MOCZYDŁO

(1322 Mochidlo - KK 1, 125; 1423 Moczidlo - ZK 312 s. 225; 1423 Moczidla - ZK 312 s. 226; 1476 Moczydla - ZK 262 s. 24; 1487 Moczdola - Mp. 5 Q 85; 1514 Mocidla - RP k. 721v) 6,5 km na NE od Żarek.

1. 1487, 1510, 1530, 1581 pow. lel. (MS 1, 1878; 4/2, 9599; Mysz. 29; RP k. 56; ŹD s. 71); 1598 par. Niegowa (WR k. 355v)

3. Własn. szlach., od 1437 r. w kluczu dóbr zamku →Mirów Koziegłowskich h. Lis, od 1445 Rogowskich h. Działosza, a od 1487 Myszkowskich h. Jastrzębiec. 3a. Sprawy własnościowe.

1322 komes Imram z M. (KK 1, 125)1Choć brak jednoznacznych informacji źródłowych pozwalających wiązać Imrama z M. w pow. lel., to istnieją wzmianki pośrednie. W 1347 r. dziedzic o tym imieniu został poświadczony we wsi Niegowa, sąsiadującej z M. W 1389 r. w Niegówce k. Niegowej rezydował Świętko Imramek, a w 1399 r. inny Imram pisał się z Mrozowa w parafii Niegowa (ZK 1c s. 200; Mp. 1, 222; SP 8, 9468-9; J. Laberschek, Rozwój osadnictwa w powiecie lelowskim w średniowieczu (do 1400 r.), Kr. 1989 (mps), s. 134, 187). W XV w. M. wchodziły wraz Niegową i Mrozowem do jednego klucza majątkowego. W l. 1423-34 dziedzicem tego klucza był Prędota z Nakła s. Imrama. Przyjmuję zatem, że Imram wzmiankowany w 1322 mógł być jednym z przodków Prędoty. F. Piekosiński (Rycerstwo polskie 3 s. 290, 503, 515), a za nim również Z. Kaczmarczyk (Monarchia 1 s. 293, 295) identyfikują Imrama z M. z podczaszym, komornikiem i wwdą krak. h. Oksza. Już w późniejszym artykule F. Piekosiński (Pieczęcie polskie wieków średnich doby piastowskiej. Uzupełnienie I, Wiadomości Numizmat.-Archeolog. 17, 1935 (druk.) 1936, s. 65, fig. nr 482) opisując pieczęć wwdy krak. Imrama nie wiąże jej z osobą Imrama z M. Również w UM (nr 149, 232, 463 i s. 333) nie wskazano na taki związek. W istocie, brak jakichkolwiek przesłanek do tego, by łączyć Imrama dz. M. z późniejszym wojewodą. Zdaniem J. Kurtyki (Topory, Starekonie i Okszyce. W sprawie związków międzyrodowych w XIII i XIV w., KH 94, 1992, nr 2, s. 32) to Imrama z Witowa należałoby identyfikować z Imramem h. Oksza podczaszym (1327), komornikiem (1331-40) i wwdą krak. (1341-59). Z drugiej strony o znacznej pozycji Imrama z M. świadczy fakt, że w liście świadków dokumentu sądu ziemskiego krak. z 1322 r. został on określony jako komes oraz, że został tam wymieniony przed komesem Mikołajem komornikiem tego sądu i Wojciechem pisarzem Władysława Łok. (KK 1, 125).

1423-34 Prędota z Nakła [pow. lel.], dz. M., →Leśniowa 1423-34, Mrozowa [dziś nie istnieje, sąsiadował z Leśniowem], Niegowej do 1434, s. Imrama (ZK 312 s. 225-6, 337, 459); 1423 Prędota z Nakła [s. Imrama] wydzierżawia na 3 lata Aleksandrowi z Rakoszyna całe swoje dziedziny Nakło, M., Mrozów i Niegówkę. Za dzierżawę Aleksander zapłaci Prędocie 10 grz. za pierwszy rok i po 11 grz. półgr. za ostatnie 2 lata, zwróci też po upływie dzierżawy 18 sztuk bydła, które pozostało w tych wsiach oraz 90 korcy wysianego żyta i 70 korcy żyta pozostawionego tamże (ZK 312 s. 225-6); ww. Prędota zastawia za 60 grz. półgr. na rok [swemu szwagrowi] Mikołajowi z Nieprowic [pow. wiśl.] dziedzinę →Leśniów. Mieszkańcy Leśniowa, M. i Mrozowa winni mleć zboże w młynach w Leśniowie (ZK 312 s. 226); 1427 tenże Pręndota zastawia za 66 grz. półgr Mikołajowi z Woli Sasinowej dziedzinę M. (ZK 312 s. 337); 1434 tenże Prędota sprzedaje za 500 grz. półgr. lepszej mon. krak., wliczając w tę sumę konia i dwie wydry [?] wart. 83 grz., „forentes alias targiem” i za cz. w Niemałkowskiej Wólce2W haśle →Leśniów, 3a jest błędnie: Niemałkowska Wola [niezid.] Janowi Cielątko ongiś z Włynic [woj. sier.] →Leśniów, M., Mrozów, sołectwo w Niegówce z zasiewami ozimymi, z wyłączeniem zasiewów w M. oraz pr. patr. preb. w Niegowej Wielkiej. Jadwiga ż. Prędoty c. Jana z Małoszowa zrzeka się pr. do posagu i wiana na tych dobrach (ZK 312 s. 459)3[18 III] 1476 w aktach ksiąs. stwierdzono, że Prędota z Nakła sprzedał wsie Mrozów, Leśniów i M. 33 lub 40 lat temu, a transakcja została wpisana do ksiąg lel. (ZK 262 s. 24).

1434-7 Jan Cielątko z Chorzenic [woj. sier.] i M. [zapewne star. łęcz. 1430] (ZK 312 s. 474; 313 s. 31; UŁS 408); 1434 Jan Cielątko z M. zobowiązuje się zapłacić 7 grz. Prędocie z Nakła (ZK 312 s. 474 zp.); 1437 Jan Cielątko dz. Chorzenic sprzedaje Krystynowi z →Koziegłów kaszt. sąd. za 500 grz. półgr lepszej monety krak. całe dziedziny: →Leśniów z pr. patr. kościoła, M., Mrozów, sołectwo w Niegówce i pr. patr. kościoła i preb. w Niegowej (ZK 313 s. 31).

1439-404Dział między ww. braćmi wpisany został pod dwiema datami: do księgi grodzkiej 24 IX 1439, zaś do księgi ziemskiej 6 I 1440 r z działu dóbr między br. Janem starszym i Krystynem młodszym z →Koziegłów [ss. Krystyna kaszt. sądec.] Krystynowi przypada zamek →Mirów z wsiami, m.in. M. (GK 6 s. 263; ZK 150, s. 181-2; SP 2, 2796 przypis 86).

1440 stren. Krystyn z →Koziegłów sprzedaje za 230 grz. półgr Mikołajowi z Gniewięcina całe dziedziny M. i →Kotowice, z tym warunkiem, że jeśli Krystyn do Bożego Narodzenia zwróci mu tę sumę, czyli 230 grz. w półgr lub 460 grz. w monecie obiegowej, odzyska te wsie, w przeciwnym razie Mikołaj obejmie je w wieczyste posiadanie (ZK 150 s. 162).

1442, 4 XII Mikołaj z Gniewięcina i Maciej Żyszka [posesor zastawny] z Mirowa dobijają targu pod zakładem 400 grz. dla obu stron, wedle którego Mikołaj zobowiązuje się sprzedać Żyszce do ś. Jana Chrzciciela [24 VI 1443] dziedziny M. i →Kotowice za takie same pieniądze, za jakie kupił je od Krystyna z Koziegłów, i wpisać transakcję do ksiąg ziemskich [→1443] (GK 8 s. 52); 1443 tenże Mikołaj sprzedaje za 230 grz. półgr Maciejowi [Żyszce] z Bielin [niezid.] i Mirowa całe dziedziny M. i Kotowice, z tym warunkiem, że jeśli Mikołaj zwróci mu tę sumę lub 460 grz. „certe seu capitalis pecunie” do ś. Jana Chrzciciela, wówczas odzyska te wsie (ZK 313 s. 243 - zap. wpisana pod datą 8 VIII); 1443, 24 VI Maciej Żyszka z Mirowa na polecenie star. krak. ma nazajutrz zapłacić Mikołajowi z Gniewięcina za wsie Kotowice i M.; 27 VI Żyszka otrzymuje wwiązanie w ww. wsie (GK 8 s. 367, 375).

1445 Maciej z Mirowa sprzedaje za 3000 grz. Krystynowi z Koziegłów [s. kaszt. sądec.] zamek →Mirów z wsiami, m.in. z M. (GK 9 s. 183-4); tenże Krystyn sprzedaje za 3000 grz. oraz za 2 ł. w Chrząstowicach i za konia, wszystko warte 100 grz.5W haśle →Kotowice błędnie: za konia wartości 100 grz, Hinczy z Rogowa [pow. wiśl.] kaszt. roz. i star. radom. zamek Mirów z wsiami, m.in. z M. (GK 9 s. 184-5; ZK 313, s. 320 - transakcja wpisana do księgi lel. w r. 1446).

1487 Dorota Hińczyna wd. po Janie [Hińczy] z Rogowa kaszt. sand. daje i wwiązuje [bratanka] Krzczona z Koziegłów w [dobra oprawne]: zamek →Mirów z wsiami, m.in. z M. (ZK 316 s. 99); z podziału dóbr między br. niepodzielonymi Hieronimem, Janem i Jakubem z Kobylan Janowi i Jakubowi przypadł zamek →Mirów z wsiami, min. z M. w pow. lel. (Mp. 5 Q 85; MS 1, 1878); br. niepodzieleni Jan i Jakub z →Kobylan w zamian za karczmę z młynem i za 4 ł. w →Jawiszowicach z dodatkiem 3000 grz. dają Piotrowi Myszkowskiemu z Przeciszowa kaszt. ośw. zamek →Mirów z wsiami, m.in. z M. →Mirów p. 3c.

1494 Jan Giebułtowski z Lgoty [Wielkiej] i jego bratanek Krystyn tj. Krzczon z Koziegłów, odstępując od swego pow. lel. zrzekają się na rzecz Piotra Myszkowskiego z Przeciszowa kaszt. wiel. sumy 600 grz., która przypadła im po śmierci Doroty Hińczyny siostry Jana, i która stanowiła jej oprawę, zapisaną przez męża Hińczę z Rogowa na zamku →Mirów i wsiach, m.in. na M. (ZK 21 s. 284-7); 1510 Waw. Myszkowski z →Mirowa ustępuje br. Marcinowi Myszkowskiemu cz. dóbr dziedz., które przypadły mu w wyniku podziału z Marcinem i in. braćmi, mianowicie m. Żarki i zamek Mirów z wsiami, m.in. z M. w pow. lel. (MS 4/2, 9599; Mysz. 29); 1518 Zygmunt I zatwierdza ugodę pomiędzy Marcinem Myszkowkim, dz. Żarek i →Mirowa i jego br. Stan. Myszkowskim w sprawie dóbr ojczystych: m. Żarki, zamku Mirów i wsi, m.in. M. (MS 4, 11652); 1541 z podziału dóbr między ss. Marcina Myszkowskiego Hieronimowi przypada m.in. M. →Mirów zamek p. 3c; 1541 z podziału dóbr między Jakubem, Stanisławem, Janem, Hieronimem, Andrzejem i Marcinem ss. zm. Marcina Myszkowskiego kaszt. wiel. Janowi przypada m. Żarki i zamek →Mirów z wsiami w pow. lel., m.in. M. →Mirów zamek p. 3c; 1549 br. Jan i Hier. Myszkowscy zamieniają dobra. Jan oddaje Hieronimowi m. Żarki, zamek →Mirów i należące do niego wsie, m.in. M., w zamian za dziedz.cz. Hieronima; Hieronim wydzierżawia na 4 lata za 1000 fl. płaconych w 4 ratach Janowi ww. dobra (MS 5/2, 4773, 4778); 1563 M. własn. Hier. Myszkowskiego (RP s. 229-30).

3c. Areał i pobór. 1449 M. skazane na karę król. 14 grz. za niezapłacenie wiardunkowego (GK 10 s. 794); 1458 M. skazane na karę 14 grz. za niezapłacenie wiardunkowego (GK 14 s. 62); 1463 M. skazane na karę król. 14 grz. za niezapłacenie wiardunkowego i podatku 6 gr (GK 16 s. 1041-2); 1500 Piotr Myszkowski z Mirowa [skazany na karę XIV] za niezapłacenie nadzwyczajnego podatku m.in. z M. i za odbicie ciążenia (GK 27 s. 1324-5); 1506-13 pobór z 1 ł. (RP s. 330, 331, 356v, 379, 612v, 643, 586, 559); 1530 pobór z 1 ł. (RP k. 56); 1563 pobór z 3 ł., uprzednio z 1 ł. (RP s. 229-30).

5. 1529 dzies. snop. z całej wsi wart. 3 wiard. dla preb. w kościele par. w Niegowej (LR s. 157).

1 Choć brak jednoznacznych informacji źródłowych pozwalających wiązać Imrama z M. w pow. lel., to istnieją wzmianki pośrednie. W 1347 r. dziedzic o tym imieniu został poświadczony we wsi Niegowa, sąsiadującej z M. W 1389 r. w Niegówce k. Niegowej rezydował Świętko Imramek, a w 1399 r. inny Imram pisał się z Mrozowa w parafii Niegowa (ZK 1c s. 200; Mp. 1, 222; SP 8, 9468-9; J. Laberschek, Rozwój osadnictwa w powiecie lelowskim w średniowieczu (do 1400 r.), Kr. 1989 (mps), s. 134, 187). W XV w. M. wchodziły wraz Niegową i Mrozowem do jednego klucza majątkowego. W l. 1423-34 dziedzicem tego klucza był Prędota z Nakła s. Imrama. Przyjmuję zatem, że Imram wzmiankowany w 1322 mógł być jednym z przodków Prędoty. F. Piekosiński (Rycerstwo polskie 3 s. 290, 503, 515), a za nim również Z. Kaczmarczyk (Monarchia 1 s. 293, 295) identyfikują Imrama z M. z podczaszym, komornikiem i wwdą krak. h. Oksza. Już w późniejszym artykule F. Piekosiński (Pieczęcie polskie wieków średnich doby piastowskiej. Uzupełnienie I, Wiadomości Numizmat.-Archeolog. 17, 1935 (druk.) 1936, s. 65, fig. nr 482) opisując pieczęć wwdy krak. Imrama nie wiąże jej z osobą Imrama z M. Również w UM (nr 149, 232, 463 i s. 333) nie wskazano na taki związek. W istocie, brak jakichkolwiek przesłanek do tego, by łączyć Imrama dz. M. z późniejszym wojewodą. Zdaniem J. Kurtyki (Topory, Starekonie i Okszyce. W sprawie związków międzyrodowych w XIII i XIV w., KH 94, 1992, nr 2, s. 32) to Imrama z Witowa należałoby identyfikować z Imramem h. Oksza podczaszym (1327), komornikiem (1331-40) i wwdą krak. (1341-59). Z drugiej strony o znacznej pozycji Imrama z M. świadczy fakt, że w liście świadków dokumentu sądu ziemskiego krak. z 1322 r. został on określony jako komes oraz, że został tam wymieniony przed komesem Mikołajem komornikiem tego sądu i Wojciechem pisarzem Władysława Łok. (KK 1, 125).

2 W haśle →Leśniów, 3a jest błędnie: Niemałkowska Wola.

3 [18 III] 1476 w aktach ksiąs. stwierdzono, że Prędota z Nakła sprzedał wsie Mrozów, Leśniów i M. 33 lub 40 lat temu, a transakcja została wpisana do ksiąg lel. (ZK 262 s. 24).

4 Dział między ww. braćmi wpisany został pod dwiema datami: do księgi grodzkiej 24 IX 1439, zaś do księgi ziemskiej 6 I 1440 r.

5 W haśle →Kotowice błędnie: za konia wartości 100 grz.