KOSZANOWO

1301 or. Kossonow (Wp. 2 nr 840), 1311 Cossonow (WP. 2 n 941), 1312 Cossenow (CDS 16 nr 3281), 1320 kop. XVIII w. Kossonos (Wp. 6 nr 91), 1352Cosszonovo(pyp. 3 nr 1313), 1360 Kozzonow (Wp. 3 nr 1413), 1400 Cosnaw (WsG 18, 200v), 1403 Kosszonowo (KoścZ 2, 52v), 1404 Cosznowo (KP nr 1897), 1405 Kosschonowo (ACC 1, 132v), 1415 Coschnaw (Wp. 1 nr 760), 1418 Coschanowo (ACC 3, 31v), 1419 Coszinowo (AC 2 nr 137), przylega od NE do Śmigla.

1. 1401-17 opole przem. (KoścZ 1, 146; KoścZ 3, 116; KoścZ 4, 308); 1470 n. pow. kośc. (PG 8, 55); 1404 par. własna (ACC 1, 74), przeniesiona następnie do → Śmigla.

2. 1401 Henryk Ramszel i Jan Stopacz wyznaczają granice między K. a Polodowem wsią kl. w Wieleniu (ZSW nr 231); 1403 Ramsz z K. i Zbór z Nowej Wsi toczą proces o rozgraniczenie K. i Nowej Wsi (KoścZ 2 k. 42v, 52v, 57v); 1412 Ramsz Koszanowski ma złożyć przysięgę w sprawie granicy między C. a Nową Wsią (KoścZ 3, 192v); 1415 C. graniczy z Nową Wsią, Brańskiem i Glińskiem → p. 3.

1513 staw. w C., 1556 ogrody, mł. Bliższy, łąka zw. Spoina łąka → p. 3.

3. Własn. szlach. 1301 Boguchwał s. zm. komesa Dzierżykraja dziedzica z K. nadaje biskupstwu pozn. wieś Witosław (Wp. 2 nr 840); 1320 Bogusław z K.1KR 7, 6 identyfikował kanonika Bogusława z Boguchwałem s. Dzierżykraja. J. Bieniak, „Litterati” świeccy w procesie warszawskim z 1339 roku, [w:] Cultus et cognitio, Warszawa 1976, s. 101-103, uważa ich za różne postacie → p. 6.

1311 Michał z C. [być może s. Dzierżykraja?] kaszt. kwieciszewski (Wp. 2 nr 941); 1312 tenże kaszt. konin. kupuje od prep. ze Strzelna [na Kujawach] mł. w Kwieciszewie (Wp. 2 nr 955); a. 1341 (wzm. 1360) tenże kupuje od Mik. opata z Mogilna Chwalęcin k. Kwieciszewa oraz 6 ł., mł. i zarośla we wsi Olsza [pow. gnieźn.] (Wp. 3 nr 1413); 1318-41 (wzm. 1360) tenże daje abpowi gnieźn. Janisławowi wieś Chwalęcin, 6 ł., mł. i zarośla we wsi Olsza, a otrzymuje w zamian wieś Włókna pod Obornikami (Wp. 3 nr 1410).

1312 Janusz z C. [być może s. Dzierżykraja?]2Janusz wystąpił w otoczeniu Henryka ks. głog. i wlkp., przeciwnika Władysława Łokietka, któremu służył Michał z K (CDS 16 nr 3281).

1335-41 Andrzej z K. oraz Czacza zw. Pyszka (Wp. 3 nr 1627) [być może s. Michała, ojciec Mikołaja z Gogółkowa w pow. kcyń., kan. pozn. i kantora łęcz., Michała z Czacza, Janusza z Brzozogaju i Andrzeja z Barda w pow. pyzdr.3O Andrzeju zob. J. Bieniak, „Litterati”, s. 101-103; uważa on Andrzeja za s. Boguchwała Dzierżykrajowica. Andrzej dziedziczył jednak dobra w pow. gnieźn. i kcyń., w którym to rejonie skupował posiadłości Michał z K. jako kaszt. kwieciszewski; bratanek Andrzeja Frącek (→ przyp. 8) odziedziczył później wieś Włókna, dowodnie należącą do Michała. Wskazuje to, że Andrzej był raczej s. Michała z K], 1335-38 podkom. kal., 1339 kaszt. kal., 1339-43 kaszt. pozn., 1339-41 star. gen. wlkp. (UDR I/1 s. 110, 117, 141, 171): [1333-70]4Dokument uszkodzony, bez datacji. Określają ją lata panowania wystawcy. Cieplucha 131 bez podania argumentacji datuje dokument na 1337. Niewątpliwie dokument musiał być wystawiony w pierwszych latach panowania króla Kazimierza; Andrzej występuje tu bowiem bez podania godności urzędniczych, które piastował nieprzerwanie od r. 1335 król Kazimierz zatwierdza podział dóbr między braćmi Dzierżkiem z Graboszewa, Michałem z C. i Andrzejem z Czacza5Występującego w tym dok. Michała identyfikuje się błędnie z Michałem kaszt. kwieciszewskim i konin. (KR 7, 6; J. Bieniak, Wielkopolska, Kujawy, ziemie łęczycka i sieradzka wobec problemu zjednoczenia państwowego w latach 1300-1306, Toruń 1969, s. 153-158). Być może należałoby go identyfikować z Michałem z Graboszewa kan. pozn. występującym w 1360 (Wp. 3 nr 1435, 1436). Jako brata Andrzeja wymienia się też (Kor.Prał. 4, 303; J. Paku1ski, Siły polityczno-społeczne w Wielkopolsce w pierwszej polowie XIV wieku, Toruń 1979, s. 64) Wincentego kan. i dziekana gnieźn. W dok. z 1353 (Wp. 3 nr 1321) Wincenty nazwany jest bratem kaszt. kal. Andrzeja; chodzi tu jednak o innego Andrzeja (UDR I/1, 111); Andrzejowi przypadają Koryta, Połomie, Bieganin w pow. kał., Bardo, Gałęzewo i 1/2 Graboszewa w pow. pyzdr., Popowo [Kościelne, pow. gnieźn.], Przedzeszewo [pow. gnieźn.], plac na przedmieściu w Gnieźnie obok Sadówek oraz Głogówiec [pow. gnieźn.], który bracia dają mu w zamian za Chwalibogowo [pow. pyzdr., par. Bardo lub par. Graboszewo] (Wp. 3 nr 2047); 1338 Andrzej podkom. kal. i star. wlkp. wraz z Michałem i Dzierżkiem [swymi braćmi] dziedzice z K. dokonują nadania6Zapiska w rękopisie klasztornym z XVII w. nazywa Koszanowskich „strenui defensores et promotores” klasztoru; zapiska powstała niewątpliwie na podstawie dok. z klasztornego archiwum, który to dok. zawierał zapewne jakieś nadanie dla cystersów na rzecz klasztoru w Wieleniu [nad Obrą] (BR 151, 32); 1339 Andrzej zeznaje w procesie pol.-krzyżackim → p. 6; 9 X [po 1343] Pyszka [Andrzej z K.] zm. jako konwers w klasztorze w Mogilnie (MPH 5, 665; J. Bieniak, „Litterati”, l.c.).

1352 Frącek i Ubysław z C. [zapewne ss. Dzierżka7Frącek musiał być s. któregoś z braci Andrzeja z K., gdyż dziedziczył Chwalibogowo (Wp. 3 nr 1499), które Andrzej dał w działach braciom. Z braci Andrzeja Michał był zapewne kanonikiem (→ przyp. 5); Frącek musiał zatem być s. Dzierżka] → p. 6; 1352-98 tenże Frącek (Franciszek) w → Cerekwicy [pow. kcyń.], cześnik kał. 1370-97, mąż Zofii (Lek. 2 nr 716), ojciec córek: ż. Żegoty (Lek. 2 nr 996) i ż. Stefana z Trląga (Wp. 5 nr 105, Wp. 7 nr 552), oraz zapewne Mikołaja, Michała, Zawiszy i Przybysława z → Cerekwicy; 1360 tenże oświadcza, że nadaje arcybpowi gnieźn. wieś Włókna i ręczy za swego brata stryjecznego Janusza dz. w K.8Janusz jako stryjeczny brat Frącka był z pewnością s. Andrzeja z K. Z ss. Andrzeja znamy Janusza z Brzozogaju i z nim trzeba identyfikować Janusza; tak też czyni Cieplucha 131. Janusz z K. był zapewne tożsamy także z Janem z Graboszewa występującym w 1392 (z s. Mikołajem) i 1396 (Lek. 2 nr 157; WR 2 nr 70), iż ten nie będzie dochodził swych praw do tej wsi (Wp. 3 nr 1443).

1401 Jan Stopacz9Nie wiadomo, w jakich okolicznościach stracili K. pierwotni właściciele, Koszanowscy h. Szaszor, potomkowie Michała. KR 7, 8 przypuszczał, że Kazimierz W. skonfiskował im dobra w ramach represji za udział ss. Andrzeja z K. w gronie przywódców konfederacji Maćka Borkowica [także z → Klonowca, Mórkowa i Żakowa] posiada K. → p. 2; 1402 tenże sprzedaje10Tenże Jan Stopacz w 1403 toczył wraz z Henrykiem (Ramszem) z Czacza proces przeciwko Zborowi z Nowej Wsi o rozgraniczenie dóbr (KoścZ 2, 63); skądinąd wiadomo, że Ramsz (brat Henryka) w tym samym czasie procesował się z tymże Zborem o rozgraniczenie Nowej Wsi i K. (→ p. 2). Wygląda na to, że obie sprawy są identyczne i że Stopacz występuje tu jeszcze jako współwłaściciel K. Stawia to pod znakiem zapytania wiarygodność informacji Ciepluchy; jej potwierdzenia nie udało się znaleźć w KoścZ 2 (lata 1401-1405) Ramszowi Opalowi z Czacza swą cz. w K. (Cieplucha 131).

1400 Henryk z Opalenia11O rodzinie Ramszów z Opalenia (Oppeln na Łużycach) → KObceRyc. 76-11. Wydaje się, że nie jest możliwie dokładne rozróżnienie Henryka używającego przydomka Ramsz od jego brata, używającego tylko imienia Ramsz dz. w C. nadaje miastu C. [chodzi o m. → Śmigiel; → uwaga] targ solny, wagę, postrzygalnię, 2 ławy chlebowe, 2 ławy mięsne, 2 ławy szewskie, kramy i stawy, które położone są za fosą miejską (WsG 18, 200v); 1401 Henryk Ramszel → p. 2.

1402-15 Ramsz z Opalenia (Opal) z K., Koszanowski, także z → Czacza, Glińska, brat Henryka, 1392 star. wsch. (UDR I/1, 175): 1402 tenże kupuje od Jana Stopacza jego cz. K. → wyżej; 1403 tenże → p. 2; 1404 tenże toczy proces z Żydem Judlimem (KP nr 1897); 1404 żonę tegoż Małgorzatę sąd zachowuje w prawach do darowizny [tj. posagu i wiana?] w K. (KoścZ 2, 85); 1405 tenże toczy proces z Wojc. Barklińskim (KoścZ 3, 3v); 1407 Małgorzata ż. tegoż odpiera pretensje Wyszka sołtysa z Głuchowa [pow. kośc.] i jego brata Sułka do 1/2 wsi Spławie [k. Śmigla] (KoścZ 3, 53); 1408 tenże śwd. (Wp. 5 nr 136, 140); 1408 tenże asesor sądu ziemskiego w Poznaniu (DBL nr 136); 1411 na dobrach tegoż dz. w Śmiglu i K. stary opat z Wielenia Jan Czerbist zapisuje temuż klasztorowi czynsz 4 grz. (Wp. 5 nr 173); 1412 tenże → p. 2; 1413 tenże wraz z Cybkiem Pradlem, dziećmi Henryka Ramsza, dziećmi Janusza Walermul i Niklasem Robaczyńskim toczy proces z Liskiem Wyskotą (KoścZ 4 k. 40v, 43); 1414 tenże toczy proces z Zofią z Nowej Wsi o łąki i las w Nowej Wsi (WR 3 nr 521); 1415 (?) tenże lokuje na pr. magd. m. C. [chodzi o Śmigiel, → uwaga] za zgodą króla Władysława [Jagiełły] i nadaje pr. miejskie Nowej Wsi, która graniczy z C., Brońskiem i Glińskiem12Jedna z kopii dok. podaje Brońsko, druga – Glińsko. Data dok. (1415) nie jest wiarygodna (→ uwaga) (Wp. 7 nr 760).

1416-36 Mikołaj (Nikel) Ramsz z K., także ze → Śmigla, Koszanowski, s. Ramsza, brat Ramsza (PG 1, 102v; KoścZ 11 k. 167, 167v, 226v), 1427 wicepodkomorzy wsch. (GUrz. C nr 1080): 1416 tenże z braćmi ss. Ramsza Koszanowskiego stawiają świadków przeciwko Filce [c. Jana Stopacza], którzy zeznają, że Ramsz sprzedał Brońsko Henrykowi [kaszt. ksiąskiemu z Zimnowody w pow. pyzdr.?] (WR 3 nr 584); 1419 tenże przejmuje sprawę (evicit) wd. Doroty dz. w C. [wd. po Ramszu?] przeciwko Klemensowi pleb. z Jarząbkowa [pow. gnieźn.]; pleb. domaga się zwrotu ruchomości zapisanych mu przez męża tejże Doroty, które ona zabrała do swego domu i obróciła na swój użytek (AC 2 nr 137); 1420 tenże toczy proces z Niklem Sikorzyńskim o granicę między Morawnicą a Sikorzynem (WR 3 nr 759); 1419-34 tenże z K. i Śmigla (Cieplucha 132).

1443 Władysław i Mikołaj ss. zm. Mikołaja Ramsza ze Śmigla wraz z matką Katarzyną, swym wujem rodź. Andrzejem [z Bnina] bpem pozn. oraz braćmi [stryjecznymi] Janem Bronikowskim, Janem Nietąszkowskim i Hanczlem Robaczyńskim sprzedają13Cieplucha 132 podaje błędnie tę sprzedaż pod 1445 Janowi, Piotrowi i Wojciechowi dziedzicom z Bnina swym wujom rodz. [braciom bpa Andrzeja], swe dobra: m. Śmigiel, wieś K., 1/2 wsi Popowo i Nową Wieś za 3000 grz., ze względu na długi pozostawione przez ojca (Wp. 5 nr 700).

1470 Andrzej z Borku [s. Jana Bnińskiego] i Mikołaj z Bnina [s. Piotra Bnińskiego] dają [w działach] Piotrowi kan. pozn., Andrzejowi, Janowi, Mikołajowi i Stanisławowi dziedzicom ze Śmigla [ss. Wojc. Bnińskiego] m. Śmigiel z wsiami C., Bruszczewo, Przesieka [Pol.], Nietąszkowo, Nowa Wieś, Unino, Oporowo, Oporówko i 1/2 wsi Popowo w pow. kośc. (PG 8, 55); 1470 Andrzej [s. Wojciecha] dz. w Śmigłu zapisuje swej ż. Małgorzacie po 400 grz. posagu i wiana na 1/3 Śmigla i na wsiach Nietąszkowo, Unino i 1/2 wsi Sapowo w pow. kośc.; Jan [brat Andrzeja] dz. w Śmiglu zapisuje swej ż. Elżbiecie po 400 grz. posagu i wiana na 1/3 Śmigla, na wsi Bruszczewo i 1/2 wsi C. (PG 8, 57); 1482 Mikołaj Śmigielski [s. Wojciecha] zapisuje 5 grz. czynszu na swej cz. m. Śmigiel i wsi K. [zapiska niedokończona] (PG 6, 169); 1483 tenże Mikołaj zapisuje swej ż. Róży po 200 grz. posagu i wiana na 1/2 dóbr, które powinny mu przypaść z działów z braćmi Piotrem kan. pozn. i Janem oraz ich bratankiem (nepos) Stanisławem [s. Andrzeja, brata Mikołaja, Piotra i Jana], tj. na 1/2 m. Śmigiel, oraz 1/2 wsi K., Nowa Wieś, Nietąszkowo, Bruszczewo, Przesieka [Pol.], Oporowo i Oporówko (PG 9, 180); 1494 tenże Mikołaj zapisuje swej ż. Róży po 200 grz. posagu i wiana na 1/2 połowy wsi K. i na 1/2 połowy folw. w Nowej Wsi (PG 7, 18v); 1514 tenże Mikołaj zapisuje wikariuszom kat. pozn. sumę 10 grz. na 1/2 dóbr Śmigiel i K., która to suma wykupiona została z 1/2 Szamotuł (CP 14, 641).

1507 Małgorzata ze Śmigla [c. Andrzeja brata Piotra, Jana, Stan., Mikołaja] wraz z mężem Janem Rozdrażewskim sprzedaje Katarzynie ze Śmigla [siostrze Andrzeja] wd. po Hieronimie Kretkowskim 1/2 wsi Popowo, C. oraz Nietąszkowo za 400 fl. węg. i 4 grz. srebra (MS 4/2 nr 8369); 1513 taż Małgorzata wd. po Rafale Leszczyńskim marszałku król., a teraz ż. Jana Rozdrażewskiego sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Wojc. Dobczyńskiemu wieś C. z wyjątkiem stawu za 120 grz. (A 219; PG 14, 425); 1528 Hieronim, Wacław i. Stan. Rozdrażewscy ss. zm. Jana kaszt. międz. [drugiego męża Małgorzaty] dają bratu przyrodniemu Rafałowi Leszczyńskiemu [s. Małgorzaty z pierwszego małżeństwa] w działach 1/4 Śmigla i całą wieś Nietąszkowo, a otrzymują od Rafała 3/4 Śmigla, całą wieś K. z 2 młynami i 1/2 Popowa (PG 16, 229v).

1556 Stan. Śmigielski [Rozdrażewski, syn Małgorzaty] z ż. Jadwigą Kiszewską i za jej zgodą ze względu na jej oprawę sprzedaje Rafałowi Leszczyńskiemu [s. Małg. Śmigielskiej] cz. wsi Nietąszkowo os. i Unino opust., cz. m. Śmigla, 2 ogrody w K. obok ogrodów tegoż Rafała i Sebastiana Kani, 1/2 mł. Bliższego w K. oraz łąkę zw. Spólna łąka w K. za 600 zł (PG 19, 361v-362).

1583 Mac. Robaczyński sprzedaje swemu bratu Stan. Robaczyńskiemu czyli Czackiemu swe części w Czaczu oraz swe części łąk w Glińsku i K. za 1800 zł pol. (PG 22, 8v-9); 1583 Stan. Robaczyński s. zm. Wojciecha w 1/2 sprzedaje, a w 1/2 daruje Janowi z Błociszewa Gajewskiemu sędziemu ziemskiemu pozn. swe części Czacza oraz łąki tamże i w K., nabyte przez jego ojca od zm. Jana Cykowskiego; zobowiązuje się przyprowadzić do sądu także swego brata Andrzeja, aby dokonał on również powzdania łąk w K. (PG 22, 146-148); 1583 Jan Cykowski s. zm. Jana zapisuje swej ż. Ewie Dzierżanowskiej c. zm. Sebastiana Dzierżanowskiego po 2000 zł pol. posagu i wiana na 1/2 swych części m. Śmigla, wsi Glińsko, Nowa Wieś, Nietąszkowo i K., które należą mu się z działów z braćmi Stanisławem i Piotrem (PG 22, 155-156v).

1581-83 w K. mają działy: Piotr i Stan. Cykowscy 3 3/4 ł.; Stan. Robaczyński czyli Czacki s. Wojciecha; Wacław Rozdrażewski 4 1/2 ł.; Jadwiga Śmigielska 3 3/4 ł. (Piotrkowska I nr 284).

1510 wieś C. ma 8 1/2 ł. os., 1 ł. opust., 12 zagr. os. i 3 opust. (LBP 130).

Pobór: 1530 od 8 ł., 3 gr od korzecznika (ASK I 3, 134); 1563 od 13 ł., 2 kół korzeczników, 2 wiatraków, 2 mł., 4 rzem. i 6 komor. (ASK I 4, 201); 1581 z działu Mac. Niwskiego od 3 ł., z działu Wacława Rozdrażewskiego od 4 1/2 ł., 2 mł. korzecznych, z działu Jadwigi Śmigielskiej od 3 3/4 ł., 1 rzem. (ŹD 86; ASK I 6, 493).

Mieszkańcy: 1407 Mikołaj burmistrz z K. [dotyczy → Śmigla, → uwaga] → p. 5; 1409 Klemens z K. [zapiska uszkodzona, może chodzi o duchownego z K.] (ACC 2, 136); 1428 Jerzy z C. toczy proces z Piotrem Wybikiem z C. o to, że przed dwoma laty Wybik sprzedał Jerzemu 2 małdraty owsa za 1 grz., choć płacono wtedy za małdrat owsa 1 kopę (AC 2 nr 999).

4. Na gruntach wsi K. powstało m. → Śmigiel; → uwaga.

5. 1404 Jan pleb. w K.14Kościół Ś. Wita w K. stracił pr. par. na rzecz kościoła Wniebowzięcia NMP w Śmiglu (SzPozn. s. 168, 401-402; Now. 2, 433). Trudno stwierdzić, kiedy się to stało. Plebani ze Śmigla występują od 1407, ale jeszcze 1421 występuje pleb. w K. czyli w Śmiglu. W haśle niniejszym podajemy informacje o pierwszych plebanach w K. i Śmiglu, do czasu, kiedy istniało jeszcze określenie: pleb. w K. Dalsze dane o kościele par. → Śmigiel (ACC 1, 74); 1405-1406 Mikołaj pleb. w K. (ACC 1 k. 132v, 146v, ACC 2, 23v); 1407 Stanisław pleb. w K. (ACC 2, 108); 1407 Bernard pleb. w K. toczy proces z Mikołajem burmistrzem z K. [→ Śmigiel] o 2 grz., które pleb. jest winien burmistrzowi (ACC 2, 112v); 1407 Stan. Bory (Bom?) pleb. w Śmiglu (ACC 2, 114); 1410 Stanisław pleb. w C. toczy proces z dz. z Robaczyna o meszne z 1 ł. (ACC 2, 180); 1421 Bernard pleb. w K. czyli w Śmiglu (CoPr. I 3).

1420 Wilczek wikary w C. (ACC 4, 124). 1510 wieś C. w par. Śmigiel płaci dzies. z 8 1/2 ł. → p.3.

6. 1320-27 Bogusław (Boguchwał) z K., kan. pozn. (Wp. 2 nr 1087, Wp. 6 nr 91), 1327-28 tenże kanclerz pozn. (Wp. 2 nr 1080, 1089), 1330 tenże kustosz pozn. (Wp. 2 nr 1110, 1114), 1333-54 tenże dziekan pozn. (Wp. 6 nr 113, 164).

1339 Andrzej [z K.] star. pozn. [czyli wlkp.?] rycerz [pasowany] i człowiek piśmienny [litteratus] zeznaje przed sądem pap. w procesie pol.-krzyżackim; widział Władysława Łok. wykonującego rządy na Kujawach [przed 1332]; gdy Krzyżacy zajmowali Kujawy i oblegali Brześć [1332], Andrzej wraz z innymi rycerzami wlkp. odbyli zjazd w Gnieźnie i ruszyli na pomoc oblężonym, ale nie zdołali się do Brześcia przebić; Andrzej był w Toruniu wraz z posłami król. w celu rokowań o pokój [kiedy?]; widział armię krzyżacką łupiącą Gniezno, Pyzdry, Słupcę, Środę, Kłecko, Pobiedziska, Kostrzyn [lipiec 1331] oraz Konin [wrzesień 1331]; w wojsku krzyżackim rozpoznał Dytrycha von Altenburg wówczas wielkiego marszałka, następnie zaś wielkiego mistrza, którego znał już wcześniej, a także wielkiego komtura Ottona von Bonscos [recte Bonsdorf] i komtura toruńskiego, którzy wtedy [w bitwie pod Płowcami 27 IX 1331] polegli; wraz z królem Władysławem brał udział w bitwie pod Pyzdrami [lipiec 1331]15Zeznającego zawiodła tu pamięć: w bitwie pod Pyzdrami nie uczestniczył król; być może Andrzej pomylił się przypisując Łokietkowi uczestnictwo w bitwie, może zaś pomylił starcie pod Pyzdrami z potyczką pod Koninem (wrzesień 1331), w której również z pewnością uczestniczył, a w której brał już udział Władysław Łok, w której zabito mu 8 koni (Lites wyd. II, t. 1, s. 327-329).

1352 Frącek i Ubysław z C. uczestnicy konfederacji szlachty wlkp. (Wp. 3 nr 1313).

7. SzPozn. s. 168, 401-402; Now. 2. 433.

Uwaga: na gruntach wsi K. powstało m. → Śmigiel. Data jego lokacji jest trudna do ustalenia. Dokument lokacyjny nosi datę 1415 (Wp. 1 nr 760), ale jest ona nieprawdopodobna. Już z 1400 znamy dokument dla tegoż miasta (WsG 18, 200v), choć i jego data może być pomylona; oba dokumenty znane są bowiem tylko z późnych kopii (XVI w.). Z całą pewnością miasto musiało być lokowane przed r. 1407, kiedy to pojawia się w K. burmistrz i kiedy po raz pierwszy występuje nazwa Śmigiel. W początkach swego istnienia miasto nazywane było K., bardzo szybko przyjęła się jednak nazwa Śmigiel. W haśle niniejszym podajemy tylko te informacje dotyczące miasta, w których występuje ono pod nazwą K., odsyłając za każdym razem do hasła Śmigiel.

1 KR 7, 6 identyfikował kanonika Bogusława z Boguchwałem s. Dzierżykraja. J. Bieniak, „Litterati” świeccy w procesie warszawskim z 1339 roku, [w:] Cultus et cognitio, Warszawa 1976, s. 101-103, uważa ich za różne postacie.

2 Janusz wystąpił w otoczeniu Henryka ks. głog. i wlkp., przeciwnika Władysława Łokietka, któremu służył Michał z K.

3 O Andrzeju zob. J. Bieniak, „Litterati”, s. 101-103; uważa on Andrzeja za s. Boguchwała Dzierżykrajowica. Andrzej dziedziczył jednak dobra w pow. gnieźn. i kcyń., w którym to rejonie skupował posiadłości Michał z K. jako kaszt. kwieciszewski; bratanek Andrzeja Frącek (→ przyp. 8) odziedziczył później wieś Włókna, dowodnie należącą do Michała. Wskazuje to, że Andrzej był raczej s. Michała z K.

4 Dokument uszkodzony, bez datacji. Określają ją lata panowania wystawcy. Cieplucha 131 bez podania argumentacji datuje dokument na 1337. Niewątpliwie dokument musiał być wystawiony w pierwszych latach panowania króla Kazimierza; Andrzej występuje tu bowiem bez podania godności urzędniczych, które piastował nieprzerwanie od r. 1335.

5 Występującego w tym dok. Michała identyfikuje się błędnie z Michałem kaszt. kwieciszewskim i konin. (KR 7, 6; J. Bieniak, Wielkopolska, Kujawy, ziemie łęczycka i sieradzka wobec problemu zjednoczenia państwowego w latach 1300-1306, Toruń 1969, s. 153-158). Być może należałoby go identyfikować z Michałem z Graboszewa kan. pozn. występującym w 1360 (Wp. 3 nr 1435, 1436). Jako brata Andrzeja wymienia się też (Kor.Prał. 4, 303; J. Paku1ski, Siły polityczno-społeczne w Wielkopolsce w pierwszej polowie XIV wieku, Toruń 1979, s. 64) Wincentego kan. i dziekana gnieźn. W dok. z 1353 (Wp. 3 nr 1321) Wincenty nazwany jest bratem kaszt. kal. Andrzeja; chodzi tu jednak o innego Andrzeja (UDR I/1, 111).

6 Zapiska w rękopisie klasztornym z XVII w. nazywa Koszanowskich „strenui defensores et promotores” klasztoru; zapiska powstała niewątpliwie na podstawie dok. z klasztornego archiwum, który to dok. zawierał zapewne jakieś nadanie dla cystersów.

7 Frącek musiał być s. któregoś z braci Andrzeja z K., gdyż dziedziczył Chwalibogowo (Wp. 3 nr 1499), które Andrzej dał w działach braciom. Z braci Andrzeja Michał był zapewne kanonikiem (→ przyp. 5); Frącek musiał zatem być s. Dzierżka.

8 Janusz jako stryjeczny brat Frącka był z pewnością s. Andrzeja z K. Z ss. Andrzeja znamy Janusza z Brzozogaju i z nim trzeba identyfikować Janusza; tak też czyni Cieplucha 131. Janusz z K. był zapewne tożsamy także z Janem z Graboszewa występującym w 1392 (z s. Mikołajem) i 1396 (Lek. 2 nr 157; WR 2 nr 70).

9 Nie wiadomo, w jakich okolicznościach stracili K. pierwotni właściciele, Koszanowscy h. Szaszor, potomkowie Michała. KR 7, 8 przypuszczał, że Kazimierz W. skonfiskował im dobra w ramach represji za udział ss. Andrzeja z K. w gronie przywódców konfederacji Maćka Borkowica.

10 Tenże Jan Stopacz w 1403 toczył wraz z Henrykiem (Ramszem) z Czacza proces przeciwko Zborowi z Nowej Wsi o rozgraniczenie dóbr (KoścZ 2, 63); skądinąd wiadomo, że Ramsz (brat Henryka) w tym samym czasie procesował się z tymże Zborem o rozgraniczenie Nowej Wsi i K. (→ p. 2). Wygląda na to, że obie sprawy są identyczne i że Stopacz występuje tu jeszcze jako współwłaściciel K. Stawia to pod znakiem zapytania wiarygodność informacji Ciepluchy; jej potwierdzenia nie udało się znaleźć w KoścZ 2 (lata 1401-1405).

11 O rodzinie Ramszów z Opalenia (Oppeln na Łużycach) → KObceRyc. 76-11. Wydaje się, że nie jest możliwie dokładne rozróżnienie Henryka używającego przydomka Ramsz od jego brata, używającego tylko imienia Ramsz.

12 Jedna z kopii dok. podaje Brońsko, druga – Glińsko. Data dok. (1415) nie jest wiarygodna (→ uwaga).

13 Cieplucha 132 podaje błędnie tę sprzedaż pod 1445.

14 Kościół Ś. Wita w K. stracił pr. par. na rzecz kościoła Wniebowzięcia NMP w Śmiglu (SzPozn. s. 168, 401-402; Now. 2, 433). Trudno stwierdzić, kiedy się to stało. Plebani ze Śmigla występują od 1407, ale jeszcze 1421 występuje pleb. w K. czyli w Śmiglu. W haśle niniejszym podajemy informacje o pierwszych plebanach w K. i Śmiglu, do czasu, kiedy istniało jeszcze określenie: pleb. w K. Dalsze dane o kościele par. → Śmigiel.

15 Zeznającego zawiodła tu pamięć: w bitwie pod Pyzdrami nie uczestniczył król; być może Andrzej pomylił się przypisując Łokietkowi uczestnictwo w bitwie, może zaś pomylił starcie pod Pyzdrami z potyczką pod Koninem (wrzesień 1331), w której również z pewnością uczestniczył, a w której brał już udział Władysław Łok.