(1350 de Macoviszcz – MV 2 s. 336; 1366 Macowiszcza – AGZ 3, 16; 1377 Macoviscza – AGZ 3, 24; 1399 Makoviska – SP 8, uw. 277/107; 1467 Makowycza – ZCz. 4 s. 346) 5 km na E od Żmigrodu.

1. 1470-80 ziemia biec. (DLb. 1 s. 484); 1487, 1508, 1530, 1581 pow. biec. (ZK 372 s. 537-8; RB k. 433; RP k. 50; ŹD s. 125); 1350 n., 1470-80, 1529, 1596 par. własna (MV 2 s. 336; DLb. 1 s. 484; LR s. 217; WR k. 112v); 1350-1 dek. Zręczyce; 1355 dek. Klęcie [pow. pilzn.] (MV 2 s. 336, 436); 1529 dek. Jasło (LR s. 217); 1596 dek. Żmigród (WR k. 112v); 1470-80 archidiakonat sądec. (DLb. 2 s. 278).

2. 1467 Mikołaj i Katarzyna [Stadniccy] oraz Jan i Krzesław [Wojszykowie] rodzeństwo [przyrodnie], dz. Żmigrodu, pozywają Jana Kobyleńskiego o to, że nie chce usypać kopców granicznych między ich dobrami Siedliska [dziś Siedliska Żmigrodzkie] i → Łysa Góra a jego dobrami M., → Leszczyny [p. 2], → Draganowa [p. 2] i → Głojsce [p. 2] (ZCz. 4 s. 346)¹M. graniczyły zatem z Siedliskami, Łysa Górą, Draganową i Leszczynami. Ta ostatnia wieś zanikła w drugiej połowie XV w. i prawdopodobnie została podzielona między → Łysą Górę, gdzie w 1481 r. znajdowały się pola Leszczyny, a M., gdzie dziś las zw. Leszczyny (UN 58 s. 142), → Leszczyny.

3. Własn. szlach. Grzymalitów Kobyleńskich, od 1408 Janinów z Gabania, od drugiej połowy XV w. ponownie w rękach Kobyleńskich w kluczu Kobylany. -a. Sprawy własnościowe. 1366 Kazimierz W. potwierdza, że Janusz Suchywilk dr dekretów i kanclerz krak. darował bratankom Wilczkowi, Piotrowi, Mikołajowi, Mroczkowi i Janowi szereg wsi, m.in. M. Dobra te mogą być dziedziczone wyłącznie w linii męskiej → Kobylany [par. własna]; 1377 sąd ziemski sand. poświadcza, że w wyniku podziału dóbr między Jakusza, Mikołaja i Piotra, ss. [Jakusza] Cztana [Suchegowilka, zm. po 1368] ze Strzelec [ziemia sand.], Jakuszowi przypadły → Kobylany z przynależnymi do tej dziedziny wsiami, m.in. M. (AGZ 3, 24); 1385 królowa Jadwiga na prośby Janusza, Przecława, Jakusza i Domarada ss. zm. rycerza Jakusza Cztana ze Strzelec potwierdza dok. z → 1377 r. (AGZ 3, 37; Pohorecki 46).

1408 Domarat z Kobylan sprzedaje za 300 grz. Wiernkowi z Gabania wsie M. i Draganowa → Kobylany p. 3; 1412 → Draganowa p. 3; 1414 → Draganowa p. 3; Wiernek s. Wiernka z Gabania sprzedaje za 700 grz. gr pras. trzecią cz. M. i Draganowej [nie podano komu]²Wiernek zapewne odsprzedał swoje cz. M. i Draganowej Kobyleńskim, ponieważ dobra te stanowiły w XV w. trwałą cz. klucza kobylańskiego → Kobylany p. 3 → Draganowa p. 3; 1418 Andrzej kmieć z Trzcienicy pozywa Wiernka z M. o 3 rany sine, 1 krwawą „et policzek”. Jan Gamrat staje o swoją karę (ZB 1a s. 155); 1419 → Gabań p. 3; Rafał z Rożnowa pozywa Wiernka i Stan. Laszka z M. o to, że uprowadzili jego sługi i przybywszy do Pierszyc zagarnęli woły, sieci i inne sprzęty wartości 200 grz., o którą to sumę Rafał był przez nich pozywany, a także o 2 grz. tytułem poręki Wigandowi notariuszowi król. (ZB 1a s. 190 zp.); → p. 3b; 1420 Zygmunt z Bobowej płaci 10 grz. poręki za Imrama z Czulic Annie ż. Wiernka z M. (ZB 1as. 208); Wiernek z M. i jego br. Bernard i Piotr dzielą dobra w ten sposób, że bratu Stan. Łaszkowi ustępują Stronie, które należą mu się tytułem macierzyzny i ojcowizny (ZB 1a, s. 214 zp.); Zbychna wd. po Wiernku z Zabełcza [i Gabania] pozywa [pasierbów] Wiernka i Stanisława [Laszka] o to, że Laszek wyjechał z domu brata i najechał na dom Zbychny w Pierszycach, wyłamał dwoje drzwi k. dworu, rozbił skrzynię i zabrał 5 grz., a włodarzowi Mikoszowi zabrał płaszcz z kapturem i sandały (GK 1 s. 331); 1420 Wiernek z M. przez przysięgę świadków oddala oskarżenia macochy Zbychny o to, że jego ww. br. Laszek wyjechał z jego dworu w M. i zajął dwór Zbychny w Pierszycach, skąd zabrał 6 grz. i 8 sk., i o tyle szkody. Wyznaczono termin sprawy przeciwko Stanisławowi; 6 świadków Zbychny przysięga, że Laszek najechał dwór w Pierszycach, gdy jeszcze nie odbyła się rozprawa (ZB 1a s. 223-4 zp., 226-7, 231-2, 235; SP 2, 1730); 1421 taż Zbychna przez przysięgę świadków pozyskuje na Łaszku 6 grz. i 8 sk. oraz tyleż szkody (ZB 1a s. 238); Wiernek z M., chcąc uwolnić poręczycieli ww. Zbychny Zygmunta z Bobowej i Spytka z Jeżowa, dowodzi, że był chory i nie mógł stawić się w sądzie na poprzednim terminie. Teraz jednak staje i przenosi oprawę posagu i wiana Zbychny z Pierszyc na Zabełcze (ZCz. 2 s. 362, 365); Zbychna ż. Stanisława z Czu[szowa?] ze Spytkiem z Jeżowa [par. Wilczyska] o 200 grz. należności tytułem poręki za Wiernka z M., który miał dokonać zapisu tej sumy na Zabełczu i dać Zbychnie wwiązanie w Pierszycach, czego nie uczynił, przez co suma poręki wzrośnie do 300 grz. (ZCz. 2 s. 371 zap. uszkodzona).

1467 – zm. 1471 Jan Kobyleński z → Kobylan dz. M. (DLb. 1 s. 484); 1467→ p. 2; 1482 Agnieszka z Bnina [wd. po zm. 1471 Janie Kobyleńskim] ż. Jakuba z Dębna kaszt. krak. uzyskuje od s. Hier. Kobylańskiego zapewnienie, że on i jego nieletni br. Jan i Jakub nie wykupią jej do jej śmierci z dóbr król. i dóbr oprawnych, m.in. Kobylan i M.; 1487 w wyniku podziału przez br. niepodzielonych Hieronima, Jana i Jakuba z Kobylan dóbr rodowych i odziedziczonych tenut Hieronimowi przypadają m.in. Kobylany i M. w pow. biec. → Kobylany p. 3; 1493-4 Stan. Gamrat z Sowoklęsk przeciw Hier. Kobyleńskiemu z Kobylan i M. (ZB 3 s. 106, 110); 1494 Hier. Kobyleński zobowiązuje się, że zapłaci 200 fl. węg. Stanisławowi i Zofii rodzeństwu niepodzielonemu, dzieciom zm. wwdy bełskiego Stan. Wątróbki ze Strzelc, po śmierci jego ż. Katarzyny, matki ww. rodzeństwa, w przeciwnym razie Kobyleński da im wwiązanie do M. (GK 24 s. 821-2); 1496 Hier. Kobyleński z Kobylan wpisuje do ksiąg czchow. akt ordynacji z → 1366 dotyczący klucza kobylańskiego, w skład którego wchodzi m.in. M., i potwierdza, że dobra te mogą być dziedziczone wyłącznie w linii męskiej wywodzącej się z rodu Janusza [Suchegowilka]. Z tego powodu Hieronim, nie posiadający potomstwa męskiego, pomimo wcześniejszego podziału [→ 1487] przyznaje br. Jakubowi i Janowi oraz ich męskiemu potomstwu pr. bliższości do ww. dóbr przed swym potomstwem żeńskim, ceduje im te dobra i zastrzega sobie ich dożywotnie posiadanie; 1499, 1502-4 → Kobylany p. 3; 1521 wójt [sąd.] w M. odmawia ż. Kaspra Bera [mieszczanina krak.] wwiązania m.in. do połowy M. zm. Hier. Kobyleńskiego (GB 6 s. 172-3; → Kobylany p. 3); 1522 panna Dorota c. Jana z Tarnowa kaszt. biec. za radą ojca zapisuje stryjowi Stanisławowi z Tarnowa i Rzemienia dobra dziedz., m.in. Kobylany i M. w pow. biec, które po śmierci jej dziada Hier. Kobyleńskiego przypadły jej babce [Kat. Krejdlarównie, ż. zmarłego]. Jan z Tarnowa kaszt. biec. i star. pilzn. daje ww. Stanisławowi i jego ż. Katarzynie z Dąbrowicy [woj. lub.] szereg wsi w ziemi sand. w zamian za Kobylany i m.in. M. → Kobylany p. 3; → Łęki p. 3a; 1523 Jan kaszt. roz. i Jakub Kobyleńscy pozywają Jana z Tarnowa o bezprawne trzymanie ww. dóbr, na których ma zapisane jakieś sumy → Kobylany p. 3; → Łęki p. 3a; 1527, 1528, 1529, 1530, 1531 panna Dorota c. zm. Jana z Tarnowa [od 1528] ż. Jana Tarły ze Szczekarzowic [pow. rad.] procesuje się z Janem i Jakubem Kobyleńskimi o dobra kobylańskie, m.in. M., przypadłe jej po zm. babce. Ostatecznie dobra te przypadają Kobyleńskim → Kobylany p. 3; 1532 → Kobylany p. 3.

-b. Kmiecie. 1419-20 Przecław [Kobyleński z Kobylan i] z Łęk pozywa Wiernka z M. o 16 grz. poręki za kmiecia Strugałę. Wiernek zobowiązuje się zapłacić 14 grz. (!) tej poręki Przecławowi (ZB 1a s. 192, 194, 209, 213, 216).

-c. Areał, folwark, pobór. 1470-80 folwark, ł. kmiece, zagrody i karczma (DLb. 1 s. 484); 1496, 1508-10 pobór z 4 ł. (RB k. 1; RB k. 433, 471); 1530 pobór z 4 ł. (RP k. 50); 1536 4 ł. i karczma w M. (RP); 1581 6 ł. kmiec., zagrodnik, 2 komorników z rolą (ŹD s. 125).

4. 1358 Kazimierz W. nadaje pr. niem. Kobylanom z przyległymi wsiami³Żadna z tych wsi nie została wymieniona, ale niewątpliwie były wśród, nich M → Kobylany, p. 4; 1389 Hanka wd. po Macieju [sołtysie] z M. powierza Janowi z M. sprawę przeciw Klemensowi z Kwiliny (SP 8 uw. 158/8); 1399 Dobek [sołtys] z M. pozywa Wawrzyńca z Wróblowic na wiec o Wróblowice i Grzybną [par. Opatkowice] (SP 8 uw. 277/107, 289/53; 1400 br. Dobek i Jawrok z M. → Bieńkowice, par. Opatkowice, p. 3⁴Stosunki własnościowe w M., a mianowicie dziedziczenie tej wsi przez Kobyleńskich, pozwalają przypuszczać, że zarówno Maciej, jak i Jan oraz Dobek i Jawrok byli sołtysami. Można zidentyfikować jedynie dwu ostatnich. W r. 1388 żona niejakiego Stanisława zw. Jawrok z Wróblowic procesowała się o 10 sztuk bydła ze Strzemieniem Andrzejem z Kijan (SP 8, 4623). Tego roku Jawrok, zapewne tożsamy ze Stan. Jawrokiem z Wróblowic, i jego siostra Jachna z Zagórzyc sprzedali cz. w Zagórzycach Florianowi z Pielgrzymowic (SP 8 uw. 142/2). W 1398 r. w tej wsi odnotowano „rubeta Dobkowske et Jawrochowske” (SP 8, 6591). Obaj należeli może do rodu Strzemieniów, dziedziczącego we Wróblowicach; 1434 szl. [Wojc.] Duszka zapewne sołtys z M., przedtem sołtys w Hankówce 1425-6 i dz. cz. sołectwa tamże → Hankówka p. 4⁵Wojc. Duszka z pewnością był reprezentantem Strzemieniów. W r. 1522 wśród patronów prepozytury Ś. Jakuba na Kazimierzu pod Krakowem, rodowej fundacji Strzemieniów, występuje Marcin Duszka z Janowic [par. Opatkowice], zaś w 1561 r. w tej samej roli wystąpił Stan. Duszka z Janowic (Materiały M. Wolskiego do monografii rodu Strzemieniów). Na tej podstawie można przyjąć, że sołectwo w M. od końca XIV w. i w pierwszej połowie XV w. pozostawało w rękach Strzemieniów; 1521 → p. 3a.

5. 1350-1, 1355 pleb. płaci dzies. pap. od 1 grz. (MV 2 s. 336, 436); 1470-80 kośc. par.; dzies. z łanów kmiec. wart. 7 grz. dla kantorii [w kol.] Ś. Floriana kmiecie mają zwozić własnymi wozami do stodoły wskazanej przez kantora (DLb. 1 s. 484); 1491 Mikołaj pleb. w M. (OK 11 k. 393r); 1515-6 dzies. z M. należy do kol. Ś. Floriana z uposażenia kancelarii bieckiej (BJrps 6035/III k. 33, 73); 1529 pleb. Stanisław z Wiślicy; do par. należy wieś M.; uposażenie pleb.: dzies. snop. z łanów folw. w M. wart. 2 1/2 grz., meszne 10 1/2 korca żyta i tyleż owsa miary krośnieńskiej wart. 2 grz. 40 1/2 gr, klerykatura 16 gr, kolędne 4 gr od komorników. Razem dochód 5 1/2 grz. i 12 1/2 gr; dzies. snop. dla kol. Ś. Floriana wart. 7 grz. (LR s. 217, 299); 1544 po zm. Stanisławie na pleb. w M. wyznaczony Feliks de Cozirzynek [z Kozirynku, dziś Radzyń Podlaski, pow. łukowski] z prezentacji Anny Kobyleńskiej z Pilicy, wd. po zm. Mik. Kobyleńskim z Kobylan kaszt. roz., jako matki i opiekunki swych dzieci zm. Krzysztofa i Jana z Kobylan i M. (OK 78 s. 45-6); 1596 kościół pod wezw. Ś. Mateusza zbezczeszczony przez kaszt. chełmskiego [kalwina] Andrzeja Bzickiego [1555 – zm. 1567] zawalił się zupełnie (WR k. 112v).