(1387 Gymanska, Gzimansca [?], 1391 Irzmanczouicze, 1397 Herzmanczowice, 1424 Jrmanczouicze, Irzmanczouicze, 1435, 1440 Gÿrzmanczowÿcze, 1440, 1442 Gÿrzmanczouice, 1462 Jrzmanczowicze, 1470-80 Irzmanowice, Yrzmanczowicze. 1504, 1510 Hyrzenovicze, Irzmanczovicze, 1529 Jrzmanowycze, 1546 Jrzmunnÿchouicze, 1564-5 Gyerzmanice, 1565 Irzmunczowicze, 1580 Jrzmanczowicze, 1673 Wierzbontowice, 1780 Wirzbontowice, 1782, 1827 Wierzbuntowice, 1787 Wierzbontowice; Kam. 84; Rym. 30; Kop.K254) dziś przysiółek między → Jeżowem a → Janowicami [sand.], 4 km na S od Waśniowa; ok. 13 km na E od kl.
1. 1442n. pow. sand. (Mp. IV 1434), 1827 pow. opat. (Tabela II 265); 1470-80 par. Momina (DLb. II 471).
2. 1387, 1391, 1462, 1479 graniczy z Jeżowem (→ Jeżów); 1449 rozgraniczenie wsi kl. święt., Janowic i W., od Nagorzyc, → Milejowic [cz. szlach.] i Roztylic, pozostawiono wspólne pastwisko, wyjąwszy żołądź i bukiew w lasach klaszt. (Gacki 242); 1470-80 graniczy ze Zwolą, Garbaczem, Jeżowem i Nagorzycami (DLb. III 232); 1780 granice klucza wierzbątowickiego: od narożnicy między Milejowicami, Nagorzycami i Roztylicami przy drodze z Nagorzyc do → Kraszkowa, w prawo na E wzdłuż jeziorka wierzbątowickiego do drogi z Nagorzyc do Janowic, tą drogą na E w stronę Janowic, na węgielnik przy drodze z Milejowic do W., tą drogą na N w stronę W., następnie drogą do Jeżowa, w prawo do łąki wierzbątowickiej zw. „Gayn” na granicy z Nagorzycami, w lewo do drogi do Jeżowa, po kilku stajach w lewo do drogi z Nagorzyc do Garbacza, do gruntów jeżowskich, w prawo przez łąkę jeżowską wzdłuż granicy Nagorzyc w kierunku wsi Modrzewie. Pod „ogrodami” w prawo łąką pod górę, a stąd do narożnicy z Kowalkowicami i Mirogonowicami, w prawo pagórkiem między Jeżowem i Kowalkowicami. Na wysokości środka wsi Jeżów w lewo do drogi do Mirogonowic, wzdłuż granicy z Kowalkowicami, do narożnicy Wilkocina. Od niej na E do drogi z Waśniowa do Jeżowa w stronę narożnicy Wilkocina i Garbacza. Za drogą granicą między Jeżowem i Garbaczem do dróżki zw. Zielona, nią na S, potem w dół w lewo na W do łąki „Cębrowka” i jej środkiem w stronę Garbacza do narożnicy niwy należącej do W. i zw. „Za ś. Janem”. Potem na E granicą przebiegającą koło „figury” w prawo na S przez groblę opust. stawku W. do łąki należącej do Janowic, na E do narożnika cz. → Worowic należącej do kaszt. krak., księcia Lubomirskiego, wzdłuż granicy Worowic i Janowic. Naprzeciwko Janowic w lewo na E wzdłuż gruntów Kraszkowa w stronę Worowic do wójtostwa → Szczegło, do starej drogi zw. „Węwozek”. W tym miejscu sporne 2 staje złożone z 36 zagonów położone między tym wójtostwem a Worowicami, niegdyś zawłaszczone przez mkców Worowic. Dalej aż do chałup wsi Worowice, przy których znajduje się chałupa należąca do wójtostwa Szczegło. Tutaj spór o 15 zagonów ob. należących do Worowic. Do drogi do Szczegła i nią do „figury” przy narożniku wsi Zwoła aż po rzekę przy młynie truskolaskim. Od rz. w prawo łąkami do Kraszkowa, który granica okrąża wzdłuż strumienia aż do zarośli należących do Truskolasów, do lasku zw. Skały, stąd do gościńca biegnącego z Nieskurzowa, do granicy z Nieskurzowem drogą zw. Pyszczkowa, z niej w prawo przez lasek, którego cz. przywłaszczyli sobie mkcy Nieskurzowa. Dochodzi do starego gościńca i wiedzie dróżką do narożnicy Witosławic, ich granicą do Roztylic, do rzeczki, od niej w prawo do Milejowic, ponownie w lewo w stronę Roztylic, wzdłuż rzeczki w stronę stawu młyńskiego w Milejowicach, wzdłuż granic Roztylic, do punktu wyjścia (Inw. Wierzbąt. 14-6).
3A. Własn. szlach., następnie klaszt, włączona do Jeżowa.
1387 → Jeżów; 1391 Pełka z Przezwód sędzia z. sand. za zgodą s. Marcina ofiarowuje Pawłowi prep. kl. w Trzemesznie cz. W., którą kupił za 130 grz. (Mp. IV 1011) [w 1462 r. wraz z Jeżowem nabył ją kl. święt.].
3B. Własn. szlach., od l. 1435-40 kl. święt.
1397 Zbyszko z W. sprzedaje za 100 grz. siostrom przyrodnim Katarzynie i Pachnie, żonom br. Grotka i Jakuba z Kliszowa, swoją cz. W. (ZDM I 220); 1424 Mikołaj ze Zwoli zamienia swoją cz. matczyną w W. na cz. wsi → Żerniki należącą do Stanisława [Żyrnickiego] z Żernik, na której ciąży dług 120 grz., który Mikołaj zobowiązuje się spłacić (AG 1815; Pol. 198; Mp. IV 1220);
1435 Wielisław z W. za zgodą swojej ż. Elżbiety zamienia z dopłatą 10 grz. swoją cz. W. na cz. → Rajca zw. Krzeszowska w pow. rad., należącą do Macieja opata i konw. kl. święt. (Mp. IV 1322); 1440 w zamian za Jagnin z dopłatą kl. święt. uzyskuje od Stanisława Żyrnickiego jego części Milejowic i W. (ib. 1359; ZDM II 554; → Jagnin); 1442 Władysław Warn. przenosi na pr. średz. imiennie wyliczone posiadłości kl. święt., w tym W. (Mp. IV 1434; AG 1843); 1462 folw. klaszt. W. graniczy z Jeżowem (AG 1985, 1858);
1470-80 własn. kl. święt., którego opat Maciej uzyskał ją w 1442 r. [?] za Jagnin od [Stanisława] Żyrnickiego. Dwór oraz duży, dobry folw. klaszt. powstały na dawnych łkm. oraz terenach nowo wykarczowanych, 2 małe stawy (DLb. II 471; III 231-2); 1504 pobór z 2 ł., karczmy i zagrody (RP); 1510 jest tylko dwór (ib.); 1546 Marek Jassowski rządca w W. (AG 1895); 1564-5 W. należą do kl. (LS 1564-5 331); 1565 dwór klaszt. w W. obsługiwany bez wymiaru przez młyn w → Michałowie (AG 1897); 1580 Borzywój i Sebastian Podlodowscy, nowi dzierżawcy Szczegła i Worowic, otrzymują pr. wolnego wyrębu lasu i zarośli w Kraszkowie na potrzeby budowlane, z którego jednak będą mogli korzystać za 4 lata, ponieważ ob. należy ono do Andrzeja Strońskiego, dzierż. folw. W. i wsi doń przyległych (ib. 1899); 1673 → Jeżów;
1780 stanowi centrum zarządu klucza wierzbątowickiego dóbr stołu opata klaustralnego, obejmuje folw. W., wójtostwo Szczegło oraz wsie Janowice, Jeżów, Kraszków i Milejowice. W W. jest duży folw. z 5 dymami. Wokół dziedzińca stoją: drewn. dwór opacki wymagający remontu, zdezelowany folw., po którym została tylko piekarnia, obora, stajnia z wozownią, 4 stodoły w kwadrat, w tym 2 nowe, plewnia, stary spichlerz. 3 sady z jabłoniami, wiśniami i śliwami. 2 sadzawki, jedna zamulona, druga opust., ale z dobrymi groblami. 6 niw i 9 łąk dworskich, ogród warzywny i pastewnik, lasek na górze Skały, porośnięty młodą dębiną, brzeziną, leszczyną, olszyną i krzakami (Inw. Wierzbąt. passim); 1780-2 należący do stołu opata folw. W. z wsiami Jeżów, Milejowice, Janowice, Kraszków i wójtostwem Szczegło, przy podziale stołu opata na oddzielne stoły opata komendatoryjnego i klaustralnego, przydzielony zostaje temu ostatniemu (Lefebvre V/5 164v; Gacki 253); 1784 ww. klucz posiadłości dzierży konw. pod zastaw udzielonej opatowi pożyczki (Gacki 277); ok. 1786 → Garbaczowa Wola; 1787 liczy 18 mkw (Spis 1414; II 134); 1819 folw. W. z drewn. dworem i wsiami Kraszków, Jeżów i Janowice należy do stołu opata, ob. w dzierżawie (AOkup. 3v, 114-5v, 237); 1827 ma 1 dom i 6 mkw (Tabela II 265).
4. 1442 → p. 3B.
5. Dzies. należy do pleb. Bałtowa i Mominy oraz kl. święt.
1470-80 z ról folw., dawniej należących do kmieci, dzies. snop. i kon. wart. do 16 grz. pobiera pleb. Bałtowa, z pozostałych ról dzies. snop. należy do pleb. Mominy (DLb. II 471). Dzies. pobiera pleb. Bałtowa jw., pleb. Mominy bierze dzies. tylko z dawnych ról folw., zaś z ról folw. nowo wykarczowanych przez opactwo dzies. należy do kl. święt. (ib. III 231-2); 1529 z folw. dzies. snop. wart. 3 grz. należy do pleb. Mominy (LR 460); 1780 dzies. snop. wytyczna z większości gruntów dworskich należy do pleb. Mominy, z pozostałych ról nie dają dzies. (Inw. Wierzbąt. 5); 1784-6 opactwo przegrywa proces o dzies. snop. pobierane przezeń od dawna z włości W., Janowice i Kraszków, które teraz przyznane zostają pleb. Mominy i Bałtowa (Lefebvre V/5 165v-6; Gacki 277); 1827 z folw. dzies. snop. należy do pleb. Bałtowa (Wiś.Ił. 8).
7. ZDP rpsy 1523, 10779-85; SG XIII 101; Gacki 245, 254; Krzepela 287; Derwich 1992 wg indeksu.