2. W dobrach O. wymieniane są następujące wsie; 1383 folw. czyli wieś O. z zamkiem, od 1391 Wielinie [obecnie Wielonek], od 1434 Dobrojewo i Wierzchucino [obecnie Wierzchocin], od 1450 Chojno, od 1465 Kluczewo, od 1488 Nosalewo, od 1493 Bienino i od 1510 Piaskowo; → p. 3A.

Zamek w O.: 1383 zamek (fortalitium) w O. → p. 3A: Dziersław; 1434-94 urzędnicy zamkowi → 6A; 1504 dom i dwór (domus et curia) [= zamek] w O. → p. 3A: Stanisław; 1510 dom murowany i wieża zamkowa (turris) → Ostroróg miasto, p. 2B; 1569-96 zamek w O. (E. Callier, Ostroróg. Monografia w głównych zarysach, „Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego” 18, 1891, z. l, s. 136, 140, 141, 146); 1718 zamek rozebrany na mielcuch → Ostroróg miasto, p. 8.

3. Dwa działy majątkowe: szlach. i kościelny (→ p. 3B). 3A. Własn. szlach. [Sędziwoj z O. wda pozn. 1406-41, o którym wiemy, że odziedziczył po ojcu Dziersławie wsie O. i Wielinie, przeprowadził a. 1411 lokację m. O. oraz skupił wokół O. także wsie Wierzchucino i Dobrojewo, tworząc podstawy pod ostroroski klucz dóbr. W 1419 przeprowadził również lokację m. → Lwówka, które wraz z zakupioną przez niego wsią Wytomyśl stało się wkrótce ośrodkiem drugiego znacznego zespołu dóbr nal. do Ostrorogów. Być może Sędziwój ok. 1415 wszedł w posiadanie także 1/2 dóbr → Międzychód, zwłaszcza że nabył pobliskie wsie → Mnichy i → Miłostowo. Czwartym ośrodkiem dóbr Sędziwoja stały się dobra odziedziczone przez jego ż. Barbarę z Wojnowic, a skupione wokół m. Buk. Z kolei Stanisław i Dobrogost Ostrorogowie, jeszcze za życia ojca Sędziwoja, weszli w posiadanie klucza trzcielskiego, a później stali się współwłaścicielami 1/2 dóbr → Grodzisk (Wlkp). Powiększyli o nowe wsie także dobra O. i Międzychód. Bracia ci ok. 1449/50 przeprowadzili podział dóbr (→ przyp. 11). Stanisław otrzymał wówczas m. in. dobra O. oraz połowy dóbr Międzychód i Grodzisk. O. pozostał do XVII w. w posiadaniu linii Ostrorogów, wywodzącej się od wspomn. Stanisława, natomiast Dobrogost był założycielem linii Ostrorogów Lwowskich.]

1383-87 Dziersław¹K. Górska-Gołaska, Dobra Nałęczów w Wielkopolsce w średniowieczu, „Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza” 15, 1984, z. 2 (30), s. 204, podaje, że Trojan Grochola, brat Dzierżka, był bratankiem Sędziwoja z Objezierza. Jest to domysł najpewniej słuszny, choć nie potwierdzony w znanych nam źródłach (Dzierżek) Grochola (Grochola) dz. w O., kaszt. sant. 1383-87, brat Nikła oraz Trojana Grochoły ze Żdżaru i Raczkowa [pow. gnieźn.] oraz z Objezierza i Kiszewa [i najpewniej też brat Winc. Grochoły prep. pozn., prawdop. bratanek Sędziwoja z → Objezierza 1386-1407] (h. Nałęcz; UDR 1/1, 161): 1383 15 II Sędziwoj Świdwa [z Szamotuł] kaszt. nak. chroni się w zamku (fortalitium) zw. O. tegoż Dzierżka Grochoły kaszt. sant., zamierzając w nim stawić czoło wojskom ścigającego go Domarata [z Iwna, Pierzchną i Międzychodu] starosty gen. wlkp., jego brata Mroczka oraz Wierzbięty ze Smogulca; na folwarku czyli we wsi (in cuius fortalitii praedio sive villa) wzięto do niewoli wielu szlachetnych i zamożnych Wielkopolan (nobiles et ditiores de Polonia), którzy nie mogli dostać się do zamku; Domarat i Wierzbięta wraz ze swym wojskiem spędzają resztę tego dnia w O., oblegają zamek całą noc aż do rana i prawie cały następny dzień, ale ponieważ nie mogli go zdobyć, a przy tym obawiali się nadejścia odsieczy z Poznania, więc następnej nocy odchodzą do Obornik (MPH 2, 731-732; DA X 114); 1383 6 IX tenże wraz z Peregrynem [z Węgleszyna] starostą gen. wlkp., Wincentym [z Kępy] wdą pozn., Sędziwojem Świdwą [z Szamotuł] kaszt. nak., Arnoldem z Wałdowa, Pałukami i in. oblegają Żnin, pustoszą okoliczne wsie arcybiskupstwa gnieźn., a nazajutrz rano, po spaleniu folwarków mieszczan k. tego miasta, odchodzą z łupem (MPH 2, 748; DA X 130); 1384-87 tenże śwd. na dok.: 1384 Mikołaja [z Wenecji i Chomiąży, zw. Krwawym Diabłem] sędziego kal., 1387 królowej Jadwigi (Wp. 6 nr 283, 287; Wp. 3 nr 1840); 1385 tenże w mieście król. Kiecko rabuje mieszczan żnińskich, za co 24IV 1387 zostaje obłożony ekskomuniką przez Bodzętę abpa gnieźn. (Wp. 3 nr 1862; DA X 130, pod 1383); 1386 tenże toczy proces z Szymonem Strzępińskim [ze Strzępinia k. Opalenicy] o 130 grz.; Dziersław powierza swą sprawę swemu bratu Niklowi (Nicol Szern[.....]; Lek. 1 nr 56, w PZ 1 karta uszkodzona); 1386 tenże i jego kmiecie w sporze z Mścigniewem [z Niemieczkowa] (Lek. 1 nr 59, 69); 1386 wspomn. Mikołaj sędzia kal. skarży podsędka i wicewojewodę pozn. o to, że dali temuż kaszt. sant. wwiązanie w wieś Kiekrz (Lek. 1 nr 87); 1388 tenże wspomn. jako zm. → niżej: Burneta.

1383 – 1403 Winc. Grochola²Winc. Grochola występuje w znanych źródłach po raz ostatni 16 XI 1403 (Wp. 5 nr 40). Wg Now. l, 391, zm.onw 1405 dz. w Krezolach [i w O.?], stryj Niemierzy m. in. z O., Bliżyc i Krężoł [Wincenty był najpewniej bratem Dziersława i Trojana Grochołów oraz Nikła] (Now. 1 s. 362, 391): 1383 tenże kan. pozn. (Wp. 6 nr 280); 1385-90 tenże scholastyk pozn. (Wp. 3 nr 1833, 1834; Wp. 6 nr 314); 1390-1403 tenże prep. pozn. (Wp. 3 nr 1915, 1972, 1997, 2011; Wp. 5 nr 40; Wp. 6 nr 317, 332, 371; Wp. 7 nr 488); 1399 tenże Grochola prep. [pozn.] ma zawrzeć ugodę ze swym bratankiem (filiaster) [zapewne z Niemierzą m. in. z O. i Krężoł lub z Sędziwojem z O.] (Lek. 1 nr 3071); 1405 tenże zm. (Now. 1, 391); 1406 tenże wspomn. jako zm. dziedzic w → Krezolach i stryj Niemierzy z Krężoł (PG 118, 122-123).

1386 Nikiel (Nicol, Nikel) [z O.?], brat [rodzony?] Dziersława Grochoły: 1386 tenże → wyżej: Dziersław; 1396 [tenże?] Nikiel wraz z [bratem?] Trojanem z → Objezierza przegrywają proces z Żydem [pozn.] Abrahamem (Lek. 1 nr 2331); 1400-25 Małgorzata (Machną) z Bytynia, siostra kan. pozn. Mirosława oraz Bieniaka i Bodzęty Bytyńskich, [wd. po tymże Niklu?, secundo voto] wd. po Żegocie zw. Gerwartowic z → Łopuchowa i Żylic [obecnie Żelice, pow. kcyn.] z synem [z pierwszego małżeństwa] Niemierzą z Bliżyc i Kiszewa [→ Łopuchowo] (KP nr 290, 317, 362, 501, 704, 779; WR 1 nr 494, 519, 1510; PZ 6 k. 75, 83; PZ 8, 57; PZ 10, 169).

1388-91 Burneta wd. po Dziersławie Grocholę kaszt. sant.: 1388 23 VI taż [kasztelanowa] sant. [czy już wd. po Dziersławie?] pozwana przez Mik. [Kowalika] wójta z Buku o 26 grz. (Lek. 1 nr 367); 1388 25 VIII taż niegdyś [kasztelanowa] santocka³UDR 1/1, 161 oraz A. Gąsiorowski, Koligacje panów z Ostroroga w XV wieku, „Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza” 13, 1980, z. 2 (26), s. 84-85 i przyp. 25, podają, że Dziersław Grochola kaszt. sant. zmarł a. 27 I 1389 (Lek. 1 nr 589). Tymczasem Burneta określona została wyraźnie wd. po Dziersławie po raz pierwszy już 25 VIII 1388 (Lek. 1 nr 388). Poprzedni kasztelan sant. Przybysław (nie uwzględniony w UDR i GUrz.) występuje z tytułem urzędniczym 23 11374 (Wp. 3 nr 1694) i ponownie najpewniej ten sam bez imienia kasztelan sant. 2411374 (Wp. 3 nr 1695) wygrywa proces z Niczkiem Kopaczem o 1 kopę gr (Lek. 1 nr 388); 1388 taż wygrywa proces z Jozjaszem (Ossiam) z Łukowa o konia wartości 5 grz. (Lek. 1 nr 389); 1388 taż w sporze z Mścigniewem z Niemieczkowa (Lek. 1 nr 419); 1389 taż zasądzona na zapłacenie kary sądowi (Lek. 1 nr 490a); 1389 taż przegrywa proces z Andrzejem z Piaskowa o zalanie wodą jego gruntów; za Burnetę⁴E. Callier (→ p. 2), s. 94-95, słusznie zwrócił uwagę, że zapiska ta wskazuje, iż Burneta po śmierci męża pozostała w O., może swych dobrach oprawnych, a z kolei zapiska z 1391 świadczy, że do Grochołów nal. wówczas także wieś Wielinie (WR 1 nr 98; Lek. 1 nr 977) poręcza jej szwagier (gener) Trojan Grochola (Lek. 1 nr 589); 1391 taż w sporze z Janem kmieciem, który dowodzi, że jeden kmieć opuścił Wielinie i „uczynił pustą rolę i zagrodnik”⁵Prawdop. chodziło o powinności, do jakich zobowiązany był kmieć, który chciał opuścić wieś, m. in. powinien on uprawić i zasiać rolę, wyreperować budynki i płoty (WR 1 nr 98; Lek. 1 nr 977).

1390 – zm. po 19 VII a przed 28 X 1441 stren. Sędziwój⁶Sz. Starowolski, Monumenta Sarmatarum, Kraków 1655, s. 505 n., przekazał, pochodzące rzekomo z kościoła par. w O., epitafia Sędziwoja, jego ss. Stanisława i Dobrogosta, wnuka Jana i prawnuka Stanisława. Są one najpewniej tworem samego Starowolskiego lub jego informatora (A. Gąsiorowski, Koligacje, s. 83-84). Tamże oraz w biogramach Ostrorogów opublikowanych w PSB autor ten zweryfikował wiele błędnych poglądów, zwłaszcza badaczy z XIX w., dot. genealogii tej rodziny z O., Ostroroski, dz. O. z wsiami Dobrojewo, Wielinie i Wierzchucino, też dz. w → Łagwach 1413-26, Wojnowicach 1415-26 i → Niegolewie Małym 1419-29 [wsie k. Buku], dz. → Lwówka i pobliskiej wsi Wytomyśl, też w → Mnichach i → Miłostowie [wsie k. Międzychodu] oraz w → Koźminku, posiadacz ról k. Gniezna, h. Nałęcz [→ p. 8], syn Dziersława Grochoły, star. międz. [→ Międzyrzecz miasto, p. 3A], chor. pozn. 1400-06, wda pozn. 1406-41, starosta gen. wlkp. 1411-15, 1419-26 i 1432-34, star. kośc. 1426, star. brzeski kuj. 1426-31, zarządca nal. do bpa lubuskiego klucza dóbr Kazimierz [Biskupi w pow. kon.] 1436 (I. Sułkowska-Kurasiowa, Doradcy Władysława Jagiełły, w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej. Zbiór studiów, t. 2, pod red. S. M. Kuczyńskiego, Warszawa 1982, szczególnie s. 198-216; G. Klimecka, Czy rzeczywiście „doradcy Władysława Jagiełły”, tamże, t. 4, Warszawa 1990, szczególnie s. 214-235; UDRI/1, 194; G.Star. 49; WSB 539; PSB 24, 519-523, tu o jego działalności politycznej, dyplomatycznej i wojskowej oraz wymienione pozostałe źródła):

1390 tenże Sędziwój odpiera roszczenia Mścigniewa [z Niemieczkowa] do 2 koni [c.d. sporu jego ojca Dziersława z 1386 i matki Burnety z 1388?] (Lek. 1 nr 748); 1390 [tenże?] Sędziwój Paszkowski [z → Piaskowa?] występuje jako współrodowiec Andrzeja Jaskółki [z Jaskółek] (Lek. 1 nr 843; WR 1 nr 272); 1392 tenże (tu po raz pierwszy jako Ostroroski) wygrywa proces ze Szczepanem Skórą [z Gaju] o pas wartości 20 grz. i o 4 konie (Lek. 1 nr 1306); 1396 tenże ma zapłacić Mikołajowi [z Wenecji i Chomiąży, sędziemu kal.] 83 grz., a jeśli tego nie uczyni, wówczas ma wprowadzić wspomn. Mikołaja w posiadanie swej dziedziny Chwalibogowo [jedna z trzech wsi o tej nazwie w pow. pyzdr.] (Lek. 2 nr 538); 1398 tegoż żona Barbara [→ przyp. 8] Ostroroska w sporze ze wspomn. Mikołajem sędzią kal. o gwałty i krzywdy (Lek. 1 nr 2582, 2613-2615); 1406 tenże prezentuje na altarystę altarii Ś. Marcina w kat. pozn. swego krewnego (nepos) Dziersława⁷W 1415 występuje może ten sam Dziersław z O., osoba świecka (→ p. 3A). Nepos oznacza bratanka, siostrzeńca, ale nic nam nie wiadomo, aby Sędziwój miał rodzeństwo. Może Sędziwój, jako starszy i możniejszy z rodu, nazwał synowcem swego krewnego z młodszego pokolenia. Por. zwłaszcza M. Koczerska, Uwagi o terminologii pokrewieństw i powinowactwa w polskich źródłach średniowiecznych, w: Genealogia – problemy metodyczne w badaniach nad polskim społeczeństwem średniowiecznym na tle porównawczym, pod red. J. Hertla, Toruń 1982, s. 41, a Klara wd. po Janie z → Łukowa wraz z c. Anną oraz [stryjem tegoż Sędziwoja] Trojanem [Grochołą] ze Żdżaru i [najpewniej bratem stryj. Sędziwoja] Niemierzą z Bliżyc [k. Skoków, pow. gnieźn.] prezentują Piotra z Gniezna (Wp. 7 nr 568; ACC 2 k. 29, 34-35v); 1408 tenże w sporze z Mik. Baworowskim o 1/2 Tomyśla [k. Lwówka, obecnie Stary Tomyśl] (PZ 3 k. 141, 143); 1410-12 wspomn. Barbara z Tomyśla ż. tegoż Sędziwoja toczy proces z Synochą ż. Arkembolda z Orla [Wielkiego] o 1/2 Tomyśla (KoścZ 3 k. 137, 140v; KoścZ 4, 18v-19; WR 3 nr 469); 1411 wspomn. Barbarę ż. tegoż Sędziwoja uwalnia Piotrek Rudnicki od spłaty długów zm. Jodoka [Josta]⁸Jodok (Jost) Suczka rycerz pasowany (strenuus miles) występował w Wojnowicach 1396-1408 (WR 1 nr 304, 750; Lek. 1 nr 2704, 2689, 2824, 2853; CP 14, 610; KP nr 1727, 1917, 1999, 2038, 2312, 2427; PZ 2, 261v; PZ 3 k. 5v, 23; BR 628 nr 26; ZSW nr 1133; WR 3 nr 362, 363, 469), – Łagwach 1401 (KP nr 1917) i w Świebodzinie (Świebodzin to prawdop. niezn. wieś k. Wojnowic i Łagiew, choć nie można wykluczyć m. Świebodzin w ks. głogowskim; → Niesłusz) 1403-07 (WR 1 nr 810; Wp. 5 nr 98; KP nr 2886, 2889) oraz jako posiadacz zagr. i płosy w → Niegolewie 1404 (KP nr 2038). W 1407 Jodok zawarł ugodę dot. 1/2 Tomyśla, którą miał uzyskać po zapłaceniu 60 grz. Wichnie wd. po Świętosławie z Szubina kaszt. kal. i jej synowi Borkowi z Grodziska (KP nr 2823, 2886; ZSW nr 1125). A. Gąsiorowski, Koligacje, s. 85, tenże też w PSB 24, 522, na podstawie zapiski z 1411 (PZ 3, 158) wysunął domysł, że Barbara była siostrą Jodoka, gdyż określenie „ipsius frater” odnosi się prawdop. do niej, a nie do Piotrka Rudnickiego. Barbara odziedziczyła po bezpotomnej śmierci Jodoka i zawartej w 1412 ugodzie (ze swą siostrą?) Hanką Rudnicką (PZ 3, 184) dobra Łagwy i Wojnowice, a może też Niegolewo Małe jej brata (ipsius frater) z wyjątkiem [nie wymienionych] dziedzin (PZ 3, 158); 1412 tenże poręcza Mroczkowi z Kleszczewa za Teodoryka (Dzietrzycha) z Międzychodu, jego ż. Hankę i syna Jana, że spłacą oni 100 grz. szkody i długu, a jeśli nie uwolnią w ciągu 3 lat Sędziwoja od zobowiązań wynikających z tej poręki, winni dać Sędziwojowi w zastaw 1/2 dóbr → Międzychód⁹Niewykluczone, że Sędziwój uzyskał ok. 1415 1/2 dóbr Międzychód, choć mógł to być nabytek jego ss. niedz. Stanisława i Dobrogosta (→ Międzychód – dobra, przyp. 4 i 17) (PZ 3, 186); 1412 wspomn. Barbara zawiera ugodę z Hanką ż. Pietrasza Rudnickiego; Hanka rezygnuje Barbarze wszystkie swe dobra w Wlkp., do których ma pr. po śmierci Josta z Wojnowic, a w zamian tenże Sędziwój w imieniu ż. Barbary zobowiązuje się dać w wyznaczonym terminie Piotrkowi, mężowi Hanki, 100 grz. bez czynszu oraz 1 stóg siana, 10 łokci sukna i 2 krowy (PZ 3, 184); 1412-39 tegoż pieczęcie → p. 8; 1413 tenże kupuje od archidiakona pszcz. Wytomyśl [k. Lwówka] w zamian za czynsz ze swej wsi → Łagwy (Wp. 5 nr 211); 1414 temuż król zezwala na lokację m. Lwówka, a w 1419 tenże Sędziwój wystawia przywilej lokacyjny dla tego miasta [→ Lwówek miasto, p. 4A] (Wp. 7 nr 735; Wp. 8 nr 851); 1415-26 tenże posiada Wojnowice (KoścZ 4, 119v, dawniej k. 16v; AC 2 nr 951; APP, Maj. Grodzisk-Opalenica 4, 30); 1418 tenże otrzymuje od pap. Marcina V łaskę odpustu zupełnego w godzinę śmierci (BulPol. 4 nr 216); 1419-26 tenże posiada → Niegolewo Małe (AC 2 nr 951; APP, Maj. Grodzisk-Opalenica 4, 31; PZ 8, 100); 1422 tenże z synem → niżej: Jan; 1422, 1432 tenże z synem → niżej: Stanisław; 1423-26 tenże posiada wieś → Łagwy (Wp. 5 nr 221; APP, Maj. Grodzisk-Opalenica 4, 31; PZ 8, 99v-100); 1424 tenże wraz z [prawdop. swym bratem stryj.] Niemierzą z Kiszewa i z Dobrogostem z Kamionny toczą proces ze Strzeszkiem z Łagiewnik kan. pozn. o Szymankowo [k. Murowanej Gośliny] (PZ 7, 198; KR 2, 159, błędnie pod 1421); 1426 tenże zamienia role k. Gniezna z bożogrobcami gnieźn. (Wp. 9 nr 1087); 1427 tenże ma dom w Poznaniu przy ul. Żydowskiej (PZ 9, 86); 1432 tenże → Ostroróg miasto, p. 5Aa; 1434 woźny zapowiada dziedziny tegoż Sędziwoja: m. O. z wsiami Dobrojewo, Wielinie i Wierzchucino oraz wszystkie [in.] dziedziny (KoścZ 10, 257); 1437-38 tenże → niżej: Sędka; 1438 tenże z ss. Stanisławem i Dobrogostem toczą proces z Burnetą z Kurowa [k. Grodziska Wlkp.] (PZ 14 k. 28v, 37); 1438 na rzecz tegoż i jego ss. Dobrogost Koleński zrzeka się pr. bliższości do Miłostowa i Mnichów w pow. pozn. (PZ 14, 41v); 1439 tenże daje opatowi z Paradyża wieś → Koźminek i 85 grz., w zamian otrzymuje Mnichy i Miłostowo (CMP nr 122; Wp. 5 nr 641 reg.); 1440 tenże ma uwolnić od roszczeń in. osób Koźminek, który kupił od Wojciecha niegdyś z Koźminka, a później sprzedał opatowi parad.; ręczy za niego syn Stanisław (Wp. 5 nr 648, 649).

1393-1400 Niemierzą dz. w O., też z Bliżyc [pow. gnieźn.] 1393-1420, → Kiszewa 1400-34, → Krężoł 1406-26, → Objezierza 1408-34, → Kowalewa 1425-34, Ryczywołu 1426, Ostroroski, Kiszewski, Bliżycki, syn Małg. Bytyńskiej z jej pierwszego małżeństwa [z Niklem bratem Dziersława Grochoły?], siostrzeniec Mirosława kan. pozn. oraz Bieniaka i Bodzęty Bytyńskich, bratanek Winc. Grochoły prep. pozn. [a więc bliski krewny, najpewniej brat stryj., Sędziwoja z O.] (WR 3 nr 1052):

1393 tenże w sporze z [Wichną] wojewodziną z Sierakowa [tj. wd. po Beniaminie z Uzarzewa wdzie kal.] o 25 grz. (Lek. 1 nr 1618); 1398 tegoż sługa (famulus) w sporze z [Przybysławem] Piętą z Przesieki [w pow. gnieźn., obecnie Przysieka; Przybysław też z → Lubosza k. Pniew i sołtys w → Gościejewie k. Rogoźna] o 3 grz. (Lek. 1 nr 2750); 1399 tenże wygrywa proces z Jakuszem, Mikołajem i Arkemboldem braćmi z Bielejewa o napaść na swą dziedzinę [O.?] (Lek. 1 nr 2835, 2836, 2909); 1399 tenże toczy proces z Żydem [pozn.] Łazarzem w związku ze swym sporem z Domaratem [z Iwna, Pierzchną, Międzychodu] kaszt. pozn. i [Hanką] jego żoną [może spór ten dot. poręki złożonej przez tegoż Niemierzę za Domarata?] (Lek 1 nr 2910); 1400 tenże w sporze z Przybysławem [Piętą z Przesieki i Lubosza?] o gran. czyli kopce między dziedzinami [może między Krężołami a Gościejewem?, → wyżej: 1398] (KP nr 311); 1400-25 tenże Niemierzą z Bliżyc i Kiszewa → wyżej: Nikiel, → wyżej: Sędziwój; 1406 tenże jest bratankiem zm. Wincentego prep. pozn. → wyżej: Winc. Grochola.

1411 – zm. 1427 Jan dz. w O., Ostroróg, Grochola, syn Sędziwoja, brat [Sędki oraz] Dobrogosta i Stan. Ostrorogów: 1411 24 X tenże instalowany na kanonię gnieźn. (AAG, ACap. B 14, 19; KorPrał. 3, 176, mylnie podaje r. 1412); 1419 tenże z [bratem] Stanisławem studenci w Krakowie → Ostroróg miasto, p. 6A; 1422 pap. Marcin V udziela prowizji na altarię w kat. gnieźn., wakującą po zawarciu związku małżeńskiego przez obecnego altarystę tegoż Jana¹⁰Informacja o porzuceniu przez Jana drogi duchownej, pozwala obecnie identyfikować Jana Ostroroga kan. gnieźn. w 1411 z Janem wymienianym jako osoba świecka od 1422 syna Sędziwoja z O.: Mikołajowi z Tarnowa na altarię Ś. Katarzyny w kat. gnieźn. oraz Wincentemu [synowi Jaśka?] (Vincentius Iastoris) ze Skoków na altarię [też Ś. Katarzyny?] w kat. gnieźn. (BulPol. 4 nr 984, 1000); [od 1422 tenże Jan występuje jako osoba świecka:] 1422-26 tenże śwd. na dok. [swego ojca] Sędziwoja z O. wdy pozn. i starosty gen. wlkp. (Wp. 5 nr 364, 434; Wp. 8 nr 1058; Wp. 9 nr 1082, 1085); 1425 tenże Jan Grochola wraz z [bratem] Stan. Frankiem z O. składają zeznania (PZ 8, 18); 1427 tenże pochowany w kościele Ś. Jakuba w Sandomierzu (zachowana do dziś tablica nagrobna z herbem Nałęcz i określeniem „strenuus”; PSB 24, 522; zob. też A. Gąsiorowski, Urzędnicy zarządu lokalnego w późnośredniowiecznej Wielkopolsce, Poznań 1970, s. 105 i przyp. 671; P. Mrozowski, Polskie nagrobki gotyckie, Warszawa 1994, s. 227).

1415 szl. Dziersław [o nim → przyp. 7] z O. w sporze z Janem z Wielżyna [k. Szamotuł] (PZ 4, 108).

1419 – zm. po 16 XI 1476 a przed 3 V 1477 stren. Stanisław z O., Ostroróg, Ostroroski, dz. dóbr O., → Lwówek, Trzciel, Stobnica [k. Szamotuł], Mrocza [pow. nak.] oraz połowy dóbr → Grodzisk [Wlkp.] i → Międzychód, syn Sędziwoja, brat [Sędki] oraz Jana i niedz. [do ok. 1449/50] Dobrogosta Ostroroga¹¹Stanisław i Dobrogost Ostrorogowie występują jako bracia niedz. po raz ostatni w znanych źródłach w 1449 (ACC 31, 21; AR nr 389). Dobrogost zapisywał czynsz na dobrach O. jeszcze w 1450 (PG 4, 17v; → p. 3A; Dobrogost). W wyniku podziału dóbr Stanisław otrzymał m. O. z wsiami, 1/2 dóbr Międzychód i pojedyncze wsie, podstoli kal. 1432-45, podkom. pozn.? 1438?, kaszt. międz. 1445-49 i gnieźn. 1450-53, wda kal. 1453-75 i pozn. 1475-76, starosta gen. wlkp. 1439-40 i 1448-51, tenut. międz. 1447, star. brzeski kuj. 1432, wicestarosta gen. wlkp. [w zastępstwie ojca?] 1434 (UDR I/1, 194; GUrz. nr B 31; G.Star. 49; A. Gąsiorowski, Urzędnicy zarządu, s. 253-254, tu itinerarium tegoż Stanisława z l. 1448-51; WSB 539-540; PSB 24, 524-527, tu o jego działalności politycznej, wojskowej i dyplomatycznej oraz wymienione pozostałe źródła):

1419 tenże z [bratem] Janem studenci w Krakowie → Ostroróg miasto, p. 6Aa; 1422, 1432 tenże śwd. na dok. [swego ojca] Sędziwoja wdy pozn. i starosty gen. wlkp. (Wp. 5 nr 364); 1425 tenże Stan. Frank → wyżej: Jan; 1434 sądy ziemskie pozn. i kośc. przyznają moc wieczystą dok. nabycia przez tegoż Stanisława i jego brata Dobrogosta wsi Tuczępy oraz m. Trzciel z zamkiem i wsiami → Jabłonka, Rybojady oraz Siercz (KoścZ 10 k. 259v, 265v-266; PZ 12 k. 186-187, 202, 253);

1437-38 tenże → niżej: Sędka; 1438, 1440 tenże → wyżej: Sędziwój; 1440 tegoż pieczęć → p. 8; 1442 tenże występuje jako wuj (avunculus) Katarzyny wd. po [Abrahamie ze Zbąszynia] (AC 2 nr 1141); 1444 tenże z bratem Dobrogostem rezygnują Marcinowi i Janowi braciom z Zajączkowa wsie Goraj, Krobielewo i cz. wsi Dzierzązna, a w zamian otrzymują wsie Świniary [k. Skwierzyny], Strychy i cz. wsi Dzierzązna oraz 200 grz. półgr (PG 2, 14); 1444 tenże kupuje od Wincentego i Piotra z Ordzina 3 ł. w Przyborowie [k. Szamotuł] za 100 grz. (PG 2, 79v); 1445 tenże z bratem niedz. Dobrogostem zapisują Maciejowi pleb. w Chrzypsku [Wielkim] 10 grz. czynszu rocznego na Dobrojewie od sumy głównej 120 grz. (PG 2, 83); 1445 tenże pozwany przez Jana, Piotra i Wojciecha braci z Bnina (PZ 15, 116); 1446 tenże z bratem Dobrogostem kupują od Małgorzaty c. zm. Dziersława z Łagowca połowy Łagowca i Myśleszewa za 200 grz. (PG 2, 156v); 1446 na rzecz tegoż Stanisława pełnomocnik ur. Małgorzaty ż. Andrzeja Słomowskiego odstępuje pr. bliższości do części dziedzin Goraj, Strychy, Dzierzązna, Swiniary i Krobielewo (PZ 15, 211); 1448-49 tenże z bratem niedz. → niżej: Dobrogost; 1448-51 Beata¹²Beata była c. Jakuba z Kobylan i Dukli marszałka nadwornego litewskiego (1425-30), star. łukowskiego, kaszt. bieckiego (1440-44) oraz jego pierwszej żony Wichny c. Michała z Bogumiłowic, Chmielowa i Czyżowa. Beata po matce odziedziczyła cz. Bystrzycy (w l. 1441-49 wymieniana jako jako dz. w Bystrzycy). Por. Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 2, z. 4, Kraków 1993, s. 639-645, tabl. po s. 658 i s. 668 przyp. 19; A. Sochacka, Jan z Czyżowa namiestnik Władysława Warneńczyka. Kariera rodziny Półkozów w średniowieczu, Lublin 1993, s. 24 i aneks 1; UDR IV/1, 339 (gdzie błędna identyfikacja Jakuba z Kobylan kaszt. bieckiego z jego bratankiem Jakubem kaszt. gnieźn.). Beata ta najpewniej identyczna jest z Beatą z O. zakonnicą w l. 1490-94, którą została po owdowieniu (choć nie można wykluczyć, że była to c. Stanisława). Zm. a. 20 XI1495, gdy pojawia się Małgorzata, nowa ksieni klarysek gnieźn. (zob. A. Gąsiorowski, Koligacje, s. 88 i przyp. 51; DwMat. 14418, s. 521, tabl. 1, uznał Beatę zakonnicę za c. Stan. Ostroroga) żona tegoż Stanisława toczy procesy [najpewniej o spadek po swej matce Wichnie z Bystrzycy w Lubelskiem] z dziećmi Janusza z Kobylan [który był bratem Jakuba z Kobylan męża Wichny] (Archiwum Państwowe w Krakowie, Księga ziemska krak. 14 k. 226, 275, 481; cyt. zaA. Sochacką, Jan z Czyżowa, s. 24 i przyp. 113); 1449 tenże Stanisław z bratem niedz. Dobrogostem posiadają 1/2 m. → Międzychód (ACC 31, 21); 1449 tenże zapisuje ż. Beacie z Bystrzycy po 400 grz. posagu i wiana na 1/2 m. → Międzychód, na połowach wsi Nowa Wieś [prawdop. Wielawieś, obecnie Wielowieś; → niżej; 1464], Dzięcielin, Michocin oraz na całych wsiach Strychy, Tuczępy i Mnichy (PG 3, 61v); 1452-54 temuż daje król Kazimierz w uznaniu zasług: 1452 20 ł. w lesie Moków [k. Otoczny i Sędziwojewa w pow. gnieźn.] (MS 1 nr 164; KPKM nr 179), 1454 las Babsk z zaroślami oraz wieś Gronowo [obecnie Stare Gronowo] w pow. nak. (MS 1 nr 224; KPKM nr 239); [1455-75] tenże uposaża altanę w kościele par. w Lwówku [→ Lwówek miasto, p. 5Ba] (AC 2 nr 1458); 1461 tenże [jako właśc. Gralewa? i Tuczęp] występuje jako poręczyciel kmieci z → Gralewa i Tuczęp (ACC 41 k. 57, 58v); 1462 tenże przeprowadza z Piotrem z Gaju kaszt. kal. podział wód w dobrach → Międzychód (PG 6 k. 70, 72v-73v); 1462 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu [suma nie podana] szl. Jędrzychowi [skąd?] wieś Chrostowo [k. Grodziska Wlkp.] (PG 6, 123); 1462 tenże daje Przecławowi z Potulic kaszt. rogoz. wieś Szaradowo, w zamian otrzymuje Sułaszewo [wsie w pow. kcyn.] i 1000 zł węg. (PG 6, 151; w zapisce wpisanej bezpośrednio po tej odnotowano, że taką samą transakcję Stanisław przeprowadził także z Andrzejem Grudzińskim!); 1464 tenże pozwany z 1/2 m. Międzychód i z połowy wsi Wielawieś [→ wyżej; 1449], Dzięcielin, Michocin, Bartodzieje i Radgoszcz (PZ 18, 34v); 1465

tenże Stanisław z [m.] O. oraz z Kluczewa, Wielinia, Dobrojewa, Wierzchucina i Chojna (PZ 18, 129); 1465 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Janowi kapłanowi z Lwówka czynsz roczny zapisany na całej swej dziedzinie Kluczewo [→ Lwówek miasto, p. 5Da] (ACC 45, 4); 1465 tenże kupuje: od Sędziwoja z Grodziska [brat Niemierzy z Lubosza] prawo do 1/2 Mościejewa za 800 zł węg., a od Jana [syn Niemierzy z Lubosza] tenut. międz. [drugą] 1/2 Mościejewa za 1000 grz. (PG 7, 204v); 1465 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Katarzynie ż. Władysława (Włodka) z Danaborza star. nak. miasto Stobnicę oraz wsie Brączewo, Podlesie i 1/4 Bądlina za 1000 zł węg. (PZ 18, 87); 1466 tenże daje wspomn. Sędziwojowi niegdyś Grodzickiemu [z Grodziska Wlkp.] wsie Tuczępy, Miłostowo, Gralewo i Mnichy oraz 1000 grz., w zamian otrzymuje 1/2 m. Grodzisk z 1/2 przedmieść oraz całe wsie Kobylniki, Kąkolewo i Zdrój (PG 7, 290v); 1467 tenże sprzedaje Piotrowi niegdyś z Lubosza wieś Mościejewo za 900 grz. (PG 6, 245v); 1472 tenże dz. w Wojnowicach, Łagwach i Kluczewie uposaża szpital w O. → Ostroróg miasto, p. 5D; 1473 tenże daje Barbarze ż. zm. Wawrzyńca mieszcz. w Koźminku [k. Kalisza], obecnie ż. Jakuba mieszcz. tamże, 4 ł. w Swiniarach w pow. pozn. oraz 200 grz., a w zamian otrzymuje jej części we wsiach Nakwasin, Osuchów i Smółki [pow. kal.] (PG 9, 1); 1473 tenże kupuje od Mik. Gorazdowskiego wieś Gunice [obecnie Goniec, pow. pyzdr.] za 700 grz. (MS 1 nr 1011); 1473 temuż król Kazimierz zapisuje 300 grz. na poradlnym wlkp. (MS 1 nr 1066); 1474 tenże kupuje od Barbary wd. po Wawrzyńcu z Przybychowa [k. Czarnkowa] oraz od Katarzyny wd. po Jakubie mieszcz. pozn. ich części w m. Mrocza i wsiach Wałdowo i Wałdówko w pow. nak. (PG 5 k. 156, 164); 1475 tenże (w jego imieniu i własnym występuje brat Dobrogost) w sporze z Mikołajem z Tomic [chor. pozn.] o m. król. Brojce [w starostwie Babimost] (PZ 20, 22v); 1475 tenże sprzedaje szpitalowi w → Lwówku czynsz roczny na m. O. i wsiach Wielinie oraz Dobrojewo; w 1485 czynsz ten zostaje wykupiony (AC 2 nr 1379; AE III 66); 1476 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu [bratu] Dobrogostowi z Lwówka kaszt. gnieźn. wsie Otoczna, Sędziwojewo i Stanisławowo w pow. gnieźn. za 3122 zł węg. (PG 9, 58); 1476 tenże z bratem Dobrogostem wprowadzeni w posiadanie dóbr Andrzeja i Aleksandra z Gaju, tj. wsi Gaj, Kiączyn i Stramnica [wsie k. Buku] oraz [m.] Międzychód z wsiami Wielawieś, Michocin i Dzięcielin (PZ 20, 51v); 1490 Beata¹³→ przyp. 12 z O. [prawdop. wd. po tymże Stanisławie] jest zakonnicą w kl. Ś. Klary w Gnieźnie (A. Gąsiorowski, Koligacje, s. 88; wg ksiąg konsystorza gnieźn.); 1491-94 wspomn. Beata ksieni w tym klasztorze (1491: AC 2 nr 694; PG 56 k. 79v, 80; 1494: → niżej: Stanisław).

1427-50, zm. po 8 X 1478 a przed 5 X 1479 stren. Dobrogost z O., Ostroróg, dz. dóbr O., → Lwówek [założyciel linii Ostrorogów Lwowskich], Trzciel, połowy dóbr Międzychód i Grodzisk [Wlkp.], posiadacz 1/2 dóbr Nowe Miasto nad Wartą 1432 – a. 1447, syn Sędziwoja, brat Jana, [Sędki] i niedz. [do ok. 1449/50] Stanisława, kaszt. kam. 1443-67 i gnieźn. 1468-78, wicestarosta gen. wlkp. [w zastępstwie ojca?] 1432, star. ostrzeszowski 1468-78 (GUrz. nr B 30; UDR 171, 194; UDR II/1, 179; PSB 24, 497-499, tu o jego działalności publiczej oraz wymienione pozostałe źródła):

1427 tenże student w Krakowie → Ostroróg miasto, p. 6Aa; 1432 tegoż pieczęć → p. 8; 1432-38 tegoż ż. Anna¹⁴Anna wraz z siostrą Małgorzatą odziedziczyły po ojcu Mikołaju z Nowego Miasta na Wartą jego dobra. W 1423 Mac. Borek z Osiecznej, mąż Małgorzaty, wziął od Anny jej połowę majątku i zobowiązał się wydać jej należną cz. majątku w razie zamążpójścia. Dobrogostowi Ostrorogowi przypadła więc po ślubie z Anną 1/2 dóbr nowomiejskich, tj. 1/2 Nowego Miasta z wsiami Pogwizdowo, Rybitwa i Boguszyno. W Nowym Mieście Dobrogost wybudował dwór, w którym zapewne mieszkał do czasu śmierci swego ojca Sędziwoja i działu dóbr z bratem Stanisławem (potem osiadł we Lwówku). Natomiast Borek a. 1447 w nieznanych bliżej okolicznościach nabył cz. dóbr nowomiejskich nal. do Anny i jej męża Dobrogosta. Anna zm. a. 1447 (R. Grygiel, T. Jurek, Doliwowie z Nowego Miasta nad Wartą, Dębna i Biechowa, Łódź 1996, s. 316-318; tamże podane źródła) z Nowego Miasta [nad Wartą, pow. pyzdr.] (1432: PyZ 7, 69v; 1437: PZ 14 k. 11, 12v; 1438: PZ 14 k. 18v, 39); 1433 tenże śwd. na dok. [swego ojca] Sędziwoja z O. wdy pozn. i starosty gen. wlkp. (Wp. 9 nr 1314); 1434, 1444-46, 1449, 1475, 1476 tenże z bratem → wyżej: Stanisław; 1437-38 tenże → niżej: Sędka; 1438 tenże → wyżej: Sędziwój; 1444 wspomn. Anna jest siostrą Małgorzaty, ż. Mac. Borka z → Osieczny kaszt. nak., dziedziczki części w m. Nowe Miasto z wsiami Klęka i Dąbrowa w pow. pyzdr. oraz wsi Chromiec z folw. w pow. kośc. (PG 2, 47); 1446? (1451?) tenże daje [Janowi] Hinczy z Rogowa [pow. wiślicki] kaszt. rozpierskiemu i podskarbiemu kor. 3 ł. w Jabłonce i 2000 grz. półgr w zamian za las Czerniec [obecnie tamże osada Nowa Wieś] w pow. kon. (PG 2 k. 203v, 209v); 1448 tenże z bratem niedz. Stanisławem, dziedzice w O., zawierają ugodę z władzami m. Poznania w sprawie czynszów z folwarku i ogrodów, które posiadają w Nowych Ogrodach (AR nr 389; Pot. 304, 5v); 1449 tenże dz. 1/2 m. Grodzisk oraz [wsi] Bukowiec i Chrostowo, które kupił od Niemierzy z → Lubosza (KoścZ 13, 435B); 1449 tenże w imieniu własnym i brata niedz. Stan. Ostroroga zapisuje plebanowi z → Międzychodu 1 grz. czynszu z szosu z 1/2 tego miasta (ACC 32, 21); 1450 tenże zapisuje Gotardowi z Przyborowa 7 zł węg. czynszu rocznego na wsiach Dobrojewo, → Chojno i Wierzchucino za 25 grz. (PG 4, 17v).

[W l. następnych Dobrogost występował nadal jako Dobrogost z O., Ostroróg, ale po przeprowadzonym z bratem Stanisławem ok. 1449/50 dziale dóbr nie miał już własności w O.; po 1450 Dobrogost występuje jako dz. dóbr → Lwówek i Trzciel, kompleks ów powiększył o kupione m. in.: w l. 1450-51 wsie (k. Swarzędza) Wierzenica, Rakownia, Pławno, → Kobylnica i Zalasewo (PG 4 k. 8v, 15v, 36, 36v, 75) oraz o nabyte od Jana z Lubosza wsie → Lubosz, Charzewo, Wilcze Ostrowy, Obryciec i Uścięcino (PG 7, 204v).

1428-38 Sędka [c. Sędziwoja z O., siostra Jana, Stanisława i Dobrogosta Ostrorogów]: 1428 tejże Ścibor z Borysławie [i z Łubnicy w pow. wiślickim] wda łęcz. oprawia po 200 grz. posagu i wiana na swych wsiach Oraczew [obecnie Oraczewice], Leźnica i Konary [w Łęczyckiem] oraz Pieranie [na Kujawach] (AGAD, Księga ziemska łęczycka 9, 77v; cyt. za A. Gąsiorowskim, Koligacje, s. 86); 1437-38 Mikołaj i Małgorzata, dzieci tejże Sędki i zm. Ścibora, reprezentowani są przez swego dziada [macierzystego] Sędziwoja z O. oraz wujów Stanisława i Dobrogosta w układach o podział dóbr po Borysławskich i Rytwiańskich oraz po zm. abpie gnieźn. Wojc. Jastrzębcu (Starodawne prawa polskiego pomniki, wyd. A. Z. Helcel, t. 2, Kraków 1870, nr 2700, 2759).

1450 – zm. po 3 VI a przed 25 VIII 1501 Jan z O., Ostroróg, dz. dóbr O., Grodzisk [w którym najczęściej przebywał i zm.], Koźminek [pow. kal.], Działoszyce [w Małopolsce] i 1/2 dóbr → Międzychód, dr obojga praw, kaszt. międz. 1465-72 i pozn. 1474-1500, rzekomy podskarbi kor. 1472-74, starosta gen. wlkp. 1493-98, wda pozn. 1501, tenut. w Stopnicy [pow. wiślicki], syn Stan. Ostroroga wdy pozn. i Beaty z Bystrzycy, brat Małgorzaty [→ tablica] i Burnety Siekowskiej (GUrz. nr A 209, 237, 328, B 27; UDR 1/1, UDR 1/2 i UDR X wg indeksu; PSB 24, 502-505, tu o jego działalności publicznej oraz wymienione pozostałe źródła; WSB 537-538; A. Gąsiorowski, Urzędnicy zarządu, s. 258-259, tu itinerarium Jana z 1496):

1450 tenże student w Wiedniu i 1453 w Erfurcie oraz 1459 dr obojga praw uniwersytetu w Bolonii → Ostroróg miasto, p. 6Ab;

1464-69 tegoż Jana [pierwsza] ż. Helena [c. Wacława ks. raciborskiego i Małg. Szamotulskiej] (AC 2 nr 596, 598): 1465 taż wraz z siostrą Katarzyną ż. Włodka z Danaborza kaszt. i star. nak. toczą proces z Piotrem z Szamotuł kaszt. pozn. o lasy k. Stobnicy¹⁵Stobnica, Brączewo, Bądlino i Podlesie stanowiły prawdop. posag Małgorzaty c. Winc. Szamotulskiego. Część tych dóbr została następnie przekazana jako posag jej cc. Helenie ż. Jana z O. i Katarzynie ż. Władysława (Włodka) z Danaborza (→ Brączewo, przyp. 1) [→ Brączewo] (PZ 18, 90); 1465 taż jest dz. części → Pamiątkowa w pow. pozn. (PZ 18 k. 89v, 102v); 1469 taż ze Stobnicy, Brączewa, Podlesia i Bądlina (PZ 18, 231; PZ 19, 8v; w haśle Bądlino pomyłkowo pod 1462);

1464-1501 tenże Jan występuje w różnych sprawach: 1464-66 tenże toczy proces z altarystą pozn. o czynsze z → Baworowa (AC 2 nr 596, 1661); 1467 tenże jest kolatorem altarii w kościele w O. → Ostroróg miasto, p. 5Bc; 1476-88 tenże otrzymuje od króla zapisy sum na poradlnym wlkp.: 1476 800 grz., 1488 12000 zł (AGAD dok. 883, 696); 1478 konsens król. na wykupienie z rąk tegoż Jana przez Mikołaja z Kościelca wsi Gronowo i Mariemfalt [Myśligoszcz] (MS 1 nr 1459); 1480 tenże dz. w → Bukowcu [k. Grodziska Wlkp.] i kolator kościoła tamże (AC 2 nr 1399); 1481 tenże dz. wsi Wojnowice, Łagwy i Szewce (PZ 20, 115v); 1484 tenże zastawia Adamowi niegdyś Wronczyńskiemu 1/2 Turostowa w pow. gnieźn. (PG 10 k. 7, 31v); 1489 tenże dz. w → Kluczewie (AC 2 nr 1462, 1463); 1496-1500 tenże toczy procesy ze spadkobiercami zm. Piotra Śmigielskiego kan. pozn. o 300 grz., a w 1502 proces ten kontynuują jego ss. Wacław i Stanisław (AC 2 nr 1505, 1549, 1569); 1497 tenże sprzedaje Wojc. Dąbrowskiemu z Pomorzanowic w pow. gnieźn. 3 ł. os. w Pomorzanowicach za 100 zł węg. (GG 23, 45); 1497, 1498 tenże z synem Władysławem [= Wacławem] z O. zwolnieni przez króla, dla obrony zamków i ziem wlkp., od obowiązku udziału w wyprawie wojennej (MS 2 nr 712, 1214); 1498 tenże wśród kolatorów altarii [fundi] Jaryszki (ACC 75, 131; → Objezierze, przyp. 6); 1498 tenże zapisuje córce Poliksenie sumę 3000 zł na dobrach Wojnowice, Łagwy i Szewce (MS 2 nr 1254); 1499 konsens król. dla Ambrożego Pampowskiego wdy sier. i starosty gen. wlkp. na wykupienie z rąk tegoż Jana wsi król. Żegrze i Rataje¹⁶Wsie te stanowiły prawdop. uposażenie urzędu starosty gen. wlkp. Zob. A. Gąsiorowski, Urzędnicy zarządu, s. 217 w pow. pozn. (MS 2 nr 1402); 1499 tenże dz. m. Koźminka (KalG 30, 86B); 1501 tenże kwituje króla Jana Olbrachta ze wszystkich sum zapisanych jemu i jego ojcu na dobrach Szadek [pow. sieradzki] przez królów Kazimierza i Jana Olbrachta (MS 2 nr 1421);

1475-1500 tenże Jan posiada dobra w Małopolsce: 1475 tenże zawiera ugodę ze spadkobiercami zm. Jana z Czyżowa [zm. 1475] kaszt. krak. w sprawie podziału spadku (MS 2 nr 1365 wzm.); 1480-1500 tenże tenutariusz w Stopnicy (1480: Archiwum Państwowe w Krakowie, Księga grodzka krak. 21, 214; cyt. za A. Sochacką, Jan z Czyżowa, s. 218 i przyp. 246; 1498: MS 2 nr 1253; 1500: PG 62, 124); 1486 tenże zastawia mieszczce krak. Barbarze Swyczarowej wieś Kargów [pow. wiślicki] za 222 zł węg. (MS 1 nr 1832); 1496 król Jan Olbracht potwierdza wyrok króla Kazimierza w sprawie sporu Barbary [c. Piotra Odrowąża] ze Sprowy [wd. po wspomn. Janie z Czyżowa kaszt. krak.] a tymże Janem z O. i in. [spadkobiercami] o podział dóbr, klejnotów i in. rzeczy po zm. [w 1476 bezpotomnie] Janie z Czyżowa synie wspomn. Barbary (MS 2 nr 632); 1498 tenże jest dz. Czyżowa [pow. wiślicki] z zamkiem, Zdziechowic w pow. urzędowskim oraz Działoszyc i Chmielowa w pow. ksiąskim; dobra te przypadły mu po śmierci Barbary Czyżowskiej¹⁷W MS 2 nr 1172, błędny reg. nazywający zm. Barbarę Czyżowską matką! Jana Ostroroga. W MK 16, 163-165, poprawnie, że Barbara była wd. po Janie z Czyżowa kaszt. krak. Por. A. Gąsiorowski, Koligacje, s. 88 i przyp. 47 (MS 2 nr 1172); 1499 król Jan Olbracht zaświadcza, że tenże Jan i Hieronim Zaklika z Międzygórza [pow. sandomierski] dokonali podziału dóbr, odziedziczonych po ich zm. krewnym Janie z Czyżowa; tenże Jan otrzymuje połowy m. Działoszyc i folw. Chmielów oraz wsie [w pow. wiślickim] Jakubowice, Szyszczyce, Parszy wka, Wola i Jastrzębniki, połowy wsi [w ziemi krak.] Niewiatrowice, Dziekanowice, Jazdowice, Słupów, Pirocice [obecnie Pierocice], Irzykowice [obecnie Iżykowice] i Szczodrkowice [obecnie Szczotkowice], także dom w Krakowie wraz z ogrodem na Kazimierzu [tj. sięgającym do Kazimierza] i staw rybny na rz. Rudawie, a z dóbr król.: m. Stopnicę z wsiami Białoborze, Kargów, Klępice, Szklanów, Wola, Wolka i Kąty w ziemi sandomierskiej; tenże Jan zobowiązuje się spłacić sukcesorom zm. Barbary [Czyżowskiej] 1000 grz. jej wiana (MS 2 nr 1365); 1499 król poświadcza, że tenże Jan kupuje od wspomn. Hieronima Zakliki jego połowę dóbr Działoszyce za 4000 zł (MS 2 nr 1372); 1500 tenże pozywa Małg. Śmigielską ż. Rafała z Leszna kaszt. gnieźn., Elżbietę [ż. Jana Śmigielskiego kaszt. przem.], Dobrogosta, Macieja i Bartosza z Pawłowic [k. Rydzyny], [Beatę] Ćmachowską, Sędziwoja Siekowskiego, Stanisława i Mikołaja z Goślubia [woj. łęcz. ] o gwałty w dobrach Stopnica w ziemi sandomierskiej (MS 4 nr 1217; KoścZ 18 k. 30-32; PG 62, 124);

1476-93 tenże Jan kupuje dobra w Wlkp.: 1476 od Szymona dz. w Pomorzanowicach 3 ł. os. w tej wsi za 100 kóp [gr] (PG 9, 63v); 1481 od [siostry swej żony] Katarzyny wd. po Władysławie (Włodku) z Danaborza jej części w m. Koźminek w pow. kal. z wsiami za 1000 zł węg. (PG 9, 137v), a w 1488 1/2 Turostowa w pow. gnieźn. za 600 grz. (PG 10, 99); 1482 od Przecława Potulickiego kaszt. rogoz. całe wsie Smółki, Nakwasin i Osuchów w pow. kal. za 1100 grz. (PG 9, 155); 1488 od Jakuba Prusa (Prusch, Prusth) kuśnierza pozn. całą wieś → Nosalewo za 300 grz. (PG 10 k. 98, 99); 1493 od Jana ze Stojkowa niegdyś Bienińskiego wieś → Bienino [k. O.] za 1400 zł węg. (MS 2 nr 219, 222); 1478-89 tenże Jan występuje: 1478 jako wuj Jerzego, Jana, Piotra, Stanisława i Mik. Tomickich dziedziców w Obrzycku (PG 9, 97v); 1480 jako stryj Katarzyny c. Jana Świdwy (Starszego) z Szamotuł kaszt. gnieźn. (PG9, 192); 1489 jako opiekun [swego siostrzeńca] Sędziwoja Siekowskiego i jego siostry [Anny], dzieci zm. Stan. Siekowskiego [i swej siostry Burnety] (KoścG 3, 72v-73);

1478-93 tenże Jan toczy procesy: 1478 z Wawrzyńcem synem zm. Gotarda ze wsi Szewce, którego wzywa do zapłacenia 1000 zł (PG 58, 65v); 1479 z Urielem bpem pozn. i Mikołajem braćmi z Górki [Miejskiej] o kopce gran. (PZ 20, 70); 1485 wraz z [bratem stryj.] Dobrogostem Lwowskim kaszt. międz. w sporze z Jerzym, Piotrem i Mik. Tomickimi o m. król. Brojce (PZ 21, 6); 1488 z altarystą z Lwówka [→ Lwówek miasto, p. 5Ba] (AC 2 nr 1458; ACC 66 k. 79. 79v, 81v); 1493 tenże wygrywa proces z Dobką ż. Stefana Gnuszyńskiego, a siostrą Wawrzyńca niegdyś Wojnowskiego, o piąte części dóbr Wojnowice, → Łagwy i lasu Chamrocze (PZ 22 k. 141, 156v); 1493 tenże pozwany przez Jadwigę c. Andrzeja Wilkowskiego [z Wilkowa Polskiego] o cz. w Szewcach oraz o czwarte części Wojnowic i Łagiew, które odziedziczyła po zm. wuju Wawrz. Wojnowskim (PZ 22 k. 80v, 118v);

1494-1500 tenże Jan daje [swej drugiej] ż. Dorocie z Wrześni w dożywocie: 1494 1/2 m. → Międzychód z połowami wsi Michocin, Wielawieś i Dzięcielin, całe wsie Strychy i Świniary w pow. pozn. oraz Sołeczno i Gunice w pow. pyzdr. (MS 2 nr 429; PG 7, 36); 1498 wsie dziedz. Topola [pow. nak.], Gunice i Sołeczno oraz tenutę król. Stopnica z wsiami Klępice, Białoborze, Szkalnów, Kargów, Kargowska Wola, Kąty, Wola i Wolica (MS 2 nr 1253); 1500 1/2 m. → Międzychód (wraz z pr. patronatu kościoła tamże) i wsiami Michocin, Dzięcielin, Wielawieś, Strychy i Świniary, także Wierzchaczewo i Sokolniki [obie wsie k. Szamotuł] oraz wsie Topola, Gunice i Sołeczno (MS 2 nr 1420);

1500 tenże wyznacza ż. Dorotę opiekunką swych dzieci Achillesa i Polikseny (MS 2 nr 1419); 1501-06 wspomn. Dorota z Wrześni wd. po tymże Janie toczy procesy z pasierbami i synem Achillesem → niżej: Stanisław.

1472 – zm. a. 1519 Burneta [z O.], ciotka Wacława syna Jana Ostroroga [a więc c. Stan. Ostroroga i siostra Jana]: 1472 tejże zapisuje mąż Stan. Siekowski po 400 grz. posagu i wiana na Siekowie i Siekowie Małym (PG 8, 143); 1489-1500 tejże syn Sędziwój Siekowski i 1489 jego siostra [Anna] → wyżej: Jan; 1511-23 Sędziwój Siekowski wspomn. jako zm., 1511-23 jego siostra Anna → niżej: Wacław; 1519 taż Burneta niegdyś z O. wspomn. jako zm. → niżej: Wacław.

1488 – zm. po 23 II a przed 25 VII 1519 Stanisław z O., Ostroróg, dz. dóbr O., Stobnica, → Grodzisk [Wlkp.], Chodecz [obecnie Chocz], Koźminek, Działoszyce, 1/2 dóbr Międzychód, tenut. w Stopnicy, kaszt. kal. 1512-19, syn Jana Ostroroga i jego pierwszej ż. Heleny ks. raciborskiej, brat niedz. (do 1510) Wacława Ostroroga oraz przyrodni Polikseny i (też niedz. do 1510) Achillesa (MS 4 wg indeksu; NG 4, 482; MPL nr 367; ACC 86, 39v-40; PG 14, 396; KoścG 6, 108v; CMP nr 139, 141; SLP nr 84; Przywileje miasta Poznania XIII-XVIII wieku, wyd. W. Maisel, Poznań 1994, nr 92; UDR 1/2, 51; PSB 24, 527-528, tu o jego działalności publicznej oraz wymienione pozostałe źródła): 1488 tenże kupuje od [swej ciotki] Katarzyny wd. po Władysławie (Włodku) z Danaborza 1/2 Turostowa za 600 grz. (PG 10, 99); 1493 tenże student w Wiedniu i w Bolonii → Ostroróg miasto, p. 6Ab; 1494 temuż ceduje Beata z O. [prawdop. jego babka] kseni klarysek gnieźn. 1/3 dóbr odziedziczonych przez nią [w Małopolsce] po zm. Janie z Czyżowa (PG 11, 49v); 1496 tenże kupuje z zastrz. pr. wykupu od Jana z Chodcza star. halickiego całe m. Chodecz z wsiami Kwileń, Brudzewek, Janków i Rychnów w pow. kal. za 110 kóp gr i 100 zł węg. (PG 7, 130; PG 59, 219v); 1510 konsens król. dla Jana, Marcina i Piotra ze Zborowa na wykupienie z rąk tegoż Stanisława dóbr król. Stopnica (MS 4 nr 9486); 1511 tenże toczy proces z altarystą kat. pozn. o czynsze z → Baworowa [c.d. sporu jego ojca z 1464-66, → wyżej: Jan] (AC 2 nr 1661); 1511 tenże kupuje od Jana Feliksa z Oleśnicy i Pińczowa jego pr. do m. Chodecz z wsiami za 6000 zł węg. i 12 grz. (MS 4 nr 10049); 1511 tenże sprzedaje Janowi Zarembie z Kalinowy kaszt. pozn. wieś Radzyń w pow. pozn. za 600 zł (MS 4 nr 9895); 1512 tenże otrzymuje od króla Zygmunta pr. poboru cła k. Działoszyc na rz. Dzierzążnej (MS 4 nr 10305); 1513 tenże zastawia Mikołajowi z Kretkowa woj. brzeskiemu wsie Pamiątkowo, Baworowo i Radzyń za 1100 zł węg. (MS 4 nr 10408); 1515 tenże otrzymuje konsens król. na wykupienie od Stan. Lasockiego podkom. pozn. m. Śrem z wsiami oraz z rąk Macieja i Sędziwoja Czarnkowskich m. Kłecka z wsiami (MS 4 nr 10617, 10618; oba konsensy niezrealizowane); a. 1516 tenże sprzedaje Janowi Kobylańskiemu [z Kobylan, pow. biecki] 1/2 m. Chodecz → niżej: Wacław; ok. 1518 tenże rezygnuje Mik. Gardzinie z Lubrańca wdzie pozn. 1/4 wsi Czerniec czyli Nowa Wieś w pow. kon. (MS 4 nr 2793);

1501-06 tenże wraz z bratem niedz. Wacławem toczą procesy z macochą Dorotą z Wrześni: 1501 ciż pozwani przez Dorotę o to, że wkrótce po śmierci jej męża, a ich ojca, wygnali ją z dóbr oprawnych (PG 62 k. 205, 206v); 1501 Dorota kwituje swego brata rodzonego Mac. Wrzesińskiego z pozostałych po mężu rzeczy, złota, srebra, klejnotów i szat (PG 62, 213v); 1501 komisarze król., a w 1502 król Aleksander nakazuje tymże braciom wprowadzić wspomn. Dorotę w posiadanie jej dóbr oprawnych (MS 3 nr 50, 83); 1502 ciż oskarżeni przez Dorotę o to, że wkrótce po śmierci męża uwięzili ją w Grodzisku, a po 3 tygodniach, gdy trzeba było przewieźć zwłoki jej męża, a ich ojca, z Grodziska do O. dla ich pogrzebania, przywieźli ją do O. i nadal więzili, aż Maciej z Wrześni, brat Doroty, wydał im pieniądze, szaty i klejnoty ogólnej wartości 788 zł węg., złożone przez Jana Ostroroga, po ślubie z Dorotą, na przechowanie u Macieja (A. Pawiński, Jana Ostroroga żywot i pismo o naprawie Rzeczypospolitej, Warszawa 1884, s. 202-204; PG 62, 250); 1502 ciż oraz ich brat niedz. [i przyrodni] Achilles pozywają Dorotę o różne sumy, szaty i kosztowności, zabrane ze skarbca ich zm. ojca w Grodzisku oraz o to, że niesłusznie posiada jako rzekomą oprawę ich dobra dziedz., tj. m. Międzychód z połowami wsi Michocin, Dzięcielin i Wielawieś, połowy Wierzchaczewa i Sokolnik oraz całe wsie Strychy, Świniary, Topola, Gunice i Sołeczno (PZ 23, 46-54v; 56 zapisek); 1504 ciż oskarżają Dorotę, że w 1500 r. jeszcze za życia męża potajemnie przeniosła zawartość skarbca [z Grodziska] do swego domu i dworu (domus et curia) [= zamku] w O., a w skarbcu tym przechowywana była wyprawa ich zm. matki Heleny (PZ 23, 96; A. Pawiński, op. cit., s. 205); 1506 sąd nakłada wadium między Dorotę a tychże braci w wysokości 1000 grz. (KoścG 31, 109);

1502-14 tenże Stanisław występuje wraz z bratem Wacławem w różnych sprawach: 1502 ciż → wyżej: Jan; 1502 ciż oraz Achilles bracia niedz. pozywają Jana, Wawrzyńca, Andrzeja i Stanisława małol. braci z → Objezierza o 100 zł węg. (PZ 23, 62v); 1502 ciż w sporze z Janem Starszym z Danaborza star. nak. o 1/2 m. Stobnica z [mł.] Hamer oraz połowy wsi Brączewo i Podlesie (PZ 23, 33v); 1503 ciż sprzedają z zastrz. pr. wykupu Stan. Ciświckiemu [z Ciświcy, pow. pyzdr.] całe wsie Bukowiec i Ujazdek w pow. kośc. za 600 grz. (PG 12, 273); 1503 ciż kupują z zastrz. pr. wykupu od Jana Starszego z Danaborza 1/2 m. Stobnica z mł. Hamer oraz połowy wsi Brączewo i Podlesie za 100 kóp gr (PZ 18, 275); 1504 ciż bracia niedz. dziedzice w Pamiątkowie, Baworowie i Radzyniu (PZ 27, 70v-71); 1506 ciż dziedzice w Grodzisku i kolatorzy prepozytury w O. → Ostroróg miasto, p. 5Aa; 1507 ciż bracia niedz. dziedzice Chodcza (KoścG 31, 186); 1507 król nakazuje Janowi Zarembie z Kalinowy staroście gen. wlkp. wprowadzić Barbarę z Pilczy [obecnie Pilica] (matkę Oty kaszt. lwowskiego i Stanisława star. lwowskiego, braci Chodeckich) w posiadanie jej dóbr oprawnych, z których została wygnana przez tychże braci (KalG 31, 179); 1507 ciż oraz Achilles ich brat przyrodni i niedz. nie zapłacili podatku król. ze wsi [w pow. kal.] Chodybki, Osuchów, Nakwasin, Złotniki i Dębsko (KalG 31, 205); 1510 ciż oraz Achilles (tu po raz ostatni jako bracia niedz.) przegrywają proces z Janem Turkiem Łąckim [z Łęk Małych k. Kościana] o 50 grz. oprawy jego matki, zapisanej jej przez męża na wsiach Wierzenica, → Kobylnica, → Pławno i Rakownia, a później przejętej przez Dobrogosta z O. kaszt. gnieźn. (KoścZ 19, 149); 1510 ciż posiadają Łagwy, Pamiątkowo, Sokolniki Małe, Wielawieś, Kikowo i Chrostowo (LBP s. 33, 86, 93, 173, 179, 191, 200); 1511 ciż pozwani przez Jana z Łabiszyna i jego bratanków Mikołaja i Jana ze Złotkowa dziedziców Bnina, o wygnanie z m. Chodecz oraz wsi Rychnów, Janków, Kwileń i Brudzewek (PG 68, 38); 1513? ciż sprzedają z zastrz. pr. wykupu Stan. Ciświckiemu swe części wsi Gunice i Soleczno (PyZ 17, 10v); 1514-19 ciż przegrywają proces z Dobrogostem i Mac. Pawłowskimi [z → Pawłowic k. Rydzyny] o napad na m. Stopnicę w ziemi sandomierskiej (MS 4 supl. nr 1217; KoścZ 18 k. 30, 31, 32, 501, 502; PG 69, 38v; KoścZ 23, 48);

1502-10 tenże z bratem niedz. Wacławem sprzedają z zastrz. pr. wykupu czynsze roczne na swych dobrach dziedz., tj. na m. O. z wsiami Wielinie, Dobrojewo, Kluczewo, Wierzchucino i Bienino oraz na całych wsiach Pamiątkowo, Radzyń, Szewce, Łagwy, Wojnowice i Chrostowo: a) kolegiacie NMP w Poznaniu, b) Mikołajowi kan. tejże kolegiaty na rzecz jego prebendy w tej kolegiacie, c) kapitule kat. pozn., d) kolegium wikariuszy w kat. pozn., e) altarii w kościele par. w Śremie, f) altarii w kościele Bożego Ciała k. Kościana, g) altaryście w kat. pozn., h) szpitalowi Ś. Barbary [w Chwaliszewie k. Poznania] (PG 12, 215-218; CP 5 nr 8; CP 14, 636-637);

1510-15 działy dóbr tychże braci: 1510 Stanisław otrzymuje 1/2 m. O. [→ Ostroróg miasto, p. 2B] z przynależnymi wsiami, tj. całe wsie Bienino, Dobrojewo, Wierzchucino oraz połowy Nosalewa i Piaskowa, m. Stobnicę z całymi wsiami Podlesie, Brączewo, Hamer, Chojno, Pamiątkowo, Baworowo, Radzyń i 1/2 Bądlina, 1/2 m. Grodzisk z zamkiem i połowami przynależnych wsi oraz 1/2 wsi Doktorowo z mł. wodnym i wiatrakami, 4 tonie Jez. Ostroroskiego, połowy miast Koźminek i Chodecz z połowami przynależnych wsi; Wacław otrzymuje 1/2 m. O. [→ Ostroróg miasto, p. 2B] z całymi wsiami Kluczewo i Wielinie oraz połowy Piaskowa i Nosalewa, połowy Wierzchaczewa i Sokolnik, 1/2 m. Międzychód z całymi wsiami Strychy, Dzierzązna, Świniary, Dzięcielino opust i 1/2 Nowej Wsi, całe wsie Wojnowice, Łagwy i Szewce, 1/2 m. Grodzisk z całymi wsiami Kobylniki, Bukowiec i Ujazdek, 1/2 Doktorowa z 3 wiatrakami k. drogi do Lwówka, 5 toni niewodowych wielkich na Jez. Ostroroskim wraz z jeziorem zw. Piaskowskie, połowy miast Koźminek i Chodecz z połowami przynależnych wsi, 1/2 czynszów z O. i Grodziska (PG 14, 91-92, dawniej k. 180-182; CP 5 nr 8); 1513 ciż dzielą między siebie Turostowo (PG 68, 295v); 1515 tenże Stanisław otrzymuje w dziale dóbr z bratem Wacławem: m. Działoszyce z wymienionymi wsiami w ziemi krak. i sandomierskiej, wsie Łękawa i Wólka [?] (Volga) w pow. piotrkowskim oraz Gunice, Sołeczno i 1/2 wsi Czerniec w pow. kon., a także 150 grz. od brata Wacława za straty, w związku z jego poselstwem od króla do Stol. Apost.; Wacław otrzymuje: m. Koźminek z wsiami Nakwasin, Osuchów, Chodybki, Złotniki, Słowiki i Smółki, połowy wsi Czerniec i Dębsko oraz sumy zapisane na dobrach król. Stopnica z wsiami Kąty, Szklanów, Wola, Białoborze, Klępice, Kargów i Kargowska Wola (MS 4 nr 2460, 10526).

1493 – zm. po 1 IV a przed 10 VIII 1527 Wacław (zw. też Władysławem) z O., Ostroróg, dz. dóbr O., Stobnica, Koźminek, Grodzisk, Chodecz, Kutno, Działoszyce, 1/2 dóbr Międzychód, tenut. w Stopnicy, syn Jana Ostroroga i jego pierwszej ż. Heleny ks. raciborskiej, brat niedz. (do 1510) Stan. Ostroroga oraz przyrodni Polikseny i (też niedz. do 1510) Achillesa (MS 4 wg indeksu; ACC 86, 39v-40; KoścG 9, 54v; SLP nr 95; AA nr 285; PSB 24, 531 -532, tu wymienione pozostałe źródła):

1493 tenże student w Wiedniu → Ostroróg miasto, p. 6Ab; 1497, 1498 tenże z ojcem → wyżej: Jan; 1501-19 tenże z bratem → wyżej: Stanisław; 1502 tenże → wyżej: Jan; 1503 tenże Wacław pozwany przez Jana Odrowąża ze Sprowy o bezprawne wygnanie go z m. Działoszyc i przynależnych wsi (MS 2 nr 4545); 1511 tenże kwituje [Jana] Jaranda z Brudzewa [kaszt. kal.] opiekuna swej ż. Urszuli, c. zmarłych Stan. Potockiego i Anny z Kutna, z rzeczy powierzonych mu przez matkę swej żony (PG 68, 32v); 1511 tenże zapisuje ż. Urszuli z Kutna 700 zł węg. posagu i wiana na 1/2 m. Międzychód, na połowach wsi Wierzchaczewo, Wielawieś, Michocin, Dzięcielin opust. oraz na całych wsiach Strychy, Świniary i Sokolniki (PG 14, 139v, dawniej k. 277v); 1511 tenże pozwany przez Feliksa Budzisławskiego, występującego w imieniu swej siostry ciotecznej Anny Siekowskiej, o główszczyznę za zabitego przez tegoż Wacława jej brata Sędziwoja Siekowskiego (KoścZ 18, 218v), a w 1515 wspomn. Anna Siekowska kwituje tegoż Wacława z główszczyzny (KoścG 6, 403v); 1514 tenże dz. w → Grodzisku (AC 2 nr 1695); 1514 tenże sprzedaje Andrzejowi Zakrzewskiemu swą 1/4 Turostowa za 230 grz. (PG 15, 7);

1516-18 tenże Wacław kupuj e dobra w Wlkp.: 1516 z zastrz. pr. wykupu od Jana Kobylańskiego kaszt. rozpierskiego 1/2 m. Chodecz za 200 grz., którą Jan kupił od Stan. Ostroroga (PG 15, 96); 1518 z zastrz. pr. wykupu od Woje. Wilka Otorowskiego części w Szczepach i Rudkach za 60 zł węg. (PG 15, 219v); 1518 od Piotra i Stefana z Bielejewa 1/2 Bielejewa, w zamian daje 1 ł. opust. we wsi Świniary i 300 grz. (PG 15, 211); 1518 od Wojc. Otorowskiego 1/2 ł. w Rudkach za 60 zł węg. (PG 15, 219);

1517-19 tenże Wacław toczy procesy z Katarzyną wd. po Janie Roszkowskim oraz z Bernardem i Małgorzatą ż. Piotra Ćmachowskiego (dzieci Mik. Grocholskiego i Jadwigi Siedleckiej), spadkobiercami zm. Anny Siekowskiej: 1517 tenże pozwany przez wyżej wymienionych o wygnanie z dóbr Siekowo, Siekowo Małe, Szczepankowo, Biskupice [Dłużyńskie], Głodno, Barklin Stary opust. i 1/2 wsi Trzebidza w pow. kośc. (PG 69, 401), 1519 tenże pozywa wyżej wymienionych o 400 grz. posagu swej zm. ciotki (amita) Burnety niegdyś z O., ż. Stan. Siekowskiego (KoścZ 23, 67; KoścZ 24, 15);

1520 tenże Wacław jest jednym z kolatorów altarii Ś. Marcina w kat. pozn., w kaplicy Ś. Marcina (AE VI 134v-135); 1520 tenże otrzymuje od króla Zygmunta pr. budowy mostu na rz. Warcie w Stobnicy i pr. poboru mostowego w tym mieście (MS 4 nr 12593); 1521-23 tenże pozywa Abrahama Zbąskiego kaszt. bydg. o naruszenie gran. wsi → Bukowiec [k. Grodziska Wlkp.] (KoścZ 24 k. 157, 238v-239, 334, 336); 1523 temuż król zezwala na wykupienie od Beaty wd. po Andrzeju Zaksińskim kaszt. łęcz. wsi Ceków w pow. kal. (MS 4 nr 4152); 1523 rozgraniczenie wsi Chojno tegoż Wacława z dobrami wieluńskimi, tenutą Łukasza z Górki kaszt. pozn. (MS 4 nr 13492);

1523-27 tenże Wacław toczy procesy o dobra w Małopolsce [szczegóły procedury spadkowej → Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 1, z. 4, Wrocław 1986, s. 647): 1523 tenże pozwany przez Wojciecha, Sebastiana i Mik. Śmigielskich, Bartłomieja i Mac. Pawłowskich, Beatę Ćmachowską, Mikołaja, Stanisława i Wiktoryna z Goślubia [woj. łęcz.] oraz Małgorzatę [ze Śmigielskich] Rozdrażewską, dziedziców cz. Działoszyc, o podział dóbr w ziemi krak., sandomierskiej i lubelskiej po bezpotomnie zm. Janie Czyżowskim [syn Jana kaszt. krak.] i zabitym przez tegoż Wacława jego bracie ciotecznym Sędziwoju Siekowskim; dobra te tenże Wacław wraz ze swym bezpotomnie zm. bratem Stanisławem wykupili po śmierci Barbary Czyżowskiej (wd. po Janie kaszt. krak.) z rąk Jana Odrowąża ze Sprowy spadkobiercy tej Barbary; wyrokiem sądu król. pozywającym przypada cz. dóbr w ziemi krak. po zm. Sędziwoju Siekowskim (Starodawne pawa polskiego pomniki, t. 6, Kraków 1881, s. 217-219, nr 233); 1523 sąd król. oddala pozew wspomn. Wojc. Śmigielskiego oraz Goślubskich przeciwko temuż Wacławowi o wykupioną przez niego cz. dóbr Działoszyce z folw. Chmielów i przynależnymi wsiami; cz. ta przypadła Sędziwojowi Siekowskiemu po zm. Janie Czyżowskim, a po śmierci Sędziwoja jego siostrze Annie (Starodawne prawa, t. 6, s. 238-239, nr 253); 1525 tenże Wacław uczestniczy w podziale dóbr działoszyckich: ma ustąpić Wojciechowi, Mikołajowi i Sebastianowi Śmigielskim 1/5 tych dóbr; Stanisławowi, Mikołajowi i Wiktorynowi Goślubskim oraz Mac. Pawłowskiemu i jego bratankom Wawrzyńcowi, Maciejowi, Janowi, Piotrowi i Mikołajowi ss. zm. Bartłomieja Pawłowskiego, Beacie Ćmachowskiej ma dać 1/10 dóbr; Małg. Rozdrażewskiej ma dać 1/20 dóbr; król Zygmunt zatwierdza podział (Starodawne prawa, t. 2, s. 309, 319; MS 4 nr 14262); 1527 tenże ma odebrać od Wojciecha, Stanisława i Mik. Śmigielskich, od Macieja i jego bratanków Wawrzyńca, Jana, Mikołaja, Piotra i Mac. Pawłowskich, od Beaty Ćmachowskiej, Mikołaja, Stanisława i Wiktoryna Goślubskich, od Małg. Rozdrażewskiej i od Anny wd. po Piotrze Spinku z Będkowa [woj. łęcz.] kaszt. brzezińskim 1000 albo 800 grz. z dóbr król. Stopnica [nal. do spadku po Czyżewskich] (Starodawne prawa, t. 6, s. 352-353, nr 395);

1524 tenże Wacław dz. w Grodzisku oraz wsiach Kąkolewo i Bukowiec (APP, Akta maj. Opalenica 4, 236-243); 1525 tenże jest tenut. w Stopnicy (MS 4 nr 4664); 1527 tenże daje ż. Urszuli z Kutna swą cz. m. Kutna z przynależnymi wsiami (dobra nabyte od Urszuli) oraz całą wieś Potok w pow. opoczyńskim (PG 16, 186v); 1527 tenże powierza Jerzemu, Stanisławowi i Marcinowi Ostrorogom Lwowskim opiekę nad swymi wszystkimi dobrami oraz ss. Stan. Młodszym, Jakubem i pierworodnym Janem, aż do osiągnięcia przez nich 25 lat (PG 16, 187); 1529-39 wspomn. Urszula wd. po tymże Wacławie sprzedaje: 1529 Bartłomiejowi Potockiemu z Myszkowa całą wieś Potok za 200 kóp gr (PG 16, 269v) oraz w 1535 swemu zięciowi Piotrowi Zbąskiemu Nakwasin z zastrz. pr. wykupu za 400 zł (PG 78, 146; PG 16, 737v); 1532 taż daje swym ss. Janowi, Jakubowi i Stanisławowi swą oprawę zapisaną na 1/2 m. Międzychód z przynależnymi wsiami, a ss. przenoszą 700 zł węg. jej posagu na całe m. Koźminek z wsiami (PG 16, 502v-503v); 1539 taż sprzedaje Łukaszowi Górce bpowi włocł. czynsz roczny na dobrach Koźminek i Kutno z przeznaczeniem dla mansjonarzy koleg. w Szamotułach (PG 17, 316; PG 81, 442v).

1498-1540 Poliksena i 1500-10 Achilles, dzieci Jana Ostroroga kaszt. pozn. i jego drugiej ż. Barbary z Wrześni (TD): 1498, 1500 taż i 1500 tenże → wyżej: łan; 1502-10 tenże Achilles → wyżej: Stanisław; 1523 taż Poliksena ż. Przecława Potulickiego [kaszt. kam.] dz. w Pniewach, w asystencji Piotra i Stan. Zbąskich stryjów oraz Jana Wrzesińskiego i Andrzeja Jaktorowskiego wujów, sprzedaje z zastrz. pr. wykupu mężowi wsie Wojnowice, → Łagwy i Szewce za 3000 zł węg., na których to dobrach ojciec tejże Polikseny zapisał jej [w 1498, → wyżej: Jan] tę sumę tytułem jej posagu; natomiast mąż zapisuje jej po 3000 zł węg. posagu i wiana na 1/2 m. Pniewy z przedmieściami i wsiami (PG 15, 521; dwie zapiski); 1523 taż → wyżej: Wacław; 1526 taż zapisuje w dożywocie wspomn. mężowi Przecławowi wsie Szewce, Łagwy i Wojnowice w sumie 3000 zł węg.; po śmierci Przecława suma ta ma przejść na spadkobierców Polikseny (PG 16, 140-141); 1533 Stan. Objezierski występuje jako stryj tejże Polikseny (PG 16, 590).

1520-39 Jan, 1520 – zm. 27 II 1568 Stanisław kaszt. międz. 1552-68 oraz 1520 – zm. 25 V 1568 Jakub starosta gen. wlkp. 1566-68, bracia z O., Ostrorogowie, dziedzice dóbr O., Grodzisk, Stobnica, Działoszyce, Koźminek, Chodecz i 1/2 dóbr Międzychód, ss. Wacława Ostroroga i Urszuli Potockiej z Kutna (PG 19 k. 216v, 376; PG 20 k. 4v, 188v; PG 89, 591v; PG 91 k. 35, 78; PG 96, 75; PG 100 k. 92, 693; PG 103, 656; PG 105, 32; MS 4 wg indeksu; KalZ 25, 445; KoścZ 24, 80v; WSB s. 537, 540-541; UDR1/2 s. 100, 165; PSB 24 s. 500-502, 528-530, tu pozostałe źródła): 1523 tenże Jan student w Krakowie i 1532 tenże Jakub student w Lipsku → Ostroróg miasto, p. 6Aa, 6Ab;

1527, 1532 ciż → wyżej: Wacław; 1530 ciż kupują od Macieja i Wawrz. Pawłowskich oraz od Piotra Ćmachowskiego ich części dóbr Działoszyce za 3000 zł węg. (PG 16, 332 – tu błędnie Białoszyce!; PG 74 k. 625v, 626); 1530 tychże kwitują ich siostry z dóbr po rodzicach: 1530 Helena ż. Piotra Zbąskiego i 1532 Jadwiga ż. Melchiora Bibersteina (PG 74, 626v; PG 76, 48v);

1532-36 tenże Jan sprzedaje: 1532 Małg. Jemieleńskiej ż. Mik. Żołeckiego wieś Kwileń nal. do m. Chodecz z pr. wykupu za 300 zł (PG 16, 529); 1534 Andrzejowi Grudzińskiemu wsie Marwelt [= Myśligoszcz], Gronowo i Babsk za 3000 zł (PG 16, 679); 1536 wraz z bratem Stanisławem sprzedają Jakubowi Jaskóleckiemu wieś Ujazdek za 1000 zł (PG 17, 12v);

1533-38 ciż Jakub i Stanisław sprzedają: 1533 Janowi Wielżyńskiemu Sokolniki Małe z pr. wykupu za 100 kóp gr (PG 16, 592v); 1535 Jakubowi Jaskóleckiemu wieś Ujazdek z pr. wykupu za 1000 zł (PG 16, 746v); 1535 Wojc. Rozwarowskiemu [z Rowarowa, obecnie Rostworowo] Bądlino za 100 grz. (PG 16, 748v); 1535 Janowi Żychlińskiemu [z Żychlina, pow. kon.] tenut. kopanickiemu 1/2 wsi Czerniec czyli Nowa Wieś za 300 zł (PG 16, 756v); 1535 Piotrowi Zbąskiemu Kąkolewo za 1000 zł (PG 16, 756v); 1536 Jerzemu, Stanisławowi i Marcinowi Ostrorogom z Lwówka Gunice i Sołeczno za 600 zł pol. (PG 17, 25);

1537-56 tenże Jakub kupuje: 1537 od Mik. Sułockiego Sułocin [k. Grodziska Wlkp.] za 800 grz. (PG 17, 151v); 1556 od brata Stanisława m. Chodecz za 10000 zł (PG 19, 341; PG 100, 258);

1539-67 tenże Jakub sprzedaje: 1539 Kasprowi Dziewierzewskiemu Wierzchucino z pr. wykupu za 1000 zł (PG 17, 280v); 1540 Stefanowi Wilkowskiemu Gunice i Sołeczno z pr. wykupu za 1000 zł (PG 17, 336v); 1541 Mik. Sobockiemu Pamiątkowo za 500 grz. (PG 17, 487); 1550 Andrzejowi Mylińskiemu Bienino z pr. wykupu za 500 grz. (PG 18, 127v); 1550 Tomaszowi Kiszewskiemu 1/4 Bądlina z pr. wykupu za 200 grz. (PG 18, 135v); 1559 Winc. Gołaskiemu wsie Sokolniki Małe i Radzyń z pr. wykupu za 3000 zł (PG 19, 779; PG 103, 705); 1561 Maciejowi i Jakubowi Rozwarowskim cz. Bądlina za 2000 zł pol. (PG 20, 4v; PG 105, 32); 1562 Wojc. Marczewskiemu Brudzewek i Kwileń za 18000 zł pol. (PG 20, 200v; KalG 50, 644); 1567 Stan. Żbikowskiemu 5 ł. w Dębsku w pow. kal. za 3000 zł (PG 20, 626);

1539, 1549, zm. 1568 tenże Jakub → Ostroróg miasto, p. 5Aa; 1543 tenże Jakub dz. m. Koźminek (MS 4 nr 7240); 1557 tenże Stanisław dz. Międzychodu (MS 5 nr 7544);

1540 dział dóbr tychże braci Jakuba i Stanisława; Jakub otrzymuje m. O. z wsiami Kluczewo, Dobrojewo, Bienino, Wierzchucino, Wielinie, Chojno i Nosalewo opust., też Pamiątkowo, Baworowo, Sokolniki, Radzyń i 1/2 Wierzchaczewa, 1/2 m. Stobnica z połowami wsi Brączewo i Podlesie oraz 1/4 Bądlina, 1/2 m. Działoszyce z połowami przynależnych wsi w ziemi krak. i sandomierskiej (PG 17, 333).

[Dobra O. pozostały w ręku Ostrorogów do XVII w. W 1624 zm. Sędziwój (wnuk Jakuba), ostatni po mieczu Ostroróg zamieszkały w Wlkp. Barbara, jego c. i spadkobierczyni, sprzedała w 1635 m. O. z wsiami Andrzejowi Rejowi z Nagłowic star. lubuskiemu (PG 41, 271v).]

3B. Własn. kościelna w O.: 1424 3 ł. w O. należą do pleb. w Piaskowie; 1499 pleb. z O. zapisuje w testamencie mansjonarzom z O. folw. w tym mieście → Ostroróg miasto, p. 5Aa.

6A. 1434 szl. Niczburgr. w O. w sporze z młynarką z Bienina (WR 1 nr 1572); 1454 Piotr domownik (familiaris) [Stan.] Ostroroga [wdy kal.] w spisie jeńców pol. wziętych do niewoli przez Krzyżaków pod Chojnicami (Biskup 101); 1494 Wojc. Szyodina wrotny¹⁸O wrotnych zamkowych zob. A. Gąsiorowski, Urzędnicy zarządu, s. 281-283 zamkowy (portulanus castri) w O. [prywatny oficjalista Jana z O., który był wówczas starostą gen. wlkp.] zeznaje w O., że 3 razy wzywał szlachcica na sąd (PG 60, 7).

6B. O działalności politycznej, dyplomatycznej i wojskowej Ostrorogów zob. PSB 24, 497 nn.

8. 1412-40 pieczęcie Ostrorogów: 1412-39 Sędziwoja z O. wdy pozn. i starosty gen. wlkp. (Wp. 5 nr 204, 288 – tu napis na otoku: „s. Sandivo ... de Popa .. t..”, 320, 333, 343, 354, 369, 432, 637; Wp. 8 nr 851 – tu opis pieczęci większej, zawierającej z drugiej strony odcisk pieczęci mniejszej, nr 927, 971 – pieczęć silnie zniszczona; CE nr 178, 227, 248; Wp. 9 nr 1289 → pieczęć 2, 1323, 1331); 1432 Dobrogosta Ostroroga (Wp. 9 nr 1289, pieczęć 36); 1440 Stanisława z O. podstolego kal. i starosty gen. wlkp. (Wp. 10 nr 1501).