa osady → Doktorowo, przynależnej do dóbr grodziskich; 1502-1504 Dorota z Wrześni, wd. po Janie Ostrorogu toczy proces z [pasierbami] Wacławem i Stanisławem, braćmi niedz., dziedzicami w Ostrorogu, pozywając ich o to, że wkrótce po zgonie męża, uwięzili ją w ich domu i fortalicjum w G., a po trzech tygodniach, gdy trzeba było przewieźć zwłoki jej męża, a ich ojca, z G. do Ostroroga dla ich pogrzebania, przewieźli ją tam i więzili nadal, dopóki brat Doroty, Maciej z Wrześni nie przywiózł i nie wydał im pieniędzy, szat i klejnotów ogólnej wartości 788 zł węg., które Jan Ostroróg po ślubie z Dorotą, złożył na przechowanie u Macieja z Wrześni (A. Pawiński, Jana Ostroroga żywot i pismo o naprawie Rzeczypospolitej, Warszawa 1884, s. 203-204; PG 62, 250; PZ 23, 70v-71); 1502 taż Dorota [wd. po Janie Ostrorogu] występuje w 56 zapiskach jako pozwana przez Wacława (ten występuje też jako Władysław) i Stanisława [pasierbów], w niektórych zapiskach jako pozwana także przez Achillesa [swego nieletniego s.], dziedziców z Ostroroga o różne sumy, cenne szaty i kosztowności, a w 44 zapiskach podano, iż powodowie podnoszą, że Dorota zabrała wymienione sumy, szaty i klejnoty ex thesauro ich ojca Jana w G. (PZ 23, 46-54v).

1502 n. Wacław (zm. 1527) i Stanisław (zm. 1519), ss. Jana Ostroroga z pierwszego małżeństwa: 1502- 1504 ciż, dziedzice z Ostroroga i G., bracia niedz. (zob. wyżej): 1502 ciż, spadkobiercy Jana Ostroroga toczą proces z panami ze Śmigla (AC 2 nr 1569); 1514, 1524 Wacław Ostroróg, pan i dz. G. (AC 2 nr 1695; APP Akta maj. Opalenica 4 k. 236-243); 1518 Stan. Ostroróg z G., kaszt. kal. (MS 4/2 nr 11 786); 1520 tenże, dz. G. (Cechy m. Grodzisk 36).

1533 Jan, Jakub i Stan. Ostrorogowie (ACC 108, 127), 1548-65 Stan. Ostroróg (M. Grodzisk I 3; Cechy m. Grodzisk 1, 18, 20; CMP nr 158).

1571 Kąkolewo i Bukowiec do G. panów Ostrorogów (KoścZ 62, 50-53).

1591 Jan Ostroróg dz. G. (AE XV 35-42; PG 23, 772v; PSB 24, 506-511).

6. 1383 w czasie zamieszek po śmierci króla Ludwika łupiono ziemie Wielkopolski, m. in. wokół G.; łupieżcy z Kiebłowa i Zbąszynia złupili wsie k. G.; w czasie ich powrotu mieszkańcy G. z kmieciami okolicznych wsi pogonili za nimi i odebrali łupy, lecz uciekli, gdy łupieżcom nadeszła pomoc; w ucieczce zginęło z nich przeszło 160, nie licząc wziętych w niewolę i rannych, z których wielu zmarło z ran (MPH 2, s. 728, 734).

1 J. Bieniak, Wielkopolska, Kujawy, ziemie łęczycka i sieradzka wobec problemu zjednoczenia państwowego w latach 1300-1306, Toruń 1969, s. 200 uważa Borka za syna Przybysława Borkowica, a ojca Józefa z Grodziska WIkp. i zalicza go do rodu Wezenborgów.

2 Cieplucha 245, 264 jako dzieci Wichny wymienia Burnetę, Dobroszkę, Borka i Macieja. Pochodzenie Borka i Macieja od Wichny nie budzi wątpliwości w świetle wykorzystanych tu informacji, a to samo dotyczy Burnety ż. Janowskiego ze względu na jej proces z matką o posag i wyprawę. W zapiskach w 1434 r. dotyczących spadku po Macieju Trzcielskim, synu Wichny, występują m. in. jego siostry Burneta wd. po Janowskim, Filka Śreniawina z Ruśca oraz jego nepotki (siostrzenice) Barbara i Dobroszka cc. Dobroszki ż. Mroczka z Łopuchowa (PZ 12 k. 117v-118, 128, 151v, 166v, 175v, 187, 228).

3 Blosowie w początkach XV w. występują w Chobienicach.

4 Bernard Wierusz Lutoldowic z Wieruszowa w ziemi wieluńskiej, pisał się też z Kopanicy, w latach 1380-1406 był sędzią wieluńskim (Urzędnicy ziemi łęczyckiej, sieradzkiej i wieluńskiej XIII- XV w., Wrocław 1985, nr C 54). Być może, iż proces ten (z lat 1403-06) toczył się już w 1394 r. (Lek. 1 nr 1789).

5 Cieplucha 297 uważał Niemierzę [Młodszego] za zięcia Doninów z Sarnowej. Tymczasem Niemierza [Młodszy] był żonaty z Anną c. Piotra Bnińskiego kaszt. gnieźn. (Wp. 5 nr 636; PG 1, 103v). Ponieważ Anna, wd. po Niemierzy [Starszym] w 1435 r. odstępuje dzieciom Niemierzy [Młodszemu], Sędziwojowi i Barbarze swą cz. Sarnowej (PG 1, 103v), przeto informację Ciepluchy należy sprostować w tym sensie, że to Niemierza [Starszy] był zięciem Doninów z Sarnowej.

6 Cieplucha 245 podaje, że Maciej [s. Wichny] w 1417 r. swe działy w G. odstąpił Niemierzy z Lubosza i Ostroroga.

7 Jeszcze w 1447 r. Niemierza pisze się de G. (PZ 16, 47).

8 PSB 21, 132 podaje nietrafnie: Anna.