(1390 Bobrek, Bobreg) 4 km na NE od Oświęcimia, za Wisłą.

1. [Pow. krak., następnie śl.; par. Oświęcim; por. RP z 1629 i 1680 oraz Bobrowniki].

2. 1402 Dziersław Karwacjan „iuvenis” z Janem Ligęzą o granice między Libiążem a B. (ZK 3 s. 436, 756); 1408 Jan [Karwacjan] z Janowic [par. Racławice] oświadcza, że brzeg rz. Przemszy koło dębu w Libiążu należy do zamku w B. i ludzie z Libiąża składający tu drzewo mogą to czynić tylko za zgodą Jana [Ligęzy] wwdy łęczyckiego. Jan z Janowic ustępuje wwdzie wieczyście z tego brzegu (ZK 5 s. 35); 1570 droga z Będzina do Oświęcimia przez B., pod mostkiem k. zamku często zalewana przez Wisłę. Droga z B. przez Libiąż do Chrzanowa (LDK s. 20, 61-2).

3. Własn. szlach. 1390 Mik. Strzała z B., → Zawada [par. Racławice] (SP 8 uw. 216/20); 1409 Piotr z B. (ZK 5 s. 165); 1410-9 Jan, Jaśko Ligęza h. Półkozic występujący od 1366, piszący się z B. od 1410, star. łęczycki 1370, 1388-90, wwda łęczycki od 1382, wielkorządca krak. 1384, dz. B., Jurkowa [pow. wiśl.], Niewiarowa, Niegowici, Przecławia [pow. pilzn.] i in. (J. Wyrozumski, Ligęza Jan, PSB 17 s. 316-7); 1415-58 Jan Ligęza Bobrkowski z B. i Niegłowic, s. ww. Jana [i Małgorzaty], podczaszy królowej 1415-31, ochmistrz królowej 1421-3, kaszt. biec. 1444-58, zm. 1458 (A. Kamiński, Ligęza Jan, PSB 17 s. 317-8 i nie cytowane tu źródła: SP 2, 3393; MBiecza 46; MK 2, 6, 100; ZDM 3, 687, 793; DSZ 201, 210, 212-3, 216-9; Mp 4, 1473, 1476, 1485, 1504; 5 A 29, 62, 123 i C 29; KUJ 2, 163; ZB 1 s. 143-4; KMK 1, 159; ZB 1 s. 143-4; 1423 Krzychna z B. [ż. Jana z B. por. niżej 1440] (ZK 7 s. 268); 1428 Jakub s. Jana z B. podczaszego królowej (ZK 196 s. 153); 1430 Jan z B. i jego br. stryjeczny Jan Niewiarowski, s. zm. Mikołaja z Niewiarowa, trzymający w dzierżawie B., winni do czasu wyroku sądowego nie pobierać czynszów w B., nie kopać sadzawek, a z istniejących sadzawek korzystać jedynie na potrzeby własnego stołu (GK 4 s. 64); Stachna ż. Jana z B.; Stan. Ligęzic z B. [s. zm. Jana wwdy łęczyckiego] (wg ind. WAP); 1432 br. Jan i Piotr Ligęzowie ustępują wieczyście swemu br. przyrodniemu Piotrowi z Brodów całą cz. swoją w Śmiłowicach, stanowiącą posag i wiano ich matki (ZK 197 s. 174); 1438-9 Piotr z B. i Psar [s. Jana wwdy łęczyckiego?] (ZK 150 s. 107; OK 5 k. 308 v.; CE 2, 255); 1439 Jan i Henryk, bracia ww. Piotra, patroni preb. Ś. Jana w → Podgaju (OK 5 k. 308v); 1440 Krystyna wd. po Janie z B. z s. Henrykiem przeciw Mikołajowi z Korzkwi o cz. dziedzictwa w Giebułtowie, należącą po ojcu Zaklice z Korzkwi do Mikołaja. Jej zm. mąż w r. 1410 poręczył za Zaklikę na sumę 150 grz. pod gwarancją wwiązania w 2/7 Giebułtowa i nie został spłacony (OK 6 s. 119); 1447 świadkowie Mikołaja z Korzkwi w sprawie przeciw Janowi z B. kaszt. biec. przysięgają, że ojciec ww. Jana [Jan wwda łęczycki] miał w zastawie cz. Giebułtowa i tę Jan nadal bezprawnie trzyma. Sąd wyrokuje, iż Jan winien z zastawu ustąpić (SP 2, 3317); 1441 Piotr Ligęzic z B. zastawia za 150 grz. Stanisławowi z Brzyścia całą wieś Psary (ZK 11 s. 483); 1450 Jan [z B.] kaszt. biec. zapisuje 200 fl. Stanisławowi ze Stadnik na swoich dobrach Libiąż Duży i Libiąż Mały (ZK 151 s. 17); 1452 tenże gwarantuje Stanisławowi ze Świdnika zwrot długu 200 fl. węg. wwiązaniem w Libiąż Duży (tamże s. 137); 1454-90 Stan. Ligęza z B., Niegłowic, Górzyc [pow. wiśl.], Psar, Chrzanowa i Barwałdu [s. Stanisława, bratanek Jana kaszt. biec.], zięć Mik. Serafina z Barwałdu (ZP 21 s. 322; 22 s. 232; 43 s. 630; GrünMark. 2 s. 602; SP 2, 3883, 4186, 4231 b, 4333; ZK 152 s. 172, 318; GK 23 s. 237, 276; ZCz. 4 s. 451; MS 1, 734; Mp. 5 N 358; O 138; Fastanacht Katalog 1, 63); 1456 → Barwałd; 1459 sąd ziemski krak. zatwierdza układ między Stan. Ligęzą z Górzyc a panną Małgorzatą i jej siostrą Elżbietą ż. [Piotra] Bielczowskiego. 1/3 wszystkich dóbr dziedzicznych po zm. bracie ww. sióstr Janie z B. kaszt. biec., położonych w ziemiach: krak., sand. i biec. ma zgodnie z zatwierdzonym przez króla dok. ww. Jana przypaść [jego bratankowi] Stanisławowi. Ma też Stanisław otrzymać 1/3 z całości dóbr macierzystych zm. Jana i jego sióstr ww. Małgorzaty i Elżbiety oraz Doroty Fredrowej (SP 2, 3633); ww. Małgorzata i Elżbieta ustępują temuż Stanisławowi całe dobra Jurków [pow. wiśl.] z młynem Grzybsko i sadzawkami tamże, z częściami Parkoszyc [pow. wiśl.] (ZK 146 s. 634); 1459-67 Małgorzata dz. B., c. Jana wwdy łęczyckiego, siostra Jana kaszt. biec. (SP 2, 3630, 3633, 3825, 3886-7; ZK 17 s. 129); 1462 ww. Małgorzata darowuje Mik. Pieniążkowi z Witowic pkom. i star. krak. 1/3 zamku B. z przynależnymi, nie wymienionymi z nazwy miastami i wsiami, a 2/3 tych dóbr zastawia mu za 320 grz. (ZK 152 s. 56-8, 90-1); 1459-64 Dorota Fredrowa i Elżbieta ż. Piotra z Bielczowa [pow. wiśl.] Bielczowskiego, 1464 wdowy, dz. B. i Chrzanowa, cc. Jana wwdy łęczyckiego, siostry Jana kaszt. biec. (SP 2, 3630, 3633; ZK 17 s. 163; ZB 1 s. 207); 1464 ww. Elżbieta darowuje Stefanowi z Pogórzyc tenut. będzińskiemu 1/3 swego dziedzictwa po ojcu, tj. zamku B., m. Chrzanowa z wójtostwem, cłem, propinacją piwa „alias conthowe”, górami ołowiu, łaziebnem, wsi: Libiąż Duży i Libiąż Mały, Chełmek, Bobrowniki, Gromiec, Gorzów, Psary, gór ołowiu oraz 1/3 dóbr po matce w pow. biec., mianowicie wsi Niegłowice (SP 2, 3739); Dorota Fredrowa i jej s. Andrzej Fredro z Pleszowic [ziemia przem.] sprzedają i darowują Stan. Ligęzie z Górzyc całą swoją cz. dziedzictwa, tj. zamku B., m. Chrzanowa z młynami, cłem i wójtostwem, wsi: Bobrowniki z cłem i przewozem, Gromiec, Gorzów, Chełmek, Libiąż Duży i Libiąż Mały oraz Psary, gór ołowiu i wszystkich przynależności. Andrzej przyrzeka ustąpić z ww. dóbr Stanisławowi lub jego potomkom wszystko, co przypadnie mu w przyszłości po śmierci ciotek Elżbiety wd. po Piotrze Bielczowskim i panny Małgorzaty z B. Poręcza też za swych młodszych br. Jana i Jakuba (SP 2, 3746); 1467 Małgorzata z B. pozywa Stefana z Pogórzyc o wyzucie jej siłą z dóbr Chrzanów i Psary (SP 2, 3886); Stan. Ligęza i Małgorzata z B. zawierają ugodę z ww. Stefanem o wypłacenie mu należnych sum, m. in. pobranych u niego przez Elżbietę z Gierczyc [wd. po Janie kaszt. biec.] oraz o sumy pobrane przez Stanisława i Małgorzatę z trzeciej miary młyna dziedz. Stefana w Chrzanowie. Wg ugody dwaj szlachcice chrzanowscy, rajcy i pleb. winni rozsądzić, co z bydła i trzody należało do Małgorzaty i jej siostry Bielczowskiej. Obie układające się strony winny umorzyć pretensje Doroty wd. po Fredrze, siostry Małgorzaty i Bielczowskiej do dóbr B. i Chrzanów (SP 2, 3887); 1468 Elżbieta wd. po Janie z B. i jej ss. Marcin i Jan z Gierczyc [z drugiego małżeństwa] (SP 2, 3924); 1471 wsie Ligęzy przynależne do B.: Libiąż Duży, Libiąż Mały, Bobrowniki, Chełmek, Gromiec i Gorzów (GK 19 s. 392); 1472 wsie [Stan.] Ligęzy, które nie zapłaciły poradlnego: Bolęcin, Libiąż Duży i Libiąż Mały, Bobrowniki, Chełmek, Gromiec, Gorzów (GK 19 s. 612); 1474 Stan. Ligęza z B. z Janem Smolikiem tenut. z Barwałdu o zamek → Barwałd i wsie do tegoż należące (SP 2, 4137); 1475-89 Jan Ligęza s. ww. Stanisława z B. (AGZ 7, 70; MS 1, 2002; Teut. 6 s. 363; SP 2, 4333); 1476 Dorota wd. po Stan. Bączku z Brzyścia pozywa Stanisława z B. i Psar o 150 grz. oprawy zapisanej jej przez męża na połowie Psar; por. wyżej 1441 (SP 2, 4186); 1480 sąd ziemski krak. oddala powyższy pozew Doroty, jako że nie udowodniła żadnego pr. swego zm. męża do Psar, natomiast Stan. Ligęza z B. przedłożył przyw. świadczące o wieczystym posiadaniu tej wsi (SP 2, 4231b); 1483 Feliks i Jakub ss. Stanisława z B. (Ind. s. 69); 1496 Anna z Tarnowa ż. Jana Ligęzy z B., dziedziczka Kobylnik [pow. wiśl.] (Kniaz. 115); 1498 [br.] Mik., Feliks i Piotr Ligęzowie z B. (GK 27 s. 137); 1499 Mik. Cikowski cześnik król. oraz dz. B. Maciej¹Tak w źródle zamiast Jakub pleb., Mik., Feliks i Piotr Ligęzowie [ss. Stanisława] zamieniają łąki w Zagórzanach [dziś Nagórzanki, pow. prosz.] nad rz. Jawornik [lewy dopływ Wisły] i w Gorzkowie [pow. prosz.] (MS 2, 1369); 1498-549 Piotr Ligęza z B.²Z B. pisali się też inni br. Piotra Ligęzy, lecz nie będąc właścicielami B., nie zostali tutaj uwzględnieni i Chrzanowa, kaszt. czechowski od 1538, tenut. ropczycki, s. ww. Stanisława i Magdaleny Serafinówny (A. Kamiński, Ligęza Piotr, PSB 17 s. 321-2 i nie cytowane tu źródła: ZK 153 s. 215, 265, 268-9; AS 5, 31; SP 6, 259-60, 339; GK 27 s. 137); 1500 br. Mik., Feliks, Stan., i Piotr Ligęzowie [ss. Stanisława] dzielą dobra. Mikołaj otrzymuje: m. Przecław z przynależnymi wsiami w pow. pilzn., Jurków, Wośniki i Parkoszyce w pow. wiśl. z pr. patr. kościołów. Feliksowi i Stanisławowi przypadają: Górzyce i inne dobra w pow. wiśl. oraz Żyraków z Wolą Żyrakowską w pow. pilzn., Skorczów, Ryki, Gorzków, Chruszczyna [Wielka], Odunów, w pow. prosz. z pr. patr. kościołów. Piotr otrzymuje: zamek B., m. Chrzanów, Psary, Libiąż Duży, Libiąż Mały, Gorzów, Bobrowniki, Chełmek w ziemi krak. oraz Gabułtów, Jakuszowice Wielkie i Małe w pow. wiśl., Kędzierz i Pustynię w pow. pilzn. z pr. patr. kościołów i dwóch ołtarzy w Krakowie i Wieliczce (ZP 22 s. 667); Piotr Ligęza z B. ustala prawa i obowiązki swego → m. Chrzanowa. M. in. mieszcz. nie mogą być pociągani za wykroczenia do zamku B., lecz mają odpowiadać przed burmistrzem i rajcami Chrzanowa. W razie zagrożenia przez nieprzyjaciół są obow. do obrony zamku B. (J. Pęckowski, Chrzanów s. 168); 1504 fortalicium w B. → Bobrkowski Most; 1507-16 Nawojka c. Andrzeja Kmity z Wiśnicza, siostra Piotra Kmity, ż. Piotra Ligęzy z B. (AS 5, 70, 74; MS 4, 2425, 10946); 1507 Piotr Ligęza zapisuje ż. Nawojce 1400 fl. węg. wiana i posagu na połowie swoich dóbr (AS 5, 31); 1509 Zygmunt Stary zezwala Pawłowi Kaufmanowi rajcy krak. kupić wieś Balin i wydzierżawić na 3 l. m. Chrzanów od Piotra Ligęzy z B. (MS 4, 9005); tenże Piotr wydzierżawia od ww. Kaufmana na 5 l. m. Chrzanów z hutą, cłami, górami ołowiu, wagą i hakami (BJ rps 5348, 2 s. 187); 1517 Zygmunt Stary zezwala Stan. Małdrzykowi z Chodywaniec [ziemia bełska] wojskiemu lwowskiemu i star. drohobyckiemu oraz Oktawianowi z Florencji [Italia] żupnikowi salin na Rusi wykupić z rąk Feliksa, Piotra i Mik. Ligęzów z B. wójtostwo w Soli w ziemi przem. (MS 4, 11294); 1518 Zygmunt Stary zezwala Piotrowi Ligęzie z B. i Chrzanowa wykupić z rąk Benedykta Pogórskiego dobra król. Pogórzyce i Kościelec [pow. krak.] (MS 4, 11886).

5. 1529 dzies. pien. wart. 45 gr z ról folw. w B. prepozyturze w Oświęcimiu (LR s. 210).

6. 1410 Jan Ligęza z B. wwda łęczycki prowadził chorągiew pod Grunwaldem (DH 4 s. 40); 1439 Piotr z B. podpisuje akt konfederacji Spytka z Melsztyna (CE 2, 255); 1483 Feliks i Jakub [Ligęzowie] ss. Stanisława z B., studenci Ak. Krak. (Ind. s. 69); 1487 Szczepan Czopek sługa Jana z Młoszowej pozywa Stan. Ligęzę z B., iż s. tegoż Jan imposesjonat napadł ze swoimi towarzyszami ww. Szczepana na drodze w Karniowicach, obciął mu lewą rękę i zadał 3 rany (SP 2, 4333).

7. Bon. 14 s. 249-53.