MURZYNOWO

1251 [fals. z końca XV w.] Morno, Mornen, Mornensis villa (PU 1 nr 544; Wp. 1 nr 297), 1316 or. Mornowe (Wp. 2 nr 987), 1359 Mornow (Wp. 3 nr 1411), 1508 Murzinowo (ASK I 3, 20), 1559 Murzynowo (MS 5 nr 2449), 1564/65 Murzinow (LWK 1, 169), 6 km na NW od Skwierzyny.

1. 1316 M. w Nowej Marchii → p. 3; w XV w. M. podzielone na 2 części między Polskę i Nową Marchię → p. 2; 1559, 1560 król pol. dysponuje wsią Polichno i [nowomarchijską dawniej cz.] M. → p. 3.

1508 n. pow. pozn., par. Skwierzyna (ASK I 3, 20).

2. 1251 [fals. z końca XV w.] gran. Wlkp. z Nową Marchią biegnie od jez. → Jezierce, nal. do wsi Polichno w Nowej Marchii, do sosny oznaczonej żelaznym gwoździem, przy której rozpoczyna się gran. M. ze Skwierzyną; gran. ta dochodzi do jazu (munimen ... piscatorium) wybudowanego na rz. Warcie; posiadaczem tego jazu jest urzędnik [rządca?] (pretor z M.); dalej gran. M. biegnie wzdłuż rz. Warty [w dół jej biegu] aż do gran. wsi Borek (1944 Borkow); 1/2 M. należy do Polski, 1/2 do Nowej Marchii, ale [wewnętrznego] podziału wsi [na cz. polską i nowomarchijską] nie ma (PU 1 nr 544; Wp. 1 nr 297).

1564/65 [rybacy] dzierżą rz. Wartę → p. 3; do M. należą lasy i bory długie na 1 milę i szerokie 1/2 mili, z których pochodzi danina miodu → p. 3; łąki w M. należące do zamku w → Międzyrzeczu podzielone są między wsie komandora joan. z Łagowa (→ Boryszyn, → Langenpfuhl, Templewo i Żarzyn) oraz wsie opata bledz. (Rokitno, Popowo, Ząbrsko, → Kalsko, Sokola Dąbrowa, Nowa Wieś, Osiecko [i → Chełmsko?]); kmiecie z tych wsi muszą kosić łąki w M., zbierać siano i zwozić je do zamku w Międzyrzeczu; jez. Wacilewo [niezident.] w M. należy do stwa międz. (LWK 1 s. 169-175, 177).

3. Własn. król. → Międzyrzecz – starostwo.

1316 Jan margr. brand., sprzedając na pr. lennym rycerzowi Arnoldowi de Uchtenhagen gród, m. i kasztelanię Międzyrzecz, wyłącza z nadania m. Skwierzynę z wsiami: M., Osiecko, oraz Ulim (1944 Eulam) i Deszczno (1944 Dechsel) [dwie ostatnie wsie k. miasta Landsberg, obecnie Gorzów Wlkp.]; → Międzyrzecz – gród i kasztelania, p. 3 i przyp. 10 (Wp. 2 nr 987).

1499 wieś M. zalega z podatkiem (PG 62, 41).

1508 pobór z M. [formularz nie wypełniony] (ASK I 3, 20).

1559 król Zygmunt August po śmierci Krzysztofa Rulle nadaje na pr. lennym braciom Apollinowi, dworzaninowi ks. Alberta pruskiego, Teodorykowi, Wolfgangowi, Krzysztofowi i Kasprowi Rulle wieś Polichno i cz. M. (MS 5 nr 2449); 1560 tenże król nadaje dożywocie Januszowi Kościeleckiemu star. gen. wlkp. i wdzie sier. na wsiach [joannitów z Łagowa]: Langenpfuhl, Boryszyn, Żarzyn i Templewo oraz na zamku Santok z wsiami Polichno, 1/2 M., Deszczno, Karnin, Ulim i Borek1Dokumenty król. z 1. 1559 i 1560 są nadaniami „na wyrost”, gdyż obejmują kompleks wsi będących w posiadaniu joan. z Łagowa oraz wsie leżące pod Landsbergiem (Gorzowem Wlkp.) poza ówczesnymi granicami kraju; również sytuacja własnościowa wsi → Polichno i połączonej z nią 1/2 M. nie była jasna (MS 5 nr 8842).

1564 pobór z M. od 16 rybaków i 2 karczem (ASK I 5, 235v).

1564/65 dochody zamku w Międzyrzeczu z M.: 15 kmieci zw. „rzecznicy” [rybacy] mają role i dzierżą rz. Wartę, płacą po 4 1/2 gr czynszu oraz dają 2 dzikie kaczki, 8 jaj i 2 ryby wartości 1 gr; na wezwanie zobowiązani są do pieszej roboty przy łowieniu ryb i na polowaniach; jeden z kmieci szynkuje piwo i płaci 24 gr czynszu; 17 zagr., płacą oni po 3 gr czynszu i zobowiązani są do pieszej roboty; 3 kołodziejów płaci po 2 fl. za pr. wyrębu drzewa; sołtys zobowiązany jest do posług dla zamku, a jego karczmarz daje 1 kłodę piwa, gdy koszą dworskie łąki; ponadto zamek międz. otrzymuje z M. 1 1/2 beczki miodu oraz kopę ryb tytułem wiecnego; suma dochodów zamku międz. z 1/2 M. wynosi 18 fl. 14 gr, 10 1/2 den.; drugą 1/2 M. oraz Polichno posiada Krzysztof Rolka [Rulle → wyżej: r. 1559], poddany margr. brand., który [od tych samych kmieci i zagr.] otrzymuje czynsze i robocizny takie same, jak te, które przysługują zamkowi miedz, [tzn. królowi]; wspomn. Rolka nie wiadomo jakim prawem przywłaszczył sobie opust. Santok2Gród → Santok leżał na lewym brzegu Warty na terenie nal. później do wsi → Polichno (Słownik starożytności słowiańskich, t. 5, Wrocław 1975, s. 50-52, z mapą), gdzie był zamek król. od dawna zgorzały (LWK 1, 168-169).

1577 M. w stwie międz. (ASK I 5, 715v); 1580 pobór z wsi król. M. w stwie międz. od 14 zagr., 4 komor., 16 rybaków, i pastucha, który ma 125 owiec (ŹD 35).

5. 1603 [kościół?] w M. w stwie międz. w posiadaniu innowierców (AV 3, 32v); 1607 kaplica drewniana w M., w par. Skwierzyna; brak wiadomości o jej konsekracji, wezwaniu i uposażeniu; przyjeżdża tam minister innowierczy (AV 3, 145).

6. 1359 śwd. Stefan z M., sołtys we wsi Jenin (1944 Gennin) [na SW od Gorzowa] (Wp. 3 nr 1411).

1 Dokumenty król. z 1. 1559 i 1560 są nadaniami „na wyrost”, gdyż obejmują kompleks wsi będących w posiadaniu joan. z Łagowa oraz wsie leżące pod Landsbergiem (Gorzowem Wlkp.) poza ówczesnymi granicami kraju; również sytuacja własnościowa wsi → Polichno i połączonej z nią 1/2 M. nie była jasna.

2 Gród → Santok leżał na lewym brzegu Warty na terenie nal. później do wsi → Polichno (Słownik starożytności słowiańskich, t. 5, Wrocław 1975, s. 50-52, z mapą).