STĘSZEW – dobra

1. [Właściwy klucz dóbr S. tworzyły od końca XV w. wsie Witowle, Witowle Małe, →Krąpiewo, Trzcielin Mały i →Dębno. Wcześniej w rękach dziedziców S. poświadczone są też sąsiednie wsie: →Mirosławki (sprzedane 1435), →Chroślino (nabyte po 1386, sprzedane 1435), →Sapowice (utracone najpóźniej 1435) oraz cz. →Góry (sprzedana 1462), a jako własn. Mościca z S. wspomn. są też przelotnie Trzebaw oraz części →Rosnowa i →Sadowia.]

2. Zamek1KZSz. V z. 20, s. 45, budowę zamku datuje na II połowę XV w. i wiąże z osobą Mik. Stęszewskiego. Zestawione przez nas przekazy o urzędnikach zamkowych (starszy, burgrabia), wskazują jednak, że zamek w S. istniał już najpóźniej w pocz. XV w., w czasach kaszt. pozn. Mościca: 1463 nowa izba we dworze w S. (AE II 83); 1473 drewniana izdebka w środku dworu w S. (AE II 375v); 1475 zamek (fortalicium sive castrum), 1480, 1542 zamek, 1546 dworek pod zamkiem →p. 3; [o pozostałościach zamku →Stęszew, p. 8].

1408 starszy [zamku] →Stęszew, p. 5A; 1422 starszy Mościca [z S.] (KoścZ 7, 7); 1428 Jan Mleczko [ze Zborowa] burgr. w S.2Mleczko zastępował też Przedpełka z S. w sądzie w l. 1429-32 (KoścZ 9 k. 178, 222, 244; PZ 11 k. 57, 149v; PZ 12 k. 21, 22v, 145v). W 1430 pozwał Piotra Słapa [z Dąbrowy i Skórzewa] o wtargnięcie w powierzone mu dobra (tak chyba należy rozumieć osobliwy zwrot: convencio ipsius) w S. (KoścZ 9, 246). Z Przedpełkiem pozostał związany także po jego przenosinach do Koźmina (1444: PZ 15, 16) (PZ 10, 128v); 1462 krawiec zamkowy →Stęszew, p. 3A; 1547 Andrzej Dąbrowski rządca →p. 3.

3. Własn. szlach. 1373-97 Przedpełk z S.3O. Halecki, Mościc ze Stęszewa, kasztelan poznański i jego ród, MH 4, 1911, s. 15-21, oraz tenże, Ród Łodziów w wiekach średnich, tamże, s. 186-187, udowodnił przynależność Przedpełka i jego potomstwa do rodu Łodziów. Starał się do tego wykazać, że Przedpełk był bratem Mikołaja z Bytynia, a wnukiem (po nieznanym z imienia synu) Sędziwoja z →Łodzi (występującego w 1271). Konstrukcja ta oparta jest na bardzo niepewnych przesłankach (bliskie sąsiedztwo S. i Łodzi, podobna orientacja Przedpełka i Mikołaja w wojnie domowej 1383-84, proces synów Przedpełka z synami Mik. Bytyńskiego o S. w 1408, →niżej). Wskazać za to można, że Jabłonowo, wymienione wśród dóbr, o jakie procesowali się w 1408 ss. Przedpełka z Bytyńskimi, to albo wieś k. Ujścia, albo zaginiona wieś pod Bninem, która w 1294 była posiadłością Mirosława Przedpełkowica brata wdy kal. Mikołaja z Gostynia (Wp. 2 nr 718). W 1315 pleb. w S. świadczył w dok. synów wdy (→Stęszew, p. 5A). Wskazać tu jeszcze można, że syn Przedpełka, Mościc, uzyskał od króla dobra →Mosina, niegdyś należące do wdy Mikołaja, a syn Mościca odstąpił z kolei S. Mik. Bnińskiemu, również potomkowi jednego z braci Mikołaja z Gostynia. Być może więc Stęszewscy należeli do linii wywodzącej się od wdy Mikołaja lub któregoś z jego braci, kaszt. międz.4Żoną Przedpełka była Zofia (→niżej, pod 1400), c. Mościca ze Ściborza [na Kujawach] wdy gniewkowskiego, a siostra Ścibora, wybitnego współpracownika króla węg. Zygmunta Luksemburskiego (PSB 22, 137) (PSB 28, 704-705; UDR 1/1, 135; Wp. 3 nr 1808; Wp. 6 nr 275; Lek. 1 nr 331, 951, 1089, 1125, 1291, 1321): 1373, 1383 tenże →p. 6; 1390-93 tenże toczy proces z Domaratem [z Iwna i Pierzchna] kaszt. pozn. o 150 grz., które zapłacił jako poręczyciel jego długów (Lek. 1 nr 744, 773, 1358); 1390 tenże zapisuje wikariuszom kat. pozn. na mieście S. 2 grz. czynszu od sumy 20 grz.; ręczy za niego Wojciech z Górki (Wp. 6 nr 321, reg.; CP 10, 46-47); 1391 Józef syn Wydzierza z Dębna toczy proces o 1/2 Dębna, którą kupił od tegoż Przedpełka (Lek. 1 nr 926); 1392 tenże przegrywa proces z panią Dorotą o Baranowo (Lek. 1 nr 1249); 1393 tenże toczy proces z Andrzejem z Gryżyny o 424 grz. (Lek. 1 nr 1588); 1393 tenże pozwany przez Kusza z Gołańczy, któremu nie dał dok. w sprawie 101 grz. długu (Lek. 1 nr 1669); 1394 tenże →Stęszew, p. 3A; 1397 tenże jednym z arbitrów w sporze Wawrzyńca z Będlewa i Janka z Łodzi (Lek. 1 nr 2292); 1398 tenże wspomn. jako zm. poręczyciel długów Wawrz. Będlewskiego u Żyda pozn. Daniela (Lek. 1 nr 2653).

1394-1425 Mościc z S.5D. Dvořáková, Polacy na dworze węgierskim za panowania Zygmunta Luksemburskiego, w: Genealogia – rola związków rodzinnych i rodowych w życiu publicznym w Polsce średniowiecznej na tle porównawczym, Toruń 1996, s. 178, taż, Poliacy na dvore Žigmunda Lucemburského, „Historické štúdie” 40, 1999, s. 15-19, oraz S. A. Sroka, Polacy na Węgrzech za panowania Zygmunta Luksemburskiego 1387-1437, Kraków 2001, s. 69-71, 128-129, przyjmowali, że współcześnie żyło dwóch Mościców z S., najpewniej braci rodz. W pewnym dok. węg. z 1408 jako bracia Hugona wymienieni są bowiem „obydwaj Mościce”, niekiedy zaś na Węgrzech nazywano kasztelana pozn. Mościcem Starszym (Maior). Hipoteza o dwóch braciach-imiennikach nie wydaje się słuszna. W sprawach o Kiebłowo (1405) i o S. (1408), kiedy powinni stanąć wszyscy krewni, występowali jeden tylko Mościc i Hugo. Na gruncie istnienia wśród ss. Przedpełka tylko jednego Mościca stanął zatem S. Szybkowski, Ostojowie (Mościce) ze Ściborza i inni Polacy na Węgrzech w późnym średniowieczu, „Klio” 3, 2003, s. 182-186. Uznał on jednego ze wspomn. „obydwóch Mościców” za syna Hugona (w odpowiednim dok. mowa jest jednak: „magnificum Jugam de Racha ac nobilem dominam consortem..., Johannem filium et utrumque Mostichum fratres eiusdem”). Szybkowski wskazał jednak również, że współcześnie żyli też dwaj inni Mościce, bratankowie Ścibora ze Ściborza, a więc bracia cioteczni Hugona. Najpewniej więc „obydwaj Mościce” z rozważanego dok. to kaszt. pozn. (brat rodz. Hugona) oraz jeden z owych braci ciotecznych Hugona. Także przydomek „Maior” odnosi się najpewniej do starszeństwa wobec braci ciotecznych, także z →Opalenicy, h. Łodzia, syn Przedpełka, brat Hugona (PSB 22, 135-137; WSB 497-498; Wp. 5 nr 342, 370, 392, 393; Wp. 6 nr 386, 387; Wp. 7 nr 432, 435, 551, 570, 572, 573, 575, 576, 585, 586, 656; Wp. 8 nr 802, 848, 960, 1006; Wp. 11 nr 1849, 1899; Pol. 2 nr 365, 562; Kodeks dyplomatyczny Małopolski, t. 4, Kraków 1905, nr 1117, 1118, 1209, 1222; ZDM nr 1661, 1735, 1791, 1818, 1909, 1916, 1927, 1932, 2561; Wierzbowski 22; KP nr 345, 382, 888, 895, 1048, 1132, 1146, 1470, 1829, 1864, 2457, 2525 i wg indeksu s.v. Poznań, castellani; ZSW nr 1133; WR 1 nr 972, 1027; MHP s. 287, 326; KoścZ 4 k. 15v, 80v, 186, 257v; KoścZ 6, 139; KoścZ 7, 4; PZ 3 k. 42v, 76, 132; PZ 5, 51; PZ 6, 8v; PZ 7 k. 53, 87; PyZ 3, 149; PyZ 5, 136; BR 628 nr 78)6Zestawiamy także znane nam dokumenty król., w których świadczył Mościc; I. Sułkowska-Kurasiowa, Doradcy Władysława Jagiełły, w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, t. 3, Warszawa 1982, s. 215, podaje, że Mościc świadczył w 36 dokumentach króla, 1400-25 kaszt. pozn. (UDR 1/1, 141), jego kariera dyplomatyczna7Mościc w l. 1403-16 sporo czasu spędził na Węgrzech na dworze tamtejszego króla Zygmunta Luksemburskiego, gdzie jego karierze patronował wuj Ścibor ze Ściborza. Mościc został w 1409 żupanem komitatu liptowskiego i gubernatorem zamku Ružomberok na Spiszu. Od króla Zygmunta dostał w 1406 zamek Torna w komitacie Torna, w 1410 wraz z bratem Hugonem zamek i m. Semte (dziś Šintava na Słowacji) w zamian za pożyczone królowi 2000 kóp gr, a w 1413 dobra Súr w komitacie pożońskim za pożyczkę 2300 fl. Jeszcze w 1421 Mościc zabiegał o potwierdzenie dokumentów nadań króla Zygmunta, a 1423 był kaszt. zamku Újvár w komitacie liptowskim (S. A. Sroka, Polacy na Węgrzech, op. cit., s. 126-128; Dokumenty polskie z archiwów dawnego Królestwa Węgier, t. 1, Kraków 1988, nr 48; D. Dvořáková, Poliaci, op. cit., s. 16-17; taż, Rytier a jeho král’. Stibor zo Stiboríc a Žigmund Luxemburský, Budmerice 2003; S. Szybkowski, Ostojowie, op. cit., s. 185) →p. 6:

1394 temuż podskarbi król. wypłaca 4, 5 i 4 grz. (Rachunki dworu króla Władysława Jagiełły i królowej Jadwigi z lat 1388 do 1420, Kraków 1896, s. 185, 205, 209); 1397 temuż Mościcowi królowa Jadwiga w uznaniu zasług dodaje 60 grz. do sum zapisanych mu przez króla Władysława na m. →Mosina (Wp. 3 nr 1980); 1398 Dobka ż. Andrzeja z Nowej Wsi [k. Poznania, dziś Nowa Wieś Górna] pozywa Janusza z Jarogniewic, który ręczył za tegoż Mościca w sprawie 57 grz. jej posagu8Mościc nazwany jest tu „głównym poręczycielem”, a więc też tylko ręczył za wypłacenie posagu Dobce i nie trzeba w związku z tym upatrywać w nim jej bliskiego krewnego; Janusz oświadcza, że Mościc obecnie przebywa poza Królestwem Pol., sąd więc daje Januszowi 18 tygodni na uzyskanie od niego tej sumy, a jeśli tego nie dokona, będzie musiał sam zapłacić (Lek. 1 nr 2687, 2733); 1398 tenże toczy proces z ż. Adama Kowalskiego o Robakowo; sąd odkłada sprawę do czasu aż Mościc przybędzie z królem albo w ogóle przyjedzie do Wlkp. (Lek. 1 nr 2617); 1399 tenże toczy proces z Mik. Żydowskim o Trzebaw (Lek. 1 nr 2974); 1399 tegoż ma Mik. Spławski pozwać [jako poręczyciela] o dług u Żyda pozn. Abrahama (Lek. 1 nr 3002); 1400 tenże nieobecny w kraju (KP nr 71); 1400 tegoż pozywa Wierusz [z Wieruszowa w ziemi wieluńskiej] o 90 grz. tytułem poręki; Mościc ma przypozwać dzieci zm. pana Domarata [a więc chyba chodzi o porękę Mościca za Domarata] (KP nr 368); 1400 tenże przejmuje sprawę swej matki Zofii z S., pozwanej przez mieszcz. pozn. Jana Fafkę o 1 kopę gr długu (KP nr 414); 1402 tenże toczy proces z Jakubem z Bytynia; Jakub ma bowiem Nojewo w zastawie od Mroczka [z Nojewa] za 130 grz., ale Mroczek winien jest Mościcowi większą sumę (KP nr 1100); 1403 tenże pozwany przez Pietrasza Korzboka [z Zawad] o Trzebaw; sąd przyznaje te dobra Pietraszowi (KP nr 1124, 1400); 1403 tenże toczy proces z Dobiesławem z Trzcielina o sołectwo w Trzcielinie warte 30 grz. (KP nr 1488, 1489, 1599); 1403 tenże ma zapłacić Niczkowi Litwinowi mieszcz. pozn. 3 grz., a Wojtkowi mieszcz. pozn. 5 1/2 grz. (KP nr 1512, 1639, 1657, 1659); 1403 tenże nabywa od Tycza Bara Opalenicę (Cieplucha 265); 1404 tenże toczy proces z Borkiem [z Grodziska]; sąd przyznaje Borkowi →Opalenicę z wsiami, a Mościcowi wsie Michorzewo Mokre, Kuślin i Sielinko (ZSW nr 795); 1404 tenże przegrywa proces ze Świemą Rusockim [z Rososzycy w pow. kal.] o 151 1/2 fl. oraz 350 nowych fl. poręki za Ścibora [ze Ściborza na Kujawach] (KP nr 1804, 1814); 1405 tenże toczy proces z [Tyczem] Barem z Babimostu o 600 grz. (KP nr 2322, 2388); 1405 w procesie o →Kiebłowo uczestniczą Ścibor ze Ściborza, tenże Mościc, jego brat Jugo i ich siostra Eufemia ż. Wincentego z Obrzycka9Obecność brata, siostry oraz wuja Ścibora wskazuje, że Mościc dziedziczył pr. do Kiebłowa po rodzinie matki (KP nr 2326); 1405 tenże dowodzi, że ze zm. wdą pozn. [Sędziwojem z Szamotuł] zawarł ugodę w sprawie posagu jego córki [ż. Mościca; →Szamotuły – dobra, przyp. 47] (KP nr 2358); 1405-06 tenże toczy procesy o granice →Opalenicy z Wojnowicami oraz [swej] →Niwki z Rogalinem (KP nr 2427, 2490, 2551, 2563, 2576); 1406 tenże pozwany o napaść na dobra Pawła Wyskoty w Kórniku (KP nr 2663-2664, 2668); 1406 tenże pozwany przez Kiełcza z Paksina o pr. bliższości do Swarzędza i Gruszczyna (KP nr 2685); 1406 na ręce tegoż Mościca ma Piotr z Kobylina wypłacić 30 grz. Małgorzacie za kupione od niej Tulce (ZSW nr 1211); 1406 tenże winien 11 grz. Jakubowi, Hanosowi Hermanowi i Januszowi Szaldorfowi mieszczanom kośc. (KoścZ 3 k. 50, 51v); 1406 tenże brat Hugona →p. 6;

1408 tenże Mościc toczy proces z Elżką c. Rotemberka, która dowodzi, że pieniądze należne [Tyczowi] Barowi [z Opalenicy] nie zostały zapłacone10Już w 1406 sąd utrzymał ważność dok. w sprawie 150 grz., jaki Hanka Rotemberkowa z c. Elżbietą przedstawiły przeciw Mościcowi (KoścZ 3 k. 31v, 39) (WR 3 nr 387); 1408 tenże z bratem Hugonem toczą proces z Mirosławem, Jakubem, Bieniakiem, Bodzętą i Piotrem braćmi [ss. Mikołaja] z Bytynia o S. z folw. i 4 ł. roli, wieś Dębno i jeziora, 1/3 Bzowa [k. Czarnkowa] i 1/3 Jabłonowa [k. Ujścia lub k. Bnina?, →przyp. 3]; wybrani rozjemcy przyznali sporne dobra Mościcowi i Hugonowi (Wp. 7 nr 601); 1408 król poleca zawiesić wszystkie sprawy tegoż i jego brata Jugona (KoścZ 3, 73); 1410 król poleca zawiesić sprawy tegoż o długi u torunian i inne z powodu jego zaangażowania w służbie król. (Wp. 7 nr 658-660); 1410 tenże →p. 6; 1411 tenże nieobecny w Królestwie (PyZ 2, 49); 1411 woźny wwiązuje Wyszotę z Kórnika i Mik. Będlewskiego w dobra tegoż Mościca: Mirosławki, Sapowice, Rudniki, Michorzewo Mokre, Michorzewo Suche, Porażyn i Kuślin, na sumę 800 grz. (KoścZ 3, 176v); 1411 temuż Mikołaj z Będlewa jest winien 50 grz. (Wp. 7 nr 675); 1413 tenże →p. 6; 1413 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu wikariuszowi Tomaszowi Strzępińskiemu 5 1/2 grz. czynszu z Dupiewca dla wikariuszy kat. pozn. za 55 grz.11W 1413 wikariusz kat. Tomasz Strzępiński pozwał Mościca o 55 grz. (PZ 4, 3); wygląda więc na to, że Mościc w tym samym roku wykupił czynsz, ale zwlekał z oddaniem sumy głównej (CP 10, 145-146v; Wp. 7 nr 720); 1413 tenże toczy proces z Dobiesławem Grobskim o 50 grz.; Grobski odpiera roszczenia Mościca (BR 628 nr 56); 1414 [tenże] zapisuje na S. 2 kopy gr czynszu od sumy 25 grz. na rzecz wikariuszy kat. pozn. (Wp. 7 nr 747); 1415 tenże toczy proces o rozgraniczenie swych dóbr Opalenica i Dokowo Mokre z Wojnowicami (KoścZ 4, 119v); 1416 tenże toczy proces o rozgraniczenie Goślinki z Bolechowem opatki z Owieńsk (PZ 4, 140); 1416 tenże ma dać Januszowi Uścięckiemu wwiązanie w sprzedane mu 4 ł. i 1 kwartę roli w Uścięcicach (KoścZ 5, 34v); 1417 tenże toczy proces z Niemierzą Luboskim o Grodzisk z przyległymi wsiami; Mościc oraz Przybysław z Gryżyny zakwestionowali na podstawie pr. bliższości nabycie tych dóbr przez Niemierzę12Niemierza kupił →Grodzisk od poprzednich właścicieli, dzieci Świętosława z Szubina i Wichny (c. Józefa z Grodziska). Przybysław Gryżyński był krewnym ojca Wichny, nie wiemy, jakie pokrewieństwo łączyło z tą rodziną Mościca (KoścZ 4, 277; KoścZ 5, 48); 1417 tenże zapowiada gaje i drogi w swej Dąbrowie [k. Skórzewa] (PZ 5, 20v);

1418 tenże Mościc toczy proces z mieszczanami pozn. i ma wykazać dokumentami, że są oni zobowiązani płacić cło w Poniecu (KoścZ 4, 371v); 1418 tenże toczy proces z Winc. Choryńskim, który dowodzi, że Mościc miał mu dać list na 15 grz. (WR 3 nr 692); 1418 tenże przedstawia dok. nabycia Oporowa, Ruchocic i cz. →Grąbiewa od braci Grąbiewskich; Lisek z Oporowa zgłasza pr. bliższości do tych dóbr (KoścZ 4, 353v-354); 1419 Mik. Będlewski wygrywa proces z Januszem Jurkowskim o wsie Strykowo, Sapowice i Chroślino, zastawione przez tegoż Mościca Januszowi13W 1421 Ota Lampach wójt z Krzywinia i Czewlej Miaskowski mieli przysiąc, że byli przy tym, jak Mościc zastawiał Januszowi Jurkowskiemu wsie Strykowo i Sapowice (WR 3 nr 866) (KoścZ 5, 193); 1419 temuż król w uznaniu zasług zezwala na wykup Nowej Wsi k. Obornik z rąk Mikołaja z Błociszewa (Wp. 8 nr 845); 1419 król poleca wezwać tegoż do przedłożenia dokumentów, jakie ma w sprawie zapisów na Mosinie, i doprowadzić do jej wykupu przez Piotra Korzboka (Wp. 8 nr 847); 1419 tenże z Dupiewa (PZ 5, 135); 1419-20 tenże z Dupiewca (PZ 6 k. 3, 5v-6, 8v; WR 1 nr 1059; KoścZ 6, 8v); 1419-20 tenże toczy proces z Maciejem z Jarocina i zobowiązuje się zapisać swej ż. Małgorzacie, siostrze wspomn. Macieja14Maciej z Jarocina to syn Sędziwoja z Mokronosu h. Bogoria. W 1425 sąd oddalił retrakt Małgorzaty ż. Mościca z Koźmina do dóbr w Kuklinowie, Jankowicach i Zdzisławicach [wszystkie wsie w pow. pyzdr.], kupionych przez dziedziców ze Sławoszewa od Macieja z Jarocina (Wp. 8 nr 998, 1012; WR 2 nr 1004; PyZ 5, 169v). Potwierdza to pokrewieństwo Małgorzaty z Maciejem. O małżeństwie tym: W. Brzeziński, Nieznane bliżej (dotąd) żony Mościca i Przedpełka dziedziców Stęszewa i Koźmina z rodu Łodziów. Uzupełnienie do genealogii, w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, t. 10, Warszawa 2004, s. 132-136, 600 grz. wiana (PyZ 4 k. 130v, 134, 165v, 192, 213v); 1420 tenże pozwany z S., Opalenicy, Sielina, Kuślina, Zimnej Wody, Kramska i Dupiewca przegrywa proces z Sobkiem z Żytowiecka o 200 grz. poręki za Bartosza z Gostynia (KoścZ 6, 4v); 1420 tenże przegrywa proces ze Święchną ż. Bodzęty z Lubicza o 1/4 Niepruszewa i całe Duraczewo; Święchna, która powołuje się na pr. bliższości, ma dać Mościcowi 180 grz., ale Mościc domaga się 200 grz. (PZ 6, 43v); 1420 tenże wygrywa proces z Liskiem z Oporowa o 1/2 Oporowa i 1/2 folw. Kałowo (KoścZ 6, 77v); 1420 tenże w procesie z Liskiem z Oporowa dowodzi, że nie dopisał potajemnie Kałowa do dok., jaki dał mu Lisek (WR 3 nr 814-815); 1420 tenże z →Opalenicy (PZ 6, 9); 1420 tenże sprzedaje Dobrogostowi z Szamotuł 10 grz. czynszu ze wsi Witowle i Krąpiewo na rzecz szpitala Ś. Ducha pod Szamotułami (ACC 5 k. 36v, 40);

1421 tenże Mościc →niżej: Jan; 1421 tenże sprzedaje Piotrowi z Bnina wieś Położejewo za 400 grz. (PyZ 4, 377v); 1421 tenże z Rosnowa, Dębna i Krąpiewa toczy proces z [Wojc.] Żbikiem z Konarzewa o 130 grz. (PZ 7, 7); 1422 tenże toczy proces z Bartoszem Sokołowskim [z Koźmina i Ponieca]; Mościc ma uwolnić Bartosza od zobowiązań wynikających z dok. w sprawie długów u Żyda Daniela, Bartosz zaś ma uwolnić Mościca ze zobowiązań wynikających z dok. starosty, mocą którego Mościc przejął długi Bartosza u Żyda Michała z Rychbachu [na Śląsku, dziś Dzierżoniów], Tomszyka z Guncerzewic [niezident., może na Śląsku] i Marcina Roli wdy inowrocł., zabezpieczone na Koźminie [pow. pyzdr.; chodzi chyba o dok. nabycia Koźmina przez Mościca] (KoścZ 7, 63v); 1422 tenże przedstawia dok. nabycia m. Międzychód z dobrami15W 1423 Jan Goliasz z Międzychodu pozwany został z pieniędzy, jakie winien jest mu Mościc (PZ 7, 88); wynika stąd, że to od niego Mościc nabył Międzychód. W związku z tym stoi też niejasna zapiska z 1422, kiedy to dziedzice Niałka zastrzegli u Mościca swe pierwszeństwo do sumy 130 grz., jaką winien im był Goliasz z Międzychodu (KoścZ 7, 7) (PZ 7, 58); 1423 tenże z S. i Międzychodu (PZ 7, 63v); 1423 tenże z Koźmina [pow. pyzdr.] (PyZ 5, 4v); 1423 król, jakkolwiek zawiesił sprawy przeciwko temuż Mościcowi, poleca sądom w Kaliszu, Gnieźnie i Pyzdrach rozpatrzyć pozwy Mikołaja z Czeszewa kan. gnieźn., Jana z Brzostkowa kantora gnieźn., Olbrachta z Cielczy i Marcina z Dębska, ponieważ Mościc wyrządził im wielkie szkody pieniężne (Wp. 8 nr 965); 1424 tenże toczy proces z kmieciem Mikołajem z Potarzycy, który dowodzi, że miał u Mościca źreb w Skałowie [k. Koźmina, pow. pyzdr.] (WR 4 nr 868); 1424 tenże zapisuje 10 grz. czynszu z Koźmina (Wp. 5 nr 399); 1424 tenże zawiera ugodę z Abrahamem z Kiebłowa w sprawie m. Kiebłowo i wsi Widzim, Byrzyna, Dąbrowa, Wroniawy, Solec i Żodyń; Mościc ma zapłacić [w kolejnych ratach] 950, 450, 20, 450, 20, 710 i 36 grz., a Abraham ma mu powzdać Kiebłowo; Mościc ma oddać Abrahamowi na 2 lata swe części Góry, Sadowia i Dębna [koło S.] (KoścZ 8, 42-43; KoścZ 5, 454); 1424 król zakazuje sądzić sprawy tegoż z Abrahamem z Kiebłowa o m. Kiebłowo (Wp. 8 nr 1008); 1425 król poleca rozsądzić sprawy tegoż z Abrahamem Kiebłowskim, ponieważ Mościc wrócił już z Węgier, gdzie posłał go król16Król listem z 1 V 1425 zawiesił wszystkie procesy przeciwko Mościcowi w związku z jego poselstwem na Węgry (Wp. 8 nr 1028) (Wp. 8 nr 1067); 1425 tenże tenut. w Odolanowie (KalG 17, 137; G.Star. 55); 1426 tenże wspomn. jako zm. →niżej: Przedpełk; 1444 tenże wspomn. jako zm. →niżej: Mikołaj.

1402-08 Hugo (Jugo) z S., brat Mościca, ojciec Jana17Hugo był dworzaninem króla węg. Zygmunta i czynny był prawie wyłącznie na Węgrzech, gdzie ściągnął go wuj Ścibor ze Ściborza. W źródłach węg. Hugo występuje 1399-1417. Za zasługi otrzymał dobra Racsa w komitacie Körös (obecnie w Chorwacji) i stąd znany jest przeważnie jako Jugo z Racsa. Jego żoną była Urszula c. węg. możnowładcy Emeryka Bebeka. Synami Hugona byli Jan Jugo i Mościc; obaj wystąpili (jako dzieci) w dok. z 1406, Mościc zm. wkrótce potem, a Jan odziedziczył po ojcu dobra Racsa, występował do ok. 1450 i zm. bezpotomnie przed 1453 (S. A. Sroka, Polacy na Węgrzech, op. cit., s. 71-73, 129-130; D. Dvořáková, Poliaci, op. cit., s. 17-19): 1402, 1408 tenże →p. 6; 1405, 1408 tenże →wyżej: Mościc; 1421 tenże wspomn. jako zm. →niżej: Jan; 1429 tenże →niżej: Przedpełk.

1419-38 Przedpełk z S., Stęszewski, syn Mościca18Siostrami rodz. Przedpełka (z matki Szamotulskiej) były Barbara za Świętomirem z Sośnicy oraz nieznana z imienia żona Rafała z Gołuchowa. Siostrami przyrodnimi (z matki Małg. Jarockiej) były natomiast Anna za Andrzejem Gryżyńskim oraz Beata za Mikołajem z Niewiarowa. Barbarze (występującej 1447-51) Przedpełk tytułem dóbr po ojcu i matce zapisał 800 grz. na król. Odolanowie (KalZ 17, 150; PG 3 k. 83, 84) i w związku z tym tenuta odolanowska przeszła na jej męża Świętomira z Sośnicy (G.Star. 55). Przedpełk miał zapłacić 800 grz. także (swej siostrzenicy) Barbarze c. Rafała z Gołuchowa (Wp. 9 nr 1374). Annie (występującej 1442-52) mąż Andrzej Gryżyński oprawił w 1445 po 400 grz. posagu i wiana (PG 2, 125). Beata (występująca 1442-51) kwitowała w 1447 Przedpełka z zapłaty 100 grz. posagu (KalG 21, 211), przy czym chodziło zapewne tylko o jedną ratę należności. W źródłach wszystkie wspomn. kobiety bywały niekiedy nazywane siostrami rodz. Przedpełka (np. PyZ 10, 428). Rodzinę Przedpełka dokładnie opisał Brzeziński, zw. też często Przedpełkiem Mościcem lub tylko Mościcem, także z →Opalenicy, potem z Koźmina Wielkiego [pow. pyzdr.]19Przedpełk miał też dobra na Śląsku: w 1440 bp wrocł. Konrad zobowiązał się zapłacić mu 550 grz. w celu uwolnienia (z zastawu?) dóbr bpich w Przychowej (k. Ścinawy; W. Urban, Wykaz regestów dokumentów Archiwum Archidiecezjalnego we Wrocławie, Warszawa 1970, nr 817), h. Łodzia (PSB 22, 136; Wp. 9 nr 1271; WR 3 nr 1460; WR 2 nr 1187; PZ 8 k. 68, 86; PZ 9, 47v; PZ 10, 34; PZ 11, 58a; PZ 12 k. 22v, 94v-95; KoścZ 8, 336v; KoścZ 9 k. 245, 259v, 270; ACC 9, 11v; AG perg. nr 8791), tenut. w Odolanowie 1438-49 (G.Star. 55): 1419 tenże syn Mościca (KoścZ 4, 417v); 1423 tenże toczy proces z Bartoszem Ponieckim, który dowodzi, że z powodu nie wywiązania się przez Przedpełka z poręki stracił 7 koni wartych [w sumie] 200 grz. (WR 3 nr 1007); 1423 tegoż ż. Katarzyna, bratanica (neptis) kan. gnieźn. Mikołaja z Czeszewa20Zawiła zapiska dot. sporu między Mikołajem z Czeszewa a Wojciechem z Krotoszyna, którego ojciec ręczył Mikołajowi za oprawienie Katarzynie 700 grz. na Borzęcicach i Galewie (k. Koźmina). W 1423 Przedpełk toczył proces z Mikołajem z Cielczy, którego ojciec ręczył za Przedpełka wobec Mikołaja z Czeszewa, że zapisze jego bratanicy (filiastra) wiano na Borzęcicach i Galewie (PyZ 5, 73). W 1434 Katarzyna nazwała stryjem rodz. księdza Mikołaja (WR 2 nr 1100); chodzi tu na pewno o Mikołaja z Czeszewa. Żona Przedpełka była więc bratanicą Mikołaja z Czeszewa. Jego bracia to Bieniak i Jan z Jarocina i Czeszewa (sprzedali oni Jarocin Sędziwojowi z Mokronosu, ojcu drugiej żony Mościca ze S.). Ojcem Katarzyny był Bieniak. O małżeństwie tym: W. Brzeziński, Nieznane bliżej (dotąd) żony, op. cit., s. 137-143 (PyZ 4, 362); 1426 temuż Piotr Słap z Dąbrówki rezygnuje swe pr. do Sierosławia (PZ 8, 86v); 1426 tenże toczy proces z Zygmuntem z Margonina o 90 grz. długu ojca, zm. Mościca, z tytułu poręki za Macieja z Jarocina (PZ 8, 108v); 1428 tenże rozjemcą w sporze Mik. Kolnickiego z Mik. Łaskawskim (KoścZ 9, 100v); 1428 tenże →niżej; 1428 Piotr Słap pozwany przez Jana Jarosławskiego, któremu powiedział, że nie jest tak dobry [tzn. dobrze urodzony], jak sam Przedpełk (KoścZ 9, 22); 1428 tenże może zatrzymać 3 konie i wóz, jakie zabrał kmieciowi Piotrowi z Modrza, ponieważ ten rąbał zapowiedziane drzewa (KoścZ 9, 20v); 1428 tenże z →Krąpiewa, Trzcielina i Dębna (PZ 10, 33); 1429 tenże nieobecny w kraju (KoścZ 9, 178); 1429 tenże pozwany z Opalenicy i in. dóbr, jakie ma w pow. kośc. (KoścZ 9, 175v); 1429 tenże w procesie z Mikołajem [Górką] kanclerzem kap. pozn. dowodzi, że Jan Jugo [syn Hugona z S.] nie ma nic w S. ani nie istnieją dokumenty wydzielenia Jugowi połowy S. (WR 1 nr 1341); 1429 dobra król. Mosina z wsiami Krosna, Żabno, Pożegowo i Sowiniec wykupione od tegoż Przedpełka syna Mościca przez Piotra Bnińskiego (Wp. 5 nr 505-506; G.Star. 51); 1429-30 tenże pozywa Piotra Słapa [z Dąbrowy i Palędzia] o to, że nie oddał on listu w sprawie długu 150 grz. z tytułu poręki, które Przedpełk już zapłacił; sąd uznaje ważność dok. (KoścZ 9 k. 222, 232, 244); 1430 tenże ma z Wojciechem i Janem z Dębna dokonać rozgraniczenia S. i Dębna (WR 1 nr 1358); 1430 tenże z →Opalenicy (KoścZ 9 k. 259, 273v); 1430 tenże pragnie wykupić sołectwo w Krąpiewie; wyznaczeni przez sąd żupcy udają się do Krąpiewa i oceniają wartość sołectwa na 60 kóp gr, którą to sumę ma zapłacić za nie Przedpełk (PZ 11, 57); 1432 tenże →p. 6; 1432 tenże z Dębna (PZ 11, 149v); 1432 tenże zawiera ugodę z Piotrem kaszt. gnieźn. i jego bratem Janem z Bnina; na poczet długów (514 grz. u Piotra, 400 grz. u Jana) winien każdemu z nich zrezygnować po 1/2 S. z zastrz. pr. odkupu; Jan ma 1/2 S., którą już posiada, wraz z wsią Witowle odstąpić Piotrowi21O zadłużeniu Przedpełka szerzej Górczak 99-100. Przedpełk nie odzyskał już S. (→niżej), ale nie znamy aktu wieczystej sprzedaży tych dóbr. Wsie pod S. Przedpełk sprzedawał jeszcze w 1435, a potem pisał się już niemal wyłącznie z Koźmina. Jednak i te dobra były mocno zadłużone. Przedpełk korzystał z pieniędzy swej drugiej ż. Małgorzaty (ślub między 1436 a 1441), c. Piotra Lunaka (Kmity) podczaszego sand., wd. po Janie Gołym ze Strzałkowa (pow. kal.), dziedziczki obszernych dóbr Bachórz i Dynów w ziemi sanockiej na Rusi (A. Fastnacht, Słownik historyczno-geograficzny ziemi sanockiej w średniowieczu, t. 1, Brzozów 1991, s. 107-110). W 1441 dała ona mężowi 1200 grz., które zabezpieczył on na Koźminie (AGZ 13 nr 1586), a w 1445 wniosła mu kolejne 1600 grz. w dożywocie (PG 2, 178-179); w 1446 Małgorzata zapisała Przedpełkowi na wypadek swej śmierci 1/2 Bachórza i Dynowa, ale tylko w dożywocie i bez prawa alienacji (AGZ 11 nr 2118). W 1447 Przedpełk sprzedał Koźmin (z wsiami Lipowiec, Skałów, Wrotków, Staniew, Orla, Wałków, Borzęcice, Gorzuchów, Obra, Gościejew i Dobiejewo w pow. pyzdr. oraz Galewo, Wykowy, Huta i Huta Szklana w pow. kal.) Janowi Hinczy z Rogowa za 18000 grz., wieś Chrostowice w woj. sandomierskim i wójtostwo w Stężycy w pow. radomskim (PG 2, 237v; PyZ 10, 146v; →też B. Czwojdrak, Rogowscy herbu Działosza podskarbiowie królewscy, Katowice 2002, s. 130-131). Przedpełk mieszkał chyba potem w dobrach żony, w 1448 pisał się ze Strzałkowa (PyZ 10, 281v). Zmarł jeszcze w 1448 (ZDM 3 nr 785). Jego obydwa małżeństwa były bezpotomne. Małgorzata jako wd. żyła do 1465, a dobra dynowskie przypadły potem jej dzieciom z pierwszego małżeństwa (KoścZ 10, 20); 1432-33 tenże ma rozgraniczyć swe wsie Międzylesie [niezident.] i Dupiewo od Dąbrowy (PZ 11, 78v; PZ 12 k. 62, 81, 84, 127v); 1432-33 tenże →niżej; 1434-40 tenże →przyp. 32; 1434 tenże pozwany z S. przez braci Granowskich o długi; mieszczanie z S. odpowiadają przybyłemu z pozwem woźnemu, że ich dziedzicem nie jest już Przedpełk, lecz Jan z Bnina [Granowscy dochodzili potem swych roszczeń od Bnińskich, →niżej] (KoścZ 10, 298); 1434 tenże kwituje Dobrogosta Koleńskiego, Kaspra Czarnkowskiego, Bodzętę Nowieckiego i Mac. Trzcielskiego z zapłaty 130 grz. (PZ 12, 145v); 1434 tenże z Koźmina sprzedaje Rafałowi z Gołuchowa [swemu szwagrowi] wieś Golina w pow. pyzdr. za 700 grz. (Wp. 9 nr 1374); 1435 tenże z Koźmina daje Winc. Sokołowskiemu Sierosław, a otrzymuje w zamian 1/2 Sadowia, 100 kóp gr i 5 grz.; tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu wspomn. Wincentemu Mirosławki i Trzcielin za 260 grz., zapisuje na tych dobrach 300 grz. Tomaszowi Owieczce z Konarzewa i Janowi Słapowskiemu, a następnie sprzedaje Mirosławki i 2 ł. w Otuszu Mik. Tomickiemu za 130 grz. (PG 1 k. 70, 76v, 106v); 1435 tenże z S. i Koźmina sprzedaje Bieniakowi z Będlewa wieś Dokowo Mokre za 720 grz. (PG 1, 94); 1435 tenże sprzedaje Dobrogostowi z Szamotuł →Opalenicę z przyległymi wsiami (PG 1, 110); 1435 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Piotrowi Korzbokowi z Trzebawia wsie Strykowo, Sapowice i Chroślino za 900 kóp gr (PG 1 k. 61v, 69 – tu suma 700 grz.); 1435 tenże zapisuje dziedziczkom Donatowa, dominikankom w Poznaniu, czynsz od sumy 100 grz. na Brodnicy (Cieplucha 125); 1438 tenże zawiera ugodę z Maciejem z Jarocina [bratem swej macochy] w sprawie dóbr Gościejew, Wziąchów, 1/2 Mokronosa, cz. Kromolic oraz wsi opust. Przybysławice, Lutowy, Kobylepole i Dziadowa [wszystko w pow. pyzdr.]; Maciej sprzedał je Przedpełkowi i ma je powzdać w obliczu starosty, ale jeżeli zapłaci 1700 grz., to zachowa te dobra (PyZ 8, 134-134a); 1440 tenże z Koźmina sprzedaje Piotrowi z Bnina wieś Pożegowo za 100 grz. (Wp. 10 nr 1501); 1444 tenże z Koźmina toczy proces z Mik. Korzbokiem z Trzebawia [sąsiadem S.] (PyZ 9, 124); 1444 tenże z Koźmina →niżej: Mikołaj.

1421-29 Jan z S., syn Hugona22Jan żył na Węgrzech, →przyp. 17. : 1421 tenże syn zm. Juga z S. pozwany przez Pietrasza Głębockiego; zjawia się Mik. Będlewski jako pełnomocnik Mościca z S. i stwierdza, że nie należy pozywać Jana z S., gdyż już jego ojciec dokonał działów z Mościcem i oddał mu całe te dobra, a miało to miejsce ponad 3 lata temu (PZ 6, 140); 1429 tenże Jan Jugo →wyżej: Przedpełk.

1428-34 Małgorzata wd. po Mościcu z S., zwana też Poznańską [tj. kasztelanową pozn.; o jej pochodzeniu →przyp. 20]: 1428-29 taż z Dupiewca wd. po Mościcu (PZ 10, 78; KoścZ 9, 222); 1428 taż pozwana przez Przedpełka z S. [swego pasierba] o zapusty (PZ 10, 128v); 1429 taż pozywa Borka Osieckiego [z Osiecznej] o zwrot 13 kostek z pereł, z których każda kostka warta jest 1 kopę gr (KoścZ 9 k. 168, 233); 1432 taż z Dupiewa ż. [Stefana] Roli [z Otmianowa na Kujawach; PSB 43, 174-175] (PZ 11 k. 96, 107); 1432 tejże z Dupiewa Piotr Obrzycki [siostrzeniec Mościca] ma zapłacić 50 grz. za 2 płaszcze (jeden z aksamitu, drugi z postawca) oraz 60 grz. za srebrne kubki (PZ 11, 108); 1432 taż ż. Roli z Dupiewa i Dupiewca toczy proces z Przedpełkiem z S. (PZ 12, 21); 1433 taż wraz ze swym obecnym mężem [Stefanem] Rolą kwituje swego pasierba Przedpełka z S. z zapłaty 300 grz. tytułem jej posagu oraz 160 grz. tytułem wiana (SBP s. 220-221 nr 611); 1434 taż Małg. Rolina z Dupiewa (WR 1 nr 1435); 1443 taż wspomn. jako zm. (KalZ 8, 222).

1432 Piotr kaszt. gnieźn. i 1432-34 Jan Bnińscy23Jan z Bnina h. Łodzia był miecznikiem pozn. (1428-40) i zm. 1440 (UDR 1/1, 143), jego brat Piotr to protoplasta Opalińskich (→Opalenica) i Mosińskich, a ich kolejnym bratem był Mikołaj ojciec bpa Andrzeja Bnińskiego. O rozliczeniach i działach między Piotrem (który prawdop. posiadał S. do 1436) i Janem →Górczak 100 →wyżej: Przedpełk; 1435 ciż toczą proces z braćmi Granowskimi, którzy ostatecznie uwalniają ich i Przedpełka Mościca od wszelkich roszczeń [chodziło więc o stare długi Przedpełka] (KoścZ 11 k. 38, 71v, 90v).

1440 zapis czynszu od sumy 25 grz. z dóbr S. dla wikariuszy kat. pozn. (CP 24, 73).

1442-76 Mikołaj z S., Stęszewski, syn Jana Bnińskiego, stren. (Górczak 101-108, gdzie szczegółowo zestawione jego transakcje majątkowe; KoścZ 12, 299; PZ 14, 265; PZ 16, 34; KoścZ 14 k. 210, 277; PG 7, 193; CP 381 nr 56), stolnik pozn. 1447-77 (UDR 1/1, 154; GUrz. nr A244, A316): 1442 tenże z S. śwd. (Wp. 5 nr 695); 1442 tenże jako dz. S. zawiera ugodę ze Stanisławem pleb. w Kędzierzynie i altarystą w kat. pozn. w sprawie 2 grz. czynszu zapisanego kiedyś przez zm. Mościca [z S.] kaszt. pozn. (AE I 43); 1444 tenże ma zaprzysiąc, że z powodu [Przedpełka] Mościca z Koźmina poniósł 146 oraz 220 grz. szkody [chodzi chyba o rozliczenia z tytułu kupna S.] (WR 2 nr 1272, 1273); 1444 tenże rozgranicza swój Trzcielin Mały od Trzcielina kapituły pozn. (PZ 15, 20; CP 381 nr 45); 1445 tenże zapisuje ż. Jadwidze [c. Jarosława z →Jarogniewic] 500 grz. wiana na 1/2 m. S. i 1/2 wsi Dębno; Jadwiga daje mężowi 1/3 dóbr w Jarogniewicach, Piotrowie i Mikoszewicach (PG 2, 107v-108); 1445 tenże pozwany z Trzcielina i Dębna (PZ 15, 62); 1446 tenże zawiera ugodę z Bartoszem Dębieńskim w sprawie podziału jezior Bochenice w Dębnie (BR 176, 102v); 1449 tenże z Nietrzanowa w pow. pyzdr. (PG 3, 46v); 1449 tenże kupuje od Dziersława niegdyś z Dąbrowy wieś Gorzyczki za 80 fl. (PG 3, 69); 1450 tenże kupuje z zastrz. pr. odkupu od Piotra z Bnina wieś Łagiewniki w pow. kośc. za 600 fl. (PG 4, 90); 1459 [tenże?] zapisuje wikariuszom kat. pozn. 2 grz. czynszu z S. od sumy 24 grz. (CP 14, 647; CP 24, 73); 1460 tenże →Stęszew, p. 5A; 1462 tenże sprzedaje Małgorzacie ż. Jana z Góry 1/2 wsi Góra w pow. pozn. [obok S.] za 150 grz. (PG 6, 150); 1463 tenże występuje jako stryj Mikołaja z Bnina (PG 7, 189); 1465 tenże zapisuje altarii w Bninie 6 grz. czynszu z Krąpiewa od sumy 72 grz. (PG 7, 234v); 1466 tenże kupuje od Jana, Piotra i Dytryka z Chojnicy ich prawa do wsi Wiry i Wiry Małe za 195 grz. (PG 6, 231v); 1467 tenże opiekun synów zm. Piotra z Opalenicy kaszt. sant. (AE II 205); 1467 tenże kupuje od Jana niegdyś Szczepowskiego cz. Szczepowic za 60 grz. (PG 7, 196v); 1469 tenże sprzedaje Janowi [starszemu], Janowi [młodszemu] i Wojciechowi Rydzyńskim Gorzyce i 1/2 Gorzyczek za 1200 grz., a oni dają mu te dobra w dożywocie (PG 8, 19v); 1469 tenże występuje jako stryj Andrzeja syna Wincentego z Bieganowa oraz jako wuj Katarzyny ż. Baltazara Gołanickiego (PG 8, 42); 1469, 1470 tenże →Stęszew, p. 5A; 1472 temuż Jan, Jan i Wojciech z Rydzyny zapisują 50 grz. czynszu z Gorzyc i Dąbcza (PG 8, 134v); 1472 tegoż ż. Jadwiga z Miechinina [pow. pyzdr.] sprzedaje altarii w Krzywiniu czynsz z Miechinina (PG 8, 135); 1472 tenże kupuje od Jana Jarogniewskiego z Sędzina 1/2 Piotrowa w pow. kośc. [k. Czempinia] za 400 grz. (PG 8, 162); 1472, 1473 tenże →Stęszew, p. 5A; 1473 tenże, człowiek zamożny w wieku 59 lat, zeznaje o pokrewieństwie Agnieszki z Niepartu z Borkiem z Osiecznej (AC 2 nr 1366); 1475 tenże sprzedaje Mac. Bnińskiemu [swemu bratu stryj., synowi kaszt. gnieźn. Piotra z Bnina i Opalenicy] m. S. z zamkiem, 1/3 Przewozu oraz wsie Witowle, Witowle Małe, Dębno, Trzcielin, Krąpiewo i młyn w Witowlu Małym (KoścZ 16, 50v; Cieplucha 266, oraz Górczak 105, datują transakcję na 1474 i podają cenę: 8000 kóp gr); 1475 tegoż ż. Jadwiga kwituje Mac. Bnińskiego ze swej oprawy zapisanej przez męża na S. z przyległymi wsiami (PZ 20, 24; PG 58, 20v); 1476 tenże śwd. (AC 2 nr 1388); 1477 wspomn. czynsz 6 grz. wykupiony z dóbr tegoż w Krąpiewie (PG 9, 89v); 1480 tenże wspomn. jako zm. ojciec Anny ż. Jana Świdwy z Szamotuł (PG 9, 192); 1481 wspomn. dom w Poznaniu nal. do [tegoż] Stęszewskiego, a potem do bpa Andrzeja [z Bnina] (PG 9, 129v); 1481 wspomn. testament tegoż Stęszewskiego; Piotr z Opalenicy domaga się od Piotra Rąbińskiego kan. pozn., który spisywał ten testament jako notariusz publiczny, wydania jego odpisu, ale Rąbiński odpowiada, że zgubił swoje rejestry (AC 2 nr 1410).

1475-92 Mac. Bniński, Mosiński z →Mosiny, wda pozn. 1477-93, star. gen. Wlkp. 1473-84, syn kaszt. gnieźn. Piotra z Bnina (PSB 19, 14-15; UDR 1/1 s. 157, 175; Górczak 159-162, gdzie szczegółowo zestawione jego transakcje majątkowe): 1475 tenże →wyżej; 1478 tenże jako dz. S. i wsi Witowle sprzedaje wykonawcom testamentu Mikołaja z Tomic chor. pozn. 20 fl. czynszu z tych dóbr z zastrz. pr. odkupu24Czynsz wykupiony w 1489 (ACC 66, 192v-193v) (ACC 57, 30v); 1480 tenże otrzymuje od Katarzyny c. Jana Świdwy z Szamotuł m. S. z zamkiem i przedmieściami, Witowle, Witowle Małe, Dębno, Krąpiewo, Trzcielin i 1/2 Przewozu; są to dobra Katarzyny po dziadzie Mik. Stęszewskim, który był ojcem jej matki Anny (PG 91, 192); 1481 tenże zapisuje wikariuszom kat. pozn. 8 grz. czynszu z S. od sumy 100 grz. (CP 14, 634; CP 24, 73); 1482 tegoż kwituje Katarzyna c. Jana Świdwy z Szamotuł z zapłaty 1500 fl. za dobra S. (PZ 20, 163v); 1483 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Stan. Hankowi pleb. w Poniecu i altaryście w Kościanie 29 fl. czynszu z S. oraz wsi [Krąpie]wo, Trzcielin, Dębno, Witowle i Witowle Małe za 348 fl. (ACC 61, 1); 1489 tenże →Stęszew, p. 5B; 1489 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu kanonikom kolegiaty Ś. Mikołaja in Summo w Poznaniu 60 fl. czynszu z m. S. z przedmieściami oraz wsi Witowle, Witowle Małe, Krąpiewo, Dębno i Trzcielin za 900 fl.25Czynsz ten płacono jeszcze w 1558 (LBP 223) (BR 176, 113v-114; ACC 66, 187); 1492 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Piotrowi z Kobylnik kustoszowi kolegiaty NMP in Summo i altaryście kat. pozn. 3 grz. czynszu z dóbr S., Witowle, Trzcielin, Krąpiewo i Dębno od sumy 36 grz. (CP 10, 155v-156v; ACC 69, 29; CP 14, 615; CP 432, 3-4).

1496-1540 Hieronim z S., →Mosiny, przeważnie używał nazwiska Mosiński, syn Macieja: 1496 tenże brat stryj. rodz. Piotra i Mikołaja z Opalenicy oraz Piotra bpa włocł. (KoścG 4, 132); 1503 tenże wraz z Mik. Opalenickim oskarżony o nieprawne zajęcie dóbr w Gołutowie (PyG 8, 268); 1510 na dobrach tegoż w S. oraz wsiach Witowle, Witowle Małe, Trzcielin, Krąpiewo i Dębno ciąży czynsz 3 grz. na rzecz altarii w kolegiacie NMP in Summo w Poznaniu (LBP 214-215); 1540 tenże spisuje testament [→Mosina]; zapisuje m. in. 100 zł na naprawy kościoła w S. oraz 150 zł na szpital Ś. Anny w S. (AE IX 167v-169v).

1541 Stan. Stadnicki z siostrą Barbarą26Stanisław i Barbara byli dziećmi Stan. Stadnickiego i Nawojki c. Piotra Kmity z Wiśnicza z żony Barbary, c. Mac. Bnińskiego; byli więc po kądzieli wnukami siostry Hieronima Mosińskiego (Dworzaczek tabl. 100, 112). Wraz z Myjomskimi (o których przyp. następny) jako najbliżsi krewni boczni dziedziczyli po Hieronimie, bowiem zostawił on tylko potomstwo nieślubne (choć król legitymizował jego syna Macieja), →Mosina wwiązani w dobra S. przypadłe im po zm. Hieronimie Mosińskim (PG 83, 308); 1542 Maciej, Piotr, Krzysztof i Nawojka Myjomscy [z Myjomic w ziemi wieluńskiej27Piotr, Maciej i Nawojka byli dziećmi Andrzeja lub Krzysztofa Myjomskich, a wnukami Andrzeja Myjomskiego i Jadwigi c. Mac. Bnińskiego (z Nawojki Koniecpolskiej), →Mosina, przyp. 15. I to były zatem wnuki po siostrze Hieronima Mosińskiego] wwiązani w dobra S. z wsiami Witowle, Krąpiewo, Trzcielin i Dębno, zgodnie z ugodą zawartą przez nich ze Stanisławem i Barbarą Stadnickimi; na folw. w S. woźny widział 16 koni i klaczy, 1 źrebaka, 18 szt. bydła, 200 starych owiec, 16 świń starych oraz 17 małych, na zamku zaś 2 szt. bydła (PG 84, 178); 1545 Piotr Myjomski zapisuje ż. Barbarze Pogorskiej z ziemi krak. posag i wiano m. in. na S. i wspomn. wsiach (PG 18, 188v); 1546 tenże Piotr daje w działach bratu Mac. Myjomskiemu i siostrze Nawojce ż. Hieronima Oporowskiego m. S. z wspomn. wsiami (PG 18, 261); 1546 Mac. Myjomski pozwany przez Mac. Zajączkowskiego o niedopełnienie zobowiązania do wydzielenia mu 2 ł. z folw. w S., dania 1/2 dochodu z młyna w S., zapewnienia wygodniejszego mieszkania w dworku pod zamkiem w S. oraz zapewnienia pr. do wycinania drewna opałowego i łowienia ryb w stawach i jeziorach nal. do Mac. Myjomskiego (PG 88, 471v-472); 1547 Mac. Myjomski sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Łukaszowi Gułtowskiemu z Racotu 1/2 S. i wspomn. wsi za 5000 zł28W 1547 wwiązanie w 1/2 S. nal. do Mac. Myjomskiego otrzymał też Jan Chełmski burgr. zamku krak., na poczet sumy 700 zł w związku z niedotrzymaniem przez Myjomskiego warunków sprzedaży wsi Łuczyna [gdzie?] (PG 89, 400); w 1548 Mac. Konarski uzyskał wwiązanie w Trzcielin i Dębno, a Stan. Ujejski w Krąpiewo z tytułu długów Mac. Myjomskiego (PG 90, 59v-60v) (PG 18, 329; PG 89 k. 123-129v, 139, 295), po czym otrzymuje je na 3 lata w dzierżawę (PG 89, 473v-475); 1547 Piotr Myjomski wwiązany w 1/2 S. za zgodą szl. Andrzeja Dąbrowskiego rządcy (factor) w S. z ramienia Mac. Myjomskiego (PG 89, 284v); 1551 Łukasz Gułtowski z ż. Nawojką Oporowską dziedzice w S. (PG 94 k. 183, 307v); 1553 Barbara Pogorska ż. Piotra Myjomskiego kasuje swą oprawę, zapisaną m. in. na S. (PG 97, 660v); 1580 Wacław Myjomski syn zm. Piotra zastawia Sylwestrowi Dembowskiemu miecznikowi łęcz. swe części S. i wspomn. wsi (PG 137, 371v); 1581 Wacław i Łukasz Gułtowscy ss. Łukasza otrzymują od ojca 1/2 S. z wsiami (KoścG 35, 538v); 1581 Łukasz Gułtowski syn Łukasza zapisuje swej przyszłej ż. Kat. Rydzyńskiej posag i wiano na części S. i wspomn. wsi (KoścZ 21, 24v); 1590 Wacław Gułtowski przy oprawie posagu i wiana swej ż. zastrzega sobie 1/2 S. i wspomn. wsi (PG 23, 539); 1594 Walenty Gosławski siostrzeniec i spadkobierca zm. Sylwestra Dembowskiego sprzedaje Jakubowi Dąbrowskiemu z ziemi łęcz. 1/2 S. i wspomn. wsi (PG 164, 957v); 1594 Wojc. Dąbrowski siostrzeniec i spadkobierca zm. Sylwestra Dembowskiego sprzedaje bratu Jakubowi swą cz. S. i wspomn. wsi (PG 24, 262).

6. 1373-83 Przedpełk z S.: 1373 tenże wśród rycerzy wlkp., którzy na własny koszt ruszyli za granicę szukać ks. Władysława Białego, spotkali go w Strasburgu i sprowadzili na dwór króla Ludwika (MPH 2, 662; DA lib. X 32); 1383 temuż podczas walk wewnętrznych w Wlkp. starosta Domarat [z Pierzchna i Iwna] powierza zamek w Poznaniu29O związkach Łodziów z S. i Bytynia z Domaratem: A. Szweda, Stronnictwo starosty Domarata z Pierzchna w czasie wojny domowej w Wielkopolsce, w: Książęta, urzędnicy, złoczyńcy, Gdańsk 1999 (Gdańskie studia z dziejów średniowiecza 6), s. 230-231 (MPH 2, 727; DA lib. X 421).

1401-25 Mościc z S.: 1401 tenże jednym z wystawców aktu unii pol.-litewskiej w Radomiu (Akta unii Polski z Litwą 1385-1791, Kraków 1932, nr 44); 1402 tenże wraz z bratem Hugonem poręczają królowi Władysławowi [Jag.], że Ścibor ze Ściborza działający w imieniu króla węg. Zygmunta dotrzyma warunków układu w sprawie zastawu Nowej Marchii Polsce30O kontekście tej sprawy: A. Gąsiorowski, Zygmunt Luksemburski i Sędziwój z Szubina, czyli o węgierskich apanażach rodziny Ścibora ze Ściborza, w: Cracovia – Polonia – Europa, Kraków 1995, s. 500; najpewniej do Mościca nal. wisząca przy dok. pieczęć z h. Łodzia (Lites wyd. II t. 2 s. 426); 1404 tenże śwd. w dok. pokoju pol.-krzyż. w Raciążku, tenże jednym z gwarantów układu z Krzyżakami w sprawie Drezdenka (Weise 1 nr 26, 40); 1408 król Władysław poleca zawiesić sprawy sąd. przeciwko Mościcowi kaszt. pozn. i jego bratu Hugonowi, którzy przebywają na Węgrzech (Wp. 7 nr 598); 1410 tenże w służbie król. →p. 3; 1410 tenże w toku wojny z Krzyżakami otrzymuje od króla w zarząd zamek i miasto Grudziądz (DA lib. X-XI 134-135); 1413 tenże śwd. w dok. unii w Horodle, gdzie do h. Łodzia przyjęto bojara Mikosza (Akta unii, op. cit., nr 50; DA lib. XI 20); 1413 król poleca zawiesić sprawy sąd. tegoż, ponieważ udał się on z poselstwem do króla rzymskiego i węg. Zygmunta (Wp. 7 nr 716); 1419 tenże śwd. w dok. przymierza pol.-duńskiego (CEV nr 845); 1419 tenże jednym z gwarantów rozejmu pol.-krzyż. (Weise 1 nr 135-136); 1419 21 IX król Władysław poleca zawiesić sprawy przeciwko temuż, ponieważ udał się on w poselstwie do króla rzymskiego Zygmunta i wróci dopiero ok. 2 tygodnie po Trzech Królach [ok. 20 I 1420] (Wp. 8 nr 858); 1421 8 IV tenże śwd. w dok. przymierza Polski z Brandenburgią (Weise 1 nr 147); 1421 20 IV król zawiesza sprawy sąd. tegoż z powodu jego obecności na zjeździe w Krakowie31Już 8 IV 1421 przed sądem w Poznaniu zjawił się Mik. Będlewski jako pełnomocnik Mościca i oświadczył, że znajduje się on służbie król., „gdzie zeszła się cała ziemia” (PZ 6, 139v-140) (Wp. 8 nr 917); 1422 tenże jako gwarant opatruje pieczęcią z h. Łodzia dok. pokoju z Krzyżakami (Dokumenty strony polsko-litewskiej pokoju mełneńskiego z 1422 roku, wyd. P. Nowak i P. Pokora, Poznań 2004, s. 3, 38); 1423 tenże przywozi królowi pol. odpowiedź króla Zygmunta na poselstwo pol. w sprawie husytów (CEV nr 1096); 1424 ok. 15 IV tenże przedkłada królowi pol. list od króla Zygmunta w sprawie husytów (CEV nr 1135); 1424 VI tenże poseł króla pol. do króla Zygmunta w sprawie stosunków z husytami (CEV nr 1154); 1425 tenże poseł król. na Węgry →p. 3 i przyp. 16.

1432 Przedpełk z S. [syn Mościca]32Jako dz. Koźmina Przedpełk był 1434 posłem król. na zjazd z ks. szczecińskim w Wieleniu (Wp. 9 nr 1363), w 1436 jednym z gwarantów pokoju brzeskiego z Krzyżakami, zawartego 1435 (Weise 1 nr 181 s. 212; Volumina legum, t. 1, s. 58), w 1439 jednym z gwarantów układu króla z wlk. mistrzem joannitów, do którego to dok. przywiesił pieczęć z h. Łodzia (Wp. 5 nr 637), a w 1440 posłował w imieniu króla do Wrocławia (Peter Eschenloer, Geschichte der Stadt Breslau, München-Berlin 2003, s. 159: „Mosticz von der Horle”; A. Mosbach, Przyczynki do dziejów polskich z Archiwum Miasta Wrocławia, Poznań 1860, s. 16-17) opatruje swą pieczęcią z h. Łodzia akt, którym panowie woj. pozn. zobowiązują się, że po śmierci Władysława Jag. wybiorą na króla jednego z jego synów (Wp. 9 nr 1289, pieczęć nr 20).

1 KZSz. V z. 20, s. 45, budowę zamku datuje na II połowę XV w. i wiąże z osobą Mik. Stęszewskiego. Zestawione przez nas przekazy o urzędnikach zamkowych (starszy, burgrabia), wskazują jednak, że zamek w S. istniał już najpóźniej w pocz. XV w., w czasach kaszt. pozn. Mościca.

2 Mleczko zastępował też Przedpełka z S. w sądzie w l. 1429-32 (KoścZ 9 k. 178, 222, 244; PZ 11 k. 57, 149v; PZ 12 k. 21, 22v, 145v). W 1430 pozwał Piotra Słapa [z Dąbrowy i Skórzewa] o wtargnięcie w powierzone mu dobra (tak chyba należy rozumieć osobliwy zwrot: convencio ipsius) w S. (KoścZ 9, 246). Z Przedpełkiem pozostał związany także po jego przenosinach do Koźmina (1444: PZ 15, 16).

3 O. Halecki, Mościc ze Stęszewa, kasztelan poznański i jego ród, MH 4, 1911, s. 15-21, oraz tenże, Ród Łodziów w wiekach średnich, tamże, s. 186-187, udowodnił przynależność Przedpełka i jego potomstwa do rodu Łodziów. Starał się do tego wykazać, że Przedpełk był bratem Mikołaja z Bytynia, a wnukiem (po nieznanym z imienia synu) Sędziwoja z →Łodzi (występującego w 1271). Konstrukcja ta oparta jest na bardzo niepewnych przesłankach (bliskie sąsiedztwo S. i Łodzi, podobna orientacja Przedpełka i Mikołaja w wojnie domowej 1383-84, proces synów Przedpełka z synami Mik. Bytyńskiego o S. w 1408, →niżej). Wskazać za to można, że Jabłonowo, wymienione wśród dóbr, o jakie procesowali się w 1408 ss. Przedpełka z Bytyńskimi, to albo wieś k. Ujścia, albo zaginiona wieś pod Bninem, która w 1294 była posiadłością Mirosława Przedpełkowica brata wdy kal. Mikołaja z Gostynia (Wp. 2 nr 718). W 1315 pleb. w S. świadczył w dok. synów wdy (→Stęszew, p. 5A). Wskazać tu jeszcze można, że syn Przedpełka, Mościc, uzyskał od króla dobra →Mosina, niegdyś należące do wdy Mikołaja, a syn Mościca odstąpił z kolei S. Mik. Bnińskiemu, również potomkowi jednego z braci Mikołaja z Gostynia. Być może więc Stęszewscy należeli do linii wywodzącej się od wdy Mikołaja lub któregoś z jego braci.

4 Żoną Przedpełka była Zofia (→niżej, pod 1400), c. Mościca ze Ściborza [na Kujawach] wdy gniewkowskiego, a siostra Ścibora, wybitnego współpracownika króla węg. Zygmunta Luksemburskiego (PSB 22, 137).

5 D. Dvořáková, Polacy na dworze węgierskim za panowania Zygmunta Luksemburskiego, w: Genealogia – rola związków rodzinnych i rodowych w życiu publicznym w Polsce średniowiecznej na tle porównawczym, Toruń 1996, s. 178, taż, Poliacy na dvore Žigmunda Lucemburského, „Historické štúdie” 40, 1999, s. 15-19, oraz S. A. Sroka, Polacy na Węgrzech za panowania Zygmunta Luksemburskiego 1387-1437, Kraków 2001, s. 69-71, 128-129, przyjmowali, że współcześnie żyło dwóch Mościców z S., najpewniej braci rodz. W pewnym dok. węg. z 1408 jako bracia Hugona wymienieni są bowiem „obydwaj Mościce”, niekiedy zaś na Węgrzech nazywano kasztelana pozn. Mościcem Starszym (Maior). Hipoteza o dwóch braciach-imiennikach nie wydaje się słuszna. W sprawach o Kiebłowo (1405) i o S. (1408), kiedy powinni stanąć wszyscy krewni, występowali jeden tylko Mościc i Hugo. Na gruncie istnienia wśród ss. Przedpełka tylko jednego Mościca stanął zatem S. Szybkowski, Ostojowie (Mościce) ze Ściborza i inni Polacy na Węgrzech w późnym średniowieczu, „Klio” 3, 2003, s. 182-186. Uznał on jednego ze wspomn. „obydwóch Mościców” za syna Hugona (w odpowiednim dok. mowa jest jednak: „magnificum Jugam de Racha ac nobilem dominam consortem..., Johannem filium et utrumque Mostichum fratres eiusdem”). Szybkowski wskazał jednak również, że współcześnie żyli też dwaj inni Mościce, bratankowie Ścibora ze Ściborza, a więc bracia cioteczni Hugona. Najpewniej więc „obydwaj Mościce” z rozważanego dok. to kaszt. pozn. (brat rodz. Hugona) oraz jeden z owych braci ciotecznych Hugona. Także przydomek „Maior” odnosi się najpewniej do starszeństwa wobec braci ciotecznych.

6 Zestawiamy także znane nam dokumenty król., w których świadczył Mościc; I. Sułkowska-Kurasiowa, Doradcy Władysława Jagiełły, w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, t. 3, Warszawa 1982, s. 215, podaje, że Mościc świadczył w 36 dokumentach króla.

7 Mościc w l. 1403-16 sporo czasu spędził na Węgrzech na dworze tamtejszego króla Zygmunta Luksemburskiego, gdzie jego karierze patronował wuj Ścibor ze Ściborza. Mościc został w 1409 żupanem komitatu liptowskiego i gubernatorem zamku Ružomberok na Spiszu. Od króla Zygmunta dostał w 1406 zamek Torna w komitacie Torna, w 1410 wraz z bratem Hugonem zamek i m. Semte (dziś Šintava na Słowacji) w zamian za pożyczone królowi 2000 kóp gr, a w 1413 dobra Súr w komitacie pożońskim za pożyczkę 2300 fl. Jeszcze w 1421 Mościc zabiegał o potwierdzenie dokumentów nadań króla Zygmunta, a 1423 był kaszt. zamku Újvár w komitacie liptowskim (S. A. Sroka, Polacy na Węgrzech, op. cit., s. 126-128; Dokumenty polskie z archiwów dawnego Królestwa Węgier, t. 1, Kraków 1988, nr 48; D. Dvořáková, Poliaci, op. cit., s. 16-17; taż, Rytier a jeho král’. Stibor zo Stiboríc a Žigmund Luxemburský, Budmerice 2003; S. Szybkowski, Ostojowie, op. cit., s. 185).

8 Mościc nazwany jest tu „głównym poręczycielem”, a więc też tylko ręczył za wypłacenie posagu Dobce i nie trzeba w związku z tym upatrywać w nim jej bliskiego krewnego.

9 Obecność brata, siostry oraz wuja Ścibora wskazuje, że Mościc dziedziczył pr. do Kiebłowa po rodzinie matki.

10 Już w 1406 sąd utrzymał ważność dok. w sprawie 150 grz., jaki Hanka Rotemberkowa z c. Elżbietą przedstawiły przeciw Mościcowi (KoścZ 3 k. 31v, 39).

11 W 1413 wikariusz kat. Tomasz Strzępiński pozwał Mościca o 55 grz. (PZ 4, 3); wygląda więc na to, że Mościc w tym samym roku wykupił czynsz, ale zwlekał z oddaniem sumy głównej.

12 Niemierza kupił →Grodzisk od poprzednich właścicieli, dzieci Świętosława z Szubina i Wichny (c. Józefa z Grodziska). Przybysław Gryżyński był krewnym ojca Wichny, nie wiemy, jakie pokrewieństwo łączyło z tą rodziną Mościca.

13 W 1421 Ota Lampach wójt z Krzywinia i Czewlej Miaskowski mieli przysiąc, że byli przy tym, jak Mościc zastawiał Januszowi Jurkowskiemu wsie Strykowo i Sapowice (WR 3 nr 866).

14 Maciej z Jarocina to syn Sędziwoja z Mokronosu h. Bogoria. W 1425 sąd oddalił retrakt Małgorzaty ż. Mościca z Koźmina do dóbr w Kuklinowie, Jankowicach i Zdzisławicach [wszystkie wsie w pow. pyzdr.], kupionych przez dziedziców ze Sławoszewa od Macieja z Jarocina (Wp. 8 nr 998, 1012; WR 2 nr 1004; PyZ 5, 169v). Potwierdza to pokrewieństwo Małgorzaty z Maciejem. O małżeństwie tym: W. Brzeziński, Nieznane bliżej (dotąd) żony Mościca i Przedpełka dziedziców Stęszewa i Koźmina z rodu Łodziów. Uzupełnienie do genealogii, w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, t. 10, Warszawa 2004, s. 132-136.

15 W 1423 Jan Goliasz z Międzychodu pozwany został z pieniędzy, jakie winien jest mu Mościc (PZ 7, 88); wynika stąd, że to od niego Mościc nabył Międzychód. W związku z tym stoi też niejasna zapiska z 1422, kiedy to dziedzice Niałka zastrzegli u Mościca swe pierwszeństwo do sumy 130 grz., jaką winien im był Goliasz z Międzychodu (KoścZ 7, 7).

16 Król listem z 1 V 1425 zawiesił wszystkie procesy przeciwko Mościcowi w związku z jego poselstwem na Węgry (Wp. 8 nr 1028).

17 Hugo był dworzaninem króla węg. Zygmunta i czynny był prawie wyłącznie na Węgrzech, gdzie ściągnął go wuj Ścibor ze Ściborza. W źródłach węg. Hugo występuje 1399-1417. Za zasługi otrzymał dobra Racsa w komitacie Körös (obecnie w Chorwacji) i stąd znany jest przeważnie jako Jugo z Racsa. Jego żoną była Urszula c. węg. możnowładcy Emeryka Bebeka. Synami Hugona byli Jan Jugo i Mościc; obaj wystąpili (jako dzieci) w dok. z 1406, Mościc zm. wkrótce potem, a Jan odziedziczył po ojcu dobra Racsa, występował do ok. 1450 i zm. bezpotomnie przed 1453 (S. A. Sroka, Polacy na Węgrzech, op. cit., s. 71-73, 129-130; D. Dvořáková, Poliaci, op. cit., s. 17-19).

18 Siostrami rodz. Przedpełka (z matki Szamotulskiej) były Barbara za Świętomirem z Sośnicy oraz nieznana z imienia żona Rafała z Gołuchowa. Siostrami przyrodnimi (z matki Małg. Jarockiej) były natomiast Anna za Andrzejem Gryżyńskim oraz Beata za Mikołajem z Niewiarowa. Barbarze (występującej 1447-51) Przedpełk tytułem dóbr po ojcu i matce zapisał 800 grz. na król. Odolanowie (KalZ 17, 150; PG 3 k. 83, 84) i w związku z tym tenuta odolanowska przeszła na jej męża Świętomira z Sośnicy (G.Star. 55). Przedpełk miał zapłacić 800 grz. także (swej siostrzenicy) Barbarze c. Rafała z Gołuchowa (Wp. 9 nr 1374). Annie (występującej 1442-52) mąż Andrzej Gryżyński oprawił w 1445 po 400 grz. posagu i wiana (PG 2, 125). Beata (występująca 1442-51) kwitowała w 1447 Przedpełka z zapłaty 100 grz. posagu (KalG 21, 211), przy czym chodziło zapewne tylko o jedną ratę należności. W źródłach wszystkie wspomn. kobiety bywały niekiedy nazywane siostrami rodz. Przedpełka (np. PyZ 10, 428). Rodzinę Przedpełka dokładnie opisał Brzeziński.

19 Przedpełk miał też dobra na Śląsku: w 1440 bp wrocł. Konrad zobowiązał się zapłacić mu 550 grz. w celu uwolnienia (z zastawu?) dóbr bpich w Przychowej (k. Ścinawy; W. Urban, Wykaz regestów dokumentów Archiwum Archidiecezjalnego we Wrocławie, Warszawa 1970, nr 817).

20 Zawiła zapiska dot. sporu między Mikołajem z Czeszewa a Wojciechem z Krotoszyna, którego ojciec ręczył Mikołajowi za oprawienie Katarzynie 700 grz. na Borzęcicach i Galewie (k. Koźmina). W 1423 Przedpełk toczył proces z Mikołajem z Cielczy, którego ojciec ręczył za Przedpełka wobec Mikołaja z Czeszewa, że zapisze jego bratanicy (filiastra) wiano na Borzęcicach i Galewie (PyZ 5, 73). W 1434 Katarzyna nazwała stryjem rodz. księdza Mikołaja (WR 2 nr 1100); chodzi tu na pewno o Mikołaja z Czeszewa. Żona Przedpełka była więc bratanicą Mikołaja z Czeszewa. Jego bracia to Bieniak i Jan z Jarocina i Czeszewa (sprzedali oni Jarocin Sędziwojowi z Mokronosu, ojcu drugiej żony Mościca ze S.). Ojcem Katarzyny był Bieniak. O małżeństwie tym: W. Brzeziński, Nieznane bliżej (dotąd) żony, op. cit., s. 137-143.

21 O zadłużeniu Przedpełka szerzej Górczak 99-100. Przedpełk nie odzyskał już S. (→niżej), ale nie znamy aktu wieczystej sprzedaży tych dóbr. Wsie pod S. Przedpełk sprzedawał jeszcze w 1435, a potem pisał się już niemal wyłącznie z Koźmina. Jednak i te dobra były mocno zadłużone. Przedpełk korzystał z pieniędzy swej drugiej ż. Małgorzaty (ślub między 1436 a 1441), c. Piotra Lunaka (Kmity) podczaszego sand., wd. po Janie Gołym ze Strzałkowa (pow. kal.), dziedziczki obszernych dóbr Bachórz i Dynów w ziemi sanockiej na Rusi (A. Fastnacht, Słownik historyczno-geograficzny ziemi sanockiej w średniowieczu, t. 1, Brzozów 1991, s. 107-110). W 1441 dała ona mężowi 1200 grz., które zabezpieczył on na Koźminie (AGZ 13 nr 1586), a w 1445 wniosła mu kolejne 1600 grz. w dożywocie (PG 2, 178-179); w 1446 Małgorzata zapisała Przedpełkowi na wypadek swej śmierci 1/2 Bachórza i Dynowa, ale tylko w dożywocie i bez prawa alienacji (AGZ 11 nr 2118). W 1447 Przedpełk sprzedał Koźmin (z wsiami Lipowiec, Skałów, Wrotków, Staniew, Orla, Wałków, Borzęcice, Gorzuchów, Obra, Gościejew i Dobiejewo w pow. pyzdr. oraz Galewo, Wykowy, Huta i Huta Szklana w pow. kal.) Janowi Hinczy z Rogowa za 18000 grz., wieś Chrostowice w woj. sandomierskim i wójtostwo w Stężycy w pow. radomskim (PG 2, 237v; PyZ 10, 146v; →też B. Czwojdrak, Rogowscy herbu Działosza podskarbiowie królewscy, Katowice 2002, s. 130-131). Przedpełk mieszkał chyba potem w dobrach żony, w 1448 pisał się ze Strzałkowa (PyZ 10, 281v). Zmarł jeszcze w 1448 (ZDM 3 nr 785). Jego obydwa małżeństwa były bezpotomne. Małgorzata jako wd. żyła do 1465, a dobra dynowskie przypadły potem jej dzieciom z pierwszego małżeństwa.

22 Jan żył na Węgrzech, →przyp. 17.

23 Jan z Bnina h. Łodzia był miecznikiem pozn. (1428-40) i zm. 1440 (UDR 1/1, 143), jego brat Piotr to protoplasta Opalińskich (→Opalenica) i Mosińskich, a ich kolejnym bratem był Mikołaj ojciec bpa Andrzeja Bnińskiego. O rozliczeniach i działach między Piotrem (który prawdop. posiadał S. do 1436) i Janem →Górczak 100.

24 Czynsz wykupiony w 1489 (ACC 66, 192v-193v).

25 Czynsz ten płacono jeszcze w 1558 (LBP 223).

26 Stanisław i Barbara byli dziećmi Stan. Stadnickiego i Nawojki c. Piotra Kmity z Wiśnicza z żony Barbary, c. Mac. Bnińskiego; byli więc po kądzieli wnukami siostry Hieronima Mosińskiego (Dworzaczek tabl. 100, 112). Wraz z Myjomskimi (o których przyp. następny) jako najbliżsi krewni boczni dziedziczyli po Hieronimie, bowiem zostawił on tylko potomstwo nieślubne (choć król legitymizował jego syna Macieja), →Mosina.

27 Piotr, Maciej i Nawojka byli dziećmi Andrzeja lub Krzysztofa Myjomskich, a wnukami Andrzeja Myjomskiego i Jadwigi c. Mac. Bnińskiego (z Nawojki Koniecpolskiej), →Mosina, przyp. 15. I to były zatem wnuki po siostrze Hieronima Mosińskiego.

28 W 1547 wwiązanie w 1/2 S. nal. do Mac. Myjomskiego otrzymał też Jan Chełmski burgr. zamku krak., na poczet sumy 700 zł w związku z niedotrzymaniem przez Myjomskiego warunków sprzedaży wsi Łuczyna [gdzie?] (PG 89, 400); w 1548 Mac. Konarski uzyskał wwiązanie w Trzcielin i Dębno, a Stan. Ujejski w Krąpiewo z tytułu długów Mac. Myjomskiego (PG 90, 59v-60v).

29 O związkach Łodziów z S. i Bytynia z Domaratem: A. Szweda, Stronnictwo starosty Domarata z Pierzchna w czasie wojny domowej w Wielkopolsce, w: Książęta, urzędnicy, złoczyńcy, Gdańsk 1999 (Gdańskie studia z dziejów średniowiecza 6), s. 230-231.

30 O kontekście tej sprawy: A. Gąsiorowski, Zygmunt Luksemburski i Sędziwój z Szubina, czyli o węgierskich apanażach rodziny Ścibora ze Ściborza, w: Cracovia – Polonia – Europa, Kraków 1995, s. 500.

31 Już 8 IV 1421 przed sądem w Poznaniu zjawił się Mik. Będlewski jako pełnomocnik Mościca i oświadczył, że znajduje się on służbie król., „gdzie zeszła się cała ziemia” (PZ 6, 139v-140).

32 Jako dz. Koźmina Przedpełk był 1434 posłem król. na zjazd z ks. szczecińskim w Wieleniu (Wp. 9 nr 1363), w 1436 jednym z gwarantów pokoju brzeskiego z Krzyżakami, zawartego 1435 (Weise 1 nr 181 s. 212; Volumina legum, t. 1, s. 58), w 1439 jednym z gwarantów układu króla z wlk. mistrzem joannitów, do którego to dok. przywiesił pieczęć z h. Łodzia (Wp. 5 nr 637), a w 1440 posłował w imieniu króla do Wrocławia (Peter Eschenloer, Geschichte der Stadt Breslau, München-Berlin 2003, s. 159: „Mosticz von der Horle”; A. Mosbach, Przyczynki do dziejów polskich z Archiwum Miasta Wrocławia, Poznań 1860, s. 16-17).