KOTUCZ

1443 or. Chatucze (PG 2, 57v-58), 1527 Chothucze, Chothucz, Cothucza (PG 73, 605; Obra B 3, 254-260), 1632 Kotucz (PP 6, 128-134v), jezioro w okolicy Kębłowa, zapewne obecne jesioro Ośno, 8 km na SW od Kębłowa, na NE od jez. Wilczego, w jego najbliższym sąsiedztwie.

1443 pow. kośc. (PG 2, 57v-58).

1443 Abraham z Kiebłowa [obecnie Kębłowo] sprzedaje kl. w Obrze 1/2 jez. Ch. za 150 grz. półgr z zastrz. pr. wykupu oraz z zastrz. pr. połowu ryb małymi sieciami dla siebie i swoich ludzi z Kiebłowa (PG 2, 57v-58; Obra B 3 s. 251, 273-274; Wp. 5 nr 713, z błędami); 1444 tenże zeznaje 150 grz. półgr długu na rzecz kl. w Obrze, oddaje mu swoją 1/2 jez. Ch. na 9 lat, po których upływie kl. ma zwrócić jezioro [tj. jego połowę], a Abraham zapłacić 150 grz., a jeśli ich nie zapłaci, to winien będzie pokryć szkody, jakie kl. z tego powodu poniesie1W kopiariuszu kl. oberskiego pod mylnymi datami 1443 i 1456 dwie lakoniczne wzmianki o aktach w księdze rezygnacji grodu pozn., dotyczących tego jeziora (Obra B 3, 300), zapewne chodzi tu o transakcje z 1443 i 1444 (KoścZ 12 k. 426, 458-459; Krasoń s. 92, 142); 1451 tenże z ż. Katarzyną nadaje szpitalowi Ś. Ducha pod Kiebłowem m. in. czynsze z ról, które leżą za młynem [Kiebłowskim] od strony jezior Święte i Ch., po prawej stronie drogi, która prowadzi na Śląsk, aż do [obiektu nieokreślonego] Rojewa Góra (PG 662, 486); 1525 starosta gen. Wlkp. na podstawie księgi sądowej swego poprzednika wydaje na prośbę opata kl. w Obrze wypis aktu z 1443 (Obra B 3, 250-251).

1527 opat kl. w Obrze oraz Małg. Kiebłowska wd. po Mik. Potulickim z ss. Andrzejem i Stan. Potulickimi2W akcie tym Andrzej i Stanisław zostali określeni jako Potuliccy czyli Kiebłowscy [!] zawierają ugodę dot. granic między m. Kiebłowo a Obrą [dwa akty, a w każdym z nich przebieg granicy w odwrotnej kolejności]: a) kopiec narożny na Ostrowie Sołeckim Marciszewskim, który dzieli dziedziny m. Kiebłowa, wsie kl. oberskiego i Jaromierz; usypano kopiec gran. między jez. Wilcze i tonią niewodową zw. Zassowski Zgon [zapewne na jez. Orchowo] oraz kopiec nad strugą zw. Zassowska między jazami panów z Kiebłowa i klasztoru, odtąd kopce gran. nad ścieżką przez wzgórze Kotłowe Góry aż do toni niewodowej jez. Kotucz, czyli do zgonu Kotucza; nad jez. Kotucz, które należy po 1/2 do panów z Kiebłowa i do klasztoru usypano dwa kopce gran., przy jeziorze i na jego brzegu zw. Bronin Zgonowa; za jez. K. jezioro Rzytka, które leży między jeziorami K. i Radusz (PG 73, 605; Obra B 3, 258-260), b) przebieg granicy w odwrotnej kolejności, od NE na SW: jez. Sienno będzie należeć do klasztoru; jez. K. ze starodawna wspólne, ma pozostać niepodzielone i należy zachować stary zwyczaj użytkowania jeziora; poddani obu stron mogą w nim swobodnie łowić ryby sieciami słępy; gdy będzie się w nim ryby łowić dla Kiebłowskich, to z każdej toni niewodowej ryby do podziału; gdy dla opata będzie łowić się ryby niewodem w tych jeziorach [Sienno, Ch.], to może łowić także w jez. Radusz i to bez jakiegokolwiek podziału ryb, z wyjątkiem wynagrodzenia dla rybaków za pracę; należy odnowić kopce gran. za jez. Ch. czyli za zgonem, wzdłuż ścieżki aż do kopca narożnego, który dzieli m. Kiebłowo, Jaromierz i Obrę (PG 73, 603-605; Obra B 3, 254-258).

1544 woźny sąd. stwierdza wyłowienie ryb z dwóch toni niewodowych w jeziorze zw. Ch. oraz wyłowienie ryb z jez. Radusz, co uczynił Wacław Zaremba z Kiebłowa kaszt. nak. (KoścG 8, 608v-609); 1546 Dorota Potulicka, ż. Wacława Zaremby kaszt.nak., pozwana przez opata kl. w Obrze, m. in. o wyłowienie w 1543 przy pomocy 8 wieśniaków z dwóch jezior zw. K. i Radusz ryb, których połowa, wartości 40 grz., winna przypaść opatowi oraz o wyłowienie ryb w tych jeziorach w czasie ostatniej zimy, również na szkodę klasztoru w wysokości 40 grz. (KoścZ 29 k. 122v-123, 128).

Uwaga: Do lokalizacji jez. K. przydatny jest także akt z 1632 rozgraniczenia wsi Obra i Krotle oraz wsi Niałek Mały i m. Kiebłowo: przy wypływie rz. Dojca z jez. Niałek z jednej strony [rzeki] kopiec narożny Niałka Małego i Kiebłowa, z drugiej Niałka Wielkiego i Obry; odtąd granica Dojcą (do Kiebłowa należą oba brzegi Dojcy, błota i łąki między rzeką a lasem Laskowcem i winnicą) aż do miejsca, gdzie był most kiebłowski; odtąd granica po lewej stronie Dojcy do miejsca, gdzie jest wbity pal na 73 łokcie od jez. Radusz; do Obry tylko brzeg jeziora; gdy dla klasztoru łowi się na jeziorach Radusz, Sienno i K., to wolno wyciągnąć niewód na brzeg kiebłowski; kopiec gran. na brzegu jez. Sienno; jez. K. według dokumentów we wspólnym używaniu; za jez. K. kopiec gran. przy brzegu za drogą z Głogowa do Obry; następny kopiec na Kotłowej Górze; granica przecina drogę wielką głogowską, która idzie z Kopanicy do Ciosańca; granica dochodzi do rz. Zassowska, która płynie z jez. Wilcze do jez. Orchowo; nad rzeką kopiec gran.; po przejściu przez rzekę granica do kopca narożnego dziedzin Kiebłowo, Obra i Jaromierz (PP 6, 128-134v).

1 W kopiariuszu kl. oberskiego pod mylnymi datami 1443 i 1456 dwie lakoniczne wzmianki o aktach w księdze rezygnacji grodu pozn., dotyczących tego jeziora (Obra B 3, 300), zapewne chodzi tu o transakcje z 1443 i 1444.

2 W akcie tym Andrzej i Stanisław zostali określeni jako Potuliccy czyli Kiebłowscy [!].