ŁUKOWO

1387 or. Lucowo, [nazwisko:] Lukowsky (Lek. 1 nr 139, 176), 1388 Lukowo (Lek. 1 nr 389), 1389 Lucovo (Lek. 1 nr 596, 711), [nazwiska:] 1392 Luckofski, 1396 Lukofszky, 1398 Lokowski (Lek. 1 nr 1226; WR 1 nr 202; Lek. 1 nr 2634), 1406 Lukow (ACC 2, 35v), 1440 Lucow (PZ 14, 72), 1531 Lucouye (CP 111, 129), 5 km na E od Obornik.

1. 1478 n. pow. pozn. (PG 9, 93); 1397 n. par. Łukowo (pleb., WR 1 nr 324); 1510 dek. Oborniki (LBP 89).

2. 1432 kopce w L. → p. 3: Hanna; 1508 w L. mł. opust. o 1 kole (ASK I 3, 11); 1544 obl. 1545 wyrok komisarzy król. w sporze o granice między wsią → Chowanowo Marcina Boboleckiego a L. Jana i Dobrogosta Sobockich [→ Chowanowo, tam opis granicy] (PZ 31, 500-502); 1563, 1580 w L. mł. dor. o 1 kole (ASK I 5, 225v; ASK I 6, 114; ŹD 19-20); 1567, 1571 obl. 1572 procesy o granice miedzy L. a Gołaszynem; w L. mł. zbudowany przez Sobockich dziedziców L. na swej cz. L. na odnodze rz. [Warty] poniżej miejsca, na którym dawniej był mł.; wspomn. 2 stare groble zbudowane przez przodków dziedziców L. „przez wszystką rzekę Wartę” [w poprzek rzeki?] na gruncie łukowskim: od brzegu kępy albo ostrowu, który od dawna zw. jest Łukowską Kępą do brzegu wsi Gołaszyn (PG 122, 68v-76; → p. 3).

3. Własn. szlach. 1387-1400 Jan dz. L., Łukowski (Lek. 1 nr 176, 592; Lek. 2 nr 1646; WR 1 nr 202); tenże toczy procesy: 1387-89 z Piotrem (Piotrkiem) z Połajewa o sumy (Lek. 1 nr 139, 294, 711), 1391 z Dorotą z Gorzewa (WR 1 nr 275), 1392 z Dobrogostem Szymankowskim (Lek. 1 nr 1226); 1400 tenże? Jan zw. Łuków w sporach: z Maciejem z Wąsoszy sędzią kal. (KP nr 335), ze Świętosławem [z Szubina] kaszt. kal. o 60 grz. z tytułu poręczenia; Jan powierza sprawę bratu Piotrowi (KP nr 337); 1400 n. wd. po tymże Janie z L. → niżej: Klara.

1388 Jozjasz (Ossiam) z L. [może identyczny z Jozjaszem z Przyborowa i k. Szamotuł 1402?] w sporze z panią Santocką [tj. kasztelanową sant.] o konia wartości 5 grz. (Lek. 1 nr 389).

1391 śwd. Przedwoj z L. (WR 1 nr 294).

1396 śwd. Bogusław Łukowski (WR 1 nr 202).

1398 Andrzej Łukowski (Lek. 1 nr 2634): tenże toczy proces z Piotrem Jaworskim mieszcz. pozn. (Lek. 1 nr 2636).

1400-24 Klara z L., Łukowska (KP nr 792; KoścZ 9 k. 255, 256v): 1400-03 taż wd. po Janie z L. w sporze z Wichną z Bucza (KP nr 186); 1403 taż wraz ze swym dzieckiem [c. Hanną] toczy proces ze [wspomn.] Wichną o → Goślinka [c.d. sporu → niżej: Hanka] (KP nr 1136); taż toczy procesy: 1402 wraz z c. [Hanną] z Jaśkiem Radło [ze Skoków] (KP nr 1072), 1403 z Dobrogostem Kamieńskim [z Kamionny k. Międzychodu] o L., czynsze i 600 grz. (KP nr 1137, 1408), 1403-04 z Jakubem Żydem [pozn.] (KP nr 1597, 1723 tu taż? Jachna Łukowska): 1403 sąd uznaje dok. wiana Klary, które ma zapisane na Goślince (KP nr 1612); 1406 taż oraz Trojan i Niemierza [m. in. z Bliżyc i Żdżar w pow. gnieźn.] proszą bpa o udzielenie Piotrowi z Gniezna inwestytury na altarię Ś. Marcina w kat. pozn.; wda pozn. Sędziwój z Ostroroga prezentuje na altarystę swego krewnego (nepos) Dziersława i twierdzi, że 1/2 patronatu przysługuje wdzie, a 1/2 należy do Mik. Granowskiego i jego ż. [Hanny] z L., natomiast Jan i [Mikołaj] z Pniew prezentują kleryka Stanisława (Wp. 7 nr 568; ACC 2, 34-35v); 1424 taż → niżej.

1400-54 Hanna, Hanka, Anna, dz. L.1W. Dworzaczek, Leliwici Tarnowscy. Z dziejów możnowładztwa małopolskiego. Wiek XIV-XV, Warszawa 1971, s. 35 błędnie podaje, że Hanna pochodziła z Łukowa w pow. kcyn, Łukowska, Granowska, 1400-05 panna (dominicella), od 1406 wspomn. jako ż. Mik. Granowskiego alias Łukowskiego, z L., Żernik [k. Obornik], m. Ziemina [i m. in. z → Granowa, Kokalewa, Lubiechowa i Parzęczewa] (WR 1 nr 1403; KP nr 1755): 1400 taż w sporze z Dorotą wd. po [Wincentym z Pniew kaszt.] radz. oraz z Mikołajem i Janem dziedzicami w Pniewach o dziedzinę L. (KP nr 19); 1402, 1403 taż → wyżej; 1404-05 taż c. [Klary] Łukowskiej w sporze z Wichną ż. Dobiesława z Bucza o pr. bliższości do → Goślinki (KP nr 1863, 2347, 2353); 1405 taż dowodzi przeciw wspomn. Wichnie, że Jan Łukowski [jej ojciec] dał za → Goślinkę 130 grz. (KP nr 2400, 2450, 2476; WR 1 nr 774); 1406 taż → wyżej; 1406-07 taż z mężem Mik. Granowskim toczy procesy z Dorotą Pniewską [→ wyżej: r. 1400] i jej s. Janem (PZ 3, 17v – tu przedmiot sporu nie podany): 1406 o Goślinę Kościelną [obecnie Murowana Goślina] (KP nr 2790, 2799); 1409 taż w sporze z Femką [Eufemia c. Mik. Brzechwy z Gośliny Kościelnej] z Oćwieki [pow. gnieźn.] dowodzi, że Goślina [Kościelna] i Boduszewo były [niegdyś] odstąpione [jej ojcu] Janowi Łukowskiemu i był na to dok. (WR 1 nr 663); 1418 taż ż. Mikołaja z L. w sporze z Wojtkiem z Radzicza [pow. nak.]; dowodzi, że dziedzinę Ślepuchowo [k. Obornik] posiada spokojnie od 30 lat (WR 3 nr 657); 1423 taż ż. Mikołaja z Ziemina i L. w sporze z Jarosławem z Bieganowa [pow. pyzdr.] (PZ 7, 55); 1424 taż z [matką] Klarą i 1424-25 z mężem Mik. Granowskim z Żernik toczą procesy z Mik. [Górką] kan. pozn. o granice między Żernikami i Uchorowem (PZ 7 k. 175 – tu przedmiot sporu nie został podany, 181v; PZ 8 k. 22v, 34, 47, 69v); 1432 taż w sporze ze wspomn. Mikołajem z Górki kanclerzem pozn., którego poddani (homines) z Szymankowa zniszczyli kopce w jej dziedzinie L. (Wp. 9 nr 1294); 1438 taż z s. Janem Granowskim w sporze z Olką ż. Wierzbięty Smoguleckiego [ze Smogulca w pow. kcyn.] o Strzeszyn (PZ 14, 41); 1440 taż → niżej: [Gotard] Dołęga z L.; 1440 taż z [ss.] Janem i Mikołajem z Granowa w sporze z Katarzyną z Zalasewa [k. Swarzędza] (PZ 14, 93); 1443-52 taż z ss. Janem i Mikołajem braćmi niedz. ze Szczepankowa i Kobylego Pola toczy procesy z Wojciechem i Mikołajem braćmi niedz. ze Szczepankowa (PZ 14, 142v; KoścZ 14, 142v); 1444 taż wraz z ss. Janem i Mikołajem dziedzicami Granowa sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Wojciechowi ze Spławia części w Międzylesiu, Puzdrowcu i Modrzewiu [wsie w pow. kcyn.] za 50 grz. (PG2, 1v-2); 1445 taż → niżej: Mik. Łukowski; 1446-47 taż Łukowska [wd. po Mik. Granowskim] z Ziemina w sporze z Jakubem z Godziszewa [k. Kościana] i Kokorzyna (KoścZ 12, 775; KoścZ 13, 58); 1447 taż Łukowska z Ziemina (KoścZ 13, 58); 1448 taż w sporze z Dorotą ż. Mik. Kościeleckiego chor. inowrocł. o Goślinę Kościelną i Boduszewo (PZ 16 k. 117v-118); 1450 taż dz. w Spławiu [k. Poznania] toczy proces z Janem lekarzem (phisicus) z Poznania o koszty jego przybycia do → Granowa i ponownie do L., o sumy za leczenie i lekarstwa (AC 2 nr 1239); 1454 taż w sporze z Niemierzą z Objezierza i Kiszewa; za Annę występuje w sądzie Andrzej jej familiaris (PZ 12, 255v); 1463 taż (matka Jana i Mikołaja ze Spławia) wspomn. jako zm. (PZ 18, 6v).

1426 Szymek z L. występuje w sądzie w imieniu Mikołaja z Granowa (PZ 8, 81).

1440 [Gotard] Dołęga z L.2Gotard Dołęga mógł być posiadaczem zastawnym L. [→ Kiszewo, przyp. 3] [i m. in. z Osowa i Lutomia] występuje w sądzie jako pełnomocnik (nuncius) Mik. Dzięcioła3Mik. Dzięcioł z Mazowsza sołtys w Górzewie k. Rogoźna 1424 i w → Kiebłowie 1427? w jego sporze z Anną Łukowską (PZ 14, 72).

1445 Mikołaj i 1470-72 Jan Łukowscy, ss. Mik. Granowskiego i Klary Łukowskiej: 1445 Mik. Łukowski z Granowa z matką Anną jako opiekunką zapisuje wikariuszom kat. pozn. 5 grz. szer. gr czynszu rocznego na wsi Spławie od sumy głównej 50 grz. szer. gr (PG 2, 86v); 1470 Jan Łukowski w rejestrze pozwanych przez star. [gen. wlkp.] o wiard. król. [= podatki] (PG 57, 90v); 1470 Jan Łukowski z Granowa, [m.] Ziemina i Parzęczewa ma zapłacić Tomisławowi Kluczewskiemu 8 grz. w ciągu 8 tygodni (KoścZ 15 k. 412, 524); 1471 Jan Łukowski zapisuje wikariuszom kat. pozn. 21 grz. czynszu rocznego na Parzęczewie od sumy głównej 7 wiardunków (CP 14, 620); 1472 Jan Łukowski sprzedaje z zastrz. pr. wykupu 1/2 Parzęczewa Agnieszce ż. Mik. Wąbiewskiego [z Wąbiewa k. Wielichowa] za 300 zł węg. (PG 8, 148; PG 10, 110v wzm. pod r. 1489).

1477-83 Stan. Łukowski [s. Jana Łukowskiego] z → Granowa: 1477 tenże zapisuje swej matce Synosze [Jarogniewskiej] po 500 grz. półgr posagu i wiana na Granowie, Granówku i 1/2 Parzęczewa (PG 9, 83); 1478 tenże zapisuje ż. Małg. [Gołanickiej] 900 zł węg. posagu i 1000 zł węg. wiana na m. Ziemin i wsi L. (PG 9, 93); 1479 tenże w sporze z Agnieszką wd. po Mik. Wąbiewskim (PZ 20k. 74v, 91v); 1483 tenże Łukowski dz. Granowa, L., Parzęczewa prezentuje kandydata na pleb. w Parzęczewie (ACC 61 k. 37, 56, 61).

1485-1505 siostry Łukowskie, cc. Stan. Łukowskiego:

1485-97 Małgorzata ż. Wojc. Trąmpczyńskiego [z Trąbczyna], 1495-1500 zm. a. 1503 Jadwiga (1495 panna, 1497 ż. Jakuba Rosnowskiego), 1485-1502 Katarzyna ż. Stan. Ujejskiego [z Ujazdu k. Grodziska Wlkp.], 1498-1505 Dorota (1495 panna, 1497 ż. Mik. Młyńskiego [z Młynów k. Kórnika pow. pyzdr., obecnie Trzykolne Młyny]) Łukowskie, z L., Żernik, Granowa, Parzęczewa i m. Ziemina, cc. Stan. Łukowskiego (PZ 21, 106; PZ 22, 81v): 1485 te siostry niedz. dziedziczki L. i Żernik toczą proces z Jostem Ocieskim alias Wąbiewskim (PZ 21, 12); 1493 te siostry pozwane przez Jana Gołanickiego o spłacenie 60 grz. posagu Synochy, siostry ich ojca, a ż. Stan. Spławskiego (PZ 22 k. 11, 20v); 1495, 1497 te siostry, → Granowo (PG 7, 88); 1498, 1502 Dorota Łukowska, → Granowo (PG 12 k. 6, 179v, 228v, 229); 1500 Jadwiga Łukowska, → Granowo (PG 12, 110); 1502 Kat. Łukowska, → Granowo (PG 12, 179v); 1503 Dorocie Łukowskiej zapisuje mąż Mik. Młyński po 300 grz. posagu i wiana m. in. na 1/2 Uchorowa i na całej wsi Goślinka (PG 12, 238v); 1505 Dorota Łukowska ż. Mik. Młyńskiego (PG 13, 45).

1500-31 Wojc. Trąmpczyński [mąż Małg. Łukowskiej, → wyżej]: 1500 tenże → niżej: kmiecie w L.; 1503 tenże dz. i patron kościoła w L. → p. 5; 1524 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu swemu zięciowi Piotrowi Pasikoniowi Włościejewskiemu części m. in. → Lubasza i L. za 200 grz.; Piotr zapisuje ż. Jadwidze, c. Wojciecha, po 200 grz. posagu i wiana m. in. na połowach wsi → Lubasz i L. (PG 16, 25); 1531 tenże sprzedaje Andrzejowi Sobockiemu 1/2 L. i Żernik za 950 grz. (PG 16, 398v).

1503-04 Jakub Rosnowski [s. Mik. Granowskiego, z L. 1445]: 1503 tenże zapisuje ż. Elżbiecie z Górki [niezident.] po 700 zł posagu i wiana m. in. na L. i → Granowie oraz na sumach, jakie ma zapisane na L. i Łopuchowie (PG 12, 289v); 1504 tenże → p. 5.

1531 Małgorzata i Anna panny cc. Wojc. Trąmpczyńskiego [i Małg. Łukowskiej] sprzedają Andrzejowi Sobockiemu całe części w L. i Żernikach za 950 grz. (PG 16, 479v).

1531 Andrzej Sobocki: tenże nowy dz. w L. (CP 111, 71); tenże → wyżej: Wojc. Trąmpczyński; tenże → wyżej.

1534 Benedykt Rosnowski zapisuje ż. Zofii c. Mik. Młyńskiego [i Doroty Łukowskiej] po 300 zł posagu i wiana m. in. na 1/2 wsi L. (PG 16, 640v).

1544-47 Marcin Bobolecki dz. L.: 1544 tenże → p. 2; 1546 tenże → niżej: Andrzej Myliński; 1547 tenże kupuje od Andrzeja Mylińskiego i jego ż. Kat. Ujejskiej 1/2 L. za 1600 grz. (PG 18, 354v).

1544-67 Jan i 1544-72 Dobrogost Soboccy dz. L.: 1544 ciż → p. 2; 1563 Dobrogost → niżej: pobór; 1571 obl. 1572 proces o granice między L. Dobrogosta Sobockiego oraz Stanisława, Macieja, Jana, Kaspra i Piotra Boboleckich braci a Gołaszynem Stan. Gołaskiego; Sobocki przedstawia dok. z 1567 r. w sprawie gran. między L. Jana i Dobrogosta Sobockich a Gołaszynem (PG 122, 68v-76).

1546-47 Andrzej Myliński: 1546 tenże wraz z ż. Kat. Ujejską daje Marcinowi Boboleckiemu połowy 1/2 wsi Żerniki, L. oraz 450 grz., w zamian otrzymują połowy 1/2 wsi Mylin, Radziszewo i cz. Kłodziska (PG 18, 268v); 1546 tenże zapisuje ż. Katarzynie po 200 grz. posagu i wiana na 1/2 Łukowa i 1/2 Żemik (PG 18, 269v); 1547 tenże → wyżej: Marcin Bobolecki.

1563 Andrzej Młyński, 1577 Wolfgang Bukowiecki, 1580 Jan Bukowiecki → niżej: pobór.

1571 Maciej, Jan, Kasper, Piotr i 1571-86 Stan. Boboleccy dziedzice L.: 1571 ciż → wyżej: Jan i Dobrogost Soboccy; 1577-86 Stan. Bobolecki → niżej: pobór.

1423 kop. 1488/92 w L. 11 1/2 ł. (LBP 52); 1508 pobór w L. od 8 ł., od 4 karczem po 6 gr, mł. opust. o 1 kole (ASK I 3, 11); 1509 pobór od 6 ł., 2 [ł.] opust., od 2 karczem po 3 gr (ASK I 3, 48v); 1510 pobór od 6 ł. (ASK I 3, 258v); 1531 łany opust. w L. nie są uprawiane, 9 kmieci na łanach i 7 kmieci na półł. (CP 111, 71); 1563 pobór z cz. Andrzeja Młyńskiego od 4 ł. i karczmy dor. oraz z cz. Dobrogosta Sobockiego od 5 1/2 ł. i mł. dor. o 1 kole (ASK I 5, 225v); 1577 pobór z L. płacą Wolfgang Bukowiecki i Stan. Bobolecki (ASK I 5, 689v); 1580 pobór z cz. Stan. Boboleckiego od 3 ł., 3 zagr., 2 komor., 1/2 ł. oraz z cz. Jana Bukowieckiego od 6 półł., 3 półł. opust., 5 zagr., 2 komor., mł. dor. o 1 kole (ASK I 6, 114; ŹD 19-20); 1580-86 Stan. Bobolecki dz. w L. (Piotrkowska 2 nr 382).

Kmiecie w L.: 1430 Stan. [Ciołek] bp pozn. postanawia, że kmiecie z L. otrzymają absolucję na czas od teraz do synodu (AC 1 nr 34); 1500 poddani pana [Wojc.] Trąmpczyńskiego z L. napadają na kmieci ze wsi prestymonialnej kap. pozn. Starczynowo [pow. pozn., obecnie Starczanowo] (CP 111, 2); 1508 Szymon Piątek i Piotr Polak kmiecie z L. (DepTest. IV 56); 1544 Jan Compha kmieć z L. (PZ 31, 501v).

4. 1510 sołtysi w L. (LBP 45).

5. 1397 śwd. Jakub pleb. w L. (WR 1 nr 324).

1423 kop. 1488/92 małdraty z L. należą do uposażenia prebendy kanonickiej „Nagradowice” w kat. pozn. (LBP 52).

1470 Mikołaj pleb. w L. (SzPozn. 214).

1503 Maciej pleb. w L. rezygnuje z kościoła Ś. Michała w L., Wojc. Trąmpczyński dz. i patron kościoła w L. prezentuje na pleb. w L. Jana z Jankowic [k. Buku] (ACC 81, 60).

1504 Jakub Rosnowski ma usprawiedliwić się wobec kan. [Wojc.] Pakosławskiego i rządcy (procurator) z Koźminka w sprawie dziesięciny małd. z łanu opust. w swej cz. L. [z którą prawdop. zalega] (AC 1 nr 952).

1508 z zeznań świadków o dochodach kościoła w Zieminie: niegdyś pani Łukowska dz. w L. i Wargowie płaciła dzies. z 3 półł. po 6 gr (DepTest. IV 56; wg Now. 2, 451, wzm. dotyczy dzies. z L.).

1510 dla prebendy w kat. pozn. zw. „Winiary” klniecie i sołtysi ze wsi L. płacą 1/2 małd., tj. z każdego ł. po 3 [miary] pszenicy, żyta i owsa oraz po 6 gr; pozostała 1/2 małd. należy do [uposażenia] prebendy „Nagradowice” (LBP s. 45, 51).

1531 dzies. z pełnego ł. po 2 ćw. żyta, 2 pszenicy, 2 owsa i po 6 gr; w L. kan. pozn. Stan. Słomowski i [in. kan.] Jan Kąkolewski wspólnie pobierają dzies. małd. (CP 111, 71).

6. 1508 śwd. prac. Andrzej karczmarz z L. (DepTest. IV 56).

7. 1389 [nie wymieniony z imienia] z L. asesor sądu w Poznaniu (Lek. 1 nr 596); 1396 (WR 1 nr 204); 1401 Łukowska [Klara?, Hanna?] w sporze z opatką [skąd?] (KP nr 657); 1531 karczma w L. (CP 111, 129); Cieplucha 290; SzPozn. 213-214.

Uwaga: Nie wiemy z którego Łukowa (pozn., kcyn., czy in.?) pochodzili: Piotr de Lukow wikariusz łęcz. 1419 (AC 2 nr 141), Mikołaj de Lukowa kleryk diec. pozn. 1443 (A 164), Jan Łukowski dziekan kap. pozn. zm. 1454 (Now. 1, 323), Mik. Łukowski burgr. nak.

1468 (NG 2, 44) oraz Jan de Lukowo mąż Kat. Błockiej 1483 (PG 9, 172v).

1 W. Dworzaczek, Leliwici Tarnowscy. Z dziejów możnowładztwa małopolskiego. Wiek XIV-XV, Warszawa 1971, s. 35 błędnie podaje, że Hanna pochodziła z Łukowa w pow. kcyn.

2 Gotard Dołęga mógł być posiadaczem zastawnym L. [→ Kiszewo, przyp. 3].

3 Mik. Dzięcioł z Mazowsza sołtys w Górzewie k. Rogoźna 1424 i w → Kiebłowie 1427?