SYMBOLE DOKUMENTACYJNE

 

AA – Akta Aleksandra króla polskiego, wielkiego księcia litewskiego itd. (1501-1506), wyd. Fr. Papée, Kraków 1927 (Monumenta medii aevi historica res gestas Poloniae illustrantia, t. 19)

AAB – Archiwum Archidiecezjalne w Białymstoku

AAG – Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie

AAL – Archiwum Archidiecezjalne w Lublinie

AAP – Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu

ABMK – „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”

AC – Acta capitulorum nec non iudiciorum ecclesiasticorum selecta, wyd. B. Ulanowski, cz. 1-3, Kraków 1894-1908 (Monumenta medii aevi historica res gestas Poloniae illustrantia, t. 13, 16, 18)

ACECV – Acta capituli ecclesiae cathedralis Vilnensis, t. 1: 1502-1533, wyd. D. Antanavičius, D. E. Staškevičienė, Vilnius 2018

ACons. – AAG, Archiwum Konsystorza Generalnego

ACP 2 – Acta capituli Plocensis 1514-1577, wyd. B. Ulanowski, w: AKH 10, Kraków 1916, s. 129-305

ACV – Acta capituli Vilnensis w: LMABV w Wilnie

ADD – Archiwum Diecezjalne w Drohiczynie

ADP – Archiwum Diecezjalne w Płocku

ADS – Archiwum Diecezjalne w Siedlcach

ADS D 1–D 90 – ADS, Księgi konsystorza janowskiego diecezji łuckiej i inne materiały z lat 1469-1795

ADSap. – Archiwum Domu Sapiehów wydane staraniem rodziny, t. 1, Listy z lat 1575-1606, wyd. A. Prochaska, Lwów 1892

ADW – Archiwum Diecezjalne we Włocławku

AE – AAP, Acta episcopalia

AECPolt. – Materiały do dziejów kolegiaty pułtuskiej (1449-1601), wyd. B. Ulanowski i S. Zachorowski, w: AKH t. 10, Kraków 1916, s. 306-415

AECVars. – Acta ecclesiae collegiatae Varsoviensis, wyd. B. Ulanowski, w: AKP t. 6, Kraków 1897-1926, s. 1-90

AGAD – Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie

AHP – Atlas Historyczny Polski. Mapy szczegółowe XVI wieku (seria)

AHP Krakowskie – Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku, cz. 1-2, red. H. Rutkowski, oprac. K. Chłapowski i in., Warszawa 2008 (Atlas Historyczny Polski. Mapy szczegółowe XVI wieku, t. 1)

AHP Kujawy – Kujawy i ziemia dobrzyńska w drugiej połowie XVI wieku, cz. 1-2, red. W. Duży, współpr. A. Borek, M. Słomski, Warszawa 2021 (Atlas Historyczny Polski. Mapy szczegółowe XVI wieku, t. 6)

AHP Lubelskie – Województwo lubelskie w drugiej połowie XVI wieku, oprac. S. Wojciechowski, Warszawa 1966 (Atlas Historyczny Polski. Mapy szczegółowe XVI wieku, t. 3)

AHP Mazowsze – Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku, cz. 1-2, red. W. Pałucki, oprac. A. Dunin-Wąsowiczowa i in., Warszawa 1973 (Atlas Historyczny Polski. Mapy szczegółowe XVI wieku, t. 7)

AHP Podlasie – Województwo podlaskie w drugiej połowie XVI wieku, cz. 1-2 red. M. Gochna i B. Szady, oprac. K. Boroda, A. Buczyło, M. Gochna, P. Guzowski, T. Jaszczołt, M. Liedke, T. Panecki, M. Sierba, J. Suproniuk, P. Swoboda, B. Szady, Warszawa 2021 (Atlas Historyczny Polski. Mapy szczegółowe XVI wieku, t. 8)

AHP Sandomierskie – Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku, cz. 1-2, red. W. Pałucki, oprac. K. Chłapowski i in., Warszawa 1993 (Atlas Historyczny Polski. Mapy szczegółowe XVI wieku, t. 2)

AHP Sieradzkie – Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku, cz. 1-2, red. H. Rutkowski, oprac. K. Chłapowski i in., Warszawa 1998 (Atlas Historyczny Polski. Mapy Szczegółowe XVI wieku, t. 5)

AHP Wielkopolska – Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku, cz. 1-2, red. K. Chłapowski, M. Słoń, oprac. A. Borek i in., Warszawa 2017 (Atlas Historyczny Polski. Mapy szczegółowe XVI wieku, t. 4)

AJZR – Архив Юго-западной России, издаваемый Временною комиссиею для разбора древних актов высoчaйшe утвержденною при Киевском военном, Подольском и Волынском ген. Губернаторе, cz. VI, t. 1, Киев 1876

AKH – Archiwum Komisji Historycznej (Polskiej) Akademii Umiejętności

AKH 6 – Acta capitulorum Cracoviensis et Plocensis selecta (1438-1523, 1438-1525), wyd. B. Ulanowski, Kraków 1891, s. 1-295

AKP – Archiwum Komisji Prawniczej (Polskiej) Akademii Umiejętności

AKrP – AGAD, Archiwum Królestwa Polskiego

Aleks.Sąsk. – Lietuvos didžiojo kunigaikščio Aleksandro Jogailaičio dvaro sąskaitų knygos (1494-1504), par. D. Antanavičius, R. Petrauskas, Vilnius 2007

AleksandrowiczMapy – Mapy majątkowe północnego Podlasia z XVI wieku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” t. 14, 1966, s. 279-305

ALRG – Акты Литовско-Русского государства, t. 1-2, wyd. М.В. Довнар-Запольский, Москва 1899-1900

ALM – Акты Литовкой Метрики собр. Ф.И. Леонтовичем, t. 1. cz. 1-2, Варшава 1896-1897

AMCh – ANK, Archiwum Młynowskie Chodkiewiczów

ANK – Archiwum Narodowe w Krakowie

AOfPult. – ADP, Acta officialia Pultoviensia

AP – Archiwum Państwowe

APB – Archiwum Państwowe w Białymstoku

APHP – Atlas podziału hydrograficznego Polski, cz. 1 mapy w skali 1:200 000, cz. 2 Zestawienie zlewni, red. H. Czarnecka, Warszawa 2005

APL – Archiwum Państwowe w Lublinie

APP – AGAD, Archiwum Publiczne Potockich

APPoz – Archiwum Państwowe w Poznaniu

APR – AGAD, Archiwum Potockich z Radzynia

APV – Acta primae visitationis dioecesis Vilnensis anno Domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber Iib atkūrimas, sud. S. C. Rowell, Vilnius 2015

AR – AGAD, Archiwum Warszawskie Radziwiłłów

Arch.Bartosz. – AP w Łodzi, Archiwum Bartoszewiczów

Archeologia Białegostoku – M. Karczewska, M. Karczewski, H. Karwowska, K. Rusin, U. Stankiewicz, A. Wawrusewicz, Archeologia Białegostoku, Białystok 2015

ArchJZam. – Archiwum Jana Zamoyskich, kanclerza i hetmana wielkiego koronnego, wyd. J. Siemieński, t. I-II, Warszawa 1908-1909

ARoskie – AGAD, Archiwum Roskie

ARoskie, król. – AGAD, Archiwum Roskie, Akta królewszczyzn

ARoskie, r-m. – AGAD, Archiwum Roskie, Akta rodzinno-majątkowe

ASang. – Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie, t. 1-7, Lwów 1887-1910

ASD – Археографический сборник документов, относящихся к истории Северо-Западной Руси, t. I-XIV, Вильна 1867-1904

ASK I – AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego; wykorzystano zwłaszcza rejestry poborowe 1576 pow. droh. i mieln. t. 47, k. 35-70; 1577 (1578) pow. biel. t. 47, k. 161-310, 434-487; 1577 (1578) pow. mieln. t. 27, k. 917-938v; 1577 (1578) pow. droh. t. 47, k. 762-767; 1579 pow. biel. t. 47, k. 335-384; 1580 pow. biel. t. 47, k. 567-666v; 1580 pow. droh. t. 47, k. 496-544; 1580 pow. mieln. t. 47, k. 545-554v; 1588 pow. droh. i mieln. t. 47, k. 738-761; 1662-1676 rejestry pogłównego różnych powiatów podlaskich t. 70

ASK IV – AGAD, Księgi rekognicji 1524-1766

ASK LIV – AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego, Zbiór pism rozmaitych tyczących się dóbr królewskich, 1494-

1802

ASK LVI – AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego, Inwentarze starostw z l. 1495-1795

ASK XLVI – AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego, Lustracje, rewizje i inwentarze dóbr królewskich, 1549-1800

AT – Acta Tomiciana, t. 1-8, wyd. T. Działyński [i in.], Poznań 1852-1860; t. 9-13, Poznań 1876-1915; t. 14-17, wyd. W. Pociecha, Poznań 1952-1966; t. 18, wyd. W. Urban, A. Wyczański, Kórnik 1999

AU – Akta unji Polski z Litwą 1385-1791, wyd. W. Semkowicz, S. Kutrzeba, Kraków 1932

AWAK – Акты, издаваемые Виленскою археографическою комиссиею, t. 1-39, Вильна 1865-1915

AWor. – APL, Archiwum Woronieckich z Huszlewa

AZ – AGAD, Archiwum Zamoyskich

AZP – Archeologiczne Zdjęcie Polski

AZR – Акты относящиеся къ истории Западной России, собранные и изданные Архeографическою комиссиею, t. 1-5, Санкт Петербург 1848-1863

BalińskiLipiński – M. Baliński, T. Lipiński, Starożytna Polska pod względem historycznym, geograficznym i statystycznym opisana, t. 2-3, Warszawa 1843-1846

BaranowskiPodl. – I. T. Baranowski, Podlasie w przededniu Unii Lubelskiej. Trzy studia z dziejów społeczno-ekonomicznych, „Przegląd Historyczny” t. 7, 1908

Bartne – A. Borkiewicz-Celińska, Kamieńczykowska księga sądów bartnych 1501-1517 (fragmenty), KHKM 22, 1974, nr 2, s. 255-282

Barwinskij – Б. Барвінський, Жигимонт Кейстутович, великий князь литовсько-руський(1432-1440), Жовква 1905

BCzart. – Biblioteka Książąt Czartoryskich w Krakowie; wykorzystano m.in. rps 1099: Regestr pogłównego prowincji małopolskiej 1676; rps 1100: Regestr pogłównego prowincji wielkopolskiej 1674-1676

Beszta-Borowski, Bielsk – ks. E. Beszta-Borowski, Dzieje parafii katolickiej Najświętszej Maryi Panny i św. Mikołaja w Bielsku Podlaskim, Drohiczyn 2012

Bijak – U. Bijak, Nazwy miejscowe południowej części dawnego województwa mazowieckiego, Kraków 2001

BDOT10k – Baza Danych Obiektów Topograficznych (Geoportal.gov.pl)

Bielsk pomiara – rejestr pomiary włócznej Bielska z 1563 r., Muzeum w Bielsku Podlaskim, sygn. MBP_H_D_506

Biełaruskaja Daunina – Беларуская даўніна. Studia et fontes, t. 1-3, ред. Ю.М. Мікульскі, Мінск 2013-2016

Bilut – E. Bilut, Gewässernamen im Flussgebiet des Westlichen Bug (Nazwy wodne dorzecza Bugu), Stuttgart 1995 (Hydronymia Europanea 10, red. W. P. Schmid)

Biskup – M. Biskup, Z badań nad „Wielką Wojną” z Zakonem Krzyżackim, KH 66, 1959, s. 671-712

BKórn. – Biblioteka Kórnicka

BJ – Biblioteka Jagiellońska, wykorzystano m.in. sygn. 6: Acta et Privilegia domus comitum de Tęczyn s. XIV, XV et XVI, conscripta temporibus Sigismundi Augusti

BKWP – „Biuletyn Konserwatorski Województwa Podlaskiego”

BŁop. – Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie. Dział Rękopisów

BN – Biblioteka Narodowa w Warszawie

BNANB – Бибиотека Нацыянальная акадэмія навук Беларусі w Mińsku

BNANU – Biblioteka Narodowej Akademii Nauk Ukrainy im. Władimira Wernadskiego, Kijów (Націона́льна акаде́мія нау́к України, Бібліотека)

BOK – Biblioteka Ordynacji Krasińskich.

Bon. – A. Boniecki, Herbarz polski, t. 1-16, Warszawa 1899-1913

BonPoczet – A. Boniecki, Poczet rodów w Wielkim Księstwie Litewskim w XV i XVI wieku, Warszawa 1887

BonU. – A. Boniecki, Herbarz polski. Uzupełnienia i sprostowania do Części I, Warszawa 1901

Borkowski – J.S. Dunin-Borkowski, Genealogie żyjących utytułowanych rodów polskich, Lwów 1895

BOss. – Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu; wykorzystano m. in. rps 4279 rejestr poboru ziemi mielnickiej z 1627 r.; rps 4874/I: Metryka święceń diecezji płockiej 1515-1530

BOZ – BN, Biblioteka Ordynacji Zamoyskich

BPAN Katalog – K. Dziwik, Katalog dokumentów pergaminowych Biblioteki Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, cz. 1-3, Kraków 1966-1970.

BPW – Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy, Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego

BRacz. – Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu

BrańG – AGAD, księgi brańskie grodzkie

Buczyło, Kształtowanie się sieci – A. Buczyło, Kształtowanie się sieci parafialnej Kościoła unickiego na terenie brzeskiej części diecezji włodzimierskiej w latach 1596-1795, Toruń 2014, mps rozprawy doktorskiej napisanej pod kierunkiem dr. hab. Jana Wroniszewskiego, prof. UMK, Biblioteka UMK

Buczyło, Zawadzki, Przywileje – Przywileje królewskiego miasta Łosic 1505-1779, oprac. A. Buczyło, J. Zawadzki, Ciechanowiec-Warszawa 2018 (Lokacje Miast Podlaskich, t. 2)

Bukowska-Gorgoni – Ch. Bukowska-Gorgoni, Causae Polonae coram Sacra Romana Rota XV-XVII saec., Roma 1995

Bukowski, Michaluk, Przywileje – Najdawniejsze przywileje królewskiego miasta Bielska z XV i XVI wieku, oprac. W. Bukowski, D. Michaluk, Ciechanowiec-Warszawa 2018 (Lokacje Miast Podlaskich, t. 1)

BulPol. – Bullarium Poloniae, t. 1-7, wyd. I. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś, t. 1-7, Romae 1982 – Romae-Lublin 2006

BUW – Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie

BZH – „Białoruskie Zeszyty Historyczne”

CDIAUK – Центральний державний історичний архів України, Київ (Centralne Państwowe Historyczne Archiwum Ukrainy w Kijowie); wykorzystano w większości fond nr: 966, w tym zawarte odpisy Ignacego Kapicy z zaginionych ksiąg sądowych mazowieckich oraz Wojciecha Wielądka i inne odpisy z ksiąg sądowych podlaskich i mazowieckich

CDIAUL – Центральний державний історичний архів України, Львів (Centralne Państwowe Historyczne Archiwum Ukrainy we Lwowie)

CE – Codex epistolaris saeculi decimi quinti, t. 1: 1382-1492, wyd. A. Sokołowski i J. Szujski; t. 2-3: 1382-1445, 1392-1501, wyd. A. Lewicki, Kraków 1876-1894

CEV – Codex epistolaris Vitoldi magni ducis Lithuaniae 1376-1430, wyd. A. Prochaska, Kraków 1882

ChKGK – APL, Chełmski Konsystorz Greckokatolicki

Chmiel – Rachunki dworu królewskiego 1544-1567, ed. A. Chmiel, t. 1, Kraków 1911

CracLith. – Cracovia Lithuanorum saeculis XIV-XVI/ Lietuvių Krokuva XIV-XVI a., ed. W. Urban, S. Lūžys, Vilnius 1999

CM – Codex Mednicensis seu Samogitiae dioecesis (1416-1926), ed. P. Jatulis, t. I-II, Romae 1984-1989

ChłapowskiStarost. – K. Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 (Materiały źródłowe), Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017

Chomętowski, Materiały – Materyały do dziejów rolnictwa w Polsce w XVI i XVII wieku. Poprzedzone wiadomością o życiu i pismach Jana Ostroroga, wojewody poznańskiego, oprac. W. Chomętowski, Warszawa 1876 (Biblioteka Ordynacyi Krasińskich. Muzeum Konstantego Świdzińskiego, t. 2)

Chrzanowski – W. Chrzanowski, Karta dawnej Polski z przyległemi okolicami krajów sąsiednich według nowszych materyałów, Paryż 1859 [1:300 000]

Ciechanowicz – J. Ciechanowicz, Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego, t. I-V, Rzeszów 2001

Citou, Piaczatki – A. Цітоў, Пячаткі старажытнай Беларусі. Нарысы сфрагістыкі, Мінск 1993

Czer. – Księga ziemi czerskiej 1404-1425, wyd. J. T. Lubomirski, Warszawa 1879

DA – Joannis Długossii, Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae, lib. I-XII, Warszawa 1964 – Kraków 2005

Daniłowicz – Skarbiec diplomatów papieskich, cesarskich, królewskich, zebr. I. Daniłowicz, t. I-II, Wilno 1860-1862

DepTestPult. – ADP, Depositiones testium officialatus Pultoviensis; wykorzystano sygn. 204 z lat 1519-1528

DKM – Dokumenty kujawskie i mazowieckie przeważnie z XIII w., wyd. B. Ulanowski, w: AKH t. 4, Kraków 1888, s. 111-531

Dla lepszoje twierdosti – „Для лепшое твердості…”. Пергаментныя дакументы перыяду Вялікага Княства Літоўскага з фондаў Нацыяналнага гістарычнага архіва Беларусі (1391-1566 гг.), укл. Я.С. Глінскі, А.А. Жлутка. Д.В. Лісейчікаў, Мінск 2018

DLb. – Joannis Długosz senioris canonici Cracoviensis Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis, wyd. L. Łętowski, t. 1-3, Kraków 1863-64 (Opera omnia, t. 7-9)

DMA – Документы Московского Aрхива Министерства юстиции, t. 1. Москва 1897

Dogiel – Codex diplomaticus Regni Poloniae et M. D. Lithuaniae, wyd. M. Dogiel, t. 1, 4, 5, Vilnae 1758-1764

Dogiel Limites – Limites Regni Poloniae et Magni Ducatus Lithvaniae, [wyd. M. Dogiel], Vilnae 1758

DrohickaZiem. 1791 – Księga ziemiańsko-sejmikowa ziemi drohickiej z 1791, w: VUB, rps. A 4-4802 (błędnie identyfikowana jako ofiara na wojsko ziemi drohickiej z 1794 r.)

DrohG – AGAD, księgi grodzkie drohickie, seria I i II

DrohZ – AGAD, księgi ziemskie drohickie

Dubiński – P. Dubiński, Zbiór praw i przywilejów miastu stołecznemu Wilnowi nadanych, Wilno 1788

Dworzaczek – W. Dworzaczek, Genealogia. Tablice, Warszawa 1959

Dwuwiorstówka – Новая Топографическая Карта Западной России, 1883-1935, [1:84 000]

Dzik Przemiany – M. Dzik, Przemiany zwyczajów pogrzebowych w międzyrzeczu Bugu i Górnej Narwi (XI-XV w.), t. I i II, Rzeszów 2015

Elementa – Elementa ad fontium editiones. Documenta ex Archivo Regiomontano ad Poloniam spectante, ed. C. Lanckorońska, t. XXX-XXXII, XXXIV-LII, LX-LXIX, LXXII-LXXV, Romae 1973-1991

Ep. – ADP, Acta episcopalia (cytowane wg nowych sygnatur)

Estr. – K. Estreicher, S. Estreicher, K. Estreicher, Bibliografia polska, stulecie XV-XVIII, t. I-XXXIX, Kraków 1870-1952

Fastnacht Katalog – A. Fastnacht, Catalogus diplomatum Bibliothecae Instituti Ossoliniani. Suplementum 1: 1279-1506, Wrocław 1951; tenże, Katalog dokumentów Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, cz. 1: Dokumenty z l. 1507-1700, Wrocław 1953

GBS – Гербоўнік беларускай шляхты, t. I-VII, Мінск 2002-2020

GIBM – Государственная публичная историческая библиотека России w Moskwie

GIS – System Informacji Geograficznej (Geographic Information System)

Gmiterek – H. Gmiterek, Protokół komisji granicznej polsko-litewskiej z 1623 roku, „Res Historica”, t. 21, 2005, s. 115-133

Gołaszewski, Spory – Ł. Gołaszewski, Spory o dziesięciny. Świeccy i duchowni w Knyszynie na przełomie XVI i XVII wieku, Warszawa 2016

Gołaszewski, Zakrzewski, Ustrój – Ł. Gołaszewski, A. Zakrzewski, Ustrój województwa podlaskiego XVI-XVIII w. Wybrane problemy, w: Podlasie nadbużańskie. 500-lecie województwa podlaskiego, red. O. Łatyszonek, Ciechanowiec–Białystok 2013, s. 193-209

Goniądz 1571 – Inwentarz miasta i starostwa goniądzkiego (lipiec 1571 r.), w: J. Kloza, J. Maroszek, Dzieje Goniądza w 450 rocznicę praw miejskich, Białystok-Goniądz 1997, aneks, dok. 13, s. 135-197

GoniądzG – AGAD, księgi goniądzkie grodzkie

GrabDyn. – J. Grabowski, Dynastia Piastów mazowieckich. Studia nad dziejami politycznymi Mazowsza, intytulacją i genealogią książąt, Kraków 2012

Grodziska – I. Górska, L. Paderewska, J. Pyrgała, W. Szymański, L. Gajewski, Ł. Okulicz, Grodziska Mazowsza i Podlasia (w granicach dawnego województwa warszawskiego), Wrocław 1976

GStAPK – Geheimes Staatsarchiv Preußischer Kulturbesitz, Berlin-Dahlem

Guerquin, Zamki – B. Guerquin, Zamki w Polsce, wyd. 2, Warszawa 1984

Halecki – O. Halecki, Ostatnie lata Świdrygiełły i sprawa wołyńska za Kazimierza Jagiellończyka, Kraków 1915

HalickaDzierż. – I. Halicka, Nazwy miejscowe środkowej i zachodniej Białostocczyzny: dzierżawcze, patronimiczne i rodzinne, Warszawa 1976

HalickaTopogr. – I. Halicka, Nazwy miejscowe środkowej i zachodniej Białostocczyzny: topograficzne i kulturowe, Warszawa 1978

Hedemann – O. Hedemann, Dzieje puszczy białowieskiej w Polsce przedrozbiorowej (w okresie do 1798 roku), Warszawa 1939

Heldensfeld – A.M. von Heldensfeld, Karte von West-Gallizien, [1 : 28 800], mikrofilmy w zbiorach ZAH

Heldensfeld 1801-04 – Anton Mayer von Heldensfeld, Karte von West-Gallizien, 1801-1804, (arkusze 1-275), 1:28800, rps (or. w Kriegsarchiv w Wiedniu; mf. i powiększenia fotograficzne w zbiorach Zakładu Atlasu Historycznego Instytutu Historii PAN w Warszawie)

Heldensfeld 1808 – Anton Mayer von Heldensfeld, Carte von West-Gallizien, Wien 1808, (arkusze 1-12), redukcja mapy z 1801-04 do skali 1: 172800, wyd. Hieronim Benedicti

Herberstein – С. Герберштейн, Записки о Московии: в 2 т.: Памятники исторической мысли, Т. 1: Латинский и немецкий тексты, русские переводы с лaтинского А. И. Малеина и А. В. Назаренко, с paнненововерхненемецкого А.В. Назаренко; t. 2: Статьи, комментарий, приложения, указатели, карты,

ред. А. Л. Хорошкевич, Москва 2008

Hydr. Wisły – Hydronimia Wisły, cz. 1: Wykaz nazw w układzie hydrograficznym, red. P. Zwoliński, Wrocław 1965

IGAW – Indeks geograficzny Archiwum Wileńskiego w LVIA

IH PAN – Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk

IJM – Историко-юридическiе матерiалы, извлеченные изъ актовыхъ книг губернiи Витебской и Могилевской, изд. A.M. Созонов, Н. Мещерски, М. Веровкин, Д.И. Довгялло, t. I–XXXII, Витебск 1871-1906

Imago Lithuaniae – IMAGO LITHUANIAE. Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystes žemelapiai ir dokumentai iš Tomaszo Niewodniczańskio rinkinių. IMAGO LITHUANIAE. Mapy i dokumenty Wielkiego Księstwa Litewskiego ze zbiorów Tomasza Niewodniczańskiego. IMAGO LITHUANIAE. Maps and documents of the Grand Duchy of Lithuania from the collections of Tomasz Niewodniczański, oprac. K. Kozica, J. Pezda, Vilnius 2003

Inv. Ryk. – Inventarium omnium et singulorum privilegiorum, litterarum, diplomatum... in Archivo Regni in Arce Cracoviensi... per commissarios... confectum, wyd. E. Rykaczewski, Lutetiae Parisiorum 1862

Inwentarz 1621 – Inwentarz majętności Starejwsi i Węgrowa z 1621 r., wyd. J. Kazimierski, M. Pleskaczyńska, „Prace Archiwalno-Konserwatorskie na Terenie Województwa Siedleckiego”, 1986, nr 5, s. 57-141 (oryg.: AR XXV 4017, Inwentarz majętności Starej Wsi i Węgrowa i folwarków do nich należących przez mnie Adama Chrapowickiego, sędziego ziemskiego trockiego, sługę starszego Jaśnie Oświeconej Księżnej Jej Mości Radziwiłłowej, Pani Wileńskiej, w roku teraźniejszym 1621 octobris zweryfikowany i spisany i panu Mateuszowi Mroczkowskiemu, staroście węgrowskiemu, podany, s. 1-141)

IRI RAN – Научно-исторический архив Санкт-Петербургского института истории РАН, Русская секция архива

IŠT – Istorijos šaltinių tyrimai, t. 1-6, 2008-2018

ItinAleksJag. – K. Pietkiewicz, Itinerarium króla Aleksandra Jagiellończyka 1492-1506, Warszawa 2016

ItinKaz.Jag. – G. Rutkowska, Itinerarium króla Kazimierza Jagiellończyka 1440-1492, Warszawa 2014

ItinWład.Jag. – A. Gąsiorowski, Itinerarium króla Władysława Jagiełły 1386-1434, Warszawa 2015

ItinZygm. – A. Gąsiorowski, Itineraria dwu ostatnich Jagiellonów, „Studia Historyczne” r. 16, z. 2, 1973, s. 249-275

Iura – Iura Masoviae terrestria, opr. J. Sawicki, t. 1-3, Warszawa 1972-1974

Jakowienko – Н.М. Яковенко, Українська шляхта з кiнця XIV до середини XVII ст.: (Волинь i Центральна Україна), Київ 1993 (wyd. 1), Київ 2008 (wyd. 2)

JaroszewiczBielsk – J. Jaroszewicz, Miasto Bielsk, wstęp B. Białokozowicz, tłum. J. Ostapkowicz, Bielsk Podlaski 2007

JaroszewiczRewizja, J. Jaroszewicz, Rewizja granic puszczy grodzieńskiej, „Athenaeum” 1, 1847, s. 95-114

JasnowskiRadz. – J. Jasnowski, Mikołaj Czarny Radziwiłł (1515-1565). Kanclerz i marszałek ziemski Wielkiego Księstwa Litewskiego, Warszawa 1939, Rozprawy Historyczne Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, t. 22 (reprint – Oświęcim 2014)

JasnowskiKoresp. – J. Jasnowski, Korespondencja ks. Albrechta i Albrechta Fryderyka z Polakami w latach 1548-1572, przechowana w Królewcu, „Miesięcznik Herladyczny”, R. XV, 1936, nr 5-6, s. 80-91

Jaszczołt, Fundacje kościelne – T. Jaszczołt, Fundacje kościelne na Podlasiu do końca XV wieku, w: Kościoły a państwo na pograniczu polsko-litewsko-białoruskim Źródła i stan badań, red. M. Kietliński, K. Sychowicz, W. Śleszyński, Białystok 2005, s. 14-51

Jaszczołt, Osadnictwo – T. Jaszczołt, Osadnictwo lewobrzeżnej części ziemi drohickiej w XV i na początku XVI w. – okolice Sokołowa, Węgrowa i Mord, w: Sokołów Podlaski: dzieje miasta i okolic, red. G. Ryżewski, Białystok–Sokołów Podlaski 2006, s. 63-244

Jaszczołt, Par. Bielsk – dok. kościoła w Bielsku Podlaskim w: ks. E. Beszta Borowski, Dzieje parafii katolickiej Narodzenia Najświętszej Marii Panny i św. Mikołaja w Bielsku Podlaskim, red. ks. M. Składanowski, Drohiczyn 2012, s. 411-437

Jaszczołt, Ziemia drohicka i bielska – T. Jaszczołt, Ziemia drohicka i bielska pod rządami księcia mazowieckiego Bolesława IV w latach 1440-1444, w: Dziedzictwo książąt mazowieckich. Stan badań i postulaty badawcze. Materiały sesji naukowej zorganizowanej przez Zamek Królewski w Warszawie –Muzeum i Archiwum Główne Akt Dawnych, 27-28 października 2016 r, red. J. Grabowski, R. Mroczek, P. Mrozowski, Warszawa 2017 (Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum. Studia i Materiały, t. 7), s. 331-360

JaszczołtGran. – T. Jaszczołt, Granica pomiędzy ziemiami drohicką i liwską w świetle protokołów komisji z 1546 roku, „Rocznik Liwski” 6, 2012/2013, s. 13-54

JaszczołtMat. – T. Jaszczołt, Materiały Słownika historyczno-geograficznego Podlasia w średniowieczu, w Zakładzie Słownika Historyczno-Geograficznego Ziem Polskich w Średniowieczu Instytutu Historii PAN w Warszawie

JaszczołtPodl. – T. Jaszczołt, Osadnictwo Podlasia nadbużańskiego w XV i początkach XVI wieku, w: Podlasie nadbużańskie. 500 lecie województwa podlaskiego, red. O. Łatyszonek, Ciechanowiec 2013, s. 73-168

JaszczołtWys. – T. Jaszczołt, Napływ rycerstwa i szlachty na pogranicze mazowiecko-podlasie w XV i pierwszej połowie XVI wieku (obszar dzisiejszego powiatu wysokomazowieckiego), w: Rody, rodziny Mazowsza i Podlasia. Źródła do badań genealogicznych, pod red. D. K. Rembiszewskiej i H. Krajewskiej, Łomża 2013, s. 159-242

Jednowiorstówka – Одноверстовая карта западного пограничного пространства, 1880-1917, [1:42 000]

JSH – „Juchnowieckie Szepty o Historii”

Kacz. – Księgi przyjęć do prawa miejskiego w Krakowie 1392-1506. Libri iuris civilis Cracoviensis, wyd. Z. Kaczmarczyk, Kraków 1913

Kalinowski, Ziemia bielska – E. Kalinowski, Szlachta ziemi bielskiej wobec bezkrólewi w XVI-XVII wieku, Warszawa 2020

Kamieniecki – W. Kamieniecki, Chorążowie w parlamentaryzmie litewskim przed unią lubelską, „Antemurale”, t. IX, Romae 1965

Kaniewska – Listy króla Zygmunta Augusta do Radziwiłłów, oprac. I. Kaniewska, Kraków 1999

Kapica – Herbarz Ignacego Kapicy-Milewskiego (dopełnienie Niesieckiego), wyd. Z. Gloger, Kraków 1870

Kapicjana – AGAD, Zbiór Ignacego Kapicy „Kapicjana”

KarczewskiŹródła – M. Karczewski, Źródła archeologiczne do historii małych miast. Trzy przykłady: Boćki, Suraż, Wąsosz, w: Małe Miasta. Przestrzenie, red. M. Zemło, Supraśl 2003, s. 255-276

KardaszExport – C. Kardasz, Der Export von Holz und Waldwaren aus dem südlichen Ostseeraum im Spätmittelalter, w: Märkte, Messen und Waren im hansischen Handel, hrsg von R. Holbach und J. Sarnowsky, Berlin 2021, s. 203-228

Karpiński Pożary – A. Karpiński, Pożary w miastach Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku i ich nastepstwa ekonomiczne, społeczne i kulturowe. Katalog, współpr. E. Kalinowski, E. Nowosielska, Warszawa 2020

Kart. AHPMaz. – kartoteka informacji z XVI w. i materiały pomocnicze w zbiorach Zakładu Atlasu Historycznego Instytutu Historii PAN w Warszawie

Kart. Wolffa – kartoteka wypisów z materiałów źródłowych dot. osadnictwa na Mazowszu, zapoczątkowana przez A. Wolffa i A. Borkiewicz-Celińską, przechowywana obecnie w Zakładzie Słownika Historyczno-Geograficznego Ziem Polskich w Średniowieczu Instytutu Historii PAN w Warszawie; skany części kart dostępne w Repozytorium Cyfrowym Instytutów Naukowych

Katalog BCzart – W. Szelińska, J. Tomaszewicz, Katalog dokumentów pergaminowych Biblioteki Czartoryskich w Krakowie, cz. 1: Dokumenty z l. 1148-1506, Kraków 1975; cz. 2: Dokumenty z l. 1506-1828, Kraków 1991

Katalog MNKr. – Katalog dokumentów pergaminowych Muzeum Narodowego w Krakowie, oprac. J. Tomaszewicz, Kraków 1992

Katalog Gd. 1 – 2 – Katalog dokumentów i listów królów polskich z Archiwum Państwowego w Gdańsku (do 1492 roku), oprac. M. Grulkowski, B. Możejko, S. Szybkowski, Gdańsk 2014; Katalog dokumentów i listów królów polskich z Archiwum Państwowego w Gdańsku (Jan Olbracht i Aleksander Jagiellończyk), opr. S. Szybkowski, Gdańsk 2016

Katalog Parków – E. Bończak-Kucharczyk, J. Maroszek, K. Kucharczyk, Katalog parków i ogrodów zabytkowych dawnego województwa białostockiego stan z 1988 roku. Część szczegółowa, t. 1, Białystok 2000

KDKW – Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji wileńskiej, t. I, wyd. J. Fijałek, W. Semkowicz, Kraków 1932-1948

KatalogOss. – Katalog dokumentów Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, cz. I, Dokumenty z lat 1507-1700, oprac. A. Fastnacht, Wrocław 1953

KdWR – Karte des westlichen Russlands, 1914-1921, [1:100 000]

KH – „Kwartalnik Historyczny”

KHKM – „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”

KK – AGAD, Księgi Kanclerskie, seria w ramach MK

Knap.mps – W. Knapiński, Notaty do historii kościołów diecezji warszawskiej, mps sporządzony przez Z. Boczkowską, powielony ok. 1949 i przechowywany w Krajowym Ośrodku Badań i Dokumentacji Zabytków w Warszawie

KnapWar. – W. Knapiński, Notaty do historii kościołów warszawskich, Warszawa 1949 (Materiały do Dziejów Sztuki i Kultury Państwowy Instytut Historii Sztuki 6), mps powielony

KnyszynM – AGAD, księgi miejskie knyszyńskie

Koch. – Codex diplomaticus et commemorationum Masoviae generalis, t. 1, wyd. J. K. Kochanowski, Warszawa 1919

KojałComp. – W. Wijuk Kojałowicz, Herbarz rycerstwa W.X.Litewskiego tak zwany Compendium, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1897

Kojałowicz – Albertas Kojalavičius-Vijūkas, Šventasis Lietuvos Didžiosios Kunigajkštijos bei jai priklausančių provincjiju giminių ir herbų vardynas, vert. S. Narbutas, Vilnius 2015 (Faksymile rękopisu W. W. Kojałowicza z BCzart. rkps.)

KołodziejczykPodziały – A. Kołodziejczyk, Podziały administracyjne i urzędy na Podlasiu i Grodzieńszczyźnie w XV-XVI wieku, w: Puszcze wielkoksiążęce na północnym Podlasiu i zachodniej Grodzieńszczyznie w XV-XVI wieku (podziały, administracja, służby leśne i wodne), pod red. J. Śliwińskiego, Olsztyn 2007, s. 307-350

KołodziejczykPuszcze – A. Kołodziejczyk, Puszcze na Podlasiu, ich kolonizacja i podziały w XV-XVI wieku, w: Puszcze wielkoksiążęce na północnym Podlasiu i zachodniej Grodzieńszczyźnie w XV-XVI wieku (podziały, administracja, służby leśne i wodne), pod red. J. Śliwińskiego, Olsztyn 2007, s. 193-248

KondratiukBałt. – Elementy bałtyckie w toponimii i mikrotoponimii regionu białostockiego, Wrocław 1985

KondratiukNazw. – M. Kondratiuk, Nazwy miejscowe południowo-wschodniej Białostocczyzny, Wrocław 1974

Korczak – L. Korczak, Monarcha i poddani. System władzy w Wielkim Księstwie Litewskim w okresie wczesnojagiellońskim, Kraków 2008

Kor.Prał. – J. Korytkowski, Prałaci i kanonicy katedry metropolitalnej gnieźnieńskiej, t. 1-4, Gniezno 1883

Kossakowski – S.K. Kossakowski, Monografie historyczno-genealogiczne niektórych rodzin polskich, t. I-III, Warszawa 1859

KowalczykDzieje – E. Kowalczyk-Heyman, Dzieje granicy mazowiecko-krzyżackiej (między Pisą a źródłami Biebrzy), Warszawa 2013

KowalczykPłozy – E. Kowalczyk, Czym były mazowieckie „płozy” (uwagi wstępne), „Studia Geohistorica”, nr 4, 2016

Koz. – ks. Z. Dunin-Kozicki, Notaty z ksiąg sądowych podlaskich, Biblioteka PAU i PAN w Krakowie, sygn. 8822-8824 (z podaniem numeru zeszytu i karty)

Kórnik – Biblioteka Kórnicka Polskiej Akademii Nauk w Kórniku

KProm. – Najstarsza księga promocji Wydziału Sztuk Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1402-1541, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jurek, I. Skierska, Warszawa 2011

Kronika Bychowca – Хроника Быховца, издал H.H. Улащик, Москва 1966

Kronika hal.-woł. – Kronika halicko-wołyńska. Kronika Romanowiczów, tłumaczenie, wstęp i komentarze D. Dąbrowski, A. Jusupovič, Kraków-Warszawa 2017

KRSW – AGAD, Komisja Rządowa Spraw Wewnętrznych

Krupowicz – M. Krupowicz, Zbiór dyplomatów rządowych i aktów prywatnych posługujących do rozjaśniania dziejów Litwy i złączonych z nią krajów (od 1387 do 1710, Wilno 1858

KUL – Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Kurczewski – Kościół Zamkowy czyli Katedra wileńska: w jej dziejowym, liturgicznym, architektonicznym i ekonomicznym rozwoju, oprac. J. Kurczewski, cz. 1-3, Wilno 1908-1913

KurtykaLat. – J. Kurtyka, Latyfundium Tęczyńskie. Dobra i właściciele (XIV-XVII wiek), Kraków 1999.

KWiD – Kamera Wojny i Domen (APB)

KZSP – Katalog Zabytków Sztuki w Polsce

Laszuk, Łapy – A. Laszuk, Łapy i ich mieszkańcy do 1795 r., „Białostocczyzna”, 1996, nr 4(44), s. 20-30

Laszuk, Zaścianki – A. Laszuk, Zaścianki i królewszczyzny. Struktura własności ziemskiej w województwie podlaskim w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa 1998

LetKom.Opis – Летопісь занятій Археографической Коммиссіи 1862-1863, cz. 2, Санкт-Петербургъ 1862, rozdz. III-IV: Библіографія рукописей и актовъ, s. 29-46 (nr 1-128): Опись польскимъ и латинскимъ актамъ, находящимся въ Археографической Коммиссiи 1499-1789, s. 29-46

LietuvosKat. – V. Ališauskas, T. Jaszczołt, L. Jovaiša, M. Paknys, Lietuvos katalikų dvasininkai XIV-XVI a., Vilnius 2009 (Bažnyčios Istorijos Studijos II)

LietuvosKat. 2 – V. Ališauskas, T. Jaszczołt, L. Jovaiša, M. Paknys, Lietuvos katalikų dvasininkai XIV-XVI a., II: Addenda et corrigenda, Vilnius 2020 (Bažnyčios Istorijos Studijos XI)

LL – AGAD, Libri Legationum, seria w ramach MK

LM 1 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 1 (1380-1584), Užrašymų knyga 1, par. A. Baliulis, R. Firkovičius, Vilnius 1998

LM 3 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 3 (1440-1498), Užrašymų knyga 3, par. L. Anužytė, A. Baliulis, Vilnius 1998

LM 4 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 4 (1479-1491), Užrašymų knyga 4, par. L. Anužytė, Vilnius 2004

LM 5 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 5 (1427-1506), par. A. Baliulis, A. Dubonis, D. Antanavičius, Vilnius 2012

LM 6 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 6 (1494-1506), Užrašymų knyga 6, par. A. Baliulis, Vilnius 2007

LM 7 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 7 (1506-1539), Užrašymų knyga 7, par. I. Ilarienė, L. Karalius, D. Antanavičius, Vilnius 2011

LM 8 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 8 (1499-1514), Užrašymų knyga 8, par. A. Baliulis, R. Firkovičius, D. Antanavičius, Vilnius 1995

LM 9 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 9 (1511-1518), Užrašymų knyga 9, par. K. Pietkiewicz, Vilnius 2003

LM 10 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 10 (1440-1523), Užrašymų knyga 10, par. E. Banionis, A. Baliulis, Vilnius 1997

LM 11 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 11 (1518-1523), Užrašymų knyga 11, par. A. Dubonis, Vilnius 1997

LM 12 – Lietuvos Metrika, Knyga nr 12 (1522-1529), Užrašymų knyga 12, par. D. Antanavičius, A. Baliulis, Vilnius 2001

LM 14 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 14 (1524-1529), Užrašymų knyga 14, par. L. Karalius, D. Antanavičius, Vilnius 2008

LM 15 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 15 (1528-1538), Užrašymų knyga 15, par. A. Dubonis, Vilnius 2002

LM 17 – Lietuvos Metrika, Knyga nr 17 (1530-1536), Užrašymų knyga 17, par. L. Karalius, D. Antanavičius, Vilnius 2015

LM 20 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 20 (1536-1539), Užrašymų knyga 20, par. R. Ragauskienė, D. Antanavičius, Vilnius 2009

LM 21 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 21 (1536-1537), Užrašymų knyga 21, par. A. Dubonis, Vilnius 2019

LM 22 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 22 (1547), Užrašymų knyga 22, par. A. Blanutsa, D. Vashchuk, D. Antanavičius, Vilnius 2010

LM 27 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 27 (1541-1542), Užrašymų knyga 27, par. I. Valikonytė, T. Čelkis, L. Steponavičiene, Vilnius 2016

LM 29 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 29 (1546-1547), Užrašymų knyga 29, par. I. Ilarienė, Vilnius 2016

LM 37 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 37 (1552-1561), Užrašymų knyga 37, par. D. Baronas, Vilnius 2011

LM 47 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 47 (1565-1567), Užrašymų knyga 47, par. E. Deveikytė, ir G. Lesmaitis, Vilnius 2018

LM 49 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 49 (1566-1572), Užrašymų knyga 49, par. E. Deveikytė, Vilnius 2014

LM 51 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 51 (1564-1574), Užrašymų knyga 51, par. A. Baliulis, R. Ragauskienė, A. Ragauskas, Vilnius 2000

LM 224 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 224 (1522-1530), 4-oji Teismų bylų knyga, par. S. Lazutka, I. Valikonyte, G. Kirkiene, E. Gudavičius, J. Karpovičiene, S. Viskantaitė, Vilnius 1997

LM 225 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 225 (1528-1547), 5-oji Teismų bylų knyga, par. S. Lazutka, I. Valikonyte, Vilnius 1995

LM 227 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 227 (1533-1535), 8-oji Teismų bylų knyga, par. S. Lazutka, I. Valikonyte, N. Šlimienė, Vilnius 1999

LM 229 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 229 (1540-1541), 10 -oji Teismų bylų knyga, par. S. Lazutka, I. Valikonyte, S. Viskantaitė-Saviščevienė, J. Karpavičienė, Vilnius 2003

LM 231 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 231 (1540-1543), 12 -oji Teismų bylų knyga, par. I. Valikonyte, N. Šlimienė, S. Viskantaitė-Saviščevienė, L. Steponavičienė, Vilnius 2007

LM 248 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 248 (1554-1556), 34-oji Teismų bylų knyga, par. N. Šlimienė, I. Valikonytė, Vilnius 2018

LM 251 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 251 (1555-1558), 37-oji Teismų bylų knyga, par. I. Valikonytė, L. Steponavičienė, Vilnius 2010

LM 254 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 254 (1559-1563), 40-oji Teismų bylų knyga, par. N. Šlimienė, I. Valikonytė, Vilnius 2015

LM 261 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 261 (1562-1566), 47-oji Teismų bylų knyga, par. I. Valikonytė, N. Šlimienė, Vilnius 2011

LM 264– Lietuvos Metrika. Knyga nr 264 (1565-1566), 50-oji Teismų bylų knyga, par. L. Steponavičienė, I. Valikonytė, Vilnius 2015

LM 276 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 276 (1584, 1586, 1597), 62-oji Teismų bylų knyga, par. D. Antanavičius, Vilnius 2015

LM 532 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 532 (1569-1571), Viešųjų reikalų knyga 10, par. L. Anužytė, A. Baliulis, Vilnius 2001

LM 564 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 564 (1558-1563), Viešųjų reikalų knyga 7, par. A. Baliulis, Vilnius 1996

LMAVB – Lietuvos mokslų akademijos Vrublevskių biblioteka (Biblioteka im. Wróblewskich Litewskiej Akademii Nauk w Wilnie)

LM 1565 – Lustracje województwa mazowieckiego 1565, cz. I-II, wyd. I. Gieysztorowa i A. Żaboklicka, Warszawa 1967-1971

LMaz 1569 – Regestr lustracji województw płockiego i mazowieckiego, BN rps IV 3082

LNBRyga – Latvijas Nacionālā bibliotēka w Rydze

LNBW – Lietuvos nacionaline Martyno Mažvydo biblioteka w Wilnie

Lub. – Kodeks dyplomatyczny księstwa mazowieckiego, wyd. J. T. Lubomirski, Warszawa 1863

Lubawskij, Obłastnoje dielenie – М.К. Любавский, Областное деление и местное самоуправление Литовско-Русского государства ко времени издания первого Литовского статута. Исторические очерки, Мocквa 1892

Lubawskij, Siejm – М.К. Любавский, Литовско-Русский сейм. Опыт по истории учреждения в связи с внутренним строем и внешней жизнью государства, Москвa 1900

Lubicz-Łapiński – Ł. Lubicz-Łapiński, Łapy i ich mieszkańcy. Zaścianki Łapińskich w XV-XVIII w., Białystok 2004

Lulewicz, Miszkowicze – H. Lulewicz, Miszkowicze, Kalenikowicze, Tyszkowicze (Tyszkiewicze) – cztery pokolenia w dziejach rodu (XV wiek-pierwsza połowa XVI wieku), w: Władza i prestiż. Magnateria Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku, red. J. Urwanowicz, współudział E. Dubas-Urwanowicz, P. Guzowski, Białystok 2003

Lulewicz, Problem identyfikacji – H. Lulewicz, Problem identyfikacji postaci na Rusi litewskiej w drugiej połowie XV wieku, w: Świat pogranicza, red. M. Nagielski, A. Rachuba, S. Górzyński, Warszawa 2003

Lustracje dz. XVIII – AGAD, podzespół w ramach MK

LVIA – Lietuvos valstybės istorijos archyvas (Litewskie Państwowe Archiwum Historyczne w Wilnie)

LVVA – Latvijas Valsts vēstures arhīvs w Rydze

LwNNB – Львівська національна наукова бібліотека України імені В. Стефаника

LWP 1570-1576 – Lustracje województwa podlaskiego 1570 i 1576, wyd. J. Topolski, J. Wiśniewski, Wrocław-Warszawa 1959

LWP 1602 – Lustracja województwa podlaskiego 1602 roku, wyd. M. Sierba, Warszawa 2017

LZG – księgi liwskie ziemskie i grodzkie (do 1944 w AGAD, obecnie nie istnieją, znane tylko z wypisów; m.in. w Zespole Adolfa Mysłowskiego w AP Piotrków Trybunalski

Łappo – И.И. Лаппо, Великое княжество Литовское за время от заключения Люблинской унии до смерти Стефана (1569-1586). Опытъ изслѣдованія политическаго и общественнаго строя, t. I, С. Петербургъ 1901

Łappo, L-R powiet – И.И. Лаппо, Литовско-русский повет и его сеймик, Юрьев 1911

Łappo, Pinskij siejmik – И.И. Лаппо, Пинский сеймик после отречения Яна Казимира, „Журнал Министерства народного просвещения”, новая серия, t. 25 (1910, № 2), s. 284-300

Łappo, Podkomorskij sud – И.И. Лаппо, Подкоморскій судъ въ Великомъ княжествѣ литовскомъ въ концѣ XVI и началѣ XVII вѣка, „Журнал Министерства Народного Просвещения”, 1899, s. 341-403

ŁawWS – Księgi ławnicze Starej Warszawy z lat 1453-1535, red. A. Bartoszewicz, Warszawa 2020

ŁęczG – AGAD, księgi grodzkie łęczyckie

ŁęczZ – AGAD, księgi ziemskie łęczyckie

Łukaszewicz, Dzieje kościołów I/II – J. Łukaszewicz, Dzieje kościołów wyznania helweckiego w Litwie, t. 1-2, Poznań 1842-1843

Malinowskij, Sbornik – Сборник материалов, относящихся к истории панов-рады Великого княжества Литовского, издал J. Малиновскiй, Томскъ 1901

Mapa Kwat. – Topograficzna karta Królestwa Polskiego, [1:126 000], Warszawa 1843

MaroszekDobrzyniewo – J. Maroszek, Pięć wieków parafii dobrzyniewskiej, Dobrzyniewo Kościelne 2019

MaroszekDzieje – J. Maroszek, Dzieje województwa podlaskiego do 1795 roku, Białystok 2013

MaroszekJuchnowiec – J. Maroszek, Pięć wieków ziemi juchnowieckiej, Juchnowiec Kościelny 2013

MaroszekKlozaGoniądz – Dzieje Goniądza w 450 rocznicę praw miejskich, wyd. J. Kloza, J. Maroszek, Białystok-Goniądz 1997

MaroszekKnyszyn – Akta albo sprawy sądów miasta knyszyńskiego 1553-1580, opr. J. Maroszek, Białystok 1999

MaroszekPogranicze – J. Maroszek, Pogranicze Litwy i Korony w planach Zygmunta Augusta. Z historii dziejów realizacji myśli monarszej między Niemnem a Narwią, Białystok 2000

MaroszekSupraśl – J. Maroszek, Monografia miasta i gminy Supraśl, Supraśl 2013

MaroszekTrzcianne – J. Maroszek, A. Studniarek, Dzieje Trzciannego i obszaru gminy Trzciannego w XV-XX wieku, Trzcianne 2004

MaroszekZabłud. – Prawa i przywileje miast i dóbr ziemskich Zabłudów XV-XVIII w., opr. J. Maroszek, Białystok 1994

MatHer. – Materiały do historii prawa i heraldyki polskiej, wyd. B. Ulanowski, w: AKH t. 3, Kraków 1886, s. 271-471

MH – „Miesięcznik Heraldyczny”

Michaluk, Granice – D. Michaluk, Granice województwa podlaskiego i postrzeganie obszaru Podlasia w latach 1513-2013, w: Podlasie nadbużańskie. 500-lecie województwa podlaskiego, red. O. Łatyszonek, Ciechanowiec-Białystok 2013, s. 169-193

Michaluk, Ziemia mielnicka – D. Michaluk, Ziemia mielnicka województwa podlaskiego w XVI-XVII wieku. Osadnictwo, własność ziemska i podziały kościelne, Toruń 2002

MielnG – AGAD, księgi mielnickie grodzkie

Mienicki – R. Mienicki, Stanisław Dowojno wojewoda połocki, „Ateneum Wileńskie”, R. XII, 1937, s. 404-481

Mironowicz, Podlaskie ośrodki – A. Mironowicz, Podlaskie ośrodki i organizacje prawosławne w XVI i XVII wieku, Białystok 1991

MK – AGAD, Metryka Koronna; obejmuje obecnie również księgi wpisów kancelarii mazowieckiej (Metryka Mazowiecka) z l. 1414-1526

MK8ed. – Metryka Koronna nr 8. Liber intitulatus: Varsavia Boleslai, Conradi, Janussii et Annae ducum Masoviae ab anno 1471 usque ad 1526, wyd. A. Salina, I. Stembrowicz, Warszawa 2018

ML – Metryka Litewska w RGADA (F. 389, nr księgi)

MLKW 131 – Metryka Litewska. Księga Wpisów nr 131, oprac. A. Rachuba, Warszawa 2001

MNKr. – Muzeum Narodowe w Krakowie, Depozyt w Muzeum Czapskich w Krakowie

MordyM – AGAD, księgi miejskie Mordy

MPH – Monumenta Poloniae Historica, t. 1-6, Lwów 1864-1893

MPH SN – Monumenta Poloniae Historica, Series Nova, t. I-X, Kraków-Warszawa 1946-2017

MPwB – Muzeum Podlaskie w Białymstoku

MS – Matricularum Regni Poloniae summaria, t. 1-4, 5/1, wyd. T. Wierzbowski, Warszawa 1905-1919; t. 5/2, wyd. J. Płocha, A. Rybarski, I. Sułkowska, Warszawa 1961

MTop. (z datą) – Mapy topograficzne Wojskowego Instytutu Geograficznego, skala 1:100 000

MUK 1 – Metryka Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1400-1508, t. 1-2, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jurek, I. Skierska przy współpracy R. Grzesika, Kraków 2004

MUK 2 – Metryka czyli album Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1509-1551, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jurek, I. Skierska przy współpracy R. Grzesika, Warszawa 2010

MWKL 30 – Метрыка Вялікага Княства Літоўскага. Кніга 30 (1480-1546 гг.). Кніга запісаў № 30 (копія канца XVI ст.), падрыхт. В.С. Мянжынскі, Мінск 2008

MWKL 35 – Метрыка Вялікага Княства Літоўскага. Кніга 35 (1551-1558 гг.). Кніга запісаў № 35 (копія канца XVI ст.), падрыхт. A.A. Мяцельскі, Мінск 2020

MWKL 42 – Метрыка Вялікага Княства Літоўскага. Кніга 42 (1556-1562 гг.). Кніга запісаў № 42 (копія канца XVI ст.), падрыхт. В.С. Мянжынскі, Мінск 2015

MWKL 44 – Метрыка Вялікага Княства Літоўскага. Кніга 44 (1559-1566 гг.). Кніга запісаў 44, падрыхт. А.І. Груша, Мінск 2001

MWKL 46 – Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кніга 46 (1562-1565 гг.). Кніга запісаў 46 (копія канца XVI ст.), падрыхт. В.С. Мянжынскі, Мінск 2006

MZH – Mazowieckie zapiski herbowe z XV i XVI w., wyd. A. Wolff, Kraków 1937

NBU-IR – Національна бібліотека України імені В. І. Вернадського, Інститут рукопису w Kijowie

NGABGr. – Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі w Grodnie

NGABM – Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі w Mińsku (Narodowe Historyczne Archiwum Białorusi) w Mińsku; wykorzystano m. in.: fond 1706 bielskie grodzkie; fond 1708 brańskie grodzkie; fond 1712 goniądzkie grodzkie; fond 1715 drohickie grodzkie; fond 1726 mielnickie grodzkie; fond 1744 bielskie ziemskie; fond 1759 drohickie ziemskie; fond 1789 suraskie ziemskie; fond 1809 knyszyński magistrat

Nies. – K. Niesiecki, Herbarz polski, t. I-X, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1839-1846

NKDMaz. – Nowy kodeks dyplomatyczny Mazowsza, t. 2, wyd. I. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś we współpracy z K. Pacuskim, H. Wajsem, Warszawa 1989; t. 3, wyd. I. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś we współpracy z J. Piętką, Warszawa 2000

NMP – Nazwy miejscowe Polski: historia - pochodzenie - zmiany, t. 1-16, red. K. Rymut i in. Kraków 1996-2019

NowDzieje – ks. J. Nowacki, Dzieje archidiecezji poznańskiej, t. 1-2, Poznań 1959-1964

OBA – Ordensbriefarchiv, zespół w Geheimes Staatsarchiv Preußischer Kulturbesitz, Berlin-Dahlem

OF – Ordenfolianten, zespół w Geheimes Staatsarchiv Preußischer Kulturbesitz, Berlin-Dahlem

Opis dok. WCA – Опись документовъ Виленскаго Центральнаго Архива древнихъ актовыхъ книгъ. Выпуск 10: Акты Брестскаго гродскаго суда за 1575-1715 годы, Вильна 1913

Opisanije ROVPB – Описанiе рукописнаго отделения Виленской публичной бивлiотеки, t. I-V, Вильна 1893-1906

Ochmański – J. Ochmański, Biskupstwo wileńskie w średniowieczu. Ustrój i uposażeń, Poznań 1971

Odgraniczenie Dóbr – Odgraniczenie sądowe Dóbr Grodzieńskich i Bielskich… ze zbioru Leona hr. Rzyszczewskiego, „Athenaeum”, z. 1, 1842, s. 65-91

PacElita – K. Pacuski, Elita władzy ziemi liwskiej w XV w., „Rocznik Liwski” 1, 2005/2006, s. 73-93

PacMat. – K. Pacuski, Materiały do słownika historyczno-geograficznego ziemi liwskiej w średniowieczu i w XVI wieku, dostępne on-line: https://atlasfontium.pl/, dostęp: 15.04.2017

PacMożn. – K. Pacuski, Możnowładztwo i rycerstwo ziemi gostynińskiej w XIV i XV wieku. Studium z dziejów osadnictwa i elity władzy na Mazowszu średniowiecznym, Warszawa 2009

PacSpis – Spis urzędników ziemskich mazowieckich XIV-XV wieku, opr. K. Pacuski, mps w Zakładzie Słownika Historyczno-Geograficznego Ziem Polskich w Średniowieczu Instytutu Historii PAN w Poznaniu

PacUzup. – K. Pacuski, Uzupełnienia i sprostowania do „Nowego Kodeksu dyplomatycznego Mazowsza”, część III: dokumenty z lat 1356-1381, „Studia Źródłoznawcze” 40, 2002, s. 167-200

Papr. – B. Paprocki, Herby rycerstwa polskiego, wyd. 1: 1584, wyd. K. J. Turowski, Kraków 1858

Pawlata Białystok – L. Pawlata, Problematyka i stan badań archeologicznych na obszarze miasta Białystok, „Podlaskie Zeszyty Archeologiczne”, 3, 2007, s. 220-271

PAUKr. – Biblioteka Naukowa Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie

PDP – „Przeszłość Demograficzna Polski. Materiały i Studia”

Pergamentų katalogas – Pergamentų katalogas, sudarė R. Jasas, Vilnius 1980

Perthées, Podlasie – K. Perthées, Mappa szczegulna województwa podlaskiego, 1795, [1:225 000], oryg. w AGAD, Zbiór Stanisława Augusta nr 98

PerthéesLiw – Karol Perthées, Ziemia liwska, 1781, ok. 1:222 500, AGAD, Zb. Kart. 43-35

PerthéesMaz. – Karol Perthées, Mappa szczegulna woiewodztwa mazowieckiego, Warszawa 1783, 1:225 000; or. spłonął w czasie II wojny światowej, klisze szklane przechowywane w Zakładzie Atlasu Historycznego Polski Instytutu Historii PAN w Warszawie; 2. redakcja poprawiona z l. 1789-1791 r., or. niezachowany, znana z kopii rosyjskiej wykonanej między 1798 a 1812 r. w petersburskim Depo Kart, AGAD, Zb. Kart. AK 94, fotokopie w zbiorach Zakładu Atlasu Historycznego Instytutu Historii PAN w Warszawie

PerthéesNur – Karol Perthées, Ziemia nurska, 1781, ok. 1:222500, przerys autorstwa pułk. Grzegorza Czapskiego, Vilniaus Universiteto Biblioteka, rankrasciu skyrius (Biblioteka Uniwersytetu Wileńskiego, dział rękopisów), fond. 23, sygn. 136, skan w zbiorach Zakładu Atlasu Historycznego Instytutu Historii PAN

PetrauskasLietuvos – R. Petrauskas, Lietuvos diduomenė XIV a. pabaigoje – XV a. Sudėtis – struktūra – valdžia, Vilnius 2003

PH – „Przegląd Historyczny”

Pietkiewicz – Wielkie Księstwo Litewskie pod rządami Aleksandra Jagiellończyka. Studia nad dziejami państwa i społeczeństwa na przełomie XV-XVI wieku, Poznań 1995

Pinskije akty – dodatek źródłowy do: А.С. Грушевский, Пинское Полесье. Исторические очерки, Ч. 2, Киев 1903

PIWJ VI – Памятники истории Восточной Европы. Источники XV-XVII вв., t. 6, Радзивилловские акты из собрания Российской национальной библиотеки: Первая половина XVI в., cост. М.М. Кром, Москва-Варшава 2002

PKGE II – Писцовая книга гродненской економıи съ прибавленıями, изданная Виленскою Коммиссıею для разбора древнихъ актовъ, cz. 2: Инвентарная опись гродненскаго замка съ прибавленıями къ писцовой книгѣ гродненской экономıи и уболочное измѣренıе городовъ Брянска и Саража

Płoń. – Księga ziemska płońska 1400-1417, wyd. M. Handelsman, Warszawa 1920

Pociecha – W. Pociecha, Królowa Bona (1494-1557). Czasy i ludzie Odrodzenia, t. I-IV, Poznań 1949-1958

Podlasie 1 – Polska XVI wieku pod względem geografi czno-statystycznym, t. 6, cz. 1: Podlasie (województwo), oprac. A. Jabłonowski, Warszawa 1908 (Źródła Dziejowe, t. 17, cz. 1)

Podlasie 2 – Polska XVI wieku pod względem geografi czno-statystycznym, t. 6, cz. 2: Podlasie (województwo), oprac. A. Jabłonowski, Warszawa 1909 (Źródła Dziejowe, t. 17, cz. 2)

Podlasie 3 – Polska XVI wieku pod względem geografi czno-statystycznym, t. 6, cz. 3: Podlasie (województwo), oprac. A. Jabłonowski, Warszawa 1910 (Źródła Dziejowe, t. 17, cz. 3)

Pohorecki – F. Pohorecki, Catalogus diplomatum Bibliothecae Instituti Ossoliniani nec non Bibliothecae Pawlikowianae inde ab a. 1227 usque ad a. 1505, Lwów 1937

Polechow – С. Полехов, Наследники Витовта. Династическая война в Великом княжестве Литовском в 30-е годы XV века, Москва 2015

Polechow, Itinerarium – S. Polechow, Itinerarium wielkiego księcia litewskiego Witolda, „Rocznik Lituanistyczny”, t. 5, 2019, s. 9-120

Popis 1528 – Перапiс войска Вялiкага княства Лiтоускага 1528 года, wyd. А.I. Груша, М.Ф. Спірыдонаў, М.А. Вайтовіч, Мінск 2003 (Метрыка Вялiкага княства Лiтоускага, Кн. 523, Кн. Публiчных спрау, 1)

Popisy – Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524-1566), wstęp i oprac. G. Lesmaitis, tłum. B. Piasecka, red. K. Łopatecki, Białystok 2016,

Posłowie – Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, opr. W. Uruszczak, I. Kaniewska, M. Ferenc, J. Byliński, pod red. I. Kaniewskiej, Warszawa 2013

PP – Pomniki prawa, t. 3: Księgi ławnicze miasta Starej Warszawy z XV wieku, t. 1, wyd. S. Ehrenkreutz, Warszawa 1916; t. 5: Metryka Księstwa Mazowieckiego z XV-XVI wieku, t. 1, wyd. A. Włodarski, Warszawa 1918; t. 6: Metryka Księstwa Mazowieckiego z XV-XVI wieku, t. 2, wyd. A. Włodarski, Warszawa 1930

PRNG – Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych (Geoportal.gov.pl)

Prochaska – Materiały Archiwalne wyjęte głównie z Metryki Litewskiej od 1348 do 1607, wyd. A. Prochaska. Lwów 1890

PrU – Preussisches Urkundenbuch, t. 1/1, [wyd. R.] Philippi, [P. K.] Wölky, Königsberg 1882; t. 1/2 [wyd.] A. Seraphim, Königsberg 1909

Przezdz. – AGAD, Archiwum Przezdzieckich

Przyjęcia Lwów – Album civium Leopoliensium. Rejestry przyjęć do prawa miejskiego we Lwowie 1388-1783, wyd. A. Janeczek, t. 1-2, Poznań-Warszawa 2005

PrzyjęciaSW – Album civium civitatis Antiquae Varsoviae. Księga przyjęć do prawa miejskiego Starej Warszawy 1506-1586, opr. A. Bartoszewicz, Warszawa 2000

PSB – Polski słownik biograficzny, t. 1-52, Kraków 1935-2021

PSRL – Полное собрание русских летописей, t. I-XLVI, 1841-2018

Pułaski – F. Pułaski, Opis 815 rękopisów Biblioteki Ord. Krasińskich, Warszawa 1915

PułtTest. – AGAD, Księgi grodzkie pułtuskie, Pułtuskie testamenta konsystorskie

Raczyński – Kodex Dyplomatyczny Litwy wydany z rękopismów w Archiwum Tajnem w Królewcu zachowanych przez E. Raczyńskiego, Wrocław 1845

RadochKonflikty – M. Radoch, Kilka uwag o konfliktach na pograniczu litewsko-mazowieckim i litewsko-krzyżackim w latach 1401-1426 (w świetle źródeł krzyżackich), w: Szkice z dziejów społeczno-gospodarczych Podlasia i Grodzieńszczyzny od XV do XVI wieku, pod red. J. Śliwińskiego, Olsztyn 2005

RadSW – Księga radziecka miasta Starej Warszawy, t. I, 1447-1527, wyd. A. Wolff, Wrocław-Warszawa-Kraków 1963

Radzimiński – A. Radzimiński, Prałaci i kanonicy kapituły katedralnej płockiej w XIV i I poł. XV wieku. Studium prozopograficzne, t. 1-2, Toruń 1991-1993

Rauhut – L. Rauhut, Wczesnośredniowieczne cmentarzyska w obudowie kamiennej na Mazowszu i Podlasiu, „Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne” t. 1, 1971, s. 435-656

RB – „Rocznik Białostocki”

RDSG – „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych”

Reg. – Regesta historico-diplomatica Ordinis Sanctae Mariae Theutonicorum, [wyd.] E. Joachim, W. Hubatsch, cz. I: Index Tabularii Ordinis Sanctae Mariae Theutonicorum. Regesten zum Ordensbriefarchiv, t. 1/1 i t. 1/2: 1198-1454; t. 2: 1455-1510, Göttingen 1948, 1950; cz. II: Regesta Privilegiorum Ordinis Sanctae Mariae Theutonicorum. Regesten der Pergament-Urkunden aus der Zeit des Deutschen Ordens, Göttingen 1948-1973

RegBłaszcz. – G. Błaszczyk, Regesty dokumentów diecezji wileńskiej z lat 1507-1522 Jana Fijałek i Władysława Semkowicza, „Lithuano-Slavica Posnaniensia”, t. IX (2003)

RegDiec. – Regestr diecezjów Franciszka Czaykowskiego czyli właściciele ziemscy w Koronie 1783-1784, wyd. S. Górzyński, Warszawa 2006

RejArchid. – A. Dunin-Wąsowicz, Rejestr poboru od duchowieństwa archidiakonatu warszawskiego w 1561 r., „Studia Warszawskie” 24, 1977, z. 2, s. 103-132

Rewizija puszcz – Ревизія пущъ и переходовъ звериныхъ въ бывшемъ Великомъ Княжестве Литовскомъ, съ присовокупленіемъ грамотъ и привилегій на входы въ пущи и на земли, составленная старостою мстибоговскимъ Григоріемъ Богдановичемъ Воловичемъ въ 1559 году съ прибавленіемъ другой актовой книги, содержащей въ себе привилегіи, данныя дворянямъ и священникамъ Пинскаго повета, составленной въ 1554 году, Вильна 1867

RGADA – Российский государственный архив древних актов (Rosyjskie Państwowe Archiwum Akt Dawnych w Moskwie)

RGBM – Российская государственная библиотека w Moskwie

RGIA – Российский государственный исторический архив w Sankt Petersburgu

RIB – Русская Историческая Библиотека, t. XX: Литовская метрика, часть 2, т. 1: Книги судных дел, С.-Петербург 1903; t. XXX: Литовская метрика, часть 3, т. 1: Книги публичных дел, Юрьевъ 1914; t. XXXIII: Литовская метрика, часть 3, т. 1: Книги публичных дел: Переписи войска литовского, изд. С. Пташицкий, Петроград 1915

Rimša – E. Rimša, Pieczęcie miast Wielkiego Księstwa Litewskiego, Warszawa 2007

RKE – Ревизія Кобринской экономіи, составленная въ 1563 году королевкимъ ревизоромъ Дмитріемъ Сапегою, съ присовокупленіемъ актовъ Браславскаго земскаго суда, Относящихся къ Кобринской Архимандріи, Вильна 1876

RNB – Российская национальная библиотека w Sankt Petersburgu

RomaniukBielsk – Z. Romaniuk, Bielsk w latach 1366-1513 (na tle dziejów regionu), w: Bielsk Podlaski. Studia i materiały do dziejów miasta, red. Z. Romaniuk, Bielsk Podlaski 1999, s. 5-30

RomaniukBoćki – Z. Romaniuk, Boćki na Podlasiu. Monografia historyczna, Boćki 2013

RomaniukBrańsk – Z. Romaniuk, Brańsk. Dzieje miasta, t. 1 (do 1795 r.), Brańsk 2021

RomaniukKontakty – Z. Romaniuk, Kontakty handlowe miast podlaskich z Gdańskiem w XV w., w: Małe miasta. Między tradycją a wyzwaniem przyszłości, red. M. Zemło, Supraśl 2002, s. 69-81

RomaniukPrzywileje – Z. Romaniuk, Przywileje wielkoksiążęce i królewskie dotyczące Bielska Podlaskiego z lat 1430-1512, w: Bielsk Podlaski. Studia i materiały do dziejów miasta, red. Z. Romaniuk, Bielsk Podlaski 1999, s. 241-272

RomaniukRudka - Z. Romaniuk, Rudka. Dzieje miejscowości, majątku i parafii do 1944 roku, Rudka 2012

RomaniukTykocin – Z. Romaniuk, Tykocin w XV w., w: Małe miasta. Przestrzenie, red. M. Zemło, Supraśl 2003, s. 277-293

Rod Iliniczaŭ – Р.А. Aляхновіч, С.А. Рыбчонак, А.І. Шаланда, Род Іллінічаў у Вялікім Княстве Літоўскім у ХV–ХVІ ст.: радавод, гербы, уладанні, Мір 2015

RowellChurch – Church court records as evidence for the Christianisation of Lithuanian society in the late-15th and early-16th century, „Acta Historica Universitatis Klaipedensis”, XXIX (2014), s. 33-51

RTH – Rocznik (Polskiego) Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie; także seria nowa

RThel. – Regestra thelonei aquatici Wladislaviensis saeculi XVI, wyd. S. Kutrzeba i F. Duda, Kraków 1915

Ryżewski – G. Ryżewski, Ród Chreptowiczów herbu Odrowąż. Dobra i kariery Chreptowiczów w Wielkim Księstwie Litewskim w XV–XVIII w., Kraków 2006

S…cki – S…cki [S. Ptaszycki], Dostojnicy litewscy. Rozbiór krytyczny i uzupełnienia dzieła J. Wolffa, Senatorowie, „Ateneum”, t. I, 1886

SA – LVIA, Senieji aktai (Akta dawne)

SalinaPol. – A. Salina, Polityka książąt mazowieckich wobec władz Kościoła od początku XIV wieku do 1526 roku, Poznań 2011

Sang. – ANK, Archiwum Sanguszków

Sapiehowie – Sapiehowie. Materjały historyczno-genealogiczne i majątkowe, t. I-III, Petersburg 1890-1894

Semkowicz O litewskich rodach W. Semkowicz, O litewskich rodach bojarskich zbratanych ze szlachtą polską w Horodle roku 1413, „Lithuano-Slavica Posnaniensia”, t. III, 1989, s. 7-139

SemkWyw. – Wywody szlachectwa w Polsce XIV-XVII w., wyd. W. Semkowicz, RTH 3, 1911-12, wyd. 1913

Senk. – J. Senkowski, Skarbowość Mazowsza od końca XIV wieku do 1526 roku, Warszawa 1965

SGeo – „Studia Geohistorica”

SG – Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski i W. Walewski, t. 1-15, Warszawa 1880-1902

SHGLiw – Słownik historyczno-geograficzny ziemi liwskiej w średniowieczu, opr. M. Piber-Zbieranowska i A. Salina przy współpracy E. Kowalczyk-Heyman, Warszawa 2017

SHGLub. – Słownik historyczno-geograficzny województwa lubelskiego, oprac. Stanisław Kuraś, w: Dzieje Lubelszczyzny, t. III: Warszawa 1983

SHGPłoc. – Słownik historyczno-geograficzny województwa płockiego w średniowieczu, oprac. A. Borkiewicz-Celińska, z. 1-4, Wrocław 1980 – Warszawa 2000

SHGPozn. – Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. I n., Wrocław 1982

n.

SHGWarsz. – Słownik historyczno-geograficzny ziemi warszawskiej w średniowieczu, oprac. A. Wolff i K. Pacuski, do druku przygotowały M. Piber-Zbieranowska, A. Salina, red. T. Jurek, Warszawa 2013

SHGWysz. – Słownik historyczno-geograficzny ziemi wyszogrodzkiej w średniowieczu, oprac. A. Wolff i A. Borkiewicz-Celińska, Wrocław 1971

SierbaBielsk – M. Sierba, Bielsk, w: Atlas Historyczny Polski. Województwo podlaskie w drugiej połowie XVI wieku, s. 236-249, Warszawa 2021 + plan miasta

SierbaOrla – M. Sierba, Radziwiłłowskie dobra Orla (1585-1695), Białystok 2018

Sig. – AGAD, Metryka Koronna, Sigillata

SilvaKras. – APB, Silva rerum rodziny Krasowskich herbu Ślepowron z ziemi drohickiej. Wypisy z ksiąg sądowych podlaskich do rodzin Bujnów, Krasowskich i innych spokrewnionych

Sobol – B. Sobol, Sejm i sejmiki ziemskie na Mazowszu książęcym, Warszawa 1968

SosnaCerkiewna – G. Sosna., A. Troc-Sosna, Cerkiewna własność ziemska na Białostocczyźnie w XV-XX wieku. Zbiór materiałów, Białystok 2004

SP – „Studia Podlaskie”

Spis – Spis miejscowości Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Warszawa 1967

SprogisInd. – Indeks miejscowości Wielkiego Księstwa Litewskiego z ksiąg sądowych, oprac. przez Iwana Sprogisa, t. 1-3, przechowywany w LVIA

SRP – Scriptores rerum Prussicarum. Die Geschichtsquellen der preussischen Vorzeit bis zum Untergang der Ordenherrschaft, wyd. T. Hirsch, H. Töppen, E. Strehlke, t. 1-5, Leipzig 1861-1874

SSNO – Słownik staropolskich nazw osobowych, pod red. W. Taszyckiego, t. 1-6, Wrocław 1965-1983; t. 7: Suplement, pod red. M. Malec, Wrocław 1984-1987

Stein – Krieges Karte der Provinz Neu Ost Preussen enthaltend das nunmehrige Plocker und Bialystoker Cammer Departement Angefertiget in den Jahren 1795 bis 1800, [1:33 333], Staatsbibliothek Preussischer Kulturbesitz, Berlin, sygn. Q 17030

Straty – Straty bibliotek i archiwów warszawskich w zakresie rękopiśmiennych źródeł historycznych, t. 1-3, Warszawa 1955-1957

Strenkoŭski – С.П. Стрэнкоўскі, Гарадское самакіраванне на тэрыторыі Беларусі ў канцы XIV-XVIII ст.: у 2, ч. 1-2, Мінск 2013

Subotnik – Subotnik ili Pominnik monasteru supraskiego, wyd. A. Mironowicz, Białystok 2015

Sucha – Zbiór Branickich z Suchej w AGAD

SumDroh. – AGAD, Sumariusze Akt Ziemskich i Miejskich Podlaskich, sygn. 1 Sumariusz księgi ziemskiej drohickiej w AGAD z l. 1529-1533

SumMK – Sumariusz Metryki Koronnej, seria nowa, t. I-XX, Kraków-Warszawa 1999-2020, wyd. W. Krawczuk, K. Chłapowski i in.

Supruniuk, Mazowsze – A. Supruniuk, Mazowsze Siemowitów (1341-1442). Dzieje polityczne i struktury władzy, Warszawa 2010

Supruniuk, Otoczenie – A. Supruniuk, Otoczenie księcia mazowieckiego Siemowita IV (1374-1426). Studium o elicie politycznej Mazowsza na przełomie XIV i XV w., Warszawa 1998

SuprUzup. – A. Supruniuk, Uzupełnienia i uwagi do „Nowego Kodeksu dyplomatycznego Mazowsza”, część III: dokumenty z lat 1356-1381, „Studia Źródłoznawcze” 40, 2002, s. 107-165

SurG – AGAD, księgi grodzkie suraskie

SurZ – AGAD, księgi ziemskie suraskie

SurażKaz. – J. Kazimierski, Rejestr pomiarowy miasta Suraża z roku 1562, „Z Dziejów Odrodzenia w Polsce. Teki Archiwalne”, t. 2, 1954, s. 138-191

Synod 1726 – Constitutiones synodales diaecesis Luceoriensis& Brestensis ab illustrissimo excellentissimo& Reverendissimo domino D. Stefano Boguslao a Rupniew in Januszowice Rupniewski ... celebratae& promulgatae anno Domini 1726 die 21 mensis Octobris, Varsaviae 1726,

Szkice Perthéesa – Geograficzno-statystyczne opisanie parafi ów Królestwa Polskiego z roku 1796 przez K. Perthesa

Szlaszyński, Makowski, Augustów – J. Szlaszyński, A. Makowski, Augustów. Monografia historyczna, Augustów 2007

Szołkowicz – Сборник статей, разъясняющих польское дело по отношению к Западной России, Вып. 1-2, Сост. и изд. С. Шолкович, Вильна 1885-1887

SŹ – „Studia Źródłoznawcze”

Śliwiński – J. Śliwiński, Grodzieńszczyzna i Podlasie w XV i XVI wieku w Wielkim Księstwie Litewskim (wielkoksiążęce puszcze i wołości, eksploatacja, pożary), Olsztyn 2010

Tab. 1827 – Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, t. 1-2, Warszawa 1827

Tarcz. – AGAD, księgi ziemskie tarczyńskie

Tastamienty – Тастаменты шляхты і мяшчан Беларусі другой паловы XVI ст. (з актавых кніг Нацыянальнага гістарычнага архіва Беларусі), склд. А.Ф. Аляксандрава, В.У. Бабкова, I.M. Бобер, Мінск 2012

Teodor.Konstant. – Н.И. Теодоровичъ, Седлецкая учебная дирекція. Описаніе учебныхъ заведеній и главнейшихъ местностей Седлецкой губерніи, t. 2: Уезды Радинскій, Константиновскій и Соколовскій, Седлец 1906

Teodor.Węgr. – Н. И. Теодоровичъ, Седлецкая учебная дирекція. Описаніе учебныхъ заведеній и главнейшихъ местностей Седлецкой губерніи, t. 3: Уезд Венгровскій, Седлец 1907

Textor – J.Ch. von Textor, D.F. Sotzmann, Topographisch-Militaerische Karte vom vormaligen Neu Ostpreussen, Berlin 1806-1808

Tęgowski, Świrscy – J. Tęgowski, Rodowód kniaziów Świrskich do końca XVI w., Wrocław 2011

Theiner – Vetera monumenta Poloniae et Lithuaniae gentiumque finitimarum historiam illustrantia... collecta... ab Augustino Theiner, t. 1-2, Romae 1860-1861

TNar. – Teki Naruszewicza, rps w Bibliotece Czartoryskich w Krakowie

TPaw. 1 – Liber quitantiarum Alexandri regis ab a. 1502 ad 1506, wyd. A. Pawiński, Warszawa 1897 (Teki Pawińskiego, t. 1)

TrML – AGAD, Metryka Litewska, transkrypcje łacińskie pierwszych 66 ksiąg ML

Trojanowska, Katalog – Katalog dokumentów różnej proweniencji miast, wsi, cechów, parafii, klasztorów i osób prywatnych 1397-1794, oprac. M. Trojanowska, Lublin 1998

Trójwiorstówka – Военно-топографическая карта европейской России, 1855-1875, [1:126 000]

TymProc. – K. Tymieniecki, Procesy twórcze formowania się społeczeństwa polskiego w wiekach średnich, Warszawa 1921

TymSąd. – K. Tymieniecki, Sądownictwo w sprawach kmiecych a ustalanie się stanów na Mazowszu pod koniec wieków średnich, Poznań 1922

TymWoln. – K. Tymieniecki, Wolność kmieca na Mazowszu w XV w., Poznań 1921

TzwML – AGAD, tzw. Metryka Litewska – zespół materiałów różnej proweniencji, niewłaściwie przyporządkowanych do ML

Účty – Účty dvora prince Zikmunda Jagellonského, vévody hlohovského a opavského, nejvyššího hejtmana Slezska a Lužic, z let (1493) 1500-1507, wyd. P. Kozák, Praha 2014

UDR – Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII-XVIII wieku. Spisy, pod red. A. Gąsiorowskiego, t. 1 n., Wrocław 1985 n., Kórnik 1990 n.

Ur. – S. Uruski, A.A. Kosiński, A. Włodarski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. I-XV, Uzupełnienia t. I-VI, Warszawa 1904-1938

Urzędnicy podlascy – Urzędnicy podlascy XIV-XVIII wieku. Spisy, oprac. E. Dubas-Urwanowicz i in., Kórnik 1994

Urzęd.nazw. – Urzędowe nazwy miejscowości i obiektów fizjograficznych, tomy dot. woj. białostockiego, łomżyńskiego, suwalskiego, siedleckiego i bialskopodlaskiego

UWKL – Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy: t. I: Województwo wileńskie XIV-XVIII wiek, red. A. Rachuba, oprac. H. Lulewicz, A. Rachuba, P.P. Romaniuk, Warszawa 2004; t. II: Województwo trockie XIV-XVIII wiek, red. A. Rachuba, oprac. H. Lulewicz, A. Rachuba, P.P. Romaniuk, A. Haratym, Warszawa 2009; t. III: Księstwo Żmudzkie XV-XVIII wiek, red. A. Rachuba, oprac. H. Lulewicz, A. Rachuba, P.P. Romaniuk, A. Haratym, Warszawa 2015; t. IV: Ziemia smoleńska i województwo smoleńskie, XIV-XVIII w., red. A. Rachuba, oprac. H. Lulewicz, A. Rachuba, P.P. Romaniuk, Warszawa 2003; t. V: Ziemia połocka i województwo połockie XIV-XVIII wiek, red. H. Lulewicz, oprac. H. Lulewicz, A. Rachuba, A. Haratym, A. Macuk, A. Radaman, przy współpracy W. Hałubowicza, P.P. Romaniuka, Warszawa 2018; t. VIII, Ziemia brzeska i województwa brzeskie XIV-XVIII w., red. A. Rachuba, oprac. H. Lulewicz, T. Jaszczołt, A. Radaman, A. Rachuba, P.P. Romaniuk, A. Macuk, A. Danilczyk, A. Haratym, Warszawa 2020; IX, Województwo mścisławskie XVI-XVIII wiek, red. A. Rachuba, oprac. H. Lulewicz, T. Jaszczołt, A. Radaman, A. Rachuba, P.P. Romaniuk, A. Macuk, A. Danilczyk, A. Haratym, Warszawa 2019

Varia I – AGAD, Varia Oddziału I, wykorzystano m. in. sygn. 55: Granice między Koroną Polską a Wielkim Księstwem Litewskim i Mazowszem roku 1546; sygn. 56: Anno Domini millesimo quingentesimo quadragesimo sexto, descriptio finium, iniurium et differenciarum subditorum Sacre Maiestatis Regie Magni Ducatus Lithuanie

et Mazouie occasione finium utriusque exortarum

VC – Volumina Constitutionum, t. 1-4, oprac. S. Grodziski, I. Dwornicka, W. Uruszczak, M. Kwiecień, A. Karabowicz, K. Fokt, Warszawa 1996-2017

Vitoldiana – Vitoldiana. Codex privilegiorum Vitoldi magni ducis Lithuaniae 1386-1430, wyd. J. Ochmański, Warszawa-Poznań 1986

VL – Volumina legum, t. I-X, Petersburg 1859, Kraków 1889, Poznań 1952

VUB – Vilniaus universiteto bibliotekos, rankraščių skyrius, (Biblioteka Uniwersytetu Wileńskiego, dział rękopisów)

VZR – Вестник Западной России. Историко-литературный журнал, Вильна

Wapowski – Dzieje Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego od roku 1380 do 1535 przez Bernarda z Rachtamowic Wapowskiego, t. II, wyd. M. Malinowski, Wilno 1847

Warsz. – AGAD, księgi grodzkie i ziemskie warszawskie

WarszDis. – AGAD, księgi ziemskie i grodzkie warszawskie, fragmenty dissoluta

Wawrzyńczyk – A. Wawrzyńczyk, Rozwój wielkiej własności na Podlasiu w XV i XVI wieku, Wrocław 1951

Wegeberichte – Die littauischen Wegeberichte, w: Scriptores rerum Prussicarum: die Geschichtsquellen der Preussischen Vorzeit bis zum Untergange der Ordensherrschaft; mit einem Facsimile und dem Register zum 1. und 2. Band, t. 2, red. von T. Hirsch, M. Töppen, E. Strehlke, Leipzig 1863, s. 662-711

Wernerowa, Grodno – Rękopiśmienne opisy parafii litewskich z 1784 roku. Dekanat grodzieński, oprac. W. Wernerowa, Warszawa 1994

Wernerowa Knysz. Aug. – Rękopiśmienne opisy parafii litewskich z 1784 r. Dekanat Knyszyński i Dekanat Augustowski, oprac. W. Wernerowa, Warszawa 1996

Wielądko I – W.W. Wielądko, Heraldyka czyli opisanie herbów […], t. I, cz. I, Warszawa 1792

WIG – mapa topograficzna Wojskowego Instytutu Geograficznego, [1:100 000], kopie w zbiorach ZAH

Wigand von Marburg – Wigand von Marburg, Nowa kronika pruska, oprac. S. Zonenberg, K. Kwiatkowski, Toruń 2017

Wilska – M. Wilska, Mazowieckie środowisko dworskie Janusza Starszego. Studium społeczne, Warszawa 2012

WiśniewskiAug. – J. Wiśniewski, Dzieje osadnictwa w powiecie augustowskim od XV do końca XVIII wieku, w: Studia i materiały do dziejów pojezierza augustowskiego, Białystok 1967, s. 13-294

WiśniewskiBiał. – J. Wiśniewski, Początki Białegostoku i okolicznego osadnictwa, w: Studia i materiały do dziejów Białegostoku, t. 4, red. H. Majecki, Białystok 1985, s. 7-27

WiśniewskiGraj. – J. Wiśniewski, Dzieje osadnictwa w powiecie grajewskim do połowy XVI wieku, w: Studia i materiały do dziejów powiatu grajewskiego, t. 1, Warszawa 1975, s. 9-252

WiśniewskiŁomż. – J. Wiśniewski, Początek i rozwój nowego osadnictwa w ziemi łomżyńskiej w końcu XIV i w XV wieku, „Studia Łomżyńskie”, t. 1, 1989, s. 19-108

WiśniewskiOsadn. – J. Wiśniewski, Osadnictwo Wschodniej Białostocczyzny, geneza, rozwój oraz zróżnicowanie i przemiany etniczne, „Acta Baltico-Slavica” t. 11, 1977, s. 7-80

WiśniewskiRozwój – J. Wiśniewski, Rozwój osadnictwa na pograniczu polsko-rusko-litewskim od końca XIV do połowy XVII w., „Acta Baltico-Slavica”, t. 1, 1964, s. 115-135

WiśniewskiSejn. – J. Wiśniewski, Dzieje osadnictwa w powiecie sejneńskim od XV do XIX wieku, w: Materiały do dziejów ziemi sejneńskiej, red. J. Antoniewicz, Białystok 1963, s. 9-222

WiśniewskiSuwał. – J. Wiśniewski, Dzieje osadnictwa w powiecie suwalskim od XV do połowy XVII wieku, w: Studia i materiały do dziejów Suwalszczyzny, red. J. Antoniewicz, Białystok 1965 s. 51-138

Wittyg – W. Wittyg, Nieznana szlachta polska i jej herby, Kraków 1908

Wiz.Dek.Podl. 1773 – Księga wizyty dziekańskiej dekanatu podlaskiego przeze mnie księdza Bazylego Benedykta Guttorskiego dziekana podlaskiego, plebana golniewskiego w roku 1773 miesiąca Novembra dnia 17 iuxta vetus kalendarza sporządzona, wyd. J. Maroszek, F. Wilczewski, Białystok 1996

Wolff – J. Wolff, Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego 1386-1795, Kraków 1885 (egzemplarz z BN z własnoręcznymi poprawkami i uzupełnieniami autora)

Wolff, Pacowie – J. Wolff, Pacowie. Materyjały historyczno-genealogiczne, Petersburg 1885

WolffKn. – J. Wolff, Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku, Warszawa 1895

WolffNazwy – A. Wolff, E. Rzetelska-Feleszko, Mazowieckie nazwy terenowe do końca XVI w., Warszawa 1982

WolffStar. – A. Wolff, Starszeństwo urzędów. Metoda ustalania na przykładzie hierarchii Mazowsza udzielnego, Warszawa 1928

WolffStudia – A. Wolff, Studia nad urzędnikami mazowieckimi 1370-1526, Wrocław 1962

Wroniszewski Rawicze 2 – J. Wroniszewski, Ród Rawiczów. Współrodowcy Warszowiców i Grotowiców, Toruń 1994

Wróbel Kolekcja – M. Wróbel, Kolekcja szesnastowiecznych dokumentów pergaminowych (1511-1597) ze zbiorów Archiwum Archidiecezjalnego w Białymstoku. Dzieje i zawartość, w: Inter Regnum et Ducatum. Studia ofiarowane Profesorowi Janowi Tęgowskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, pod red. P. Guzowskiego, M. Liedke i K. Borody, Białystok 2018, s. 659-688

WUOZwB – Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Białymstoku

Wysłouch, Rozwój – S. Wysłouch, Rozwój granic i terytorium powiatu kobryńskiego do połowy XVI wieku, „Ateneum Wileńskie”, t. 6, 1929, z. 1-2

ZAH – Zakład Atlasu Historycznego (dawniej Pracownia Atlasu Historycznego), IH PAN

Zakr. – AGAD, księgi zakroczymskie ziemskie wieczyste relacje

Zakr. I – Księga zakroczymska pierwsza 1423-1427, wyd. A. Rybarski, Warszawa 1920

Zakr. II – Księga zakroczymska druga 1434-1437, wyd. K. Tymieniecki, Warszawa 1920

ZakrG. – AGAD, księgi zakroczymskie grodzkie wieczyste

Zb. Anny z Potockich Branickiej – AGAD, Zbiór Anny z Potockich Ksawerowej Branickiej

Zb. Kart. – AGAD, Zbiór Kartograficzny

Zb. MN – AGAD, Zbiór Muzeum Narodowego

Zb. Rus. – ANK, Zbiór Rusieckich

Zb. Czołow. – AGAD, Zbiór Aleksandra Czołowskiego

Zbiór dawnych dyplomatów – Zbiór dawnych dyplomatów i aktów miast Wilna, Kowna, Trok, prawosławnych monasterów, cerkwi i w różnych sprawach, cz. I-II, Wilno 1843

ZDM – Zbiór dokumentów małopolskich, t. 1-3, wyd. S. Kuraś, t. 4-8, wyd. I. Sułkowska-Kuraś i S. Kuraś, Wrocław 1962-1975

ZieleniewskiBielsk– J. Zieleniewski, Powstanie i rozwój układu przestrzennego Bielska Podlaskiego w XIV-XVIII wieku, „Studia Podlaskie”, t. 1, 1990, s. 47-70 + 4 plany: Bielsk Podlaski. Układ przestrzenny w 1563 roku, Bielsk Podlaski. Układ przestrzenny w XVIII wieku

ZieleniewskiKleszczel – Rejestr pomiary włócznej Kleszczele z roku 1560, „Studia Podlaskie” t. 3, 1991, s. 201-250

ZMRP – AGAD, Zbiór materiałów różnej proweniencji w AGAD

ZNB – Zbiory Niewodniczańskiego w Bittburgu (obecnie depozyt wieczysty na Zamku Królewskim w Warszawie)

ZR – Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, oprac. W. Kuraszkiewicz i A. Wolff, Kraków 1950

ZZG – ANK, Zbiór Zygmunta Glogera

ŹD XVI – A. Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t. 5: Mazowsze, Warszawa 1892 (Źródła dziejowe, t. 16)

Żychl. – T. Żychliński, Złota księga szlachty polskiej, t. 1-31, Poznań 1879-1908

ŽygSąsk (1543) – Lietuvos didžiojo kunigaikščio Žygimanto Augusto dvaro sąskaitos(1543-1544), par. Darius Antanavičius, vert. S. Narbutas, Vilnius 2009

ŽygSąsk (1544) – Lietuvos didžiojo kunigaikščio Žygimanto Augusto dvaro sąskaitos(1544-1546), par. Darius Antanavičius, vert. S. Narbutas, Vilnius 2012

 

 

SKRÓTY RZECZOWE

 

a. – ante (przed)

abp – arcybiskup

ap. – apostoł, apostolski

archid. – archidiakon

ark. – arkusz

august. – augustowski

bak. – bakałarz

bełs. – bełski

bened. – benedyktyni

bezkm. – bezkmiecy

bezrol. – bezrolny

bial. – bialski

biel. – bielski [od Bielska na Podlasiu]

bł. – błoński

bp – biskup

bpstwo – biskupstwo

br. – brat, bracia

brań. – brański

brzeskuj – brzesko-kujawskie

brzeslit. – brzesko-litewskie

burgr. – burgrabia

burm. – burmistrz

c., cc. – córka, córki

cerk. – cerkiewny, cerkiew

chełm. – chełmiński

chor. – chorąży

ciech. – ciechanowski

cz. – część

czcig. – czcigodny (honorabilis)

czer. – czerski

czynsz. – czynszowy

ćw. – ćwierć

dek. – dekanat

den. – denar

diec. – diecezja

discr. – discretus

dok. – dokument

dor. – doroczny

dot. – dotyczący

dr – doktor

drewn. – drewniany

droh. – drohicki

duch. – duchowny

dystr. – dystrykt (→ s. VI)

dz. – dziedzic, dziedziczka

dziedz. – dziedziczny

dzierż. – dzierżawiony, dzierżawiona

dzies. – dziesięcina

E – East (wschód)

ekon. – ekonomiczny

fals. – falsyfikat

fl.– floren

folw. – folwark, folwarczny

garw. – garwoliński

gąb. – gąbiński

gen. – generalny

gnieźn. – gnieźnieński

goniądz. – goniądzki

gost. – gostyniński

gr – grosz

gran. – granica, graniczny

grodz. – grodzki

grój. – grójecki

grz. – grzywna

h. – herb

hosp. – hospodarski

ident. – identyczny

imm. – immunitet

in. – inny

jez. – jezioro

k. – koło (w tekście), karta (w sygnaturze źródłowej)

kam. – kamieniecki

kan. – kanonik, kanonicki

kap. – kapituła, kapitulny

kaszt. – kasztelan

kat. – katedra, katedralny

kl. – klasztor

klaszt. – klasztorny

knysz. – knyszyński

kol. – kolumna

koln. – kolneński

koleg. – kolegiata, kolegiacki

komor. – komornik, komornicy

kop. – kopia

kośc. – kościół, kościelny

krak. – krakowski

król. – królewski

Król. Pol.– Królestwo Polskie

krzyż. – krzyżacki

ks. – książę, księżna, księstwo

książ. – książęcy

kw. – kwarta

l. – lata

leśn. – leśniczy, leśnictwo, leśny

lit. – litewski

liw. – liwski

łęcz. – łęczycki

łomż. – łomżyński

łuk. – łukowski

m. – miasto

magd. – magdeburski

mak. – makowski

małol. – małoletni

maz. – mazowiecki

metropolit. – prawosławna diecezja metropolitarna, po 1596 unicka

mf. – mikrofilm

mgr – magister

miej. – miejski

mieln. – mielnicki

mieszcz. – mieszczanin, mieszczanie

mław. – mławski

młyń. – młyński

mps – maszynopis

mr. – morga

mszczon. – mszczonowski

mur. – murowany

N – North (północ)

n. – następne, następnie

niedz. – niedzborski

niem. – niemiecki

niezident. – niezidentyfikowany

nlb. – strony nienumerowane

NMP – Najświętsza Maria Panna

NN – osoba nieznana, bez imienia

nowom. – nowomiejski

nur. – nurski

ogr. – ogrodnik, ogrodnicy

ok. – około

opatrz. – opatrzny

opust. – opustoszały

or. – oryginał

os. – osiadły, osadzony

ostroł. – ostrołęcki

ostrow. – ostrowski

p. – punkt (w ramach hasła)

pap. – papież, papieski

par. – parafia, parafialny

perg. – pergamin, pergaminowy

pien. – pieniężny

pleb. – pleban, plebański

płoc. – płocki

płoń. – płoński

pocz. – początek

podkancl. – podkanclerzy

podkom. – podkomorzy

podl. – podlaski

podstar. – podstarości

pol. – polski

poł. – połowa

posp. – pospolity

potw. – potwierdza

pow. – powiat

pozn. – poznański

półgr – półgroszek

półwł. – półwłóczek

pr. – prawo

prac. – pracowity

pras. – praski

prawdop. – prawdopodobnie

prawosł. – prawosławny

preb. – prebenda

prep. – prepozyt

przas. – przasnyski

przyp. – przypis

przyw. – przywilej

publ. – publiczny

pułt. – pułtuski

pw. – pod wezwaniem

r. – rok

rac. – raciąski

radz. – radziłowski

rajgr. – rajgrodzki

raw. – rawski

reg. – regest

rodz. – rodzony

roż. – rożański

rps – rękopis

ryc. – rycerski

rz. – rzeka

rzem. – rzemieślnik

S – South (południe)

s. – strona

sand. – sandomierski

sąch. – sąchocki

sąd. – sądowy

sek. – sekcja

ser. – serocki

sierp. – sierpecki

sk. – skojec

sław. – sławetny (famatus)

snop. – snopowa

soch. – sochaczewski

sr. – srebra

ss. – synowie

stan. – stanowisko

star. – starosta

stwo – starostwo

Stol. Apost. – Stolica Apostolska

stren. – strenuus (rycerz pasowany)

sur. – suraski

szer. – szeroki

szl. – szlachetny (nobilis), szlachta

szl. bezkm. – szlachta bezkmieca, tj. zagrodowa

szlach. – szlachecki

szreń. – szreński

szt. – sztuka, sztuki

ś., śś. – święty, święci

śwd. – świadek, świadkowie

tarcz. – tarczyński

tenut. – tenutariusz, tenutariuszka

trans. – transumpt

tyg. – tygodnie

tykoc. – tykociński

uczc. – uczciwy (honestus), uczciwa

Uniw. Krak. – Uniwersytet Krakowski

ur. – urodzony (generosus)

v – verso

W – West (zachód)

war. – warecki

warsz. – warszawski

wart. – wartość

wąs. – wąsoski

wd. – wdowa

wda – wojewoda

węg. – węgierski

wiard. – wiardunek, wiardunkowy

wiecz. – wieczysty

wiel. – wielebny (venerabilis)

wlk. ks. – wielki książę

wielkoks. – wielkoksiążęcy

wielm. – wielmożny (magnificus)

wik. – wikariusz

wil. – wileński

wis. – wiski

WKL – Wielkie Księstwo Litewskie

Wlkp., wlkp. – Wielkopolska, wielkopolski

wł. – włóka

włas. – własność

właśc. – właściciel, właściciele

włocł. – włocławski

włodzim. - włodzimierski

woj. – województwo

wójt. – wójtowski

wspomn. – wspomniany

w/w – wyżej wymieniony

wysz. – wyszogrodzki

wyzw. – wyzwolone (sztuki)

wzm. – wzmianka

z. – ziemia

zagr. – zagrodnik

Zak. Krzyż. – Zakon Krzyżacki

zakr. – zakroczymski

zamb. – zambrowski

zawkrz. – zawkrzeński

ziem. – ziemski

zł – złoty

zm. – zmarły (z imieniem), zmarł (z datą)

zw. – zwany

ż. – żona

żyd. – żydowski

→ zobacz

 

 

SCHEMAT UKŁADU TREŚCI W OPISACH OSAD

 

Nagłówek: nazwa obiektu w średniowieczu, data pierwszej wzmianki z pierwszą formą nazwy, istotne odmiany nazwy w pisowni źródła wymienione w kolejności chronologicznej, położenie geograficzne.

1. Charakter osady (z wyjątkiem wsi), przynależność administracyjna, polityczna i kościelna.

2. Topografia i granice osady, obiekty fizjograficzne (rzeki, jeziora, lasy, bagna itp.) i komunikacyjne (drogi, mosty, przewozy) oraz obiekty techniczne (młyny, rudy) na jej terenie.

3. Własność osady, jej obszar i zaludnienie, obciążenia mieszkańców, przywileje ekonomiczne, informacje o dworach, kompleksach majątkowych.

4. Lokacja na prawie niemieckim i związane z nią urządzenia i osoby.

5. Elementy kościelne i parafialne, ich uposażenie.

6. Zdarzenia historyczne, klęski elementarne, osoby pochodzące z osady.

7. Literatura.

8. Zabytki archeologiczne i architektoniczne.