OSIECKO

1312 or. Magnum Oszez (Wp. 2 nr 953), 1316 Ochos (Wp. 2 nr 987), 1360 Magnum Ossek (Wp. 3 nr 1434), 1370 Magnum Ossecz (Wp. 3 nr 1626), 1385 Oschitz (Wp. 3 nr 1831), 1400 Magnum Osszeczsko (KP nr 192), 1423 Ossyeczno [czy nasze O.?, → przyp. 2] (Wp. 5 nr 369), 1495 Osszyeth (AC 2 nr 1501), 1501 Ossyeczsko (ACC 77, 31), 1508 Ossziczko (ASK I 3, 6), 1509 Ossiczko (ASK I 3, 42), 1510 Ossyeczsko (LBP 175), 1563 Ossieczko (ASK I 5, 220v), 1565 Oszieczko (LWK 1, 175), 1589 Osieczko (IBP 306);

[Nazwa niem.:] 1350 Groten Ostczetz (CDB A 19, 137), 1360 Grozen Ozzeczhaw!, recte: Grozen Ozzecz halb (Wp. 3 nr 1423; Cystersi Bledzew D 27), 1361 Groten Oczezen (Wp. 3 nr 1448), 1944 Oscht, wieś 17 km na SW od Skwierzyny.

1. 1508 n. pow. pozn. (ASK I 3, 6); 1385 n. par. własna (Wp. 3 nr 1831); 1510 dek. Międzyrzecz (LBP 175).

2. 1312, 1315 opis granic → Bledzewa [tu pełny regest] i Sokolej Dąbrowy: gran. ta, biegnąc m. in. wzdłuż drogi do m. Landsberg [obecnie Gorzów Wielkopolski], mija 3 drzewa stojące na granicy O. i Sokolej Dąbrowy (Wp. 2 nr 953; Wp. 6 nr 86).

1463 jezioro [bez nazwy] w O. → p. 5; 1501 O. k. Frankfurtu [sic] (ACC 77, 31v).

3. Własn. margr. brand., potem (jako lenno?] w ręku joannitów, następnie własn. cystersów z Ząbrska [obecnie Zemsko] i → Bledzewa. 1316 Jan margr. brand. nadaje Arnoldowi z Uchtenhagen dobra → Międzyrzecz z wyjątkiem m. Skwierzyny oraz wsi Murzynowo, O., Ulim i Deszczno [dwie ostatnie wsie leżą pod Gorzowem] (Wp. 2 nr 987).

1360 Andrzej opat oraz konwent w Ząbrsku (→ Bledzew, p. II) kupują 1/2 G.O.1W Wp. 3 nr 1423, nie znajdujemy informacji o tym, że sprzedaż dotyczyła tylko 1/2 O. Świadczy o tym natomiast or. (Cystersi Bledzew D 27): poprawnie odczytana w nim nazwa wsi brzmi: Grozen Ozzecz halb (→ nagłówek), a zapiska dorsalna z XVII w. głosi: „Venditio medietatis Magni Ossiecz...” od Tomasza, in. Tomasza, Henryka i Ebela [braci stryj.? (Vettren)] Hokemanów, którzy posiadali tę wieś po swych przodkach (Wp. 3 nr 1423; Cystersi Bledzew D 27, dawniej A 13); 1360 Andrzej opat w Ząbrsku → p. 5; 1361 Herman von Werborge [przełożony joan.] w Marchii zaświadcza, że wspomn. opat Andrzej z konwentem z Ząbrska będą mogli posiadać [wiecznie] G.O., o ile joannici w ciągu 5 l. nie wykupią tej wsi za 100 kóp szerokich gr; Klaus Waleń i Tomasz Hokeman, mieszczanie z Frankfurtu [nad Odrą], przechowają u siebie wszystkie dokumenty dot. wsi G.O. i przekażą je tej stronie, której za 5 lat ta wieś przypadnie (Wp. 3 nr 1448).

1370 król Kazimierz na wniosek opata Mikołaja i konwentu w Ząbrsku wieś M.O., którą klasztor kupił od mieszczan z Frankfurtu za 100 kóp gr pras., inkorporuje do [dóbr] klasztoru w Ząbrsku i nadaje tej wsi takie prawa, jakie posiadają pozostałe wsie klaszt. (Wp. 3 nr 1626); 1400 sąd ziemski pozn. przysądza wieś O. klasztorowi w Ząbrsku na mocy przedłożonego dok. króla Kazimierza, wbrew roszczeniom Wojc. Barklińskiego (KPnr 192).

1423 Jakub opat z Bledzewa kupuje 1/4 wsi Osieczno [= Osiecko?2Nazwa Osieczno mogłaby wskazywać na → Osieczno nad Drawą (1944 Hochzeit), odległe od Bledzewa ok. 60 km, jednakże nie ma żadnych śladów, aby cystersi z Zemska i Bledzewa posiadali cokolwiek w tej wsi, należącej do Wedlów] za 200 grz. od Ulryka Vkrow (Wp. 5 nr 369).

1508 pobór od 5 półł. i od karczmy (ASK I 3, 6); 1509 pobór od 5 półł. i od karczmy, sołtys płaci od 1 ł. (ASK I 3, 42); 1563 pobór od 9 ł. [kmiecych?] i od 6 ł. lennych (mansi feudales), od 3 komor., 1 karczmy, krawca i kowala oraz od sołtysa od 1 1/4 ł. roli (ASK I 5, 220v); 1565 O., wieś opata bledzewskiego, zobowiązana do świadczeń na rzecz zamku [stwa] międz.: kmiecie na 11 śl. mają dawać po 1 ćw. żyta, po 1 1/2 ćw. owsa, po 1 kurze, po 8 jaj oraz mają 1 dzień [w roku] wozić mierzwę, 2 dni żąć [zboże], skosić wyznaczoną łąkę w Murzynowie i siano zwieźć do zamku [w Międzyrzeczu]; każdy z kmieci ma zwieźć do tegoż zamku 4 wozy drewna; sołtys zobowiązany jest w razie wojny do służby w zamku [międz.]; dochód z tej wsi dla zamku wynosi 15 zł 24 gr i 7 den. (LWK 1, 173-175).

Mieszkańcy: 1463 prac. Andrzej Zefeldt, 1501 [jego syn?] Szymon Zefeldt→ p. 5; 1495 opatrzny Szymon Vynand z O. pozywa La[m]berta opata w Bledzewie o zwrot 1 ł. wolnego, który należał do Szymona pr. dziedzicznym, lecz przez poprzedniego opata Andrzeja został mu odebrany; opat wyjaśnia, że brat Szymona sprzedał ten'łan innemu człowiekowi (laicus), a po bezpotomnej śmierci tego nabywcy łan ten, jako posiadłość lenna (feudum), powrócił w posiadanie klasztoru (AC 2 nr 1501).

4. 1509, 1563, 1565 sołtys→ p. 3.

5. 1360 Andrzej opat z Ząbrska [→ Bledzew] oznajmia, że Jan [Doliwa z Lutogniewa] bp pozn. zwalnia na 3 l. wszystkich mieszkańców, którzy osiedlą się we wsi klaszt. M.O., z należnych sobie dzies. (Wp. 3 nr 1434).

1385 śwd. Mikołaj pleb. w O. i wikariusz wieczysty w kościele Ś. Jerzego przy moście w m. Nowy Landsberg w diec. pozn.3Tenże? Mikołaj zw. Pnezch występuje ponownie jako śwd. w 1385, ale już tylko jako wikariusz u Ś. Jerzego w Landsbergu (Wp. 3 nr 1832) (Wp. 3 nr 1831).

1445 Andrzej Bniński bp pozn. nadaje parafii O. dzies. z Unina [w par. Radomicko] (CP 29, 62v).

1463 obl. 1501 Baltazar pleb. w O. daje prac. Andrzejowi Zefeldtowi i jego następcom 2 ogrody (jeden przy kościele, a drugi k. jeziora); posiadacze ogrodów mają dawać plebanowi co roku 1 grz. w monecie brand., 30 jaj oraz 2 koguty lub 2 kury; Mikołaj opat w Ząbrsku tę ugodę potwierdza (ACC 77, 31v); 1501 Jan opat w Bledzewie na wniosek prac. Szymona Zefeldta i Bartłomieja pleb. w O. potwierdza ugodę z 1463 (ACC 77, 31v).

1504 Marcin z Łobżenicy pleb. w O.4Now. 2, 478, przypuszcza, że wzmianki o plebanach: 1421 Macieju Korzboku pleb. w Osechten (Wp. 5 nr 331) i 1435 Stefanie pleb. w Osieku (Co Pr II 114v – cytowanego aktu nie udało się odszukać), dotyczą raczej Osetna k. Góry na Śląsku (Now. 2, 478 – bez wskazania źródła).

1510 [formularz nie wypełniony] (LBP 175); 1540 opat bledz. zarządza parafią O. przez brata ze swego zakonu (CP 29, 51v); 1564 wiardunki dzies. z O. [liczby łanów nie podano] należą do uposażenia klucza Pczew biskupa pozn. (IBP 306); 1589 dochody par. O.: wszyscy kmiecie [liczby brak] dają razem 3 małdraty [czego?], 15 zagrodników daje [razem?] 2 solidy na kwartał; kościół ma 1/2 ł. roli; u jednego z ratajów (colonus) pleban ma 36 gr czynszu, w ramach którego ten rataj ma obowiązek 4 razy w roku podejmować plebana posiłkiem (AV 3, 28).

1640 kościół murowany w O. jest kościołem filialnym par. w Sokolej Dąbrowie; patron kościoła nie znany; był to być może ś. Mikołaj, gdyż jego obraz znajduje się w ołtarzu głównym (AV 10, 92v).

Uwaga: W 1460 wymieniono wieś Gross Oschatz [= Osiecko?] w dobrach Łagów, nal. do joan. (CDB A 24 s. 174). Uczyniono to być może w nawiązaniu do praw, jakie joannici mieli w stosunku do O. w XIV w.

1 W Wp. 3 nr 1423, nie znajdujemy informacji o tym, że sprzedaż dotyczyła tylko 1/2 O. Świadczy o tym natomiast or. (Cystersi Bledzew D 27): poprawnie odczytana w nim nazwa wsi brzmi: Grozen Ozzecz halb (→ nagłówek), a zapiska dorsalna z XVII w. głosi: „Venditio medietatis Magni Ossiecz...”.

2 Nazwa Osieczno mogłaby wskazywać na → Osieczno nad Drawą (1944 Hochzeit), odległe od Bledzewa ok. 60 km, jednakże nie ma żadnych śladów, aby cystersi z Zemska i Bledzewa posiadali cokolwiek w tej wsi, należącej do Wedlów.

3 Tenże? Mikołaj zw. Pnezch występuje ponownie jako śwd. w 1385, ale już tylko jako wikariusz u Ś. Jerzego w Landsbergu (Wp. 3 nr 1832).

4 Now. 2, 478, przypuszcza, że wzmianki o plebanach: 1421 Macieju Korzboku pleb. w Osechten (Wp. 5 nr 331) i 1435 Stefanie pleb. w Osieku (Co Pr II 114v – cytowanego aktu nie udało się odszukać), dotyczą raczej Osetna k. Góry na Śląsku.