ŁOMNA

(1155 Lomina, Lomna, Lompna, Lomny, 1457 Welke Lomni, 1498 Magna Lompny, 1515 Magna Lomna, 1528 Lomny Maior, 1536 Lomny Magna) 7,5 km na SEE od Nowego Dworu.

1. 1254 n. par. L. (NKDMaz. 2 nr 16); 1466 n. distr. warsz. (BOZ 71, 69); 1580 pow. warsz. (ŹD 266).

2. 1491 las Jasieniec w Puszczy Łomieńskiej (ZR nr 1224-1226); 1580 młyn → p. 3.

3. Włas. duch. – opactwa czerw. 1155 pap. Hadrian IV potw. klasztorowi czerw. posiadanie dóbr, m. in. L. z przyległościami (Koch. nr 78); [a. 1173] Miłoszka przypisaniec w L. (Koch. nr 95); [a. 1194] ks. Kazimierz Sprawiedliwy daje opactwu czerw. imm. sąd. na L. (Koch. nr 127); [a. 1194] Miłoszka przypisaniec w L. uciekł do Siekluk, ale opat czerw. sprowadza go z powrotem do L. (Koch. nr 128, 211, 212); 1222 ks. Konrad I potw. opactwu czerw. prawo sądu nad mieszkańcami L. (Koch. nr 211, 212); 1222 lista przypisańców w L. [pochodząca z XII w.]: Radosta z ss. Selistryjem, Miłoszką i Śmiadkiem, Gruwina z ss., Ustoń z ss., Puteń, Przesusz [?], Milej, Polikart, Suchora z ss., Karsznia z ss., Bogusza z ss., Bądek z synem Niedanem, Bień z synem Golianem i jego ss. Dworzyszem, Jakiem i Andrzejem, Krzyżan z ss., Radowuj z braćmi Ciberem, Czyrmą [?] i ich ss., Bojan z synem Nienomysłem (Koch. nr 212); 1254 Opizo legat pap. zleca abpowi gnieźn. i opatowi wąchockiemu opiekę nad dobrami klasztoru czerw., m. in. nad L. z kośc. i dochodami (NKDMaz. 2 nr 16); 1381 Jan opat czerw. za 4 grz. toruńskie gr pras. uwalnia z poddaństwa kmiecia Żałosta z Wieski [w dobrach Ł.] i jego potomków (NKDMaz. 3 nr 265); 1433 opat [czerw. jako właśc.] z L. (Warsz. 2, 229); 1457 [kmieć] Stanisław z W.L. kupuje dom i rolę w Nowej Warszawie za 5 kóp i 40 gr (ŁawWN nr 400 n.); 1458 [kmieć] Stanisław Sójka z L. sprzedaje rolę w Nowej Warszawie za 4 1/2 kopy gr (ŁawWN nr 448); 1472 kap. klasztoru czerw. dopuszcza, aby Cygan z L. używał dożywotnio półwł. wolnego, pracując przy łowie ptactwa, lecz po jego śmierci potomkowie mają płacić czynsz i odpracowywać dniówki (BOZ 72, 25v); 1474 oskarżenie o wyrąb drzewa w dobrach opata czerw. L. (ZR nr 1387); 1478 uczc. Sebastian z L. pozywa Falisława pleb. z Chotomowa (Ep. 13, 174); 1490 najazd szlachty z z. zakr. na dwór prepozyta w L., rabunek płodów rolnych, ptactwa, beczek piwa z piwnicy; prac. Maciej Jelitko siedzi na 1/2 wł., prac. Klemens Niemiec siedzi na 1/2 wł., kmiecie Andrzej Pieczko i Jan Bedłka ranni w najeździe (AC 2 nr 1873 n.); 1491 sprawa o wycięcie drzew w Puszczy Łomieńskiej kl. czerw. (Warsz. 6, 849); 1498 prac. Jakub syn Wawrzyńca z M.L. sprzedaje swą cz. ojcowską przewozu zakr. sław. Gawłowi mieszcz. warsz. za 30 kóp gr w półgr (MK 9, 222v); 1515 Elżbieta z mężem Stanisławem Siodlarzewicem mieszcz. warsz. okazuje zobowiązanie opata Ambrożego i konwentu czerw. na 200 kóp gr zabezpieczonych na L., Cząstkowie i Wiesce, prosząc o wpis do metryki klaszt.; wpis skasowany (BOZ 72, 23v); 1518 książęta Stanisław i Janusz III zakazują pisarzom ziem. warsz. i zakr. czynienia szkód w lasach opackich Truskawia i L. (Zakr. 23, 246v); 1528 w L. 14 wł. os. (ASK I 27, 712); 1536 w L. 6 wł. oraz 1 wł. wójt. (ASK I 27, 390); 1549 Jan Kanigowski z Olszewa rządca dóbr klaszt. L. i Truskaw (BOZ 96, 117); 1580 włas. opactwa czerw., pobór od 14 1/2 wł. os., 8 zagr. z rolami, młyna z 1 kołem; prep. ma 4 zagr. z rolami (ŹD 266); XIX w. wieś Ł. ma ok. 21 wł., folw. z przyległymi wsiami i osadami, w tym Ł., Cząstkowem i Pieńkowem oraz lasem ok. 118 wł. (SG 5, 691; Małc. 193).

4. [a. 1194], 1222 imm. → p. 3; 1441 wójt z L. Mikołaj Giemza zyskuje od Jana Stręka z Brolina 10 wł. zw. Niebocząc [?] między lasami Tosz i Grab nad rz. Narwią, a ks. Bolesław IV dodaje mu drugie 10 wł. przyległych zw. Góra (MK 3, 258); 1466 opat czerw. potw. posiadanie sołectwa w L. opatrz. braciom [stryjecznym] Mikołajowi, Wojciechowi, Mikołajowi i Jakubowi kmieciom z L., ss. Niecka i Zdzimira, którzy byli synami Wojciecha Baszy; ten nabył sołectwo w L. za 40 kóp bez 2 gr od klasztoru; ma ono 2 wł. z pr. chełm.; sołtysem ma być jeden z braci i wykonywać sądownictwo we wsiach L., Cząstkowo, Wieska oraz zbierać tamże daniny: jaja, sery, gęsi, zboże itd. oraz dostarczać je do klasztoru (BOZ 71, 69); 1484 ks. Bolesław V sprzedaje cały czynsz książ. ze wsi kl. czerw. L., Wieski i Cząstkowo za 250 fl. węg. Mikołajowi z Mniszewa dziekanowi płoc., archid. i oficjałowi warsz. i kanclerzowi [ks. Konrada III] (MK 9, 162v); 1508 opatrz. Jakub z Wieski wraz z rządcą klaszt. Pawłem i ławnikami z L. mają wybudować za zgodą opata nową karczmę w Cząstkowie (BOZ 71, 105); 1536, 1580 wójtostwo na 1 wł. (ASK I 27, 390; ŹD 266).

5. 1254 kośc. [par.] w L. i dzies. z dóbr L. należy do kl. czerw. (NKDMaz. 2 nr 16); 1395 sędzia pap. oddala roszczenia kan. łęcz. Bogusława zw. Łazarz syna Jana skierowane przeciw opatowi czerw. i Mikołajowi prep. w L. o kościół par. w L. (AGAD perg. 6536); 1395 sędzia pap. nakłada ekskomunikę na tegoż Bogusława za niestawiennictwo w tej sprawie (AGAD perg. 6534); 1395 sędzia pap. uwalnia opata czerw. i Mikołaja prep. w L. od ekskomuniki nałożonej w związku z w/w procesem (AGAD perg. 6535); 1399 sędzia pap. oddala apelację Bogusława w tej sprawie (AGAD perg. 6540); 1400 pap. Bonifacy IX nakazuje wprowadzić Mikołaja kan. regularnego czerw. w posiadanie kośc. par. w L., wakującego po rezygnacji br. Sługoty dokonanej na ręce Dobrogosta wówczas bpa pozn. [1384-1394], po uzyskaniu przez tegoż Mikołaja wyroków ostatecznych w sprawie z Bogusławem Łazarzem kapłanem diec. płoc.; dochody kośc. w L. wynoszą 25 grz. srebra rocznie (AGAD perg. 6543, 6546; BulPol. 3 nr 687); 1424 pap. Marcin V nakazuje dziekanowi koleg. Ś. Jana w Warszawie, aby potwierdził opatowi i konwentowi kl. czerw. pr. kolatorskie do kośc. par. w L. zaprzeczone mu przez Andrzeja bpa pozn. (BulPol. 4 nr 1391); 1425 Jan dziekan kap. warsz. zgodnie z bullą pap. potw. prawo opata i konwentu kl. czerw. do obsadzania kośc. par. w L. przez jednego z kan. czerw. (AGAD perg. 6591); 1438 Andrzej opat czerw. prezentuje Andrzejowi bpowi elektowi pozn. Piotra prep. we wsi klaszt. L. na kośc. w Błoniu wakujący po rezygnacji br. Stanisława (AGAD perg. 6616); 1460 Maciej prep. w L. (BOZ 70, 222); 1461 Andrzej bp pozn. stwierdza, że Mikołaj opat czerw. i Maciej prep. kośc. par. w L. wyrazili zgodę na erygowanie kośc. par. we wsi Kiełpin należącej dotychczas do par. w L.; w zamian bp darowuje kościołowi w L. dzies. snop. stołu bpiego w Małocicach (BOZ 70, 161); 1464 Maciej prep. z L. pozywa Jana z Orzechowa o 40 gr za sprzedane zboże (Ep. 9, 103); 1470 Andrzej bp pozn. wprowadza na prep. kościoła par. w L., po rezygnacji br. Macieja, br. Stanisława kan. regularnego czerw. z prezenty Rafała opata i konwentu kl. czerw. (AGAD perg. 6683); 1478 Stanisław prep. z L. (BOZ 70, 132); 1489 Paweł pleb. z L. zw. prepozytem (BOZ 70, 139); 1490 Stanisław prep. w L. prowadzi proces o najazd szlachty i rabunek w dobrach L.; discr. Paweł ze Ślubowa nauczyciel w kośc. L. (AC 2 nr 1873); 1505 Mikołaj Skwarski prep. w L. rezygnuje (AE IV 68v-69); do 1518 prep. Wojciech, od 1518 prep. Jan, zm. 1539 (NowDzieje 2, 515); 1603 kośc. drewn. pw. Ś. Mikołaja bpa, ma w uposażeniu folw. prep. w L. z rolami, łąkami i ogrodami oraz dzies. snop. ze wsi Ł., Cząstkowo, Wieska i Małocice; nauczyciel pobiera dzies. snop. z niektórych ról w Małocicach (NowDzieje 2, 515; ŁOp. 3, 285); 1676 dzies. ze wsi Czosnów należy na zmianę do kościoła [Ś. Trójcy] kan. regularnych w Błoniu i do kościoła w Ł. (Rybus 288).

6. 1444-93 Tomasz syn Wojciecha z L., 1444 student Uniw. Krak. (MUK 1 nr 44e/050), 1459 pleb. w Medylach [na Litwie] (V. Ališauskas, T. Jaszczołt, L. Jovaiša, M. Paknys, Litetuvos katalikų dvasininkai XIV-XVI w., Vilnius 2009, s. 401), 1493 pleb. w Wilnie [identyfikacja niepewna] (Zakr. 15, 62); 1496 Tomasz z L.M., który przyprowadził wd. Kaplunkową, syn Burdyla, 1499 kołodziej Maciej Koszycz z L., przyjęci do pr. miej. Nowej Warszawy (PrzyjęciaNW nr 301, 340); 1515 Jakub Swądro stelmach z M.L. przyjęty do pr. miej. Starej Warszawy (PrzyjęciaSW nr 129); 1522 Wojciech syn Jana z M.L. student Uniw. Krak. (MUK 2 nr 1522e/059).

7. RAW 1958, 352; PacPuszcza 177.