(1229 Luchany – kop. z XV w.,

1250 [1283-1286] Lanczany, Lhaczany, Lhacany, Lacsany – fals. z kopii przed 1519¹→ przyp. 2, 1284 Lanchani, de Lanczan – kop., 1286 Lanczany – fals. z XV w., 1302 Lantschan – or., 1304 Lanchan – or., 1329 Lancen, 1356 Lanczan – or., 1364 Lanszany, 1518 Laczany, Lączani, 1524 Lanczyny) 10 km na SE od Zatora.

1. 1440 ks. ośw. (Tyn. 186); 1449 n. dystr. zator. (Tyn. 197); 1581 pow. śl. (ŹD s. 104); 1470-80 n. par. Spytkowice (DLb. 3 s. 193).

2. 1250 [1283-6]²Fals. poniższy został opatrzony przez wydawcę hipotetyczną, ramową datą 1283-1286, gdyż w tych latach teoretycznie mógł być opatem tyn. Daniel. P. Sczaniecki, Katalog opatów tynieckich, NP 49, s. 47 usuwa Daniela z szeregu opatów, jako niepoświadczonego źródłowo. Fals. znany jest z kopii, tj. z transumptu z 1519 r. Został transumowany z datą 1250 r. równie nieprawdopodobną jak i data rekonstruowana przez wydawcę. L. były własn. klaszt. już w 1229 r. wg interpolowanego w XV w. dok.; → p. 3 Władysław ks. ośw. nadaje Danielowi opatowi kl. tyn. wieś L., położoną na brzegu Wisły „cum iure ... et dominio ducali”. L. od dawna pracowały i posługiwały dla księcia, jak sąsiednie wsie Ryczów i Półwsie [dziś Półwieś], tak więc dla uniknięcia sporów i zatargów określa książę granice L., oddzielając je od innych wsi swego księstwa. Granice poczynają się od górnego nurtu Wisły, na której brzegu usypany zostaje kopiec i ma tu być posadzona wierzba. Dalej granice idą do potoku zw. Strumień (ad torrentem wulgariter Strumień – niezid., → też 1329), który wypływa z Ryczowa i od niego prosto „ad angulum ministerialis nostri Polwsie, qui vocatur Lopuse” [→ Łopuszna w ks. ośw. 1364], przechodzi przez jego środek, aż do potoku zw. → Czartoria, zostawiając po prawej ręce nowy staw zw. „Crascaiow”. Od Czartorii granice idą w kierunku → Chrząstowic aż do przewłoki na Wiśle i do dębu zw. Michałów Dąb, na którym wycięto znak czyli ciosno (Tyn. 31 – fals. sprzed 1519); 1284 Przemysław ks. opolski i ośw. daje klasztorowi mog. w drodze zamiany 16 ł. w lesie książęcym k. granic L. (Mog. 36); 1286 [fals. z XV w.] granice L. poczynaj ą się od Wisły i dochodzą do Skawy →p. 3; 1302, 1304 → Bachowice p. 2; 1329 Maciej kan. i oficjał krak. oraz sędziowie polubowni rozstrzygają spór między kl. mog. a kl. tyn., m.in. o źreb położony między L. a Zajączkowicami [dziś nieistn.] nad Wisłą. Sędziowie schodząc z drogi, która prowadzi do Ryczowa [należącego do kl. mog.] k. starego dworu kl. mog., od potoku zw. Strumień [ob. wyżej], orzekają, że wszystko, co jest z lewej strony tej drogi, ma należeć do kl. mog., a co jest po prawej stronie potoku i drogi – do kl. tyn. (ZDK 1, 33; Tyn. 51 – fragment; Mog. AA – fragment); 1356 Dzierżek ze Stogniowic [i Chrząstowic] stolnik krak. uznaje, że za namową niegodziwych ludzi wszedł w spór z kl. tyn. o cz. jeziora w L., graniczącego z jednej strony z dobrami Dzierżka. Rozpoznawszy, że jezioro w żadnej cz. do niego nie należy, zawiera z kl., w obecności ks. ośw. Jana, ugodę uznającą kl. za prawego dziedzica jeziora (Pol. 3, 116; Tyn. 76); 1364 →Łopuszna; 1370 ww. Dziersław z Chrząstowic nadaje klasztorowi tyn. „tracturam cymbarum, quae vulgariter dicitur wivloka” k. L. Przez nią rybacy przeciągają czółna (cymbas) z jeziora [w L.] na Wisłę (Tyn. 100).

1449 L. położone między Chrząstowicami, Kosowa i Półwsiem, na brzegu Wisły (Tyn. 197; MS A Supl. 838); 1450 → Kosowa p. 2; 1470-80 jezioro zw. wielkim, kl. ma brzeg Wisły. L. sąsiadują z: Ryczowem, Półwsiem, Chrząstowicami, Kamieniem i Rusocicami (DLb. 3 s. 194); 1494 jezioro przynależne do L. i role Kąt przy nim → Chrząstowice p. 2; 1503 Jan ks. ośw., w związku ze sporem między kl. mog. a kl. tyn. o jezioro łączańskie (lacus Lanczanskye) i jego brzeg, przeprowadza rozgraniczenie dóbr obu klasztorów. Kl. mog. na dowód, że brzeg jeziora k. lasu, przy wsi Półwsie jest jego własn., przedstawił 3 przyw. donacyjne książąt ośw. Także opat tyn. przedłożył przyw. wskazujący, że jezioro w całości, z pewnymi częściami lasu, oraz „decimum grossum proventum” z wsi Ryczów należały do jego kl. Książę przysądza jezioro w całości klasztorowi tyn., który winien z niego dawać klasztorowi mog. ryby wart. 1/2 grz. rocznie. Kl. mog. jest wolny od płacenia kl. tyn. dziesiątego gr z czynszu w Ryczowie, dania lasu w obszarze 40 kroków i drewna na cele budowlane. Równocześnie książę anuluje postanowienia przedłożonego przez kl. tyn. dok. książęcego w tej sprawie. Granice dóbr obu kl. zgodnie z treścią przedłożonych przez kl. mog. dok. mają iść z Ryczowa k. potoku Okleśna [→ Łopuszna 1364] i od niego aż do jeziora, do którego tenże potok wpływa i dalej do mostu nad Strumieniem, a od niego starą drogą z Ryczowa do Wisły. To, co jest na lewo od tej drogi, ma należeć do kl. mog., jak od 209 lat [tj. od 1294 r.] należało, z niwami: Pliska, Wilczancka lub Wilczanka, Ostra, Zajączek, a to, co jest po prawej stronie potoku [Okleśna] i starej drogi w kierunku Ryczowa, ma należeć do kl. tyn., jak i przedtem, od paruset lat, należało [→ 1329]. Od Ryczowa granica idzie k. [potoku] Okleśna aż do jeziora, które w całości ma należeć do kl. tyn., i k. jeziora aż do granic → Kosowej, czyli do → Czartorii, „quae Przewloca dicitur”, gdzie rz. [→ Czartoria] płynąca z → Czartorii [wąwozu] wpływa do ww. jeziora. Wszystko, co jest na prawo, k. jeziora, mianowicie las z łąkami aż do Czartorii i od Czartorii w górę, aż do granic Tłuczani, ma wieczyście należeć do kl. mog. (Mog. 159); 1518 → Kosowa p. 2; 1582 kąt (angulum) zw. Żar w Półwsiu „incipiendo a lacu sive od jezyora, quod est monasterii Tyneciensis laczanskie dictum” (Mog.).

3. Własn. kl. Bened. w Tyńcu, najpewniej z nadania książęcego. 1229 pap. Grzegorz IX potwierdza klasztorowi w Tyńcu posiadanie m.in. L. (Tyn. 11a – interpolowany w XV w.); 1250 [1283-6] → p. 2; 1286 ks. Leszek Cz. potwierdza klasztorowi tyn. przywileje swych poprzedników, nadaje wymienionym z nazwy wsiom klaszt, m.in. wsi L., imm. ekon. oraz udziela zezwolenia na przeniesienie wsi klaszt. na pr. niem. (Tyn. 32 – fals. z XV w.; Z. Mazur, Studia nad kancelarią księcia Leszka Czarnego, Wr. 1975, s. 79-81, 124-7); 1329, 1356, 1370 → p. 2; 1364 → Łopuszna; 1387 Paweł kmieć z L. → Jurczyce p. 3; 1423 Krystyn i Goryl kmiecie z L. (OK 4 sk. 302); 1440 Wacław ks. ośw. potwierdza klasztorowi tyn. wszystkie przyw., a zwłaszcza nadane przez ks. Leszka Cz., a sam też uwalnia kmieci i innych mieszkańców wsi kl. tyn.: L., Pozowice, Zorzów [dziś Rzozów], Radziszów, Wola [Radziszowska], leżących w księstwie ośw. między Skawiną a Zatorem, od sądownictwa księcia, a także od ciężarów [pr. pol.], jak: stacja, pomocne, wojenne, z wyłączeniem poradlnego i krownego. Zezwala też obecnemu opatowi i jego następcom polować w lasach książęcych na dziką zwierzynę małą i dużą, z psami i sidłami, oraz na ptaki (Tyn. 186); 1442-4 Mik. Krop [z Rajska] pozywa opata tyn. i kmiecia z L. (ZZ 13 s. 10; SKO 16, 23, 34-7); 1449 ww. ks. Wacław sprzedaje klasztorowi tyn. za 130 grz. uwolnienie kmieci wsi klaszt. w obrębie pow. zator., m.in. w L., od płacenia krownego i poradlnego oraz potwierdza uwolnienie tych wsi od sądownictwa książęcego i od ciężarów pr. pol., jak stacja, pomocne i wojenne (Tyn. 197; MS 4, 12166 i Supl. 838); 1456 Kazimierz Jag. potwierdza kl. tyn. przywileje poprzedników i posiadanie dóbr, m.in. L. w ziemi ośw. czyli zator. Dobra te przenosi z pr. pol. na magd. (Tyn. 219); 1470 br. Kazimierz, Wacław, Janusz i Władysław książęta zator. potwierdzają przyw. z r. 1449, m.in. dla L. (Tyn. 253; MS 12166 i Supl. 1021).

1470-80 6 siedlisk kmiec. z rolami, każde płaci 44 gr czynszu, daje 30 jaj, 2 koguty, 1 ser. Kmiecie nie są obow. do robocizny, z wyjątkiem posług pieszych do Tyńca. Jako poradlne płacą 1/2 grz., nie dają ospu. Nie ma karczmy, kmieć szynkujący piwo płaci klasztorowi 1/2 grz., zagroda z rolami płaci 8 gr czynszu, dzierżawca folwarku płaci klasztorowi 4 1/2 grz. Jest w L. jezioro zw. Wielkie, wydzierżawione przez kl. za 12 grz. Kl. ma brzeg Wisły, łowiący tu rybak płaci 3 1/2 grz. (DLb. 3 s. 193-4); 1490 Janusz ks. ośw. i zator, potwierdza przyw. swego ojca Wacława z r. 1449 i br. Kazimierza, Wacława i Władysława z r. 1470 dla wsi kl. tyn., m.in. dla L. (Tyn. 283; MS 4, 12166 i Supl. 1142); 1494 jezioro przynależne do L. i role Kąt przy nim → Chrząstowice p. 2; 1503 → p. 2; 1518 → Kosowa p. 2; Jan Jakubkowic kmieć opata tyn. w L. pozywa szl. Jana Porębskiego o rozoranie jego własnego gruntu (aratrii proprii – ZK 158 s. 182, 212); 1519 na prośbę opata tyn. Zygmunt I potwierdza dok. ks. ośw. Władysława z r. → 1250 [1283-6] oraz dokumenty książąt zator.: Kazimierza, Wacława, Janusza i Władysława z r. → 1470 i 1490 z nadaniami m.in. dla L. (MS 4, 12157, 12166); 1524 Zygmunt I poleca staroście zator., by przestrzegał zagwarantowanego przez książąt zator, i przez siebie zwolnienia od płacenia rogowego [czyli krownego] i innych płatności we wsiach kl. tyn., m.in. w L. (MS 4, 13805; BJ rps 6222/III k. 17-8r); 1529 L. płacą klasztorowi 9 grz. 1 gr 1 ter. czynszu (LR s. 247); 1581 pobór z 7 ł. kmiec., od 2 zagr. z rolą, 1 zagr. bez roli, 3 komor. z bydłem i 1 komor. bez bydła (ŹD s. 104)

4. 1286 → p. 3; 1456 pr. magd. m.in. dla L. → p.3.

5. 1529 L. wraz Półwsiem płacą mensalia wart. 1 grz. pleb. w Spytkowicach (LR s. 93)³DLb. i LR nie notują dzies. z L.