KROŚCIENKO WYŻNE

(1386 Kroskon, 1408 Croschin, Kroscenko, 1413 Krossenko, 1417 Maior Kroszenko, 1424 Croszcenko, Croszneczenko, 1425 Crosczenko, 1433 Novum Croschenko, 1437 Crossanko, 1439 Crosschen, 1448 Crosczenko sculteti, 1460 Superior Croszcenko, 1467 Crostyenko, Crosczenko, 1481 Krosczenko Superior, 1508 Croszczyenko) 5 km na SE od Krosna.

1. 1425, 1435 w z. san., ponieważ sołtys z K. zasiada jako ławnik w sądzie wyższym prawa niem. w Sanoku (XI LVa. VIII 62); 1497 z. san. (MRPS II 696); 1508, 1515 z. san. (ŹD XVIII s. 122, 146); 1526, 1530 z. san. (AS I 21 k. 411, 346); 1386 n. parafia własna → p. 5.

2. 1440 wolna droga do Iskrzyni (Eysgro) (SPPP XI 1668); 1473 sprawa najęcia u sołtysa wsi K. rz. Wisłok celem połowu ryb (SPPP XI 2518).

3. Własn. król. stwo san. 1408 początek księgi sądowej wsi K. pierwsze posiedzenia pod przewodnictwem Jana sołtysa z udziałem 7 ławników. Liczne wpisy z lat 1408-1534 dot. obrotu ziemią i młynem, spłat, długów, obwinień, pobicia, kradzieży itp. (SPPP XI 1027-2670); wpisy przeważnie w jęz. łac., niektóre z lat 1419, 1420, 1422, 1423, 1428 i in. w jęz. niem. (SPPP XI 1101, 1116, 1145, 1314, 1340, 1351, 1370, 1371, 1507-1513 i in.). w l. 1440, 1467, 1468, 1472 i in. wyrazy i zdania w jęz. polskim, w r. 1528 zapiski w jęz. pol. (SPPP XI 1661, 2408, 2410, 2417, 2495, 2584 i in., 2657-2667)1Na podstawie tej księgi sądowej podajemy w p. 3 tylko treść niektórych zapisek, mówiących o zawodach nierolniczych mieszkańców oraz o sprawach szczególnie interesujących. Wiadomości z innych źródeł nie zostały pominięte; 1408, 1413 pan (dominus) Vernko a. Wirnko czyni ugodę między Michałem młynarzem a Janem młynarzem z Iskrzyni w sprawie kupna młyna (SPPP XI 1049, 1054, 1055); 1413 przy sprawie obecny dominus Mathiasch noster heres (SPPP XI 1055); 1417 kupno młyna przez Mikołaja obecnego młynarza od Franczcha (SPPP XI 1071); 1419 Petrus olejarz (SPPP XI 1084, 1134); 1419, 1426, 1428, 1447, 1465 podział ról na pręty (virga) (SPPP XI 1103, 1253, 1339, 1345, 1937, 2395); 1420 Schymco siodlarz (SPPP XI 1119); 1422, 1424 Petrus (a. Pesch) szewc (SPPP XI 1155, 1185, 1201, 1202); 1422 Nicolaus krawiec (SPPP XI 1161); 1424 Close szewc (SPPP XI 1201); 1425 karczma (SPPP XI 1210); 1427 Michael szewc (SPPP XI 1302); 1429 Martinus szewc (SPPP XI 1330); Micolay Rabel kupił pszczoły w lesie u Janka Koyszyela (SPPP XI 1356); 1430 Iohannes (a. Heyncze) płóciennik (linifex) zrzeka się zagrody (ortum) koło pasterza i kupuje rolę (SPPP XI 1383, 1384, 1392); 1433 Iacobus Dreslar tokarz (SPPP XI 1477); Nicolaus Zeidel (Zeidil) karczmarz (SPPP XI 1477); 1436 Stanislaus krawiec (SPPP XI 1542); 1437 napad na panią Omelczycę [ż. Omelty z Siemuszowej] w K. (AGZ XI 1045); 1438 gromada stwierdza, że karczmarz mierzy piwo miarą fałszywą i niesprawiedliwą i jest fałszerzem i niesprawiedliwym (SPPP XI 1600, 1601); 1439 Iohannes szewc z K. (SPPP XI 1637); Stanko krawiec (SPPP XI 1637); 1440 Michel Rudiger sprzedaje 3 pręty roli Michałowi Scholczowi za 126 gr (SPPP XI 1696); 1440 Michał płóciennik zrzeka się zagrody na rzecz Klemensa szewca (SPPP XI 1712); 1441 Jachnik młynarz sprzedaje Mikołajowi sołtysowi młyn za 30 grz. (SPPP XI 1739); Mikołaj sołtys sprzedaje Mikołajowi młynarzowi ze Lwowa młyn za 30 grz. (SPPP XI 1741); 1444 Peszko Ciralt i Pesz Craws stary kmiecie z K. pozywają Wilama zarządcę z Rymanowa w sprawie 300 grz. kary (AGZ XI 1907, 1915, 1934, 1935, 1940); 1445 Hannus Hanczel sprzedaje Mikołajowi cytarzyście zagrodę (ortum) leżącą koło karczmy (SPPP XI 1857); Cloze Schubert sprzedaje młyn w K. Michałowi Sczakb za 30 grz. (SPPP XI 1860); 1446 Georgius szewc płaci za zagrodę Michałowi płóciennikowi (SPPP XI 1896); 1446, 1447, 1452, 1462 sadzawki (SPPP XI 1917, 1924, 1942, 2106, 2379); 1446 Jan pasterz (SPPP XI 1927); 1447 cytarzysta Marcin karczmarz (SPPP XI 1938); Zygmunt z Targowisk wraz z ż. Agnieszką kwitują Jerzego szewca z zapłaty za zagrodę szewca (SPPP XI 1957); Stanczel Schedlar kupuje od Michała Melde pół łanu roli za 10 grz. na raty (SPPP XI 1954); 1448 wieś K. winna naprawić 36 łokci parkanów wokół zamku san., co wskazuje na 36 łanów w tej wsi (XI 2681); 1452 Nicolaus krawiec (SPPP XI 2110, 2111); 1453, 1459 Nekel krawiec (SPPP XI 2136, 2137, 2315); 1453 Michał syn Wysza Karba [Weisgarber?] kmieć z K. i stary Wysz Karb z Haczowa ręczą za stawienie przed starostę Pawła z Iskrzyni, syna tegoż Wysza Karba (XI 3176); 1455 Iohannes Meysner szewc (SPPP XI 2193, 2200); 1456 Nicolaus Fosnacht oświadcza, że nie ma pretensji do zagrody, na której siedzi Johannes Meysener szewc (SPPP XI 2227); Augustinus Rindnar (Lendlar) szewc (SPPP XI 2233, 2324); 1465 zagroda położona między młynem a karczmą (SPPP XI 2400); 1472 sołtys stwierdza, że kiedy przekazuje się znak, każdy kmieć winien przyjść na szarwark do wygonu (SPPP XI 2494); Mikołaj Dompszar żali się, że ukradziono mu „plugowe szelasza” „pluszne szelasza” (SPPP XI 2495); rybak Matis Woynar, który najął u sołtysa rzekę Wisłok celem łowienia ryb, żali się, że wielokrotnie zabierano mu ryby ze zbiornika alias szaczczw (SPPP XI 2518, 2519, 2521); trzej ludzie z Białobrzegów żalą się na zniszczenie w ich rzece [na odcinku Wisłoka] fulgustria alias wyrszye i proszą sołtysa z K. o przeszukanie na odcinku sołtysa. Sołtys wysyła sługę z tymi ludźmi i znajdują 2 „wyrszye” (SPPP XI 2520-2528); 1479 Paulus Criuar płóciennik, właściciel zagrody (SPPP XI 2600); 1483 Nicolaus pasterz (SPPP XI 2625); 1490 Petrus kowal w K. (SPPP XI 2638); 1493 Małgorzata z K. zgwałcona na wolnej drodze przez szl. Jana Czeszyka z Bukowa, który nadto zabrał jej 3 zł (XVI 2154-2158); 1497 król Jan Olbracht obiecuje zapłacić w terminie Mikołajowi Zborowskiemu dług 2500 zł węg. lub zapisać go na wsiach → Besko, K. i in. (MRPS II 696); 1498 tenże król zapisuje Mik. Zborowskiemu dług 2500 zł węg. na wsiach → Besko, K. i in. (MRPS II 1211); tenże król przenosi Mik. Zborowskiemu sumę 2500 zł węg., zapisaną na wsiach Besko, K. i in., na miasto Ropczyce i wsie Góra Lopuchowa i in., unieważniając wcześniejszy zapis (MRPS II 1243); 1504 król Aleksander obiecuje Janowi z Tarnowa wwdzie ruskiemu oddać pożyczone 2300 zł lub zapisać je i zapisuje na zamku san., miastach m.in. Sanok i wsiach m.in. Besko, Iskrzynia. K. (MRPS III 1287; MK 20 k. 233); 1508 karczma z browarem płaci 18 gr (ŹD XVIII s. 122); 1515 27 ł., młyn o 2 kołach płaci 1/2 grz., karczma z browarem 12 gr (ŹD XVIII s. 146); 1523 inwentarz dochodów w związku z objęciem stwa san. przez Mikołaja Wolskiego; Crosczenko sculteti, Pabian, Loryncz Fotel po 1/2 ł., Joannes Staffel 7 prt., Joannes Pryssnar 9 prt., Nicolaus Macz 8 prt., Simon Vytanek 1/2 ł., Barnosz 7 prt., Nicolaus Blasz 1/2 ł., Adam Kochan 9 prt., Jacobus Loyn 1/2 ł., Joannes Szolcz, Joannes Vayskarp, Bartholomeus Kosznar po 9 prt., Anusz Kyellar 1 ł., Joannes Skrobyesz 9 prt., Paulus Nipka 1/2 ł., Bartholomeus Grzegorz, Martinus Tymhar po 9 prt., Mathias Felthyn, Joannes Krausz po 1 ł., Sthanczel, Szyp po 4 prt., Martinus Vytanek, Petrus Loryncz po 8 prt., Geogrius Pelczar, Paulus Loryncz po 9 prt., Gregorius Prayssnar 1/2 ł., Stepyensky, Jacobus Pudelko, Joannes Kassnar, Michael Fabenday, Dąbyecz po 9 prt., Jacobus Gyemza 1/2 prt., Mathias Szermar, Michael Hakslar po 3 prt., Joannes Staskovycz 4 prt., Petrus Szmyth, Rabula, Petrus Loryncz po 2 prt., Georgius Fosch 3 prt., Andreas Felkyel 2 prt., Vrbanek 1 pr., Gregorius Miczka 4 prt., Michael Hakstak, Martinus kowal, Nikyel, Anusz Boczar po 2 prt., Georgius Gonthar 1/2 ł., Georgius Fyetherth 2 prt., Joannes Pudelko 5 prt., Barnusz 2 prt., Jacobus Kasno 4 prt., Hannusz Thymhar 1 prt., Martinus kowal 4 prt., Georgius Szmyth 3 prt., Albertus Spasz 1/2 ł. Płacą z 1 ł. czynsz 24 gr, stacje 17 gr, podymne 2 gr, poczty 8 tern., z 1 prt. (12 prt. = 1 ł.) czynsz 2 gr, stacje 2 tern. 2 den., podymne 1 tern., poczty 2 den. Suma z całej wsi czynsz 14 grz. 2 gr, stacje 10 grz., podymne 1 grz. 10 gr, poczty 1 grz., ponieważ sołtys daje 8 gr (AS I 21 k. 72-77, 152-154); 1526 Martinus kowal (SPPP XI 2651); 28 1/2 ł., 2 młyny (AS I 21 k. 411); 1530 28 1/2 ł., 1 komornik, młyn, karczma (AS I 21 k. 346); 1536 28 1/2 ł., 2 młyny (AS I 21 k. 559); 1552 58 gosp., sołtys 1 gosp., karczma, młyn o 2 kołach (AS I 21 k. 1002).

Mieszkańcy2Tu podajemy na podstawie księgi sądowej tylko wykazy mieszkańców wszystkich z lat 1408-1417 i 1521-1528, oraz wzmianki z lat 1429-1474 mówiące o polskich mieszkańcach wsi K. Wzmianki z innych źródeł podane są z różnych lat: 1408 Heynricus Meysner, Ruffus Close, Schon Matis, Heynusch. Nico Fater [ojciec?] Zele, Michel Schuler, Iakuschz Tewbeuer ławnicy, Martinus Kawsil, Petrus Bartolt, Iohannus szewc, Michaheil, Iohannes Damerer, Seffeler Petrus, Mertinus, Mertinus Kusult, Petrus Hernnevader, Nicolaus Gryn krawiec, Petrus Heyn, Iohannes syn cieśli, Petrus Tomas, Dominicus, Olbret, Mertinus Kaversolt (Kavsolt), Valther, Katherina, Clos szewc, Katherina f. Iohannis szewca, Michael, Hannus Cerhalth, Hannus Szcer, Iohannes Gervarth, Petrus Czerhalthouicz, Michael młynarz, Iokel, Stanko, Micko, Peter Wox (SPPP XI 1027-1052); 1413 Michael młynarz. Iohannes Dampsalz, Niclos Sof, Hannus Hertil, Pasco Czyrolt, Hannus Merkel, Niclos Heynwelder, Paul, Iacrz, Niclos Concho, Iohannes (a. Hannus) Nicolaus, Gebrante Niclos, Hannus Gernhart, Gemza, Nicolaus Iahen, Iohannes Iolbracht, Nicol vel Nicolaus Faterzel (Faterszel), Rumken Nicolaus, jego syn Iohannes (SPPP XI 1053-1065); 1417 Iacobus Glamb, Bezent Niclusynne, Hannus Olbrecht, Franczcho młynarz, Nicolaus młynarz, Nicolaus Schaprot, Michael Smeczhewer, Nicolaus Vernusch, Bernhart Polonus, Michael Roythmichal, Petrus Gerwik, Petrus Czerler, Petrus Friczcze, Iohannes Olbrocht, Nicolaus Ianchin, Agnetha Messnerynne, Clemens, Petrus Leypneker, Szinler Nicclos, Stanislaus (SPPP 1066-1079);

1444 Peschco Ciralt, Piesch Craws stary kmiecie (XI 1907, 1915, 1934, 1935, 1940); 1493 Margaretha (XVI 2154 2158);

1521 Bartholomeus Keler, jego ojciec Nicolaus Keler (SPPP XI 2649, 2650); 1523 → wyżej; 1526 Martinus kowal, Gregorius Praysznar, Iokel Kaszner, Peter Lyuryncz, Iohannes Borczar (Borczer), Andreas Felkel, Iohannes Praysznar ławnicy, Valentinus Nikel, Mathias Nykel, Paulus Lyuryncz podwójci, Gregorius Myszka, Iohannes Kosznar (SPPP XI 2651-2653); 1528 Paulus Lorencz podwójci, Martinus kowal, Iacobus Kasznar, Iohannes Praysnar, Valentinus Lorencz, Valentinus Nikyel, Paulus Novak, Andreas Felkyel ławnicy, Petrus Lorencz, Iohannes Kasznar, Andrzey Gregr, Yan Raychel, Thymhar, Pyothr Wynklar, Adam Kochan, jego siostra Anna, Lyenarth Pelczarovycz, Yan Hernych, Vythanek, Andrysz Fakandey, Yan Barczar, Maczyey Szthopyenszky, Novak, Pyothr Myszka, Mychal Gyerloch, Yan Kaznar, Michael Kyeblar, Paweł Hernych, Szymek Lyorzyncz (Loryncz) (SPPP XI 2654-2667);

1429 Iacobus f. Polonicalis Laurencii (SPPP XI 1355); Swąchna ż. Laurencii Polonicalis (SPPP XI 1364); 1430 Wenceslaus (SPPP XI 1375); Laurencius Polonicalis (SPPP XI 1385); Ian Koszyel (SPPP XI 1356, 1408, 1444); 1432 Pischz Polen (SPPP XI 1448); interrogavit Polonos et Thewtunicos (SPPP XI 1453); 1436 Stanislaus krawiec (SPPP XI 1542); Nicolaus Ząmba (SPPP XI 1546); 1437 convocavit totam communitatem ... Polonos et Thewtunicos (SPPP XI 1555); 1438 Swencha relicta olim Polnesch Lorencz (SPPP XI 1579); 1438 Stanko krawiec (SPPP XI 1588, 1590); Iohannes pole (SPPP XI 1602); 1440 przewodniczący sądu zapytuje gromadę 2 razy wlgariter [po niemiecku] i raz po polsku (SPPP XI 1658); Agnes wdowa Martini Polen (SPPP XI 1689); Pesch Kraws zapytuje przed sądem całą gromadę czy jest ktoś, tak między Niemcami jak Polakami, kto by widział hańbę lub obyczajność jego córek. Cała gromada, Niemcy i Polacy odpowiadają, że pięknie i przyzwoicie się zachowywały (SPPP XI 1691); 1441 Wawrsko (SPPP XI 1721); 1442 Jan Cząnski kupuje rolę od Stanka Schadiego za 3 1/2 grz. (SPPP XI 1782); 1441 Urban ręczy za brata swego Wojtka, że osadzi swą rolę dobrym człowiekiem, aby nie była pusta (SPPP XI 1796); 1444 Cloze Schubert młynarz z K. zapytuje całą gromadę po niemiecku i po polsku (SPPP XI 1838); 1445 Piotr s. „Polnesch Lorencz” sprzedaje rolę Stanisławowi Gemzie (SPPP XI 1855); Ian Wojnak opiekun swych bratanków Szymona i Macieja (SPPP XI 1864); jego ż. Katherina Woynakowa (SPPP XI 1878, 1882-1884); 1449 Ian Sambrowicz, Wawrsko z Dubiecka z ż. Anastazją (SPPP XI 2016, 2022); Ian Woynak (SPPP XI 2028, 2050); Szymon s. Macieja Woynaka (SPPP XI 2029); 1452 Nicolaus Urbanowicz (SPPP XI 2113, 2114); 1454 Czonsky Ian (SPPP XI 2185, 2186); 1472 Woytek f. Oley, jego brat Nicolaus (SPPP XI 2491, 2492); Iacub Paczola (SPPP XI 2507, 2509, 2513); 1473 prac. Andrysz Rabulycz (SPPP XI 2530); prac. Maczek Thworkowycz (SPPP XI 2532); 1474 Hannusz Polen (SPPP XI 2538, 2540); Mathias Nowak (SPPP XI 2543); Gurek Czemny (SPPP XI 2545, 2546); Martinus Gyodlowsky (SPPP XI 2549).

4. 1408 pierwsze posiedzenie sądu ławniczego pod przewodnictwem Jana (per me Iohannem succentorem Crosnensem) z udziałem 7 nowo wybranych ławników (SPPP XI 1027); 1408-1413 Jan Hezner sołtys (SPPP XI 1035, 1055, 1059); 1417 Jan Hezener z Brzozowa niegdyś sołtys z K. kwituje Andrzeja, obecnego sołtysa, z należności za sołectwo z wyjątkiem 35 grz., które ten winien mu jeszcze zapłacić (SPPP XI 1070); 1419 Andrzej sołtys (SPPP XI 1080); tenże daje ż. swej Agnieszce trzecią część swych dóbr (SPPP XI 1085); tenże ma dług 50 grz., za które zastawił sołectwo w K. (SPPP XI 1086); 1420 Jan Hasznar mieszkający w Brzozowie, na zapytanie Piotra Crawze mieszcz. z Krosna oświadcza, że zm. Andrzej sołtys zapłacił mu całą należność za sołectwo w K. (SPPP XI 1113, 1137); 1420-36 Marcin sołtys (SPPP XI 1105, 1135, 1144 i in.); 1425 Marcin sołtys z K. jako ławnik sądu wyższego prawa niem. na zamku san. (XI LVa); 1426 Marcin sołtys wraz z ż. Agnieszką zeznają, że winni są Piotrowi Krawze ich [jej] ojcu 34 grz. obiegowej monety starego długu, także winien jest mu 9 grz. monety obiegowej nowego długu i 3 1/2 grz. szerokich groszy, ponieważ wyruszyli na wyprawę przeciw Turkom, także winien jest 2 pancerze za (po) 6 grz., 1 szyszak z (cum una hunczkappe) za 7 wiard., 2 napierśniki (brostblech), parę rękawic, parę forstollen, 1 siodło i 1 tarczę (SPPP XI 1259); Marcin sołtys z K. winien jest 7 1/2 grz. swemu teściowi Piotrowi Krawsz (SPPP XI 1262); 1427 sołtys i ławnicy zeznają, że zabrali słudze w karczmie kuszę bez strzały (SPPP XI 1295); 1428 Pesch szewc z Buska ma 9 grz. na roli Macieja [brata] sołtysa (SPPP XI 1337); Marcin sołtys winien jest Piotrowi Krawze, swemu teściowi, 24 grz. (SPPP XI 1338); Pesch szewc kwituje Marcina sołtysa z należności za sprzedaną temuż połowę łanu, położoną między Maciejem bratem sołtysa a Marcinem Nebelungiem, oraz za 1 łan między Janem Olbrechtem a 8 prętami sołtysa (SPPP XI 1339); 1435 Marcin [sołtys] z K. jako ławnik sądu wyższego prawa niem. na zamku san. (VIII 62); 1439 Clos Barkman sołtys (SPPP XI 1613); 1440 Paweł i Mikołaj sołtysi w K. czynią ugodę z ławnikami i całą gromadą w sprawie roli gromadzkiej zw. skotnicą, zobowiązując się dać na kościół 3 gr, kiedy zasieją ostatnie pole tej roli, przy czym sąsiad, który zasieje inną część, da również 3 gr (SPPP XI 1661); Mikołaj s. sołtysowej z K. skazany na kary przez sąd gr. za wtargnięcie do domu swego brata Pawła (alias Paschco), starosta ustanawia zakład między oboma sołtysami z K. (AGZ XI 1311, 1312); Michał Rwdiger sołtys (advocatus) przewodniczy sądowi ławniczemu (SPPP XI 1670); 1441-62 Mikołaj sołtys (SPPP XI 1729, 1730, 1881 i in.; AGZ XI MXLV); 1443 na zapytanie sołtys stwierdza, że ma prawo niem. (SPPP XI 1807); 1445 Cloze brat sołtysa przedkłada pismo z wiszącą pieczęcią i zapytuje ławników, czy pieczęć jest ich, ci potwierdzają (SPPP XI 1875); 1446 przed sądem wyższym prawa niem. w Sanoku Jan s. zm. Andrzeja, niegdyś sołtysa w K., kwituje swą matkę Agnieszkę, braci Michnę, Closzek (Klozek) i Handzela oraz siostrę Grytę (Gritham) ze swej ojcowizny ruchomej i nieruchomej na sołectwie w K. i rezygnuje z sołectwa na rzecz braci (XI 2206a, 3651); 1449 przed sądem w. pr. niem. w Sanoku Mikołaj Closzek, Gritha z mężem swym Piotrem Greszarem i Handzel, dzieci zm. Marcina sołtysa z K. zeznają, że Mikołaj albo Michno ich brat rodzony, sołtys z K., zapłacił każdemu z nich po 60 grz. ojcowizny przypadłej z podziału sołectwa. Wszyscy oni rezygnują z sołectwa na rzecz Michny (XI 2806a, 3652); 1457 Mikołaj sołtys z K. jako ławnik sądu w. pr. niem. w Sanoku (XI MCXLV); 1461 tenże zobowiązuje się zapłacić matce swej Agnieszce dług 20 grz. w ratach (SPPP XI 2360); przed sądem w. pr. niem. w Sanoku Agnieszka wd. po Marcinie sołtysie z K., przez swego zastępcę Kaspra mieszcz. san., kwituje swego s. Mikołaja z trzeciej części dóbr [sołectwa], przypadłej jej po śmierci Marcina (XI 3649, 3650); przez. Mikołaj albo Klozek sołtys z K. dokonuje wpisu do akt sądu w. pr. niem. w Sanoku aktów z l. 1446 i 1449 zob. wyżej (XI 3651, 3652); 1407-72 i 1482-83 Jerzy sołtys (SPPP XI 2403, 2405, 2408 i in.; AGZ XVI 3222, 3337); 1468 ugoda zawarta we dworze Jerzego sołtysa między nim a Hanuszem Myldo (SPPP XI 2415); Mikołaj sołtys w K. przekazuje swemu s. Jerzemu władzę sądowniczą (SPPP XI 2428); 1470 sprawa przed sądem w. pr. niem. w Sanoku między Jerzym i Wawrzyńcem, braćmi rodz. sołtysami z K. a Jakubem Frater mieszcz. z Rymanowa o długi (XVI 3243); 1472 Anna ż. Jakuba Frater z Krosna przez swego męża i Jana Benara mieszcz. z Rymanowa, zastępcę prawnego, kwituje matkę Katarzynę i braci rodz. Jerzego i Wawrzyńca z ojcowizny na sołectwie wsi K. (XVI 3262); Jerzy s. zm. Mikołaja, sołtysa z K. otrzymuje 32 grz. od matki swej Katarzyny i brata Wawrzyńca tytułem ojcowizny na sołectwie w K. (XVI 3263); 1470-86 Loryncz, Laurencius, młodszy brat Jerzego, sołtys (SPPP XI 2489, 2493, 2496 i in.; AGZ XVI 3243, 3262, 3263, 3272-3275 i in.); 1473 Katarzyna wd. po Mikołaju sołtysie z K., przez swego zastępcę Jana Thymenhavyera z Iskrzyni oświadcza, że nic nie płaci synom i córkom z sołectwa w K., lecz tylko otrzymuje swą trzecią część, natomiast jej młodszy syn Wawrzyniec winien zapłacić bratu i siostrom (XVI 3272-3274); Katarzyna stwierdza, że jej młodszy syn Wawrzyniec jest prawdziwym dziedzicem i posiadaczem sołectwa w K. (XVI 3275); 1480, 1503 Wawrzyniec sołtys z K. jako ławnik sądu w. pr. niem. w Sanoku (XVI MCCCLXII, MCDLVI); 1481 Urszula ż. Jana Szynyecz mieszcz. z Krosna, przez swego zastępcę Jakuba szewca mieszcz. san., powierza mężowi opiekę nad sprawą ojcowizny i macierzyzny na sołectwie w K. po bracie Wawrzyńcu. Taż kwituje Wawrzyńca sołtysa z K. z ojcowizny na sołectwie w K. (XVI 3309, 3310); 1482 na zapytanie Jerzego sołtysa Loryncz sołtys stwierdza, że ogród należący do młyna należy doń od dawna od czasów jego dziadka i ojca (SPPP XI 2616); 1484 Lorencz sołtys z K., przebywający w więzieniu na zamku san., prosi p. [Mikołaja?] Radwana i 2 mieszkańców K., aby ręczyli za niego na 60 grz., gdyż winien wypłacić br. Jurkowi i siostrze Barbarze za ich dziedzictwo na sołectwie. Lorencz obiecuje dać Radwanowi intromisję w sołectwo (XVI 1674); 1485 Anna ż. Jakuba Frater mieszcz. z Bardiowa, kwituje brata swego Wawrzyńca z macierzyzny na sołectwie wsi K., które odstępuje bratu (XVI 3390); 1486 Barbara z K. c. Mikołaja sołtysa z K., przez swego męża Augustyna mieszcz. z Bardiowa, kwituje br. swego Wawrzyńca sołtysa z K. z ojcowizny i macierzyzny na sołectwie w K. tj. kwoty 48 grz. (XVI 3407, 3409); 1486, 1490 Michał Smyth podwójci (SPPP XI 2626, 2629, 2631, 2633, 2636, 2637); 1494 Loryncz wójt (SPPP XI 2639); 1508 Wawrzyniec (advocatus) z K. płaci z dóbr swego sołectwa 1 1/2 grz. 8 gr. (ŹD XVIII s. 119); 1509 Wawrzyniec sołtys i Jakub Dąbyecz (Demcze) podwójci (SPPP XI 2641, 2642); 1512 Jakub Dembyecz podwójci (SPPP XI 2643); 1518 Paweł Lurencz podwójci (SPPP XI 2647); szl. Grzybowski zarządca z Leska wraz z Wawrzyńcem (Laurencio) sołtysem, Adamem sołtysem z Iskrzyni i in. czynią ugodę między Pawłem Lurenczem podwójcim (advocatum) i Piotrem Lurenczem w sprawie przepływu wody (SPPP XI 2648); 1519 król Zygmunt pozwala Jakubowi Brzozowcowi pokojowemu król. wykupić sołectwo w K. przed miastem Krosnem z rąk Wawrzyńca (MRPS IV 12455); 1521 Paweł podwójci (advocatus) przewodniczący sądu ławn. (SPPP XI 2650); 1526 Jakub Kochan z Sambora kwituje szl. Wawrzyńca sołtysa z K. w sprawie górnego młyna w K. i krzywd (XVJ 3715); Paweł Lyuryncz podwójci, pan Wawrzyniec (Laurencius) sołtys (SPPP XI 2651-2653); 1528-34 Paweł Lorencz podwójci (viceaduocatus) (SPPP XI 2654-2656, 2665, 2668).

5. 1386 Jakub kanonik przem. i pleban in Kroskon jako świadek dok. wydanego w Krośnie (VIII 15); 1417 pleban (rector ecclesiae, plebanus) w K. (SPPP XI 1077, 1079); 1419 pleban z K. (SPPP XI 1113); 1423 Wojciech pleban (SPPP XI 1138); 1424 kościół (SPPP XI 1176, 1178); 1425 Piotr Dąbrowski (Dambrowsky) pleban pozywa Mikołaja Rabila o 3 miecze i inne rzeczy swego poprzednika. Rabil gotów przysięgać, na co pleban czyni go wolnym (SPPP XI 1212); 1436, 1440 zobowiązania pieniężne na rzecz kościoła (SPPP XI 1531, 1661); 1440 Jan sługa kościelny w K., Jan Fochs i Mikołaj szewc ręczą plebanowi Mikołajowi za karczmarza Jana Długiego na 6 1/2 grz. (SPPP XI 1692, 1693); 1440-67 Mikołaj pleban (SPPP XI 1692, 1732, 1856, 1982, 2158, 2182, 2327, 2349; AGZ XI 2982, MLV; XVI 3222); 1441 Cleyn Hanims winien jest 4 grz. Mikołajowi plebanowi (SPPP XI 1732); Cloze Heynisch siedzący na zagrodzie plebana (SPPP XI 1786); 1453 Mikołaj pleban w K. kupuje rolę położoną koło kościoła za zezwoleniem królowej [Zofii], lecz zagrodę z tej roli sprzedaje Michałowi Rudigerowi, który winien mu płacić 8 gr czynszu rocznego, a ma być wolny od danin, robocizny i szarwarku z wyjątkiem znaku od sołtysa lub gromady, który winien zanieść do sąsiada wg zwyczaju (SPPP XI 2158, 2182); 1458 Piotr Twork opuszczający K. leguje należne mu długi kościołowi w K., jeśli nie wróci w ciągu 2 lat (SPPP XI 2301); 1463 Anna Cloze Krawsynne leguje 4 grz. i jej brat Pesch Lorencz 1 grz. na kupno ornatu do kościoła w K. (SPPP XI 2391); 1464 Marcin Cosszlar daje na kościół 3 1/2 grz. (SPPP XI 2393); 1466 Michał Geleyn (Gelyn) Cochnovycz zapisuje testamentem 10 grz. dla kościoła w K. (SPPP XI 2402); 1470 zapis testamentowy Stanczela Szynglara 1 grz. dla kościoła i 1/2 grz. dla plebana Marcina w K. (SPPP XI 2462, 2463); 1472 Maciej scolaris s. Andrzeja Wayscarpa (SPPP XI 2501); 1478 Marcin pleban (SPPP XI 2592); 1486 Walenty pleban (SPPP XI 2630); 1494 Dorota wd. po Hanyszu leguje kościołowi w K. zagrodę. Wśród opiekunów pleban i witrycy (SPPP XI 2640); 1509 sprawa legatu 10 grz. dla kościoła w K., które zapisał przed laty testamentem zm. już Michał Gelin (SPPP XI 2642); 1510 8 I król Zygmunt daje prezentę Mikołajowi z Krosna kapelanowi król. na kościół par. w K., wakujący po śmierci ks. Walentego (MRPS IV 9350); 1510 23 IX zgoda króla dana Mikołajowi z Krosna, plebanowi z K. i kapelanowi król., na rezygnację z tego kościoła na rzecz ks. Mikołaja z Krosna (MRPS IV 9672): 1526 Jakub Gyerloch kmieć z Haczowa sprzedaje kościołowi paraf. w K. 9 grz. Wymieniony ks. Mikołaj pleban w K. (SPPP XI 2652); Grzegorz Myszka sprzedaje kościołowi paraf. w K. 7 grz. na roli położonej obok plebana [czyli roli kościelnej]. Wymienieni witrycy kościoła i ks. Mikołaj pleban (SPPP XI 2653); 1528 Paweł Lorencz podwójci sprzedaje kościołowi paraf. w K. J. grz. na roli (SPPP XI 2655).

7. Księgi gromadzkie wsi „Krościenko” 1408-1535 (w:) Księgi sądowe wiejskie t. I, wydał Bolesław Ulanowski, SPPP XI, Kraków 1921 s. 145-273; Lepszy, Kościółek drewniany w Krościenku Wyżnym, Architekt, T. X, Kraków 1909; Dr Antoni Lorens i dr M. Pelczar, Sześćset lat doli i niedoli Krościenka Wyżnego i Iskrzyni 1350 1950. Maszynopis w posiadaniu rodzin autorów [?].

8. Drewniany kościół parafialny św. Marcina z XV w., rozebrany w latach 1909-1916 (R. Brykowski, Drewniana architektura kościelna w Małopolsce XV wieku, Wrocław 1981 s. 224 i in. wg indeksu, il. 50, 120. 143, 144).

1 Na podstawie tej księgi sądowej podajemy w p. 3 tylko treść niektórych zapisek, mówiących o zawodach nierolniczych mieszkańców oraz o sprawach szczególnie interesujących. Wiadomości z innych źródeł nie zostały pominięte.

2 Tu podajemy na podstawie księgi sądowej tylko wykazy mieszkańców wszystkich z lat 1408-1417 i 1521-1528, oraz wzmianki z lat 1429-1474 mówiące o polskich mieszkańcach wsi K. Wzmianki z innych źródeł podane są z różnych lat.