KRZEMIENIEWO

1398 Crzemenewo (Wp. 1 nr 1993), 1398 or. Krzemenewo (Lek. 2 nr 2081), 1417 Crzemyenyewo (KoścZ 5, 169), 1510 Rzemyenyewo! (LBP 200), 11 km na NE od Ponieca.

1. 1466 n. pow. kośc. (PG 6, 237); 1510 n. par. Oporowo (LBP 120).

2. 1413 spór gran. między K., Drobninem i Garzynem ma być rozstrzygnięty przy pomocy instytucji opola → p. 3: transakcje Anny (KoścZ 4 k. 40v, 47v); 1413 Bawor [Wyskota] dowodzi w sporze z Hanką [swą bratanicą, ż. Dobrogosta z Kolna], że postawione przez niego budynki oraz mł. i karczma stoją na gruncie nal. do K., a nie na gruncie wsi Drobnin (WR 3 nr 486); 1415 łan Brodacza (mansus Brodaczonis) [w K.?] oraz folw., wiatrak, karczma i ogród w K. → p. 3; 1418 Dobrogost Koleński pozywa Szczepana i Pietrasza z Brylewa o 60 grz. szkody, ponieważ przeszkodzili oni w czynności rozgraniczania wsi K. i Łęka [Łęka Wielka] przy pomocy instytucji opola (impediverunt alias wstluknąly convicinitatem) tam, gdzie rozpoczynała się gran. Łęki z Brylewem (KoścZ 4, 393v-396).

3. Własn. szlach. 1398 Czewlej z K.1Trudno określić, jakie było pokrewieństwo między Czewlejem z K., a pozostałymi braćmi Wyskotami. Mógł być ich ojcem (por. przyp. 4), bratem stryj. lub nawet bratem rodzonym wcześnie zmarłym oraz [bracia Wyskotowie] Lisek [→ Dzięczyna, → Oporowo], Henryk [→ Rusinowo], Maciej z Pawłowic [k. Rydzyny], Stroszyn z Mirzewa [obecnie Mierzejewo] pozwani przez Sobka [zapewne Wyskotę z Żytowiecka] o 35 grz. i czynsz z tytułu poręki za ich brata Jana w związku z zastawem Bojanic (Lek. 2 nr 2081, 2082, 2233, 2234).

[koniec XIV w.] wzm. z 1412 o dziale [K.?], który był [niegdyś] przyznany Czewlejowi [z. K.?], a potem przypadł [Janowi Wyskocie] ojcu Hanki, → niżej (WR 3 nr 471).

1398-1413 Elżbieta Machowska [wd. po Janie Wyskocie, ż. Hejdana ze Strzelec k. Grodziska Wlkp., pani wienna w K.2W l. 1399-1414 występuje ona także w → Oporowie. W haśle Drobnin (przyp. 3) nazwano ją matką licznych braci Wyskotów, lecz była ona raczej tylko matką Hanki, a wspomn. bracia Wyskotowie byli braćmi jej męża]: 1403 w imieniu tejże Hejdan pozywa Liska Wyskotę z powodu gwałtów wyrządzonych Elżbiecie, pani w K.; Elżbieta dowodzi o swej krzywdzie [rota niejasna], a Hejdan ocenia szkody na 150 grz. (WR 3 nr 203; KoścZ 2 k. 60, 62); 1398 taż oraz [jej szwagrowie] Lisek [z Oporowa], Maciej z Pawłowic i Henryk [z Kociug] toczą spór z Marcinem Rokitą mieszcz. z Kościana o 7 grz., które winien był Rokicie zm. Jan Wyskota oraz o 6 1/2 grz. czynszów (Lek. 2 nr 2226; KoścZ 2 k. 21, 25v, 26v, 27v, 33); 1410 taż z c. Anną odpiera roszczenia Magdaleny wd. po Marcinie Rokicie do 7 grz. [długu] (KoścZ 3, 137v); 1413 taż → niżej: transakcje c. Anny.

1398-1417 Bawor Wyskota Krzemieniewski z K.3W l. 1393-98 (zanim został wymieniony po raz pierwszy w K.) Bawor występował: w 1393 w Trzebcu [wieś zaginiona k. Krzywinia] (Lek. 2 nr 1525), w 1394 w → Rybniku [wieś zaginiona k. Osiecznej] (Lek. 1 nr 1778; Lek. 2 nr 1613), 1393-97 razem z ż. Małgorzatą w Trzebawiu (Lek. 1 nr 1394, 1425, 1466, 1976, 2033, 2146, 2225, 2230, 2287, 2288, 2332, 3069; Lek. 2 nr 356, 1812). W 1394 Bawor został pozwany przez Hankę [wd. po Jaśku (Lek. 1 nr 3050)] z Soboty i jej siostrę o to, że zabił ich matkę (Lek. 1 nr 1728); 1394 tenże z ż. Małgorzatą toczył spór z Mac. Paruszewskim kaszt. mod. [z Jezierzyc k. Krzywinia i z Paruszewa w pow. pyzdr.] o 400 grz., o zabrany bezprawnie niewód wartości 8 grz. i o chłopca (puer) Machny [może to s. Małgorzaty z jej pierwszego małżeństwa?]; Małgorzata toczyła też spór z siostrami wspomn. Macieja (Lek. 1 nr 1765, 1778, 1787); 1396 tenże toczył spór z Piotrem Gerlachsheimem z Ostrowa [k. Śremu] o 100 grz. (Lek. 2 nr 1941); 1395-98 tenże otrzymał zezwolenie od Wilczka z Kotusza na wyrąb drzew w jego lesie, po czym toczył z nim spór o nieprawnie zajętego konia, a nawet o 2 konie o wartości 10 grz. (Lek. 2 nr 1755, 2131; WR 3 nr 21, 110). Po sprzedaniu Krzemieniewa w 1420 spotykamy Bawora z s. Janem w → Zborowie k. Buku (WR 1 nr 1004; PZ 6, 137v) (Lek. 2 nr 2755; BR 628 nr 67; WR 3 nr 188, 225; Wp. 5 nr 185, 186; DBL nr 138), zastępca burgr. w Kościanie 1406 (KP nr 1382; ZSW po nr 1074; Wp. 5 nr 186; WR 3 nr 479): 1398 tenże jako dz. „de Lanky” [z Łęki Małej k. Ponieca] daje ż. Małgorzacie swe dziedziny „Lanky”, Drobnin, Rybnik i cz. K. wartości 400 grz. jako wiano (contra ipsius dotalicium... dedit; Wp. 3 nr 1993); 1398 tenże wymieniony wśród współdziedziców → Mirzewa (Lek. 1 nr 2698; Lek. 2 nr 2143, 2197, 2198); 1398 tenże pozwany przez Przecława mieszcz. pozn. o 1 grz. (Lek. 1 nr 2684); 1399 tenże w sporze ze Szczechnem [Szczepanem] Krakwiczem [z Kuszkowa]; zachodźcą Szczechna w tym sporze o wróżdę jest Piechno Krakwicz [z Karchowa] (Lek. 2 nr 2360); 1399 tenże pozwany przez braci [stryj.?] Sobka i Sędziwoja [z Żytowiecka] o 200 grz. (Lek. 2 nr 2437); 1399 tenże bratem [stryj.? wspomn.] Sędziwoja (WR 3 nr 135); 1399-1400 tenże oraz Sobek [z Żytowiecka] winni są 7 grz. bez 8 gr Gniewoszowi [z Czarnkowa k. Ponieca] tytułem poręki; Gniewosz zeznaje, że poniósł szkodę 10 grz. (Lek. 2 nr 2354, 2355, 2356, 2660; WR 3 nr 133); 1399-1400 tenże pozywa [Stan.] Żydówkę [z Rogaczewa Wielkiego k. Krzywinia] z powodu pożaru, napadów, złupienia i uwięzienia [Bawora przez Żydówkę?]; Żydówka dowodzi, że odparł roszczenia Bawora w sądzie gnieźn. (Lek. 2 nr 2361, 2690); 1399-1403 tenże w sporze z Mikołajem z Międzyborza [k. Książa] i Połażejewa [w pow. pyzdr.] → Drobnin; 1400 tenże płaci kary, m. in. 60 grz. Mikołajowi, 1403 tenże naganił Mikołaja, lecz ten dowodzi swego szlachectwa (Lek. 2 nr 2365, 2396, 2432, 2556, 2573, 2606, 2692, 2693; KP nr 358, 1135, 1324); 1400 tenże odstępuje od roszczeń w stosunku do Hejnicha i Wojciecha Tworzyjańskich o maciory: jest to [prawdop.] cd. sporu z 1394 z Andrzejem i Wojc. Tworzyjańskimi o maciory przysądzone, lecz nie zwrócone Tworzyjańskim (Lek. 2 nr 1696, 2475); 1400 tenże pozwany przez Mac. Warzyma mieszcz. z Krzywinia o 5 grz. wydatków na ucztę (epule et expense; Lek. 2 nr 2491); 1400 tenże z in. pozwany o napady i gwałty w Radomicku i Wilkowie [Niemieckim, obecnie Leszczyńskim] → Drobnin (Lek. 2 nr 2608-2611); 1400 tenże rozgranicza dziedziny Wierzchucino [obecnie nie istnieje] i Garzyn [a więc je posiada] z → Górznem (Lek. 2 nr 2677, 2710); 1400 tenże płaci 8 sk. kary, ponieważ obraził sąd (contemdebat iudicio; Lek. 2 nr 2694); 1400 tenże z bratem Liskiem bierze udział w procesie, jaki toczy [Wojsław] Brylewski z Maciejem, Henrykiem i Stroszynem [Wyskotami] o Brylewo [zapiska niejasna4Niejasny jest zarówno udział Bawora w tym sporze, jak i więzy rodzinne łączące uczestników sporu. W haśle → Brylewo wyciągnięto na podstawie tej zapiski wniosek, że Bawor był bratem Wojc. Brylewskiego; w in. źródłach informacja ta nie znajduje potwierdzenia] (KP nr 60); 1400 tenże w sporze z Wojc. Dymoczewskim (Lek. 2 nr 2638); 1401 tenże dowodzi w sporze z Dobrogostem [z Włościejewek] kaszt. gieckim, że nie zabił Świętosława [osoba niezident.], gdy milcząc koło niego siedział (WR 3 nr 181); 1402 tenże pozywa Mirosława zw. Odoj z Więckowic o to, że napadł na niego wraz ze złodziejami i spowodował 60 grz. szkody (KP nr 1024); 1401-07 tenże, jego ż. Małgorzata oraz Stroszyn Wyskota [z Mirzewa, obecnie Mierzejewo] toczą spory z Żydem Marklem z Poznania, → Drobnin (oraz KP nr 1437); 1402-04 tenże w sporze z Szymonem Grunowskim → niżej: transakcje ż. Małgorzaty; 1403 tenże ma zapłacić 1 grz. 2 gr księdzu Przybysławowi dz. Kokorzyna (KoścZ 2, 65v); 1403 tenże pozwany przez Mik. Chwalmowskiego o 5 grz. długu, → niżej: transakcje Małg. Baworowej (KP nr 1382); 1403 tenże naganił woźnego sąd. kośc.; Mikołaj woźny z 8 świadkami odpiera zarzuty Bawora (MHP nr 51); 1403 tenże toczy spór z Marcinem Choryńskim, ponieważ jedna ze stron [która?] nie uwolniła drugiej stronie młyna pod Śremem od roszczeń in. osób (KoścZ 2, 54); 1404 tenże toczy spór z Szelmanem [osoba niezident.] o 1 ł. wolny w Łęce Małej (KoścZ 2, 86); 1404 tenże odpiera roszczenia Wojc. Kąkola kmiecia z Kleszczewa [k. Krzywinia] o zboże wartości 3 grz. (KoścZ 2, 91); 1405 tenże w sporze z Janem kmieciem z Daleszyna → p. 4; 1405 tenże jest stryjem Anny [c. Jana Wyskoty i Elżbiety Machowskiej] → niżej; 1405-08 tenże: 1405 jest ojczymem Tomisławy (Tochny) z → Jezierzyc [k. Krzywinia] (KoścZ 3, 6v), 1408 przegrywa proces z Tochną, a Tochna odpiera jego roszczenia do 80 grz. (KoścZ 3, 92v); 1407 tenże w sporze ze Zdzichną Bylęciną, → Drobnin (WR 3 nr 344; ZSW nr 1185); 1409 tenże w sporze z Bernardem Lubońskim, → Drobnin (KoścZ 3, 118); 1409-13 tenże odwołuje przed sądem naganę szlachectwa Jana Jurkowskiego, a jego poręczyciele ręczą przed sądem, że Bawor pod karą umowną 100 grz. dotrzyma pokoju z Jurkowskim do czasu przybycia króla (MHP 91; BR 628 nr 37), 1413 tenże płaci karę [z powodu niesłusznej nagany szlachectwa]; naganiony Janusz Jurkowski h. Leliwa dowodzi swego szlachectwa (WR 3 nr 479; BR 628 nr 52); 1412-13 tenże w sporze z Czewlejem niegdyś Miaskowskim o 40 grz. poręki, której Bawor „nie wyprawił” oraz o czynsz 20 grz., który wziął Janusz Jurkowski za zastaw wsi Darnowo [k. Kościana] (WR 3 nr 466, 477); 1414 Czewlej Miaskowski, który dopominał się zwrotu długu z K. (list pozewny od Czewleja wyszedł na to dziedzictwo), pozwany przez Bartosza Gostyńskiego, który wcześniej otrzymał zastaw w K. od Małg. Baworowej, → niżej: transakcje Małg. Baworowej (WR 3 nr 522); 1415 tenże Bawor z ż. Małgorzatą i dziećmi zawiera ugodę polubowną z Czewlejem i Jarosławem braćmi niegdyś z Miaskowa; Bawor z żoną mają zapłacić wspomn. braciom 8 grz. kar sąd. (KoścZ 4, 160); 1415 tenże Bawor z s. Janem zobowiązują się odstąpić (resignacionem facere) Dobrogostowi Koleńskiemu dz. w Prusimiu swoje części w C., w tym folw. (allodium), wiatrak, karczmę, ogród i cz. sołectwa, części w Wierzchucinie, w Brylewie oraz pr. zwierzchnie nad łanem Brodacza [gdzie?]; ponadto Małgorzata zrzeknie się swojej oprawy w C. w wysokości 50 grz. szer. gr oraz 10 grz. w in. monecie pol.; Bawor z rodziną zobowiązuje się opuścić C. w ciągu 4 tygodni pod karą umowną 200 grz. (KoścZ 4, 157v); 1417 tenże z ż. Małgorzatą sprzedają Dobrogostowi z Kolna swoje części w C., Wierzchucinie i Brylewie za 400 grz. (KoścZ 6, 151v, regest z 1421; Wp. 8 nr 802, na podstawie obl. z 1533).

1398-1417 Małgorzata (Machna) ż. Bawora5W l. 1398-1417 Małg. Baworowa wymieniana jest w K.; jako żonę Bawora znamy ją i wcześniej, i później, → przyp. 3 [prawdop. poprzednio wd. po Janie Paruszewskim z Paruszewa w pow. pyzdr. i Jezierzyc k. Krzywinia, matka Tochny z Jezierzyc]: 1398 tejże Bawor zapisuje wiano m. in. w K. → wyżej; 1401-07 taż bierze udział w transakcjach męża → wyżej; 1402-04 taż toczy spory z Szymonem Grunowskim: 1402 Szymon odpiera roszczenia Małgorzaty z powodu uwięzienia Bawora i jest gotów uwolnić Bawora, gdy ten przedstawi osiadłych poręczycieli; Małgorzata ma zapłacić Szymonowi 15 grz. i 3 wiard. oraz ma ręczyć, że Bawor stawi się na sąd (KP nr 891, 892); 1403 taż i Hinczka Wezenborg [z Gostynia] pozwani [jako poręczyciele Bawora] przez Szymona Grunowskiego o 60 grz.; Małgorzata zastępuje Hinczkę i sama ma zapłacić Szymonowi 58 grz. albo wwiązać go w czynsz 6 grz. z ról, które posiada w K., a jeżeli to nie starczy, to reszta czynszu ma być spłacona z Drobnina (KoścZ 2 k. 43, 45); 1403-04 Bawor w sporach z Szymonem Grunowskim o to, że Szymon zmusza jego poręczycieli do płacenia pieniędzy bez wyroku sądowego (nie doszedłszy ich prawem) oraz 100 grz. kary umownej (ZSW nr 593; KoścZ 2, 88); 1403 tejże przysądzono jej oprawę zgodnie z posiadanym przez nią dok. [z 1398?]; jedynie Mik. Chwalmowski (Falmowski) [osoba niezident.] ma pr. dochodzić przysądzonej sobie sumy ze wsi Rybnik (KP nr 1442, 1534); 1404 Przybysław Osiecki [z Osiecznej?, ident. z Przybysławem Gryżyńskim z Brenna?] dowodzi, że [Małg.] Baworowa z mężem ręczyła mu [za kogo?] na sumę 12 grz. i 10 gr (KoścZ 2, 51v); 1407 taż. pozwana przez Tomisława s. Czewleja z Łęki Małej o to, że po śmierci Czewleja zajęła sołectwo w Łęce Małej (ZSW nr 1192; WR 3 nr 349); 1414 taż w sporze z Januszem Kurowskim [Jurkowskim], → Drobnin (WR 3 nr 518); 1414 Bartosz Gostyński dowodzi Czewlejowi Miaskowskiemu, że trzyma zastaw w K. od [Małg.] Baworowej (WR 3 nr 522); 1415 taż naganiła Pietrasza Siekierkę [z Siekierek k. Kostrzyna?]: Pietrasz oczyszcza się z zarzutów przy pomocy świadków [z zapiski nie wynika, że była to nagana szlachectwa] (Koz. Nieznane nr 7); 1415-17 taż → wyżej: transakcje Bawora.

1405-21 Anna z K. [c. Jana Wyskoty i Elżbiety Machowskiej, później ż. Dobrogosta z Kolna]: 1405 taż toczy spór ze stryjem Liskiem Oporowskim o 30 grz. i o uwolnienie 1/6 K. od roszczeń in. osób; Anna sprawę swą powierza stryjowi Baworowi (KoścZ 2, 101); 1405 taż w sporze ze Zdzichą Bylęciną [z Bylęcina k. Krzywinia, obecnie Belęcin Stary] (WR 3 nr 275); 1410 taż → wyżej: transakcje Elżbiety Machowskiej; 1412 dział Anny [w K.?]: Dobrogost Koleński mąż Anny dowodzi w sporze z Baworem Wyskotą, że dział przyznany [niegdyś, u schyłku XIV w.] Czewlejowi, przypadł [później] w działach [Janowi Wyskocie] ojcu Hanki [Anny z K.] (WR 3 nr 471); 1413 taż w sporze z Baworem Wyskotą; Bawor dowodzi, że Hanka nie posiada nic w dziedzinach [nal. do Wyskotów, a więc m. in. w K.], bo wszystkie swe dobra dziedz. przekazała (legasset) [komu?], a starosta [gen. Wlkp] to potwierdził; Hanka zyskuje zgodę w sądzie na dokonanie rozgraniczenia między C. a Drobninem (KoścZ 4, 40v); 1413 Dobrogost Koleński z ż. Hanką i teściową Halszką [Elżbietą Machowską] zawierają w sądzie ugodę z Liskiem z C., Baworem, Stroszynem i Henrykiem6Kopista z XIX w. określa wszystkich braci Wyskotów, w tym również Bawora, jako ss. zm. Tomisława. Znane nam oryginalne zapiski w księgach kośc. nie potwierdzają tej informacji. KObceRyc. 124, podaje, że matką Bawora była Beniusza z Oporowa [wd. po Tomisławie z Oporowa w pow. kośc.]; cytowanego aktu nie udało się odnaleźć: wspomn. bracia [Wyskotowie] oraz [ich bratanica] Hanka mają zebrać 100 grz. i za te pieniądze wykupić cz. K. od Halszki Machowskiej i między siebie podzielić; gdy dokonają przy pomocy opola [tzn. starców opolnych] rozgraniczenia C., Drobnina i Garzyna, mają przestrzegać [nowych] granic pod karą umowną 200 grz. (KoścZ 4, 47v); 1413 tejże Annie Bawor dowodzi, że to co on pobudował, a także karczma i mł. znajdują się na gruncie K. (WR 3 nr 486); 1421 taż → niżej: transakcje Dobrogosta z Kolna.

1416 (reg. obl. w 1521) Hanczel Wyskotą zw. Lisek7Lisek Wyskota występował najczęściej bez imienia. Dlatego w haśle → Dzięczyna, przyp. 3, wyrażono przypuszczenie, że Hanczel Lisek to jego syn. Wzmianka z 1416 wskazuje raczej, że to sam Lisek nosił to imię i Andrzej [recte Henryk], dziedzice Oporowa, [bracia Bawora], sprzedają Dobrogostowi z Kolna swoje cz. w C., w 1/2 Garzyna, w 1/2 Wierzchucina i w cz. Brylewa za 700 grz. (KoścZ 6, 151v).

1416-21 Dobrogost Koleński z Kolna i Prusimia: 1416-17 tenże kupuje części w K. → wyżej; 1419 tenże zawiera ugodę z Baworem pod karą umowną 100 grz.: Bawor ma dać Dobrogostowi swego wałacha maści „pleśniwy”, a Dobrogost umorzy wszystkie sprawy sporne (omnes causas et discordias; PZ 6, 7); 1421 tenże sprzedaje za 400 grz. Przybysławowi Gryżyńskiemu [z Gryżyny i Brenna] części we wsiach C., Wierzchucin, Brylewo, Garzyn, Rybnik nabyte od braci Wyskotów oraz od Bieniaszki [ich siostry?] ż. Jana z Wolikowa [obecnie Wolkowo k. Grodziska Wlkp.], a jego ż. Anna sprzedaje temuż Przybysławowi za 100 grz. części swej ojcowizny w tychże wsiach (Wp. 8 nr 908, 909).

1417 Cybek [zapewne Pradel ze Spławia k. Kościana] z C. [nie wiadomo, w jakim charakterze tu występuje] płaci kary Czewlejowi Bielewskimu [z Bielewa k. Krzywinia] i jego kmieciowi, ponieważ uwięził tego kmiecia i związał łańcuchem (kathenavit) [zakuł w kajdany?] (KoścZ 4, 274, dawniej k. 8); 1420 Mikołaj s. Cybka [w 1424 występował w → Gołaszynie k. Ponieca] toczy spory z Bartłomiejem kmieciem z C.: Mikołaj dowodzi, że Cybek nie zabrał kmieciowi 1/2 śl. roli, lecz je kupił i dokonano przeniesienia własności przed sołtysem, a kmieć dowodzi, że Cybek zabrał mu konia wartości 2 grz. (WR 3 nr 789, 790).

1421-[32?] Przybysław Gryżyński z Gryżyny i Brenna: 1421 tenże kupuje K. → wyżej: transakcje Dobrogosta Koleńskiego; 1421 tenże przez swego pełnomocnika przedstawia w sądzie dokumenty dot. wspomn. wyżej kupna; na mocy pr. bliższości zaprotestowali: Sobek [Wyskota] Żytowiecki, który chciał skorzystać z pr. pierwokupu, Andrzej Bojanowski w imieniu Jadwigi, ż. Janusza [Sczanieckiego z → Kręska], siostry Dobrogosta Koleńskiego oraz Mik. Baworowski; pretendenci nie przedstawili sądowi wymaganych dokumentów (BR 628 nr 79); 1424 tenże Przybysław pozywa Dobrogosta z Kamionny i Skrzydlewa oraz Dobrogosta z Sierakowa [poręczycieli?] z powodu niewyclenia [nieuwolnienia od roszczeń in. osób] wsi K., Drobnin, 1/2 Brylewa, Garzyn, Wierzchucino i 1/4 Rybnika (PZ 7, 171v); 1429 tenże pozywa Annę ż. Dobrogosta Koleńskiego o to, że [już po dokonanej sprzedaży?] zajęła dziedziny K., Garzyn oraz Drobnin i zabrała zarówno zboże ze spichlerza i stogów wartości 100 grz., jak i zboże z pól przez nią obsianych również wartości 100 grz. (KoścZ 9, 239v).

1429, 1432 śwd. Pietrasz niegdyś z Piotrowa albo Piotrowic [niezident.] pełnomocnik (procurator) alias rządca [Przybysława Gryżyńskiego?] w K. (WR 3 nr 1382, 1383, 1403).

1439-40 Andrzej i Wojsław Gryżyńscy [ss. zm. Jana z Gryżyny] toczą spór z Andrzejem Jaszkowskim [s. Wyszaka] o podział spadku po stryju Przybysławie Gryżyńskim, m. in. dóbr → Włoszakowice, → Brenno, oraz wsi: K., Drobnin, Bojanice, 1/2 Gorzyc [k. Czempinia] i 1/2 Borówka (KoścZ 12 k. 137v, 322); [po 1440] Mac. Borek Osiecki [s. Andrzeja Gryżyńskiego z Osiecznej] po stryju Przybysławie z Brenna otrzymał Bojanice, K., Drobnin, Garzyn, 1/2 Gorzyc i 1/2 Borówka (Cieplucha 152).

1462 Mikołaj, Maciej i Piotr ss. zm. Mac. Borka z Osiecznej dzielą się dobrami po ojcu: Maciej i Piotr otrzymują dobra → Gostyń oraz wsie: K., Drobnin, Garzyn, Świerczynę z 1/2 dąbrowy, Górkę [k. Krzywinia], Ziemice, Trzebiec i Czerwony Kościół [obecnie Czerwona Wieś] (PG 6 k. 119, 214v); 1466 Mac. Borek z Gostynia zapisuje Ściborowi z Ponieca, sędziemu pozn. 3000 grz. długu na dobrach Gostyń oraz na in. wsiach m. in. na K. (PG 6, 237); 1471 Piotr [Borek] dz. Gostynia zapisuje ż. Barbarze [Cieleckiej (Cieplucha 154)] po 1000 zł węg. posagu i wiana na dobrach Gostyń oraz na in. wsiach, m. in. na K. (PG 8, 98).

1484 [Marcin s. Ścibora] Poniecki zniszczył i spalił wsie Garzyn, Drobnin i K. nal. do Piotra [Borka] z Gostynia, → p. 4 (AC 2 nr 1444); 1485 tenże sprzedaje braciom Mikołajowi Borkowi z Osiecznej i Piotrowi Gostyńskiemu swoje pr. do 1/3 dóbr Gostyń oraz do 1/3 wsi K., Drobnin, Świerczyna, Górka, Ziemice, Garzyn i Trzebiec za 1000 zł węg. [od każdego z braci?] (PG 10 k. 23, 25v –2 transakcje).

1489-1502 sprzedaż łanów w K.: 1489 Mik. [Borek] Osiecki sprzedaje z pr. odkupu za 60 zł węg. Janowi Lubońskiemu 1 1/2 ł. w K. i 1 1/2 ł. opust. w Drobninie (PG 10, 117v); 1502 Jan Luboński sprzedaje te same łany na tych samych warunkach Sędziwojowi Brodnickiemu; na rolach w K. siedzą. Grzegorz Mnyak i Marzkoth, każdy na 3/4 ł. (PG 12, 187).

1489 Barbara wd. po Piotrze [Borku] Gostyńskim daje swemu drugiemu mężowi Janowi Milajowi z Jarocina swą oprawę zapisaną [w 1471] na cz. dóbr Gostyń oraz na in. wsiach, m. in. na K. (PG 10, 106v); 1491 bracia Maciej i Jan Gostyńscy [ss. Piotra] kupują od [ojczyma] Jana Milaja Jarockiego za 1150 zł węg. 1/3 posagu ich matki Barbary zapisaną na cz. dóbr Gostyń oraz na in. wsiach, m. in. na K. (PG 10, 153).

1509 Barbara ż. Dobrogosta Jezierskiego [z Jezior k. Bnina w pow. pyzdr.] i Małg. Osiecka ż. Mik. Lasoty Zaborowskiego [cc. Mik. Borka z Osiecznej] dają małol. Andrzejowi Górce cz. m. i dóbr Osieczna oraz cz. m. i dóbr → Gostyń, a ponadto części in. wsi, m. in. cz. K., a w zamian otrzymują od niego 1/2 wsi [król.!] Wrzeszczyna [k. Wielenia] oraz części we wsiach Sobiałkowo, Rozstępniewo i Górka Mała [te 3 wsie w dobrach → Górka Miejska (cz. I s. 643), gdzie też pełniejsze dane o transakcjach towarzyszących tej zamianie] (PG 14 k. 84, 166).

1520 Andrzej Górka sprzedaje Janowi Gostyńskiemu z zastrz. pr. wykupu za 2500 zł węg. czwarte części we wsiach nabytych od Barbary Jezierskiej i Małg. Lasociny [Zaborowskiej], m. in. w K. (PG 15, 336); 1522 tenże daje ojcu Łukaszowi Górce m. i zamek Osieczna oraz 1/4 dóbr Gostyń, [w tym zapewne również 1/4 K.] (MS 4/2 nr 13177).

1510 K. należy do Gostyńskiego [brak imienia]; w K. 18 1/4 ł. os., 2 karczmy os., 2 karczmy opust., 5 ł. opust. uprawianych dla Gostyńskiego, [2?] folwarki; na wsi Rz.! Mac. Gostyńskiego ciąży czynsz 5 grz. dla altarii NMP, ŚŚ. Wojciecha, Stanisława, Katarzyny, Doroty, Małgorzaty w kościele par. w Śremie, a na cz. nal. do Łukasza z Górki starosty gen. Wlkp. czynsz 7 wiard. dla altarii NMP w Osiecznej (LBP s. 120, 200, 216); 1530 pobór od 9 ł. i karczmy (ASK I 3, 129v); 1563 pobór od 15 3/4 ł. kmiecych i soł., 1 karczmy, 3 komor. i 3 rzem. (ASK I 4, 179v); 1580 pobór od 9 ł. kmiecych, 2 półł. soł., 3 zagr., 12 komor., 2 rzem., 20 owiec i od palenia gorzałki (ŹD 78; ASK I 6, 262v).

1404-1502 mieszkańcy K.: 1404 Jan kmieć z K. przegrywa proces o 2 kopy [gr] z Sędziwojem Pijanowskim i jego s. Adamem (KoścZ 2, 86v); 1412-13 Mikosz zw. Krolewna → p. 4; 1426 Jan owczarz [poddany] Przybysława [Gryżyńskiego] toczy spór z Henrykiem Karchowskim (KoścZ 8 k. 231, 238, 241v); 1502 Grzegorz Mnyak i Marzkoth → p. 3.

4. 1405 Bawor dowodzi przy pomocy świadków w sporze z Janem kmieciem z Daleszyna, że [tenże?] Jan miał jego zezwolenie na sprzedaż sołectwa [w. K.?] za 4 miesiące, lecz on odszedł bez jego woli [wcześniej] i nie dokonał uprawy [ról soł.] (WR 3 nr 285); 1412-13 [Małg.] Baworowa z K. w związku ze sporem z Mikoszem zw. Krolewna, kmieciem z K., ma stawić przed sądem [ziemskim] sołtysa i ławników [z K.], a oni mają potwierdzić, czy w K. przyjęto jednomyślnie uchwałę (an instituit hoc laudum tota communitas ville unanimi consensu et voluntate), że kmieć który przewinił, powinien się oczyścić przy pomocy swych sąsiadów mieszkających po obu stronach jego domu (RH 6, 237); 1415 sołectwo w K. → p. 3: transakcje Bawora; a. 1420 przed sołtysem w K. Cybek Pradel dokonał przeniesienia własności 1/2 śl. roli → p. 3; 1484 Jan sołtys z K. zeznaje, że z powodu spalenia i splądrowania przez Ponieckiego wieś K. jest całkowicie opust. i nie pozostał w niej żaden człowiek, a on sam przeniósł się z tego powodu do Osiecznej (AC 2 nr 1444); 1563 łany soł. w K. → p. 3; 1580 2 półł. soł. w K. → p. 3.

5. 1510 pleb. z Oporowa pobiera wiardunki dzies. po 6 gr [z łanu] z łanów kmiecych i dzies. z folwarków; z 5 ł. opust. uprawianych przez dziedzica nic nie płacą, → p. 3 (LBP 120).

8. Niedatowane, obecnie zniszczone grodzisko znane ze źródeł z XVIII w. i z literatury oraz niedatowany skarb srebrny (Hensel 3, 168; Kowalenko 242).

1 Trudno określić, jakie było pokrewieństwo między Czewlejem z K., a pozostałymi braćmi Wyskotami. Mógł być ich ojcem (por. przyp. 4), bratem stryj. lub nawet bratem rodzonym wcześnie zmarłym.

2 W l. 1399-1414 występuje ona także w → Oporowie. W haśle Drobnin (przyp. 3) nazwano ją matką licznych braci Wyskotów, lecz była ona raczej tylko matką Hanki, a wspomn. bracia Wyskotowie byli braćmi jej męża.

3 W l. 1393-98 (zanim został wymieniony po raz pierwszy w K.) Bawor występował: w 1393 w Trzebcu [wieś zaginiona k. Krzywinia] (Lek. 2 nr 1525), w 1394 w → Rybniku [wieś zaginiona k. Osiecznej] (Lek. 1 nr 1778; Lek. 2 nr 1613), 1393-97 razem z ż. Małgorzatą w Trzebawiu (Lek. 1 nr 1394, 1425, 1466, 1976, 2033, 2146, 2225, 2230, 2287, 2288, 2332, 3069; Lek. 2 nr 356, 1812). W 1394 Bawor został pozwany przez Hankę [wd. po Jaśku (Lek. 1 nr 3050)] z Soboty i jej siostrę o to, że zabił ich matkę (Lek. 1 nr 1728); 1394 tenże z ż. Małgorzatą toczył spór z Mac. Paruszewskim kaszt. mod. [z Jezierzyc k. Krzywinia i z Paruszewa w pow. pyzdr.] o 400 grz., o zabrany bezprawnie niewód wartości 8 grz. i o chłopca (puer) Machny [może to s. Małgorzaty z jej pierwszego małżeństwa?]; Małgorzata toczyła też spór z siostrami wspomn. Macieja (Lek. 1 nr 1765, 1778, 1787); 1396 tenże toczył spór z Piotrem Gerlachsheimem z Ostrowa [k. Śremu] o 100 grz. (Lek. 2 nr 1941); 1395-98 tenże otrzymał zezwolenie od Wilczka z Kotusza na wyrąb drzew w jego lesie, po czym toczył z nim spór o nieprawnie zajętego konia, a nawet o 2 konie o wartości 10 grz. (Lek. 2 nr 1755, 2131; WR 3 nr 21, 110). Po sprzedaniu Krzemieniewa w 1420 spotykamy Bawora z s. Janem w → Zborowie k. Buku (WR 1 nr 1004; PZ 6, 137v).

4 Niejasny jest zarówno udział Bawora w tym sporze, jak i więzy rodzinne łączące uczestników sporu. W haśle → Brylewo wyciągnięto na podstawie tej zapiski wniosek, że Bawor był bratem Wojc. Brylewskiego; w in. źródłach informacja ta nie znajduje potwierdzenia.

5 W l. 1398-1417 Małg. Baworowa wymieniana jest w K.; jako żonę Bawora znamy ją i wcześniej, i później, → przyp. 3.

6 Kopista z XIX w. określa wszystkich braci Wyskotów, w tym również Bawora, jako ss. zm. Tomisława. Znane nam oryginalne zapiski w księgach kośc. nie potwierdzają tej informacji. KObceRyc. 124, podaje, że matką Bawora była Beniusza z Oporowa [wd. po Tomisławie z Oporowa w pow. kośc.]; cytowanego aktu nie udało się odnaleźć.

7 Lisek Wyskota występował najczęściej bez imienia. Dlatego w haśle → Dzięczyna, przyp. 3, wyrażono przypuszczenie, że Hanczel Lisek to jego syn. Wzmianka z 1416 wskazuje raczej, że to sam Lisek nosił to imię.