(1408 Balalanka, 1414 Byalalanka, 1522 Biala Lanka, 1580 Biała Łęka) 8 km na N od Starego Miasta Warszawy, dziś Białołęka, dzielnica Warszawy.

1. 1430 n. distr. warsz. (PP 6 nr 631); 1526 pow. warsz. (ASK I 27, 452); 1477 par. Tarchomin (Ep. 13, 100).

2. 1437 B. graniczy z Bródnem i z Jabłonną (MK 3, 197; → p. 3); 1484 rz. Brodnia oddziela dobra Nieporęt od Jabłonny, B. i Bródna (MK 9, 164); 1495 granice między B. a Bródnem, Nieporętem i Żeraniem idą starymi znakami gran. przez pole do bagna Opolice i brzegiem tego bagna do Wiciowego Brodu, aż do wypływu strumienia Brodnia z tego bagna, a dalej brzegiem Brodni do gran. Jabłonny (MK 9, 216); 1497 granice B. z dobrami książ. Bródno, Nieporęt i Żerań, 1580 młyn o 1 kole → p. 3.

3. Włas. szlach. 1408 Jakusz z B. śwd. na dok. ks. Janusza I (Wierzb. nr 7); 1413 tenże (AGAD perg. 2098); 1414 tenże (MK 4, 36-36v); 1417-33 Jakusz z B. → p. 6; 1422 Jakusz z B. chor. warsz. dostaje od ks. Janusza I zwolnienie od odpowiadania na wszelkie pozwy, dopóki ma [glejt] na przebywanie na Mazowszu i w swych dobrach w distr. warsz. (WarszDis. 1, 106v); 1422 Wszebor z Mor ręczy Jakuszowi [z B.] chor. warsz. 1 kopę „sadzanego” i za 3 kmieci, od każdego po 1 dniu pracy w tygodniu, których nie przepracowali (Warsz. 1, 18v); 1424 dwaj kmiecie z B. są śwd. w sprawie o barć; kmieć Jakuba z B. chor. warsz. (Warsz. 1 k. 120v, 126v); 1424 Jakub Białołęcki jest winien Dobrogostowi z Nowego Dworu 30 kóp gr posp. (Warsz. 1, 144); 1419-28 Anna ż. Jakusza z B. chorążego maz., wd. po Kunradzie Frankenbergu z Balic trzyma w zastawie po zm. mężu części w Balicach, Szczeglicach i Burowie w z. krak. (SHGKrak. 1, 115); 1428 Jakub [z B.] chor. [warsz.] ma 8 kóp gr posp. u mieszcz. warsz. Stanisława Trepki (PP 3 nr 69); 1429 Junosza z Tarchomina wypędził klacze [Jakuba z B.] chor. warsz. ze wspólnego pastwiska (Warsz. 2, 40); 1430 tenże Jakub zobowiązuje się zapłacić 80 kóp gr Mikołajowi z Pałuk pod wwiązaniem w swą cz. w Gołyminie (PP 6 nr 612); 1430 tenże Jakub zobowiązuje się zapłacić Sławcowi z Boglewic kaszt. czer. 50 kóp gr pod wwiązaniem w B. (PP 6 nr 631); 1432 tenże Jakub ma wierzytelność 11 grz. gr szer. na gruntach Mikołaja Mżurki i Jakuba Wrocławskiego [mieszczan warsz.] (PP 3 nr 181); 1433 rajcy warsz. przysądzają temuż Jakubowi pierwszeństwo przy spłacaniu należności po zm. Mikołaju Mżurce (PP 3 nr 203); 1435 Śmichna c. tegoż Jakuba, ż. Ścibora z Zaborowa sprzedaje swą cz. w Gołyminie Witowi z Wilamowic (MK 3, 170-170v); 1435 taż Śmichna sprzedaje Golędzinowo Dziersławowi z Targowego, lecz Mikołaj Wąż kaszt. ciech. odwołuje tę sprzedaż (MK 3, 170v); 1435 cz. B. ma Zofia (ZR nr 641); 1437 Śmichna, Anna i Zofia cc. zm. Jakusza z B. kaszt. czer. dzielą dobra; Śmichna otrzymuje Gołymin i Golędzinowo, Anna i Zofia otrzymują po połowie B.; Anna cz. ku Bródnu, Zofia ku Jabłonnie; po zgonie swej matki Anny siostry podzielą Tarchomin i Dąbrówkę na 3 równe części (MK 3, 197); 1443 Anna wd. po tymże Jakuszu w imieniu swej niezamężnej c. Zofii sprzedaje połowę B. i 1/3 Tarchomina Męcimirowi z Mniszewa podczaszemu książ. za 358 kóp gr w półgr (MK 3, 290); 1444 Śmichna c. zm. Jakusza [z B.], ż. Ścibora z Zaborowa, syna zm. marszałka Ścibora z Sąchocina, sprzedaje 1/3 Tarchomina za 100 grz. gr w półgr temuż Męcimirowi (MK 3, 310); 1452 Marcin z B. odstępuje swą wierzytelność 58 gr ławnikom Nowej Warszawy (ŁawWN nr 283); 1463-98 Jakub z B. → p. 6; 1465 B. i Tarchomin „są w jednym ręku” (ZR nr 1242); 1471 Jakub z Gołymina [z. ciech.] kaszt. ciech. sprzedaje z pr. odkupu czynsz roczny 5 grz. gr w półgr z B. za 50 kóp gr w półgr Kasprowi Wilkowi burm. warsz. (MK 5, 150v); 1477 Mikołaj [kmieć?] z B. płaci karę kościołowi w Pułtusku (Ep. 13, 100); 1485 uczc. Małgorzata c. Barszczowa z B. (Ep. 10, 399); 1488 szl. Jakub Gorzny z B. kupuje wójtostwo w Chotomowie z 3 wł. roli za 37 kóp gr od uczc. Mikołaja Gadowskiego (Ep. 10, 624); 1493 uczc. Jan Płaska z B. współręczy za posag ż. kmiecia z Grochowa (Ep. 15, 65v); 1495 wielebny Mikołaj Obidziński, pełnomocnik szl. Nawoja dz. z B., zeznaje, że tenże Nawoj służył u Mikołaja pleb. w Pałukach za wynagrodzeniem 50 gr rocznie, po czym został przez niego wyrzucony ze służby, pobity i poraniony (Ep. 15, 46); 1495 Jakub z Gołymina wda maz., właśc. B. (MK 9, 216); 1497 tenże Jakub uzyskuje potwierdzenie rozgraniczenia B. z dobrami książ. Bródno, Nieporęt i Żerań (MK 60, 243); 1498 tenże Jakub darowuje Tarchomin, B. i Wolę Golędzinowską synowi Wojciechowi i jego ss. Jakubowi i Bernardynowi (MK 5, 211v); 1500 darowizna Tarchomina, B., Golędzinowa, Gołymina, Woli [Gołymińskiej] i Żabina uczyniona przez zm. Jakuba wdę na rzecz syna Wojciecha i jego ss. Bernardyna i Jerzego! zostaje unieważniona (MK 18, 112v); 1500 przy podziale dóbr między ss. zm. Jakuba wdy Jakub otrzymuje B. i Przybojewo [z. zakr.], a Wojciech Tarchomin, Wolę Golędzinowską, Gołymin, Wolę [Gołymińską], Żabin i Bacze [z. ciech.]; kmiecie z Woli Golędzinowskiej mają mieć wspólne pastwiska w B.; Jakub powinien corocznie dostarczać z B. pale czyli koły na jaz i „popłotną” na brzeg w Tarchominie; ich siostra Małgorzata zakonnica ma zapisane na B. przez ojca, wdę Jakuba, doroczne uposażenie, a przez br. Wojciecha 1/4 beczki jesiotrów (MK 18, 113); 1509 Wojciech syn tegoż Jakuba wdy dopuszcza do 1/2 pr. bliższości, które ma po br. Jakubie z B., Adriana syna Pawła z Gołymina wojskiego ciech. pod warunkiem, że Adrian pozwie spadkobierców tegoż Jakuba i zadośćuczyni im (MK 60, 51v); 1509 Adrian Gołyński jako posiadacz B. prezentuje na pleb. w Tarchominie księdza Stanisława (Ep. 6, 37); 1510 ks. Anna [Konradowa] zawiesza aż do sejmu sprawę ugody o dobra B. między Elżbietą c. zm. Jakuba z B. a Wojciechem i Adrianem z Gołymina (Warsz. 10, 306; Sobol.mps 345); 1510 ks. Anna [Konradowa] zawiesza aż do sejmu sprawę między Małgorzatą ż. zm. Jakuba z B. a Janem z Falent i Mikołajem z Przełaj (Warsz. 10, 307; Sobol.mps 345); 1510 szl. Grzegorz Borzym z Baczy zarządca (factor) panny Małgorzaty i ur. Adriana z Gołymina spisuje testament w obecności swego br. Pawła z B. (PułtTest. 1, 399); 1510 Paweł Baczewski z B. br. stryjeczny zm. Grzegorza Borzyma z Baczy (PułtTest. 1, 76); 1511 Elżbieta c. zm. Jakuba Gołyńskiego z B., ż. Mikołaja Oborskiego z Leśnej Woli cześnika zakr. (Warsz. 10 k. 243, 798); 1514 taż Elżbieta zeznaje, że otrzymała od krewnych matki sumę za B., na której połowie było zabezpieczone wiano Małgorzaty jej matki, a ona przenosi 1/2 tej sumy czyli 200 kóp gr w półgr na połowę Przybojewa (Zakr. 23, 46); 1525 pozwy tejże Elżbiety, ż. Jana Szymanowskiego są przełożone na inny sejm (Warsz. 14, 188; Sobol.mps 359); 1526 w B. 27 wł. os. (ASK I 27, 452); 1526-40 Adrian Gołyński z B. → p. 6; 1527 bracia Mikołaj i Wawrzyniec Miankowie z B. zawierają ugodę z uczc. Katarzyną wd. po ich stryju Janie Szeligdanie mieszcz. warsz., w sprawie pr. bliższości do domu w Warszawie; Katarzyna ma im wypłacić 7 kóp gr za ich cz. domu (RadWS nr 1815); 1532 Małgorzata wd. po Jakubie z B. ma zapisane listem książ. wiano na B.; ma pannę służebną, szlachciankę Elżbietę Młoczską; Małgorzacie zrabowano szubę kunią podszytą aksamitem, szubę z czarnego sukna obszytą lisami, 4 suknie z dobrego sukna, 4 kobierce i inne rzeczy wart. 150 grz., poza tym 4 kłody mięsa wołowego solonego, 30 połci słoniny, 24 kopy serów i wiadro masła, wszystko wartości 20 kóp gr (ZR nr 2415 n.); 1532 ur. Elżbieta ż. Jana Szymanowskiego, c. zm. Małgorzata żony zm. Jakuba Gołyńskiego (ZR nr 2470); 1532 tejże Elżbiecie zrabowano 6 kobierców, 6 wezgłówków, 8 pierzyn, 13 poduszek, 10 wałów płótna, 100 przędzion konopnych i lnianych, 30 przędzion sukiennych kraszonych, 10 prześcieradeł, 7 obrusów, 12 ręczników, 2 funty pieprzu, 1 funt szafranu, 2 opony, łącznej wartości 200 grz. krak., nadto 28 wieprzów karmnych, 8 wołów karmnych, 6 kop kapłonów, 2 kopy gęsi wartości 40 kóp gr (ZR nr 2471 n.); 1536 Mikołaj Skuza kmieć pana [kaszt.] czer. z B. (ZR nr 2491); 1539 Adrian Gołyński kaszt. czer. uzyskuje wypis dok. rozgraniczenia z 1497 (MS 4 nr 6479); 1539 Jan i Jerzy ss. zm. Wojciecha ze swym bratankiem Janem synem zm. Bernardyna, dziedzice z Gołymina, uzyskują potwierdzenie umowy z 1509 (MK 60, 51v); 1563 Stanisław Paluch i Adrian Gołyńscy h. Prawdzic z B. i Woli Gołyńskiej (MH 9, 8; Wittyg 97); 1580 pobór od 17 3/4 wł. os., 5 1/4 wł. pustych, młyna o 1 kole (ŹD 258); XIX w. wieś B. z Brzezinami 29 wł., folw. B. 96 wł. (Małc. 188).

4. 1425 szl. wójt z B. (Warsz. 1, 176); 1526 czynsz książ. z B. po 2 gr z 1 wł. os. pobiera Adrian Gołyński jako urzędnik (ASK I 27, 452); 1580 wójtostwo ma 3/4 wł. (ŹD 258).

5. 1433 Stanisław bp płoc. na prośbę ks. Anny [Bolkowej] i jej syna, ks. Bolesława IV, nadaje kościołowi [koleg.] Ś. Jana w Warszawie dzies. snop. z B., Nieporętu i Słupna, należące do stołu bpa (AECVars. s. 12, nr 29).

6. 1417-33 Jakusz (Jakub) z B. h. Prawdzic: 141731 chor. warsz., 1432-33 kaszt. czer., zm. a. 1434 (PacSpis; Wilska 93 n.); 1427 poseł w Anglii, gdzie otrzymuje od króla Henryka VI złoty łańcuch (H. Zins, Stosunki polityczne między Anglią i Polską w pierwszej połowie XV wieku, w: Polska w Europie. Studia historyczne, Lublin 1968, s. 284, 291).

1463-98 Jakub z Gołymina, B. i Golędzinowa: 1463-69 chor. ciech., 1469-95 kaszt. ciech., 1495-98 wda maz., zm. a. 1499 (PacSpis).

1516 Mikołaj Mucha iglarz (acufex) z B., 1522 Stanisław Sęp (Samp) z B. L. przyjęci do pr. miej. Starej Warszawy (PrzyjęciaSW nr 137, 257).

1526-40 Adrian Gołyński z B. i Gołymina: 1526-27 kaszt. ciech., 1527-28 kaszt. wysz. (WolffStudia 268; Sobol 174 n.), 1529-40 kaszt. czer. (PacSpis; ZR nr 2491; MS 4 nr 6479).

7. Bon. 6, 224-226; Enc. Warszawy 58.