BIECZ - ziemia i powiat

[1023-1032] w okresie rządów kościelnych bpa krak. Gompo Judyta, królowa pol., darowała kl. bened. tyn. wieś Lencza, leżącą nad Wisłokiem w ziemi, czyli dystr. biec. (MPH 3 s. 337 - wiadomość fałszywa → Biecz przyp. 1); 1184 bp krak. Giedko nadaje kolegiacie Ś. Floriana w Krakowie [w Kleparzu] dzies. z ziemi, czyli dystr. biec. (ZDK 1, 3); 1306 pow. biec. (DH 3 s. 24); 1319 Stróże, Siepietnica, Zagórzany na terytorium biec. (Tyn. 42); 1342 Kobylanka i Libusza na terytorium biec. (ZDM 1, 42); 1343 arcbp gnieźn. Jarosław transumuje wyrok arbitrów [z r. 1330 - KK 1, 149] w sprawie dzies. z nowizn na terytorium biec. i żmigrodzkim (KK 1, 175); 1357 wieś Dzwonowa na terytorium biec. (Mp. 3, 718 - później pow. pilzn.); 1357, 1359 wieś Jodłowa na terytorium biec. (Mp. 3, 718; Pol. 3, 121); 1360 (1368) n. Jasło w ziemi biec. (Mp. 3, 817); 1363 wieś Harklowa w pow. biec. (ZDM 1, 103); wieś Lipinki w pow. biec. (ZDM 1, 102); 1364 wieś Przysieki w pow. biec. (ZDM 1, 112); 1365 m. Osiek i wieś Świerchowa w pow. biec. (Pol. 1, 129); 1367-8 wieś Brzyście na terytorium, czyli w pow. biec. (Mp. 3, 809; 4, 1170); 1369 rz. Mszana w pow. biec. (Mp. 1, 301); 1377 królowa Elżbieta zezwala na osadzenie na pr. średz. wsi Męciny nad rz. Męciną w lasach król. ziemi biec. (ZDM 1, 150); nowo lokowane wsie w lasach w ziemi biec. mają wg zwyczaju 20 lat wolnizny (ZDM 1, 150); 1383 Libusza w ziemi biec. (Mp. 3, 934); 1385 królowa Jadwiga zastawia za 1500 grz. Spytkowi [z Melsztyna] wwdzie krak. ziemię biec. (ZDM 6, 1836); 1386 Ołpiny, Szerzyny, Święcany i Olszyny na terytorium biec. (ZDM 6, 1512); 1388 Zręcin, Machnówka, Kopytowa, Stanowiska, Łubna, Łajsce w pow. biec. (Mp. 4, 997); wieś Siary nad rz. Siarą w ziemi biec. (ZDM 6, 1542); 1390 Jodłowa w ziemi biec. (ZDM 6, 1567); ziemia biec. (RD s. 67); 1420 Zawisza z Oleśnicy [pow. wiśl.] podsęd. ziemski sand. pozwany przez Mikołaja ze Skalnika nie chciał odpowiadać przed sądem w Bieczu twierdząc, że wieś Jodłowa Wielka (Polska) leży w pow. sand., na co Mikołaj stwierdził, iż wieś ta leży w pow. biec. i od dawna przynależy do grodu biec., tak też zeznał woźny sądowy (ZB 1a s. 218; SP 2, 1710); 1424 Władysław Jag. zapisuje ż. Zofii posag na ziemiach, zamkach i miastach: Radom, Nowy Sącz, Biecz, Nowy Korczyn, Żarnów (RI s. 169); 1469 Bogufał z Kowalowych jest winien 10 grz. Mikołajowi z Winiar [pow. sand.] podsęd. sand., za co ma mu dać wwiązanie do całej wsi Kowalowy, zarówno do tej cz., która jest w ziemi krak. [w pow. biec.], jak i do cz. w ziemi sand., a także do wsi Gilówki (ZP 34 s. 535, później cała wieś należała do pow. biec.); 1505-36 Lubcza Górna i Dolna w pow. pilzn. (RP, ŹD); 1508 Lubcza w pow. biec. (ZCz. 7 s. 299; MS 4, 424); 1508, 1536 rejestry poborowe pow. biec. (RP).

Sąd ziemski krak., roczki biec.: 1372-3 Jakusz pisarz generalny ziemi krak. i biec. (Mp. 3, 846, 854); 1388 NN komornicy biec. sądu ziemskiego krak. (SP 8, 4953); 1400 Mikołaj z Zabełcza komornik biec. (SP 8, 10355); 1411 n. księgi ziemskie biec. (WAP); 1414-8 Andrzej komornik biec. (Fed. s. 77); 1417 Piotr woźny biec. (SP 2, 1520); 1420 Piotr ze Strzelec komornik biec. (SP 2, 1713); 1437 Jakub Baran z Kobylanki komornik biec. (Fed. s. 77); Klemens Franczuch komornik biec. (Fed. s. 77); 1441 podsęd. krak. mianuje Wojciecha z Lucławic komornikiem biec. i czchowskim (ZCz. 11 s. 537; Z. Perzanowski, Dokument i kancelaria sądu ziemskiego krakowskiego do polowy XV w., Kr. 1968, s. 34); 1443 Paszek woźny biec. (AGZ 11, 1666); 1446 Jan Pierzchała komornik biec. (Fed. s. 77); Jan Lisowski pisarz ziemski biec. (Fed. s. 73); 1486 Jan z Wróblowic i Stanisław Gładysz komornicy biec. (Fed. s. 77-8); 1495 Paweł woźny ziemski biec. (SP 9, 1169).

Kącki F., Ludność powiatu bieckiego od 1 polowy XIV do 2 polowy XVI w., Historia 4, 1937, s. 20-7; Nad rzeką Ropą. Szkice historyczne, t. 3, Kr. 1968; K. Skowroński, Z dziejów osadnictwa nad Wisłoka w XIV wieku, [w:] Mediaevalia. W 50 rocznicę pracy naukowej Jana Dąbrowskiego, W. 1960, s. 127-149.

Uw. W haśle tym zebrano wszystkie wiadomości do końca XIV w., a z późniejszych czasów przytoczono tylko ciekawsze, odnoszące się do ziemi i powiatu biec.