KONIN

pod Lwówkiem 1260 Cunin (Wp. 1 nr 383), 1387 Cunino (Lek. 1 nr 92), Kwnyno (Lek. 1 nr 120), 1394 Konino (Lek. 1 nr 1734), 1403 Gunino! (KP nr 1405), 1403 Conino (KP nr 1166), 1442 Konyno (PZ 14, 100v), 1469 Maior Conyno (PG 8, 2), 1476 Konino Mnyskie (PG 9, 47v), 1497 Mnyskie Konino (PG 7, 133v), 1508 Conyno sub Lwów nobilium (ASK I 3, 16), 1538 Cunino Minor, Cunino Minus (PG 80, 195v-197), 1545 Cunynko, Sandzinko cum Conynko (PG 18, 182-183; PG 87, 74-81); 1566 MaiusKunino penes Lwówek (PZ 34, 544v-547v), 3 km na N od Lwówka, a 6,5 km na SW od Pniew.

1. 1469 n. pow. pozn. (PG 8, 19v); 1508 n. par. Pniewy (ASK I 3. 16); 1557 [Andrzej Czarnkowski] bp pozn. na prośbę dz. Wojc. Sędzinskiego i jego poddanych przyłącza K. do par. Lwówek, bo par. Pniewy zajęta jest przez innowierców (AE X 190); 1563, 1577, 1580 par. Lwówek (ASK I 5 k. 224v, 686; ŹD 18).

2. 1442 sąd ziemski zatwierdza rozgraniczenie wsi K. i Linie: las Połom otoczony kopcami gran. włączono do wsi K. (PZ 14, 100v).

1555 rozgraniczenie wsi K. z wsią Komorowo; wymieniono obiekt nieokreślony Wyrąbkę, Wielgi Las nal. do pani Kunińskiej [→ p. 3A], drogę do Zębowa, drogę Mieciskową oraz narożnik wsi K., Komorowa, Zębowa i Linia (PG 99, 388v-389v); 1566 rozgraniczenie wsi K. z m. Lwówek od narożnika z Posadowem do narożnika z Komorowem; gran. biegnie wzdłuż drogi z Pniew do Lwówka a potem wzdłuż drożyska, którym mieszkańcy Posadowa jeżdżą do boru w Lewicach; wymieniono drogę oraz ścieżkę z K. do Lwówka, Młyniska konińskie przy drodze z Chudopsic [obecnie Chudopczyce] do Lwówka, drogę z Linia do Lwówka, drogę z K. do Komorowa oraz wzgórze Osowa Góra znajdujące się w pobliżu drogi z K. do Lwówka [zapewne jest to wzgórze oznaczone kota 103 m na MTop. 1950, 2 km na S od K.] (PZ 34, 545-547).

3. Własn. rycerska [może przejściowo klaszt.?1O takim epizodzie w dziejach K. świadczyć może używana w odniesieniu do tej wsi nazwa: K. Mniskie (r. 1476 i 1497) → nagłówek hasła], później szlach. 1260 Piotr z C. nadaje cystersom z Paradyża las z 2 jez. zwanymi Linia; las ten jest przyległy do dziedziny [kl. w Paradyżu] Miłostowo (Wp. 1 nr 383).

1387-1403 Mroczek z C., Iwna, Zajączkowa (Zajączewski): 1387 tenże w sporze z Muszkiem, Żydem z Poznania (Lek. 1 nr 92, 120), 1394 woźny sąd. pozywa przed sąd wszystkich, którzy mają pr. do C.; Mroczek nie chce toczyć sporu o C. z braćmi Jaryszem i Przybysławem [z K.?] bez udziału in. bliskich [zainteresowanych], lecz ci się nie stawili (Lek. 1 nr 1734, 1764), 1397 tenże ma postawić świadków w sporze z Agnieszką z Szamotuł [nie wiadomo, kim była Agnieszka w stosunku do posiadaczy Szamotuł] o dziedziny Linie i C. (Lek. 1 nr 2419), 1399-1400 tenże przegrywa spór o 3 grz. z Marcinem kmieciem z Gorszewic i płaci kary, a Marcin z woźnym zajmuje klacz u Mroczka (Lek. 1 nr 3025, 3031; Kowalewicz 24), 1399-1400 tenże toczy proces z Adamem, który był sołtysem w C, a teraz jest mieszczaninem w Szamotułach, oraz z jego bratankiem (filiaster) o konia i 7 grz.; [zabudowania] sołtysa w C. spłonęły (Lek. 1 nr 3056; Lek. 2 nr 2471), 1400 tenże w sporze z Andrzejem s. Jakusza o 1/2 C. i o całą wieś Linie (KP nr 46, 401), 1403 tenże z s. Teodorykiem z Iwna toczą spór z Andrzejem z C. o 1/2 C; Andrzej i Teodoryk mają wyznaczyć sędziów polubownych (KP nr 1166, 1405).

3A. Część nal. do Konińskich: 1467 Mik. Koniński [z K. pod Lwówkiem?] ma być opiekunem dzieci i majątku Mac. Sierosławskiego [z Sierosławia k. Buku] (PG 7, 253v); 1469 tenże sprzedaje 1/2 M. C. Sędziwojowi Grzebieniskiemu za 600 grz. (PG 8, 2); 1472 tenże kupuje od Marcina Modliszewskiego → Głęboczek2W 1473 Mik. Koniński sprzedał te wsie Pawłowi Budziszewskiemu (PG 7, 211). Cały zestaw informacji o Mik. Konińskim, który sprzedał 1/2 K. dziedzicom Grzebieniska, powiązaliśmy z K. pod Lwówkiem, gdyż w początkach XVI w. nadal byli w tej wsi dziedzice posiadający również 1/2 Grzebieniska. Dlatego w haśle → Konin pod Pniewami (przyp. 2) prostujemy naszą błędną informację z hasła → Głęboczek na ten temat oraz Worowo i Wiesiołowo (PG 8, 141v).

1469 Michał i Mikołaj bracia niedz. z C. sprzedają z zastrz. pr. odkupu 5 ł. os. i 1 ł. opust. w C. za 115 grz. Jakubowi z Buszewa (PG 8, 19v); 1472 ciż sprzedają z zastrz. pr. odkupu Janowi niegdyś Bylęckiemu [z Bylęcina k. Zbąszynia] 5 ł. os. w Krzestkowicach za 200 grz. [obecnie Krzeszkowice] (PG 8, 160).

1472 Sędziwój Grzebieniecki zapisuje po 200 grz. posagu i wiana Dorocie c. Jana Knyszyńskiego [vel Sobockiego], a ż. swego s. Jana na 1/2 C, która niegdyś należała do Mik. Konińskiego, → wyżej (PG 8, 156).

1477 Jan Koniński z ż. Dorotą z M.C. zapisuje czynsz roczny 1 grz. z zastrz. pr. odkupu za 12 grz. Piotrowi pleb. w Wytomyślu (AE X 485v); 1478, 1485 Dorota ż. Jana Konińskiego → Knyszyn (PG 9, 94v; PG 10, 12); 1482, 1487 Jan Koniński, s. Sędziwoja Grzebienickiego, posiada 1/2 → Grzebieniska (PG 9, 153; PG 10, 83); 1509 c. [bez imienia] zm. Jana Konińskiego jest ż. Stefana Zaleskiego vel Witkowskiego z Witkowie (PG 14, 78).

1475 Michał Koniński [brat Mikołaja → wyżej] występuje wśród poręczycieli Mik. niegdyś Białeckiego, wójta w Pszczewie (PG 58, 16); 1475 tenże sprzedaje Jakubowi z Buszewa 2 części wsi Krzestkowice i 2 ł. os. tamże (PG 9, 29v); 1475 tenże na 1/2 K. zapisuje ż. Dorocie po 300 grz. posagu i wiana (PG 9, 40v); 1476 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu 5 ł. os. w K. Mniskim za 112 zł węg. Marcinowi z → Konina [pod Pniewami] (PG 9, 47v); 1478 tenże sprzedaje Wojc. Grodzickiemu [z Grodziszczka k. Buku] 1/2 Krzestkowic (PG 9, 93v); 1482 tenże sprzedaje całe K. Dobrogostowi Ostrorogowi z Lwówka za 2 ł. opust. i 1 ł. os. we wsi Kruszyny [niezident.] i 1000 grz. (PG 9, 158v); 1482 tenże kupuje od Jana, Piotra, Wyszka i Mikołaja braci Łężeckich wieś Łężce za 600 grz. i zapisuje na tej wsi po 300 grz. posagu i wiana ż. Dorocie (PG 9, 158v).

1508 Piotr Koniński z C.M. k. Lwówka [zapewne potomek (syn?) Jana Konińskiego i (wnuk?) Sędziwoja Grzebienickiego] sprzedaje z zastrz. pr. odkupu 1/2 Grzebieniska za 225 grz. Stefanowi Zaleskiemu vel Witkowskiemu [z Witkowie] (PG 14, 12); 1519 [tenże?] Piotr pleb. u Ś. Jana pod Poznaniem i Marcin bracia Konińscy sprzedają na wieczność [tęż?] 1/2 Grzebieniska temuż Stefanowi Zaleskiemu za 400 grz. (PG 15, 301v); 1515-27 Andrzej Kuniński z K. M. k. Lwówka: 1515 tenże kupuje części Sędzin i Wilkowa [k. Buku] od spadkobierców zm. Stan. Sędzińskiego i jego ż. Kat. [z domu Rozwarowskiej]; Katarzyna jest obecnie ż. Andrzeja Kunińskiego; tenże Andrzej sprzedaje swoje części dziedz. w K. M. k. Lwówka braciom niedz. Jerzemu, Stanisławowi, Mikołajowi i Marcinowi [Ostrorogom] z Lwówka (PG 15, 40, 2 wpisy); 1520-25 tenże Andrzej Kuniński występuje w Wilkowie [k. Buku] (ACC 95, 83v; PG 15, 527); 1524-25 tenże jest wujem panien ze wsi Pieski (PG 16 k. 27, 79v); 1527 tenże kupuje z zastrz. pr. odkupu Niemierzewo za 64 grz. od Stan. Niemierzewskiego (PG 16, 164).

1517 Michał Koniński z M.C. pod Lwówkiem zapisuje Mac. Białokoszowi altaryście we Lwówku czynsz roczny 4 grz. na swej części [M.]C. z pr. wykupu za 52 grz. (PG 15, 139).

1519 Marcin Koniński (Kuniński) [brat Piotra] zapisuje ż. Barbarze c. Mik. Nojewskiego po 100 kóp gr posagu i wiana na połowie z 1/2 K. (PG 15, 322); 1519 tenże → wyżej: transakcje Piotra; 1520 tenże nabywa zzastrz. pr. odkupu 1/2 Chudopsici jez. Przegrodzanki w Liniu od Łukasza Chraplewskiego vel Polickiego, a ten uprzednio nabył te dobra [zepewne na tych samych warunkach] od Burnety ż. Jana Rosznowskiego [Rosnowskiego czy Rożnowskiego?!] (PZ 29, 47); 1529 tenże kupuje z zastrz. pr. odkupu 1/4 Gralewa od Heleny Mniskiej ż. Stan. Krzyszkowskiego [dz. w Łoskoniu] (PG 16, 296v).

1539 Wojc. Koniński [może s. Andrzeja] zapisuje ż. Małgorzacie c. Mac. Wojnowskiego [z Wojnowa k. Murowanej Gośliny] po 400 grz. posagu i wiana na wsiach Sędziny, M.C. pod Lwówkiem i Wilkowo (PG 17, 289v).

1555 bracia Wojciech, Stanisław, Jan, Mikołaj, Dobrogost i Marcin Konińscy posiadają K. [w tekście wymieniono ponadto panią Konińską, prawdop. matkę wspomn. braci, panią oprawną w K.] → p. 2; 1557 Woj. Sędziński posiada cz. K. → p. 1; 1566 ciż bracia [bez Jana], ich bratanek Marcin s. zm. Jana oraz Wojc. Sędziński posiadają M.K. k. Lwówka → p. 2; 1566 Barbara wd. po Marcinie Konińskim, pani oprawna w K. pozywa poddanych [Ostrorogów] Lwowskich o to, że jej wypaśli swym bydłem role w K. (PZ 34, 423v).

3B. Część Ostrorogów Lwowskich: 1482 Dobrogost Ostroróg Lwowski kupuje całe [?] K. od Michała Konińskiego → wyżej; 1482, 1497 tenże kaszt. międz. [wl. 1484-1500] zapisuje ż. Dorocie [za każdym razem tej samej Dorocie?] w 1482 r. po 1800 grz. posagu i wiana na Wierzenicy i wsiach do niej należących oraz na Luboszu i K. (PG 9, 158v), a w 1497 r. po 1500 posagu i wiana na wsiach Lubosz, Charzewo, Zębowo, K. Mnyskie, Głuponie i 1/2 Pakosławia (PG 7, 133v).

1515 Jerzy, Stanisław, Mikołaj i Marcin [Ostrorogowie] z Lwówka [ss. Dobrogosta] kupują części w K.M. od Andrzeja Kunińskiego → wyżej.

1538 działy majątkowe Ostrorogów z → Lwówka: Urszula [Sierpska] wd. po Marcinie Lwowskim jako opiekunka małol. Stanisława otrzymuje wraz z tymże s. na 61. do czasu osiągnięcia przez niego pełnoletności m. → Lwówek oraz m. in. wieś C.M. z folw. (PG 80, 195v-197v); 1545 Wojc. [Ostroróg] Lwowski s. zm. Jerzego otrzymuje w działach rodzinnych ze stryjem Stanisławem starszym, Stanisławem młodszym s. Marcina i jego matką Urszulą m. in. wszystkie części w C. (wg drugiego aktu: Sędzinko z cz. C.; PG 18, 182-183; PG 87, 74-81).

3C. Informacje dot. całej wsi K.: 1499 C. zalega z podatkiem (P G 62, 41); 1508 wiardunki wojenne ze wsi szlach. C. pod Lwówkiem: 12 ł. os., 1 ł. opust., karczma (ASK I 3, 16); 1563 2 działy we wsi C.: a) [płatnika poboru nie podano] 14 ł., 2 karczmy, b) Sędziński [imienia brak] płaci pobór od 5 ł. i karczmy (ASK I 5, 224v); 1577 3 działy w K.: a) Marcin [Ostroróg] Lwowski, b) Konińscy, c) Sędziński (ASK I 5, 686); 1580 Jan Koniński płaci pobór: 15 ł., 5 zagr., 5 komor., 2 półł. nal. do karczmy (karczem?; ŹD 18).

4. 1399-1400 Adam były sołtys w K. jest mieszczaninem w Szamotułach; jego zabudowania w K. spłonęły → p. 3.

5. 1510 wiardunki dzies. ze wsi C. k. Lwówka należą do uposażenia kanclerza kap. kat. pozn. (LBP 83).

8. Nie datowany pomost drewniany i naczynia na NE od wsi nad Jez. Konińskim (Hensel 3, 111-112).

Uwaga: W okolicy Pniew znajdowały się 3 wsie o nazwie K. Dwie wsie leżące na N od Pniew począwszy od połowy XV w. rozróżniano jako Konin Wielki i Konin Mały (Koninko). K. pod Lwówkiem, położony na S od Pniew nazywano niekiedy K. Mniskim (→ przyp. 1), a czasem stosowano do niego również nazwę Konin Wielki pod Lwówkiem (1469, 1517), może dlatego, że wieś była rzeczywiście dość duża. Nie ma natomiast śladów, aby przy K. pod Lwówkiem istniała obok mniejsza wieś o takiej nazwie z przymiotnikiem „Mały”. Dopiero gdy w XVI w. w ręku Ostrorogów Lwowskich znalazła się równocześnie cz. wsi K. pod Lwówkiem oraz Konin pod Pniewami, towobrębie tych dóbr wprowadzono rozróżnienie na Konin Wielki pod Pniewami i Koninko pod Lwówkiem (1538, 1545).

1 O takim epizodzie w dziejach K. świadczyć może używana w odniesieniu do tej wsi nazwa: K. Mniskie (r. 1476 i 1497) → nagłówek hasła.

2 W 1473 Mik. Koniński sprzedał te wsie Pawłowi Budziszewskiemu (PG 7, 211). Cały zestaw informacji o Mik. Konińskim, który sprzedał 1/2 K. dziedzicom Grzebieniska, powiązaliśmy z K. pod Lwówkiem, gdyż w początkach XVI w. nadal byli w tej wsi dziedzice posiadający również 1/2 Grzebieniska. Dlatego w haśle → Konin pod Pniewami (przyp. 2) prostujemy naszą błędną informację z hasła → Głęboczek na ten temat.