OPOROWO

1388, 1397 or. Opo[rovo], Oporowo (Lek. 1 nr 339, 2285), 1404 Opporowo (KP nr 1738), ok. 5 km1Obecnie dwór 4,5 km na NW, a wieś 6 km na NW od Ostroroga na NW od Ostroroga.

1. 1450 n. pow. pozn. (PG 4, 40); 1510 n. par. Ostroróg (LBP 223).

2. 1591 granice: z Samołężem, z Nową Wsią pod Wronkami, z Bobolczynem; drogi: do Ordzina, do Samołęża, do Bobolczyna, do Ostroroga; obiekty fizjograficzne: Wielga Góra, Ostrów, „role u Żala abo Kierchowka”, Kobiela (raz jako Kobelia), Mokronos, Mokronosny Kąsek, Wezgłówek, drugi Wezgłówek, Morginie (PG 158, 534-536v).

3. Własn. szlach. 1388 pani z O. oraz Jan z Nowej Wsi [której?] pozwani przez Jordanową, Żydówkę z Poznania (Lek. 1 nr 339).

1393-1418 [ciągle ta sama osoba?] Tomisław (Tomasz, Tomek) z O.: 1393 tenże i Sędziwój z Rujscy w sporze z Nosalą ze Słopanowa o Sokolniki Małe [k. Kaźmierza?] (Lek. 1 nr 1622); 1397 tenże w sporze z panią Bielejewską [z Bielejewa k. Wronek] o O. (Lek. 1 nr 2285); 1404 tenże? z Bielejewa i brat jego Mikołaj w sporze z Jakuszem z Niemierzewa o podział Ryżyna2→ Niemierzewo, przyp. 2, O. i Bielejewa (KP nr 1738); 1418 tenże? śwd. (WR 1 nr 965).

1426 Szczepan (Stephanus) z O. zapowiada dok. kupna wsi Zakrzewo [wieś zaginiona k. Wronek] (PZ 8, 112).

1449-51 Mik. Oporowski z O.: 1449 tenże zapisuje ż. Elżbiecie po 100 grz. posagu i wiana na 2 częściach w O. (PG 3, 60); 1450 tenże zapisuje na swej cz. O. czynsz 5 zł węg. Sewerynowi mansjonarzowi w Ostrorogu z pr. wykupu za 60 zł węg.3Tego samego dnia taki sam czynsz, dla tego samego odbiorcy, zapisał Arkernbold (→ niżej). Nie wiadomo, czy były to dwa różne czynsze, a więc Seweryn miał otrzymywać rocznie 10 zł węg. z O., czy jeden czynsz, płacony przez współposiadaczy O. wspólnie (PG 4, 40v); 1451 tenże występuje jako wuj Mikołaja, Piotra i Jana z Baworowa Małego (PG 4, 37v).

1450 Arkembold z O. zapisuje na swej cz. O. czynsz 5 zł węg. Sewerynowi mansjonarzowi w Ostrorogu z pr. wykupu za 60 zł węg.4→ przyp. 3. (PG 4, 40v); 1459 Andrzej i Barbara dzieci zm. Arkembolda z O. w sporze z Janem Bielejewskim (PZ 17, 260); 1469 tenże Andrzej pozwany przez [swą siostrę?] Barbarę Oporowską ż. Michała s. Wierzbięty Drogockiego (PZ 19, 96).

1466 Dobrogost Oporowski5Nie wydaje się, aby był identyczny z Dobrogostem z O. altarystą → p. 6. Altarysta mógł być raczej stryjem Dobrogosta występującego w 1. 1466-70 sprzedaje Piotrowi Słopanowskiemu 1/3 Oporowa za 200 grz. (PG 6, 235v); 1470 tenże niegdyś z O. zapisuje ż. Jadwidze 150 grz. posagu i 50 grz. wiana na sumie 100 grz., którą ma u Stanisława z Ostroroga wdy kal. (PG 8, 53v).

1466-91 [zm. a. 1496 (KR 5, 21)] Piotr Słopanowski: 1466 tenże → wyżej: Dobrogost; 1491 tenże daje w działach 1/3 O. s. Wawrzyńcowi (PG 10, 135).

1471-83 Mik. Oporowski: 1471 jego ż. Elżbieta daje swym cc. Katarzynie i Dorocie 1/3 swego posagu zapisanego na O., tzn. 50 grz. (PG 8, 102); 1483 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Janowi Gajewskiemu [mąż Doroty, → niżej; osoba niezident.] 3 ł. os. w O. za 50 grz. (PG 9, 184).

1487-99 Kat. Oporowska [zapewne c. Mikołaja, → wyżej]: 1487 taż ż. Andrzeja Czerniewskiego [rodem z Czerniejewa w pow. gnieźn.?, dziedzica w → Głażewie] sprzedaje siostrze Dorocie ż. Jana Gajewskiego swą cz. O. po ojcu za 200 grz. (PG 10, 69); 1499 tejże Jan Zatomski jest winien 9 1/2 grz. i za tę sumę zastawia jej 1 1/2 ł. opust. sołectwa w Głażewie (PG 62, 42v).

1487 Dorota Oporowska [zapewne c. Mikołaja, → wyżej]: 1487 taż ż. Jana Gajewskiego → wyżej; 1494 [taż?] ż. Wojc. Pierwoszewskiego zapisuje po swej śmierci swym cc. Katarzynie, Elżbiecie, Annie i Barbarze [c. Jana Gajewskiego] 26 zł węg. na 1/3 O. (PG 7, 21v).

1492 Barbara [z O., c. Jana Gajewskiego?] wd. po Michale Chomęckim sprzedaje Janowi Chraplewskiemu 1/3 O. za 115 grz. (PG 10, 166v); 1494 wspomn. Jan Chraplewski zw. też Oporowskim zapisuje 1 kopę [gr] czynszu od 15 grz. mansjonarzom w Ostrorogu (PG 7, 19); 1494 tenże Chraplewski sprzedaje wspomn. cz. O. za 155 grz. Wojc. Pierwoszewskiemu (PG 7, 40v).

1494-1506 Wojc. Pierwoszewski zw. też Oporowskim6Jego brat Mik. Pierwoszewski również bywa nazywany Oporowskim, choć brak dowodów na to, że cokolwiek w O. posiadał. W 1499 ten Mikołaj występował jako brat cioteczny (frater amitalis) Małg. Moraczewskiej sieroty z Roszkowa, → Moraczewo (PG 12, 24) [mąż Doroty, → wyżej]: 1494, 1506 tenże kupuje cz. O. od Jana Chraplewskiego i od swych pasierbic → wyżej, → niżej; 1506 tenże zapisuje po 40 grz. posagu i wiana na 1/2 O. [drugiej] ż. Dorocie Rogaczewskiej (PG 13, 91v).

1499 wieś O. zalega z podatkiem (PG 62, 41).

1506 Katarzyna ż. Macieja sołtysa w Nowej Wsi k. Szamotuł, Elżbieta, Barbara i Anna, cc. Jana Gajewskiego [i Doroty Oporowskiej] sprzedają Wojc. Pierwoszewskiemu [prawdop. swemu ojczymowi] swą cz. O. za 81 grz. (PG 13, 91).

1506 Bogumiła Oporowska [czyja c.?]; tejże Stan. Redecki [wójt w Obornikach] zapisuje po 800 zł węg. posagu i wiana na Chowanówku i na cz. Chowanowa (PG 13, 92v).

1507-1539? Feliks Oporowski, syn Wojc. Pierwoszewskiego: 1507 tenże zapisuje swej macosze Dorocie wd. po. Wojc. Pierwoszewskim po 40 grz. posagu i wiana na 1/2 O., która obejmuje 3 kmieci (Jakub, Jan Kunthelny, Andrzej Konieczny – każdy z nich siedzi na 1 ł.), 2 zagr. (Jan i Jakub Orzełek), 1 ł. opust. zw. Witowski, 1/2 karczmy, 1/2 bydła i koni, 1/2 sprzętów domowych oraz 1/2 lasów i stawów (PG 65, 228; PG 13, 113v); 1508 tenże (nazwany tu bratankiem Mikołaja i [błędnie] synem Andrzeja! Oporowskich) zeznaje, że Andrzej Głażewski [niegdyś Czerniewski, → wyżej] zwrócił mu sumy 22 grz. i 46 grz., za które niegdyś Piotr Głażewski (vel Słomowski) ojciec Andrzeja Głażewskiego zastawił jego ojcu 2 ł., a jego stryjowi Mikołajowi 3 ł. w Głażewie (A nr 196, 199; PG 66 k. 147, 148); 1512 tenże zapisuje na O. czynsz 3 grz. od sumy 36 grz. Piotrowi altaryście w kościele par. w Kościanie (→ Kościan, p. 5Bn; ACC 88, 341); 1539 tenże? śwd. Dominikanie P-ń 184, dawniej Diss. VI a nr 1).

1591 bracia Marcin, Szczęsny i Piotr Oporowscy dzielą między siebie 3/4 O.; 1/4 O. należy do Skrzydlewskiego (PG 158, 534).

1508 wiardunki wojenne z O. od 8 ł. i karczmy (ASK I 3, 13); 1510 w O. 10 ł. os i 2 ł. opust oraz folw. (LBP 223); 1563 pobór od 9 ł. i karczmy (ASK I 5, 227v); 1565 w O. 9 kmieci; płacą za używanie lasów król. nal. do Wronek po 4 ćw. owsa miary wronieckiej, 2 kury i 1 gęś (LWK 1, 205); 1577 pobór płacą: Kasper Bielecki i Oporowscy (ASK I 5, 695); 1580 pobór z cz. Oporowskich od 4 ł., 6 zagr., 1 komor., 1 ł. opust. i od 1 kwarty roli [karczmarskiej?] (ŹD 23).

5. 1423 (kop. 1488/92) do uposażenia prebendy kanonickiej „Oporowo” w kat. pozn. należy dzies. snop.: z 14 ł. w O., 14 ł. w Dobrojewie, 14 ł. w Bieninie, 7 ł. w Bielejewie, 4 ł. w Nosalewie, 4 ł. we wsi Orle Wielkie, z 14 ł. we wsi Orle Małe, z 4 ł. w Głuchowie [k. Wronek], z 14 ł. w Bobulczynie i z trzeciego pola w Ćmachowie (LBP 42); 1510 na uposażenie kan. Jana Łąckiego [→ Łęki Małe, p. 6] (prebenda „Oporowo”) składają się: dzies. snopowa i dzies. z lnu ze wsi O., Dobrojewo, Bobulczyn, Bielejewo (LBP 42); 1510 ze wsi O. dają: dzies. [z ról kmiecych] kanonikom kat. pozn., dzies. snop. z folw. oraz owies tytułem mesznego prepozytowi w Ostrorogu, a żyto, należące się tytułem mesznego, mansjonarzom w Ostrorogu; karczma daje 1 ćw. owsa [również mansjonarzom w Ostrorogu?] (LBP 223).

6. 1459 Dobrogost Oporowski [nie wiemy czyj syn] altarysta, krewny (nepos) Bartłomieja wójta w Kaźmierzu; wspomn. Bartłomiej funduje dla niego jako altarysty 2 czynsze po 2 grz. od sumy 24 grz. we wsiach Jeziora Wielkie i Pierzchno w par. Nietrzanowo [obie wsie w pow. pyzdr.] w celu erygowania ołtarza w kościele par. w Szamotułach [ok. 1462 altarię przeniesiono do kat. pozn.] (ACC 39 k. 87v, 94; Now. 1, 414).

Uwaga: Now. 1, 95, błędnie odniósł do O. zapis czynszu dokonany w 1364 przez Falimira z Kawczyna i → Oborzysk (tamże, przyp. 1).

1 Obecnie dwór 4,5 km na NW, a wieś 6 km na NW od Ostroroga.

2 → Niemierzewo, przyp. 2.

3 Tego samego dnia taki sam czynsz, dla tego samego odbiorcy, zapisał Arkernbold (→ niżej). Nie wiadomo, czy były to dwa różne czynsze, a więc Seweryn miał otrzymywać rocznie 10 zł węg. z O., czy jeden czynsz, płacony przez współposiadaczy O. wspólnie.

4 → przyp. 3.

5 Nie wydaje się, aby był identyczny z Dobrogostem z O. altarystą → p. 6. Altarysta mógł być raczej stryjem Dobrogosta występującego w 1. 1466-70.

6 Jego brat Mik. Pierwoszewski również bywa nazywany Oporowskim, choć brak dowodów na to, że cokolwiek w O. posiadał. W 1499 ten Mikołaj występował jako brat cioteczny (frater amitalis) Małg. Moraczewskiej sieroty z Roszkowa, → Moraczewo (PG 12, 24).