SYMBOLE DOKUMENTACYJNE
AA – Akta Aleksandra króla polskiego, wielkiego księcia litewskiego itd. (1501-1506), wyd. Fr. Papée, Kraków 1927 (Monumenta medii aevi historica res gestas Poloniae illustrantia, t. 19)
AAB – Archiwum Archidiecezjalne w Białymstoku
AAG – Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie
AAL – Archiwum Archidiecezjalne w Lublinie
AAP – Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu
ABMK – „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”
AC – Acta capitulorum nec non iudiciorum ecclesiasticorum selecta, wyd. B. Ulanowski, cz. 1-3, Kraków 1894-1908 (Monumenta medii aevi historica res gestas Poloniae illustrantia, t. 13, 16, 18)
ACECV – Acta capituli ecclesiae cathedralis Vilnensis, t. 1: 1502-1533, wyd. D. Antanavičius, D. E. Staškevičienė, Vilnius 2018
ACons. – AAG, Archiwum Konsystorza Generalnego
ACP 2 – Acta capituli Plocensis 1514-1577, wyd. B. Ulanowski, w: AKH 10, Kraków 1916, s. 129-305
ACV – Acta capituli Vilnensis w: LMABV w Wilnie
ADD – Archiwum Diecezjalne w Drohiczynie
ADP – Archiwum Diecezjalne w Płocku
ADS – Archiwum Diecezjalne w Siedlcach
ADS D 1–D 90 – ADS, Księgi konsystorza janowskiego diecezji łuckiej i inne materiały z lat 1469-1795
ADSap. – Archiwum Domu Sapiehów wydane staraniem rodziny, t. 1, Listy z lat 1575-1606, wyd. A. Prochaska, Lwów 1892
ADW – Archiwum Diecezjalne we Włocławku
AE – AAP, Acta episcopalia
AECPolt. – Materiały do dziejów kolegiaty pułtuskiej (1449-1601), wyd. B. Ulanowski i S. Zachorowski, w: AKH t. 10, Kraków 1916, s. 306-415
AECVars. – Acta ecclesiae collegiatae Varsoviensis, wyd. B. Ulanowski, w: AKP t. 6, Kraków 1897-1926, s. 1-90
AGAD – Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie
AHP – Atlas Historyczny Polski. Mapy szczegółowe XVI wieku (seria)
AHP Krakowskie – Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku, cz. 1-2, red. H. Rutkowski, oprac. K. Chłapowski i in., Warszawa 2008 (Atlas Historyczny Polski. Mapy szczegółowe XVI wieku, t. 1)
AHP Kujawy – Kujawy i ziemia dobrzyńska w drugiej połowie XVI wieku, cz. 1-2, red. W. Duży, współpr. A. Borek, M. Słomski, Warszawa 2021 (Atlas Historyczny Polski. Mapy szczegółowe XVI wieku, t. 6)
AHP Lubelskie – Województwo lubelskie w drugiej połowie XVI wieku, oprac. S. Wojciechowski, Warszawa 1966 (Atlas Historyczny Polski. Mapy szczegółowe XVI wieku, t. 3)
AHP Mazowsze – Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku, cz. 1-2, red. W. Pałucki, oprac. A. Dunin-Wąsowiczowa i in., Warszawa 1973 (Atlas Historyczny Polski. Mapy szczegółowe XVI wieku, t. 7)
AHP Podlasie – Województwo podlaskie w drugiej połowie XVI wieku, cz. 1-2 red. M. Gochna i B. Szady, oprac. K. Boroda, A. Buczyło, M. Gochna, P. Guzowski, T. Jaszczołt, M. Liedke, T. Panecki, M. Sierba, J. Suproniuk, P. Swoboda, B. Szady, Warszawa 2021 (Atlas Historyczny Polski. Mapy szczegółowe XVI wieku, t. 8)
AHP Sandomierskie – Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku, cz. 1-2, red. W. Pałucki, oprac. K. Chłapowski i in., Warszawa 1993 (Atlas Historyczny Polski. Mapy szczegółowe XVI wieku, t. 2)
AHP Sieradzkie – Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku, cz. 1-2, red. H. Rutkowski, oprac. K. Chłapowski i in., Warszawa 1998 (Atlas Historyczny Polski. Mapy Szczegółowe XVI wieku, t. 5)
AHP Wielkopolska – Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku, cz. 1-2, red. K. Chłapowski, M. Słoń, oprac. A. Borek i in., Warszawa 2017 (Atlas Historyczny Polski. Mapy szczegółowe XVI wieku, t. 4)
AJZR – Архив Юго-западной России, издаваемый Временною комиссиею для разбора древних актов высoчaйшe утвержденною при Киевском военном, Подольском и Волынском ген. Губернаторе, cz. VI, t. 1, Киев 1876
AKH – Archiwum Komisji Historycznej (Polskiej) Akademii Umiejętności
AKH 6 – Acta capitulorum Cracoviensis et Plocensis selecta (1438-1523, 1438-1525), wyd. B. Ulanowski, Kraków 1891, s. 1-295
AKP – Archiwum Komisji Prawniczej (Polskiej) Akademii Umiejętności
AKrP – AGAD, Archiwum Królestwa Polskiego
Aleks.Sąsk. – Lietuvos didžiojo kunigaikščio Aleksandro Jogailaičio dvaro sąskaitų knygos (1494-1504), par. D. Antanavičius, R. Petrauskas, Vilnius 2007
AleksandrowiczMapy – Mapy majątkowe północnego Podlasia z XVI wieku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” t. 14, 1966, s. 279-305
ALRG – Акты Литовско-Русского государства, t. 1-2, wyd. М.В. Довнар-Запольский, Москва 1899-1900
ALM – Акты Литовкой Метрики собр. Ф.И. Леонтовичем, t. 1. cz. 1-2, Варшава 1896-1897
AMCh – ANK, Archiwum Młynowskie Chodkiewiczów
ANK – Archiwum Narodowe w Krakowie
AOfPult. – ADP, Acta officialia Pultoviensia
AP – Archiwum Państwowe
APB – Archiwum Państwowe w Białymstoku
APHP – Atlas podziału hydrograficznego Polski, cz. 1 mapy w skali 1:200 000, cz. 2 Zestawienie zlewni, red. H. Czarnecka, Warszawa 2005
APL – Archiwum Państwowe w Lublinie
APP – AGAD, Archiwum Publiczne Potockich
APPoz – Archiwum Państwowe w Poznaniu
APR – AGAD, Archiwum Potockich z Radzynia
APV – Acta primae visitationis dioecesis Vilnensis anno Domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber Iib atkūrimas, sud. S. C. Rowell, Vilnius 2015
AR – AGAD, Archiwum Warszawskie Radziwiłłów
Arch.Bartosz. – AP w Łodzi, Archiwum Bartoszewiczów
Archeologia Białegostoku – M. Karczewska, M. Karczewski, H. Karwowska, K. Rusin, U. Stankiewicz, A. Wawrusewicz, Archeologia Białegostoku, Białystok 2015
ArchJZam. – Archiwum Jana Zamoyskich, kanclerza i hetmana wielkiego koronnego, wyd. J. Siemieński, t. I-II, Warszawa 1908-1909
ARoskie – AGAD, Archiwum Roskie
ARoskie, król. – AGAD, Archiwum Roskie, Akta królewszczyzn
ARoskie, r-m. – AGAD, Archiwum Roskie, Akta rodzinno-majątkowe
ASang. – Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie, t. 1-7, Lwów 1887-1910
ASD – Археографический сборник документов, относящихся к истории Северо-Западной Руси, t. I-XIV, Вильна 1867-1904
ASK I – AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego; wykorzystano zwłaszcza rejestry poborowe 1576 pow. droh. i mieln. t. 47, k. 35-70; 1577 (1578) pow. biel. t. 47, k. 161-310, 434-487; 1577 (1578) pow. mieln. t. 27, k. 917-938v; 1577 (1578) pow. droh. t. 47, k. 762-767; 1579 pow. biel. t. 47, k. 335-384; 1580 pow. biel. t. 47, k. 567-666v; 1580 pow. droh. t. 47, k. 496-544; 1580 pow. mieln. t. 47, k. 545-554v; 1588 pow. droh. i mieln. t. 47, k. 738-761; 1662-1676 rejestry pogłównego różnych powiatów podlaskich t. 70
ASK IV – AGAD, Księgi rekognicji 1524-1766
ASK LIV – AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego, Zbiór pism rozmaitych tyczących się dóbr królewskich, 1494-
1802
ASK LVI – AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego, Inwentarze starostw z l. 1495-1795
ASK XLVI – AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego, Lustracje, rewizje i inwentarze dóbr królewskich, 1549-1800
AT – Acta Tomiciana, t. 1-8, wyd. T. Działyński [i in.], Poznań 1852-1860; t. 9-13, Poznań 1876-1915; t. 14-17, wyd. W. Pociecha, Poznań 1952-1966; t. 18, wyd. W. Urban, A. Wyczański, Kórnik 1999
AU – Akta unji Polski z Litwą 1385-1791, wyd. W. Semkowicz, S. Kutrzeba, Kraków 1932
AWAK – Акты, издаваемые Виленскою археографическою комиссиею, t. 1-39, Вильна 1865-1915
AWor. – APL, Archiwum Woronieckich z Huszlewa
AZ – AGAD, Archiwum Zamoyskich
AZP – Archeologiczne Zdjęcie Polski
AZR – Акты относящиеся къ истории Западной России, собранные и изданные Архeографическою комиссиею, t. 1-5, Санкт Петербург 1848-1863
BalińskiLipiński – M. Baliński, T. Lipiński, Starożytna Polska pod względem historycznym, geograficznym i statystycznym opisana, t. 2-3, Warszawa 1843-1846
BaranowskiPodl. – I. T. Baranowski, Podlasie w przededniu Unii Lubelskiej. Trzy studia z dziejów społeczno-ekonomicznych, „Przegląd Historyczny” t. 7, 1908
Bartne – A. Borkiewicz-Celińska, Kamieńczykowska księga sądów bartnych 1501-1517 (fragmenty), KHKM 22, 1974, nr 2, s. 255-282
Barwinskij – Б. Барвінський, Жигимонт Кейстутович, великий князь литовсько-руський(1432-1440), Жовква 1905
BCzart. – Biblioteka Książąt Czartoryskich w Krakowie; wykorzystano m.in. rps 1099: Regestr pogłównego prowincji małopolskiej 1676; rps 1100: Regestr pogłównego prowincji wielkopolskiej 1674-1676
Beszta-Borowski, Bielsk – ks. E. Beszta-Borowski, Dzieje parafii katolickiej Najświętszej Maryi Panny i św. Mikołaja w Bielsku Podlaskim, Drohiczyn 2012
Bijak – U. Bijak, Nazwy miejscowe południowej części dawnego województwa mazowieckiego, Kraków 2001
BDOT10k – Baza Danych Obiektów Topograficznych (Geoportal.gov.pl)
Bielsk pomiara – rejestr pomiary włócznej Bielska z 1563 r., Muzeum w Bielsku Podlaskim, sygn. MBP_H_D_506
Biełaruskaja Daunina – Беларуская даўніна. Studia et fontes, t. 1-3, ред. Ю.М. Мікульскі, Мінск 2013-2016
Bilut – E. Bilut, Gewässernamen im Flussgebiet des Westlichen Bug (Nazwy wodne dorzecza Bugu), Stuttgart 1995 (Hydronymia Europanea 10, red. W. P. Schmid)
Biskup – M. Biskup, Z badań nad „Wielką Wojną” z Zakonem Krzyżackim, KH 66, 1959, s. 671-712
BKórn. – Biblioteka Kórnicka
BJ – Biblioteka Jagiellońska, wykorzystano m.in. sygn. 6: Acta et Privilegia domus comitum de Tęczyn s. XIV, XV et XVI, conscripta temporibus Sigismundi Augusti
BKWP – „Biuletyn Konserwatorski Województwa Podlaskiego”
BŁop. – Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie. Dział Rękopisów
BN – Biblioteka Narodowa w Warszawie
BNANB – Бибиотека Нацыянальная акадэмія навук Беларусі w Mińsku
BNANU – Biblioteka Narodowej Akademii Nauk Ukrainy im. Władimira Wernadskiego, Kijów (Націона́льна акаде́мія нау́к України, Бібліотека)
BOK – Biblioteka Ordynacji Krasińskich.
Bon. – A. Boniecki, Herbarz polski, t. 1-16, Warszawa 1899-1913
BonPoczet – A. Boniecki, Poczet rodów w Wielkim Księstwie Litewskim w XV i XVI wieku, Warszawa 1887
BonU. – A. Boniecki, Herbarz polski. Uzupełnienia i sprostowania do Części I, Warszawa 1901
Borkowski – J.S. Dunin-Borkowski, Genealogie żyjących utytułowanych rodów polskich, Lwów 1895
BOss. – Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu; wykorzystano m. in. rps 4279 rejestr poboru ziemi mielnickiej z 1627 r.; rps 4874/I: Metryka święceń diecezji płockiej 1515-1530
BOZ – BN, Biblioteka Ordynacji Zamoyskich
BPAN Katalog – K. Dziwik, Katalog dokumentów pergaminowych Biblioteki Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, cz. 1-3, Kraków 1966-1970.
BPW – Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy, Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego
BRacz. – Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu
BrańG – AGAD, księgi brańskie grodzkie
Buczyło, Kształtowanie się sieci – A. Buczyło, Kształtowanie się sieci parafialnej Kościoła unickiego na terenie brzeskiej części diecezji włodzimierskiej w latach 1596-1795, Toruń 2014, mps rozprawy doktorskiej napisanej pod kierunkiem dr. hab. Jana Wroniszewskiego, prof. UMK, Biblioteka UMK
Buczyło, Zawadzki, Przywileje – Przywileje królewskiego miasta Łosic 1505-1779, oprac. A. Buczyło, J. Zawadzki, Ciechanowiec-Warszawa 2018 (Lokacje Miast Podlaskich, t. 2)
Bukowska-Gorgoni – Ch. Bukowska-Gorgoni, Causae Polonae coram Sacra Romana Rota XV-XVII saec., Roma 1995
Bukowski, Michaluk, Przywileje – Najdawniejsze przywileje królewskiego miasta Bielska z XV i XVI wieku, oprac. W. Bukowski, D. Michaluk, Ciechanowiec-Warszawa 2018 (Lokacje Miast Podlaskich, t. 1)
BulPol. – Bullarium Poloniae, t. 1-7, wyd. I. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś, t. 1-7, Romae 1982 – Romae-Lublin 2006
BUW – Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie
BZH – „Białoruskie Zeszyty Historyczne”
CDIAUK – Центральний державний історичний архів України, Київ (Centralne Państwowe Historyczne Archiwum Ukrainy w Kijowie); wykorzystano w większości fond nr: 966, w tym zawarte odpisy Ignacego Kapicy z zaginionych ksiąg sądowych mazowieckich oraz Wojciecha Wielądka i inne odpisy z ksiąg sądowych podlaskich i mazowieckich
CDIAUL – Центральний державний історичний архів України, Львів (Centralne Państwowe Historyczne Archiwum Ukrainy we Lwowie)
CE – Codex epistolaris saeculi decimi quinti, t. 1: 1382-1492, wyd. A. Sokołowski i J. Szujski; t. 2-3: 1382-1445, 1392-1501, wyd. A. Lewicki, Kraków 1876-1894
CEV – Codex epistolaris Vitoldi magni ducis Lithuaniae 1376-1430, wyd. A. Prochaska, Kraków 1882
ChKGK – APL, Chełmski Konsystorz Greckokatolicki
Chmiel – Rachunki dworu królewskiego 1544-1567, ed. A. Chmiel, t. 1, Kraków 1911
CracLith. – Cracovia Lithuanorum saeculis XIV-XVI/ Lietuvių Krokuva XIV-XVI a., ed. W. Urban, S. Lūžys, Vilnius 1999
CM – Codex Mednicensis seu Samogitiae dioecesis (1416-1926), ed. P. Jatulis, t. I-II, Romae 1984-1989
ChłapowskiStarost. – K. Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 (Materiały źródłowe), Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017
Chomętowski, Materiały – Materyały do dziejów rolnictwa w Polsce w XVI i XVII wieku. Poprzedzone wiadomością o życiu i pismach Jana Ostroroga, wojewody poznańskiego, oprac. W. Chomętowski, Warszawa 1876 (Biblioteka Ordynacyi Krasińskich. Muzeum Konstantego Świdzińskiego, t. 2)
Chrzanowski – W. Chrzanowski, Karta dawnej Polski z przyległemi okolicami krajów sąsiednich według nowszych materyałów, Paryż 1859 [1:300 000]
Ciechanowicz – J. Ciechanowicz, Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego, t. I-V, Rzeszów 2001
Citou, Piaczatki – A. Цітоў, Пячаткі старажытнай Беларусі. Нарысы сфрагістыкі, Мінск 1993
Czer. – Księga ziemi czerskiej 1404-1425, wyd. J. T. Lubomirski, Warszawa 1879
DA – Joannis Długossii, Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae, lib. I-XII, Warszawa 1964 – Kraków 2005
Daniłowicz – Skarbiec diplomatów papieskich, cesarskich, królewskich, zebr. I. Daniłowicz, t. I-II, Wilno 1860-1862
DepTestPult. – ADP, Depositiones testium officialatus Pultoviensis; wykorzystano sygn. 204 z lat 1519-1528
DKM – Dokumenty kujawskie i mazowieckie przeważnie z XIII w., wyd. B. Ulanowski, w: AKH t. 4, Kraków 1888, s. 111-531
Dla lepszoje twierdosti – „Для лепшое твердості…”. Пергаментныя дакументы перыяду Вялікага Княства Літоўскага з фондаў Нацыяналнага гістарычнага архіва Беларусі (1391-1566 гг.), укл. Я.С. Глінскі, А.А. Жлутка. Д.В. Лісейчікаў, Мінск 2018
DLb. – Joannis Długosz senioris canonici Cracoviensis Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis, wyd. L. Łętowski, t. 1-3, Kraków 1863-64 (Opera omnia, t. 7-9)
DMA – Документы Московского Aрхива Министерства юстиции, t. 1. Москва 1897
Dogiel – Codex diplomaticus Regni Poloniae et M. D. Lithuaniae, wyd. M. Dogiel, t. 1, 4, 5, Vilnae 1758-1764
Dogiel Limites – Limites Regni Poloniae et Magni Ducatus Lithvaniae, [wyd. M. Dogiel], Vilnae 1758
DrohickaZiem. 1791 – Księga ziemiańsko-sejmikowa ziemi drohickiej z 1791, w: VUB, rps. A 4-4802 (błędnie identyfikowana jako ofiara na wojsko ziemi drohickiej z 1794 r.)
DrohG – AGAD, księgi grodzkie drohickie, seria I i II
DrohZ – AGAD, księgi ziemskie drohickie
Dubiński – P. Dubiński, Zbiór praw i przywilejów miastu stołecznemu Wilnowi nadanych, Wilno 1788
Dworzaczek – W. Dworzaczek, Genealogia. Tablice, Warszawa 1959
Dwuwiorstówka – Новая Топографическая Карта Западной России, 1883-1935, [1:84 000]
Dzik Przemiany – M. Dzik, Przemiany zwyczajów pogrzebowych w międzyrzeczu Bugu i Górnej Narwi (XI-XV w.), t. I i II, Rzeszów 2015
Elementa – Elementa ad fontium editiones. Documenta ex Archivo Regiomontano ad Poloniam spectante, ed. C. Lanckorońska, t. XXX-XXXII, XXXIV-LII, LX-LXIX, LXXII-LXXV, Romae 1973-1991
Ep. – ADP, Acta episcopalia (cytowane wg nowych sygnatur)
Estr. – K. Estreicher, S. Estreicher, K. Estreicher, Bibliografia polska, stulecie XV-XVIII, t. I-XXXIX, Kraków 1870-1952
Fastnacht Katalog – A. Fastnacht, Catalogus diplomatum Bibliothecae Instituti Ossoliniani. Suplementum 1: 1279-1506, Wrocław 1951; tenże, Katalog dokumentów Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, cz. 1: Dokumenty z l. 1507-1700, Wrocław 1953
GBS – Гербоўнік беларускай шляхты, t. I-VII, Мінск 2002-2020
GIBM – Государственная публичная историческая библиотека России w Moskwie
GIS – System Informacji Geograficznej (Geographic Information System)
Gmiterek – H. Gmiterek, Protokół komisji granicznej polsko-litewskiej z 1623 roku, „Res Historica”, t. 21, 2005, s. 115-133
Gołaszewski, Spory – Ł. Gołaszewski, Spory o dziesięciny. Świeccy i duchowni w Knyszynie na przełomie XVI i XVII wieku, Warszawa 2016
Gołaszewski, Zakrzewski, Ustrój – Ł. Gołaszewski, A. Zakrzewski, Ustrój województwa podlaskiego XVI-XVIII w. Wybrane problemy, w: Podlasie nadbużańskie. 500-lecie województwa podlaskiego, red. O. Łatyszonek, Ciechanowiec–Białystok 2013, s. 193-209
Goniądz 1571 – Inwentarz miasta i starostwa goniądzkiego (lipiec 1571 r.), w: J. Kloza, J. Maroszek, Dzieje Goniądza w 450 rocznicę praw miejskich, Białystok-Goniądz 1997, aneks, dok. 13, s. 135-197
GoniądzG – AGAD, księgi goniądzkie grodzkie
GrabDyn. – J. Grabowski, Dynastia Piastów mazowieckich. Studia nad dziejami politycznymi Mazowsza, intytulacją i genealogią książąt, Kraków 2012
Grodziska – I. Górska, L. Paderewska, J. Pyrgała, W. Szymański, L. Gajewski, Ł. Okulicz, Grodziska Mazowsza i Podlasia (w granicach dawnego województwa warszawskiego), Wrocław 1976
GStAPK – Geheimes Staatsarchiv Preußischer Kulturbesitz, Berlin-Dahlem
Guerquin, Zamki – B. Guerquin, Zamki w Polsce, wyd. 2, Warszawa 1984
Halecki – O. Halecki, Ostatnie lata Świdrygiełły i sprawa wołyńska za Kazimierza Jagiellończyka, Kraków 1915
HalickaDzierż. – I. Halicka, Nazwy miejscowe środkowej i zachodniej Białostocczyzny: dzierżawcze, patronimiczne i rodzinne, Warszawa 1976
HalickaTopogr. – I. Halicka, Nazwy miejscowe środkowej i zachodniej Białostocczyzny: topograficzne i kulturowe, Warszawa 1978
Hedemann – O. Hedemann, Dzieje puszczy białowieskiej w Polsce przedrozbiorowej (w okresie do 1798 roku), Warszawa 1939
Heldensfeld – A.M. von Heldensfeld, Karte von West-Gallizien, [1 : 28 800], mikrofilmy w zbiorach ZAH
Heldensfeld 1801-04 – Anton Mayer von Heldensfeld, Karte von West-Gallizien, 1801-1804, (arkusze 1-275), 1:28800, rps (or. w Kriegsarchiv w Wiedniu; mf. i powiększenia fotograficzne w zbiorach Zakładu Atlasu Historycznego Instytutu Historii PAN w Warszawie)
Heldensfeld 1808 – Anton Mayer von Heldensfeld, Carte von West-Gallizien, Wien 1808, (arkusze 1-12), redukcja mapy z 1801-04 do skali 1: 172800, wyd. Hieronim Benedicti
Herberstein – С. Герберштейн, Записки о Московии: в 2 т.: Памятники исторической мысли, Т. 1: Латинский и немецкий тексты, русские переводы с лaтинского А. И. Малеина и А. В. Назаренко, с paнненововерхненемецкого А.В. Назаренко; t. 2: Статьи, комментарий, приложения, указатели, карты,
ред. А. Л. Хорошкевич, Москва 2008
Hydr. Wisły – Hydronimia Wisły, cz. 1: Wykaz nazw w układzie hydrograficznym, red. P. Zwoliński, Wrocław 1965
IGAW – Indeks geograficzny Archiwum Wileńskiego w LVIA
IH PAN – Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
IJM – Историко-юридическiе матерiалы, извлеченные изъ актовыхъ книг губернiи Витебской и Могилевской, изд. A.M. Созонов, Н. Мещерски, М. Веровкин, Д.И. Довгялло, t. I–XXXII, Витебск 1871-1906
Imago Lithuaniae – IMAGO LITHUANIAE. Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystes žemelapiai ir dokumentai iš Tomaszo Niewodniczańskio rinkinių. IMAGO LITHUANIAE. Mapy i dokumenty Wielkiego Księstwa Litewskiego ze zbiorów Tomasza Niewodniczańskiego. IMAGO LITHUANIAE. Maps and documents of the Grand Duchy of Lithuania from the collections of Tomasz Niewodniczański, oprac. K. Kozica, J. Pezda, Vilnius 2003
Inv. Ryk. – Inventarium omnium et singulorum privilegiorum, litterarum, diplomatum... in Archivo Regni in Arce Cracoviensi... per commissarios... confectum, wyd. E. Rykaczewski, Lutetiae Parisiorum 1862
Inwentarz 1621 – Inwentarz majętności Starejwsi i Węgrowa z 1621 r., wyd. J. Kazimierski, M. Pleskaczyńska, „Prace Archiwalno-Konserwatorskie na Terenie Województwa Siedleckiego”, 1986, nr 5, s. 57-141 (oryg.: AR XXV 4017, Inwentarz majętności Starej Wsi i Węgrowa i folwarków do nich należących przez mnie Adama Chrapowickiego, sędziego ziemskiego trockiego, sługę starszego Jaśnie Oświeconej Księżnej Jej Mości Radziwiłłowej, Pani Wileńskiej, w roku teraźniejszym 1621 octobris zweryfikowany i spisany i panu Mateuszowi Mroczkowskiemu, staroście węgrowskiemu, podany, s. 1-141)
IRI RAN – Научно-исторический архив Санкт-Петербургского института истории РАН, Русская секция архива
IŠT – Istorijos šaltinių tyrimai, t. 1-6, 2008-2018
ItinAleksJag. – K. Pietkiewicz, Itinerarium króla Aleksandra Jagiellończyka 1492-1506, Warszawa 2016
ItinKaz.Jag. – G. Rutkowska, Itinerarium króla Kazimierza Jagiellończyka 1440-1492, Warszawa 2014
ItinWład.Jag. – A. Gąsiorowski, Itinerarium króla Władysława Jagiełły 1386-1434, Warszawa 2015
ItinZygm. – A. Gąsiorowski, Itineraria dwu ostatnich Jagiellonów, „Studia Historyczne” r. 16, z. 2, 1973, s. 249-275
Iura – Iura Masoviae terrestria, opr. J. Sawicki, t. 1-3, Warszawa 1972-1974
Jakowienko – Н.М. Яковенко, Українська шляхта з кiнця XIV до середини XVII ст.: (Волинь i Центральна Україна), Київ 1993 (wyd. 1), Київ 2008 (wyd. 2)
JaroszewiczBielsk – J. Jaroszewicz, Miasto Bielsk, wstęp B. Białokozowicz, tłum. J. Ostapkowicz, Bielsk Podlaski 2007
JaroszewiczRewizja, J. Jaroszewicz, Rewizja granic puszczy grodzieńskiej, „Athenaeum” 1, 1847, s. 95-114
JasnowskiRadz. – J. Jasnowski, Mikołaj Czarny Radziwiłł (1515-1565). Kanclerz i marszałek ziemski Wielkiego Księstwa Litewskiego, Warszawa 1939, Rozprawy Historyczne Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, t. 22 (reprint – Oświęcim 2014)
JasnowskiKoresp. – J. Jasnowski, Korespondencja ks. Albrechta i Albrechta Fryderyka z Polakami w latach 1548-1572, przechowana w Królewcu, „Miesięcznik Herladyczny”, R. XV, 1936, nr 5-6, s. 80-91
Jaszczołt, Fundacje kościelne – T. Jaszczołt, Fundacje kościelne na Podlasiu do końca XV wieku, w: Kościoły a państwo na pograniczu polsko-litewsko-białoruskim Źródła i stan badań, red. M. Kietliński, K. Sychowicz, W. Śleszyński, Białystok 2005, s. 14-51
Jaszczołt, Osadnictwo – T. Jaszczołt, Osadnictwo lewobrzeżnej części ziemi drohickiej w XV i na początku XVI w. – okolice Sokołowa, Węgrowa i Mord, w: Sokołów Podlaski: dzieje miasta i okolic, red. G. Ryżewski, Białystok–Sokołów Podlaski 2006, s. 63-244
Jaszczołt, Par. Bielsk – dok. kościoła w Bielsku Podlaskim w: ks. E. Beszta Borowski, Dzieje parafii katolickiej Narodzenia Najświętszej Marii Panny i św. Mikołaja w Bielsku Podlaskim, red. ks. M. Składanowski, Drohiczyn 2012, s. 411-437
Jaszczołt, Ziemia drohicka i bielska – T. Jaszczołt, Ziemia drohicka i bielska pod rządami księcia mazowieckiego Bolesława IV w latach 1440-1444, w: Dziedzictwo książąt mazowieckich. Stan badań i postulaty badawcze. Materiały sesji naukowej zorganizowanej przez Zamek Królewski w Warszawie –Muzeum i Archiwum Główne Akt Dawnych, 27-28 października 2016 r, red. J. Grabowski, R. Mroczek, P. Mrozowski, Warszawa 2017 (Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum. Studia i Materiały, t. 7), s. 331-360
JaszczołtGran. – T. Jaszczołt, Granica pomiędzy ziemiami drohicką i liwską w świetle protokołów komisji z 1546 roku, „Rocznik Liwski” 6, 2012/2013, s. 13-54
JaszczołtMat. – T. Jaszczołt, Materiały Słownika historyczno-geograficznego Podlasia w średniowieczu, w Zakładzie Słownika Historyczno-Geograficznego Ziem Polskich w Średniowieczu Instytutu Historii PAN w Warszawie
JaszczołtPodl. – T. Jaszczołt, Osadnictwo Podlasia nadbużańskiego w XV i początkach XVI wieku, w: Podlasie nadbużańskie. 500 lecie województwa podlaskiego, red. O. Łatyszonek, Ciechanowiec 2013, s. 73-168
JaszczołtWys. – T. Jaszczołt, Napływ rycerstwa i szlachty na pogranicze mazowiecko-podlasie w XV i pierwszej połowie XVI wieku (obszar dzisiejszego powiatu wysokomazowieckiego), w: Rody, rodziny Mazowsza i Podlasia. Źródła do badań genealogicznych, pod red. D. K. Rembiszewskiej i H. Krajewskiej, Łomża 2013, s. 159-242
Jednowiorstówka – Одноверстовая карта западного пограничного пространства, 1880-1917, [1:42 000]
JSH – „Juchnowieckie Szepty o Historii”
Kacz. – Księgi przyjęć do prawa miejskiego w Krakowie 1392-1506. Libri iuris civilis Cracoviensis, wyd. Z. Kaczmarczyk, Kraków 1913
Kalinowski, Ziemia bielska – E. Kalinowski, Szlachta ziemi bielskiej wobec bezkrólewi w XVI-XVII wieku, Warszawa 2020
Kamieniecki – W. Kamieniecki, Chorążowie w parlamentaryzmie litewskim przed unią lubelską, „Antemurale”, t. IX, Romae 1965
Kaniewska – Listy króla Zygmunta Augusta do Radziwiłłów, oprac. I. Kaniewska, Kraków 1999
Kapica – Herbarz Ignacego Kapicy-Milewskiego (dopełnienie Niesieckiego), wyd. Z. Gloger, Kraków 1870
Kapicjana – AGAD, Zbiór Ignacego Kapicy „Kapicjana”
KarczewskiŹródła – M. Karczewski, Źródła archeologiczne do historii małych miast. Trzy przykłady: Boćki, Suraż, Wąsosz, w: Małe Miasta. Przestrzenie, red. M. Zemło, Supraśl 2003, s. 255-276
KardaszExport – C. Kardasz, Der Export von Holz und Waldwaren aus dem südlichen Ostseeraum im Spätmittelalter, w: Märkte, Messen und Waren im hansischen Handel, hrsg von R. Holbach und J. Sarnowsky, Berlin 2021, s. 203-228
Karpiński Pożary – A. Karpiński, Pożary w miastach Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku i ich nastepstwa ekonomiczne, społeczne i kulturowe. Katalog, współpr. E. Kalinowski, E. Nowosielska, Warszawa 2020
Kart. AHPMaz. – kartoteka informacji z XVI w. i materiały pomocnicze w zbiorach Zakładu Atlasu Historycznego Instytutu Historii PAN w Warszawie
Kart. Wolffa – kartoteka wypisów z materiałów źródłowych dot. osadnictwa na Mazowszu, zapoczątkowana przez A. Wolffa i A. Borkiewicz-Celińską, przechowywana obecnie w Zakładzie Słownika Historyczno-Geograficznego Ziem Polskich w Średniowieczu Instytutu Historii PAN w Warszawie; skany części kart dostępne w Repozytorium Cyfrowym Instytutów Naukowych
Katalog BCzart – W. Szelińska, J. Tomaszewicz, Katalog dokumentów pergaminowych Biblioteki Czartoryskich w Krakowie, cz. 1: Dokumenty z l. 1148-1506, Kraków 1975; cz. 2: Dokumenty z l. 1506-1828, Kraków 1991
Katalog MNKr. – Katalog dokumentów pergaminowych Muzeum Narodowego w Krakowie, oprac. J. Tomaszewicz, Kraków 1992
Katalog Gd. 1 – 2 – Katalog dokumentów i listów królów polskich z Archiwum Państwowego w Gdańsku (do 1492 roku), oprac. M. Grulkowski, B. Możejko, S. Szybkowski, Gdańsk 2014; Katalog dokumentów i listów królów polskich z Archiwum Państwowego w Gdańsku (Jan Olbracht i Aleksander Jagiellończyk), opr. S. Szybkowski, Gdańsk 2016
Katalog Parków – E. Bończak-Kucharczyk, J. Maroszek, K. Kucharczyk, Katalog parków i ogrodów zabytkowych dawnego województwa białostockiego stan z 1988 roku. Część szczegółowa, t. 1, Białystok 2000
KDKW – Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji wileńskiej, t. I, wyd. J. Fijałek, W. Semkowicz, Kraków 1932-1948
KatalogOss. – Katalog dokumentów Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, cz. I, Dokumenty z lat 1507-1700, oprac. A. Fastnacht, Wrocław 1953
KdWR – Karte des westlichen Russlands, 1914-1921, [1:100 000]
KH – „Kwartalnik Historyczny”
KHKM – „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”
KK – AGAD, Księgi Kanclerskie, seria w ramach MK
Knap.mps – W. Knapiński, Notaty do historii kościołów diecezji warszawskiej, mps sporządzony przez Z. Boczkowską, powielony ok. 1949 i przechowywany w Krajowym Ośrodku Badań i Dokumentacji Zabytków w Warszawie
KnapWar. – W. Knapiński, Notaty do historii kościołów warszawskich, Warszawa 1949 (Materiały do Dziejów Sztuki i Kultury Państwowy Instytut Historii Sztuki 6), mps powielony
KnyszynM – AGAD, księgi miejskie knyszyńskie
Koch. – Codex diplomaticus et commemorationum Masoviae generalis, t. 1, wyd. J. K. Kochanowski, Warszawa 1919
KojałComp. – W. Wijuk Kojałowicz, Herbarz rycerstwa W.X.Litewskiego tak zwany Compendium, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1897
Kojałowicz – Albertas Kojalavičius-Vijūkas, Šventasis Lietuvos Didžiosios Kunigajkštijos bei jai priklausančių provincjiju giminių ir herbų vardynas, vert. S. Narbutas, Vilnius 2015 (Faksymile rękopisu W. W. Kojałowicza z BCzart. rkps.)
KołodziejczykPodziały – A. Kołodziejczyk, Podziały administracyjne i urzędy na Podlasiu i Grodzieńszczyźnie w XV-XVI wieku, w: Puszcze wielkoksiążęce na północnym Podlasiu i zachodniej Grodzieńszczyznie w XV-XVI wieku (podziały, administracja, służby leśne i wodne), pod red. J. Śliwińskiego, Olsztyn 2007, s. 307-350
KołodziejczykPuszcze – A. Kołodziejczyk, Puszcze na Podlasiu, ich kolonizacja i podziały w XV-XVI wieku, w: Puszcze wielkoksiążęce na północnym Podlasiu i zachodniej Grodzieńszczyźnie w XV-XVI wieku (podziały, administracja, służby leśne i wodne), pod red. J. Śliwińskiego, Olsztyn 2007, s. 193-248
KondratiukBałt. – Elementy bałtyckie w toponimii i mikrotoponimii regionu białostockiego, Wrocław 1985
KondratiukNazw. – M. Kondratiuk, Nazwy miejscowe południowo-wschodniej Białostocczyzny, Wrocław 1974
Korczak – L. Korczak, Monarcha i poddani. System władzy w Wielkim Księstwie Litewskim w okresie wczesnojagiellońskim, Kraków 2008
Kor.Prał. – J. Korytkowski, Prałaci i kanonicy katedry metropolitalnej gnieźnieńskiej, t. 1-4, Gniezno 1883
Kossakowski – S.K. Kossakowski, Monografie historyczno-genealogiczne niektórych rodzin polskich, t. I-III, Warszawa 1859
KowalczykDzieje – E. Kowalczyk-Heyman, Dzieje granicy mazowiecko-krzyżackiej (między Pisą a źródłami Biebrzy), Warszawa 2013
KowalczykPłozy – E. Kowalczyk, Czym były mazowieckie „płozy” (uwagi wstępne), „Studia Geohistorica”, nr 4, 2016
Koz. – ks. Z. Dunin-Kozicki, Notaty z ksiąg sądowych podlaskich, Biblioteka PAU i PAN w Krakowie, sygn. 8822-8824 (z podaniem numeru zeszytu i karty)
Kórnik – Biblioteka Kórnicka Polskiej Akademii Nauk w Kórniku
KProm. – Najstarsza księga promocji Wydziału Sztuk Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1402-1541, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jurek, I. Skierska, Warszawa 2011
Kronika Bychowca – Хроника Быховца, издал H.H. Улащик, Москва 1966
Kronika hal.-woł. – Kronika halicko-wołyńska. Kronika Romanowiczów, tłumaczenie, wstęp i komentarze D. Dąbrowski, A. Jusupovič, Kraków-Warszawa 2017
KRSW – AGAD, Komisja Rządowa Spraw Wewnętrznych
Krupowicz – M. Krupowicz, Zbiór dyplomatów rządowych i aktów prywatnych posługujących do rozjaśniania dziejów Litwy i złączonych z nią krajów (od 1387 do 1710, Wilno 1858
KUL – Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Kurczewski – Kościół Zamkowy czyli Katedra wileńska: w jej dziejowym, liturgicznym, architektonicznym i ekonomicznym rozwoju, oprac. J. Kurczewski, cz. 1-3, Wilno 1908-1913
KurtykaLat. – J. Kurtyka, Latyfundium Tęczyńskie. Dobra i właściciele (XIV-XVII wiek), Kraków 1999.
KWiD – Kamera Wojny i Domen (APB)
KZSP – Katalog Zabytków Sztuki w Polsce
Laszuk, Łapy – A. Laszuk, Łapy i ich mieszkańcy do 1795 r., „Białostocczyzna”, 1996, nr 4(44), s. 20-30
Laszuk, Zaścianki – A. Laszuk, Zaścianki i królewszczyzny. Struktura własności ziemskiej w województwie podlaskim w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa 1998
LetKom.Opis – Летопісь занятій Археографической Коммиссіи 1862-1863, cz. 2, Санкт-Петербургъ 1862, rozdz. III-IV: Библіографія рукописей и актовъ, s. 29-46 (nr 1-128): Опись польскимъ и латинскимъ актамъ, находящимся въ Археографической Коммиссiи 1499-1789, s. 29-46
LietuvosKat. – V. Ališauskas, T. Jaszczołt, L. Jovaiša, M. Paknys, Lietuvos katalikų dvasininkai XIV-XVI a., Vilnius 2009 (Bažnyčios Istorijos Studijos II)
LietuvosKat. 2 – V. Ališauskas, T. Jaszczołt, L. Jovaiša, M. Paknys, Lietuvos katalikų dvasininkai XIV-XVI a., II: Addenda et corrigenda, Vilnius 2020 (Bažnyčios Istorijos Studijos XI)
LL – AGAD, Libri Legationum, seria w ramach MK
LM 1 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 1 (1380-1584), Užrašymų knyga 1, par. A. Baliulis, R. Firkovičius, Vilnius 1998
LM 3 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 3 (1440-1498), Užrašymų knyga 3, par. L. Anužytė, A. Baliulis, Vilnius 1998
LM 4 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 4 (1479-1491), Užrašymų knyga 4, par. L. Anužytė, Vilnius 2004
LM 5 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 5 (1427-1506), par. A. Baliulis, A. Dubonis, D. Antanavičius, Vilnius 2012
LM 6 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 6 (1494-1506), Užrašymų knyga 6, par. A. Baliulis, Vilnius 2007
LM 7 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 7 (1506-1539), Užrašymų knyga 7, par. I. Ilarienė, L. Karalius, D. Antanavičius, Vilnius 2011
LM 8 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 8 (1499-1514), Užrašymų knyga 8, par. A. Baliulis, R. Firkovičius, D. Antanavičius, Vilnius 1995
LM 9 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 9 (1511-1518), Užrašymų knyga 9, par. K. Pietkiewicz, Vilnius 2003
LM 10 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 10 (1440-1523), Užrašymų knyga 10, par. E. Banionis, A. Baliulis, Vilnius 1997
LM 11 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 11 (1518-1523), Užrašymų knyga 11, par. A. Dubonis, Vilnius 1997
LM 12 – Lietuvos Metrika, Knyga nr 12 (1522-1529), Užrašymų knyga 12, par. D. Antanavičius, A. Baliulis, Vilnius 2001
LM 14 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 14 (1524-1529), Užrašymų knyga 14, par. L. Karalius, D. Antanavičius, Vilnius 2008
LM 15 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 15 (1528-1538), Užrašymų knyga 15, par. A. Dubonis, Vilnius 2002
LM 17 – Lietuvos Metrika, Knyga nr 17 (1530-1536), Užrašymų knyga 17, par. L. Karalius, D. Antanavičius, Vilnius 2015
LM 20 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 20 (1536-1539), Užrašymų knyga 20, par. R. Ragauskienė, D. Antanavičius, Vilnius 2009
LM 21 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 21 (1536-1537), Užrašymų knyga 21, par. A. Dubonis, Vilnius 2019
LM 22 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 22 (1547), Užrašymų knyga 22, par. A. Blanutsa, D. Vashchuk, D. Antanavičius, Vilnius 2010
LM 27 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 27 (1541-1542), Užrašymų knyga 27, par. I. Valikonytė, T. Čelkis, L. Steponavičiene, Vilnius 2016
LM 29 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 29 (1546-1547), Užrašymų knyga 29, par. I. Ilarienė, Vilnius 2016
LM 37 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 37 (1552-1561), Užrašymų knyga 37, par. D. Baronas, Vilnius 2011
LM 47 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 47 (1565-1567), Užrašymų knyga 47, par. E. Deveikytė, ir G. Lesmaitis, Vilnius 2018
LM 49 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 49 (1566-1572), Užrašymų knyga 49, par. E. Deveikytė, Vilnius 2014
LM 51 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 51 (1564-1574), Užrašymų knyga 51, par. A. Baliulis, R. Ragauskienė, A. Ragauskas, Vilnius 2000
LM 224 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 224 (1522-1530), 4-oji Teismų bylų knyga, par. S. Lazutka, I. Valikonyte, G. Kirkiene, E. Gudavičius, J. Karpovičiene, S. Viskantaitė, Vilnius 1997
LM 225 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 225 (1528-1547), 5-oji Teismų bylų knyga, par. S. Lazutka, I. Valikonyte, Vilnius 1995
LM 227 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 227 (1533-1535), 8-oji Teismų bylų knyga, par. S. Lazutka, I. Valikonyte, N. Šlimienė, Vilnius 1999
LM 229 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 229 (1540-1541), 10 -oji Teismų bylų knyga, par. S. Lazutka, I. Valikonyte, S. Viskantaitė-Saviščevienė, J. Karpavičienė, Vilnius 2003
LM 231 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 231 (1540-1543), 12 -oji Teismų bylų knyga, par. I. Valikonyte, N. Šlimienė, S. Viskantaitė-Saviščevienė, L. Steponavičienė, Vilnius 2007
LM 248 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 248 (1554-1556), 34-oji Teismų bylų knyga, par. N. Šlimienė, I. Valikonytė, Vilnius 2018
LM 251 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 251 (1555-1558), 37-oji Teismų bylų knyga, par. I. Valikonytė, L. Steponavičienė, Vilnius 2010
LM 254 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 254 (1559-1563), 40-oji Teismų bylų knyga, par. N. Šlimienė, I. Valikonytė, Vilnius 2015
LM 261 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 261 (1562-1566), 47-oji Teismų bylų knyga, par. I. Valikonytė, N. Šlimienė, Vilnius 2011
LM 264– Lietuvos Metrika. Knyga nr 264 (1565-1566), 50-oji Teismų bylų knyga, par. L. Steponavičienė, I. Valikonytė, Vilnius 2015
LM 276 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 276 (1584, 1586, 1597), 62-oji Teismų bylų knyga, par. D. Antanavičius, Vilnius 2015
LM 532 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 532 (1569-1571), Viešųjų reikalų knyga 10, par. L. Anužytė, A. Baliulis, Vilnius 2001
LM 564 – Lietuvos Metrika. Knyga nr 564 (1558-1563), Viešųjų reikalų knyga 7, par. A. Baliulis, Vilnius 1996
LMAVB – Lietuvos mokslų akademijos Vrublevskių biblioteka (Biblioteka im. Wróblewskich Litewskiej Akademii Nauk w Wilnie)
LM 1565 – Lustracje województwa mazowieckiego 1565, cz. I-II, wyd. I. Gieysztorowa i A. Żaboklicka, Warszawa 1967-1971
LMaz 1569 – Regestr lustracji województw płockiego i mazowieckiego, BN rps IV 3082
LNBRyga – Latvijas Nacionālā bibliotēka w Rydze
LNBW – Lietuvos nacionaline Martyno Mažvydo biblioteka w Wilnie
Lub. – Kodeks dyplomatyczny księstwa mazowieckiego, wyd. J. T. Lubomirski, Warszawa 1863
Lubawskij, Obłastnoje dielenie – М.К. Любавский, Областное деление и местное самоуправление Литовско-Русского государства ко времени издания первого Литовского статута. Исторические очерки, Мocквa 1892
Lubawskij, Siejm – М.К. Любавский, Литовско-Русский сейм. Опыт по истории учреждения в связи с внутренним строем и внешней жизнью государства, Москвa 1900
Lubicz-Łapiński – Ł. Lubicz-Łapiński, Łapy i ich mieszkańcy. Zaścianki Łapińskich w XV-XVIII w., Białystok 2004
Lulewicz, Miszkowicze – H. Lulewicz, Miszkowicze, Kalenikowicze, Tyszkowicze (Tyszkiewicze) – cztery pokolenia w dziejach rodu (XV wiek-pierwsza połowa XVI wieku), w: Władza i prestiż. Magnateria Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku, red. J. Urwanowicz, współudział E. Dubas-Urwanowicz, P. Guzowski, Białystok 2003
Lulewicz, Problem identyfikacji – H. Lulewicz, Problem identyfikacji postaci na Rusi litewskiej w drugiej połowie XV wieku, w: Świat pogranicza, red. M. Nagielski, A. Rachuba, S. Górzyński, Warszawa 2003
Lustracje dz. XVIII – AGAD, podzespół w ramach MK
LVIA – Lietuvos valstybės istorijos archyvas (Litewskie Państwowe Archiwum Historyczne w Wilnie)
LVVA – Latvijas Valsts vēstures arhīvs w Rydze
LwNNB – Львівська національна наукова бібліотека України імені В. Стефаника
LWP 1570-1576 – Lustracje województwa podlaskiego 1570 i 1576, wyd. J. Topolski, J. Wiśniewski, Wrocław-Warszawa 1959
LWP 1602 – Lustracja województwa podlaskiego 1602 roku, wyd. M. Sierba, Warszawa 2017
LZG – księgi liwskie ziemskie i grodzkie (do 1944 w AGAD, obecnie nie istnieją, znane tylko z wypisów; m.in. w Zespole Adolfa Mysłowskiego w AP Piotrków Trybunalski
Łappo – И.И. Лаппо, Великое княжество Литовское за время от заключения Люблинской унии до смерти Стефана (1569-1586). Опытъ изслѣдованія политическаго и общественнаго строя, t. I, С. Петербургъ 1901
Łappo, L-R powiet – И.И. Лаппо, Литовско-русский повет и его сеймик, Юрьев 1911
Łappo, Pinskij siejmik – И.И. Лаппо, Пинский сеймик после отречения Яна Казимира, „Журнал Министерства народного просвещения”, новая серия, t. 25 (1910, № 2), s. 284-300
Łappo, Podkomorskij sud – И.И. Лаппо, Подкоморскій судъ въ Великомъ княжествѣ литовскомъ въ концѣ XVI и началѣ XVII вѣка, „Журнал Министерства Народного Просвещения”, 1899, s. 341-403
ŁawWS – Księgi ławnicze Starej Warszawy z lat 1453-1535, red. A. Bartoszewicz, Warszawa 2020
ŁęczG – AGAD, księgi grodzkie łęczyckie
ŁęczZ – AGAD, księgi ziemskie łęczyckie
Łukaszewicz, Dzieje kościołów I/II – J. Łukaszewicz, Dzieje kościołów wyznania helweckiego w Litwie, t. 1-2, Poznań 1842-1843
Malinowskij, Sbornik – Сборник материалов, относящихся к истории панов-рады Великого княжества Литовского, издал J. Малиновскiй, Томскъ 1901
Mapa Kwat. – Topograficzna karta Królestwa Polskiego, [1:126 000], Warszawa 1843
MaroszekDobrzyniewo – J. Maroszek, Pięć wieków parafii dobrzyniewskiej, Dobrzyniewo Kościelne 2019
MaroszekDzieje – J. Maroszek, Dzieje województwa podlaskiego do 1795 roku, Białystok 2013
MaroszekJuchnowiec – J. Maroszek, Pięć wieków ziemi juchnowieckiej, Juchnowiec Kościelny 2013
MaroszekKlozaGoniądz – Dzieje Goniądza w 450 rocznicę praw miejskich, wyd. J. Kloza, J. Maroszek, Białystok-Goniądz 1997
MaroszekKnyszyn – Akta albo sprawy sądów miasta knyszyńskiego 1553-1580, opr. J. Maroszek, Białystok 1999
MaroszekPogranicze – J. Maroszek, Pogranicze Litwy i Korony w planach Zygmunta Augusta. Z historii dziejów realizacji myśli monarszej między Niemnem a Narwią, Białystok 2000
MaroszekSupraśl – J. Maroszek, Monografia miasta i gminy Supraśl, Supraśl 2013
MaroszekTrzcianne – J. Maroszek, A. Studniarek, Dzieje Trzciannego i obszaru gminy Trzciannego w XV-XX wieku, Trzcianne 2004
MaroszekZabłud. – Prawa i przywileje miast i dóbr ziemskich Zabłudów XV-XVIII w., opr. J. Maroszek, Białystok 1994
MatHer. – Materiały do historii prawa i heraldyki polskiej, wyd. B. Ulanowski, w: AKH t. 3, Kraków 1886, s. 271-471
MH – „Miesięcznik Heraldyczny”
Michaluk, Granice – D. Michaluk, Granice województwa podlaskiego i postrzeganie obszaru Podlasia w latach 1513-2013, w: Podlasie nadbużańskie. 500-lecie województwa podlaskiego, red. O. Łatyszonek, Ciechanowiec-Białystok 2013, s. 169-193
Michaluk, Ziemia mielnicka – D. Michaluk, Ziemia mielnicka województwa podlaskiego w XVI-XVII wieku. Osadnictwo, własność ziemska i podziały kościelne, Toruń 2002
MielnG – AGAD, księgi mielnickie grodzkie
Mienicki – R. Mienicki, Stanisław Dowojno wojewoda połocki, „Ateneum Wileńskie”, R. XII, 1937, s. 404-481
Mironowicz, Podlaskie ośrodki – A. Mironowicz, Podlaskie ośrodki i organizacje prawosławne w XVI i XVII wieku, Białystok 1991
MK – AGAD, Metryka Koronna; obejmuje obecnie również księgi wpisów kancelarii mazowieckiej (Metryka Mazowiecka) z l. 1414-1526
MK8ed. – Metryka Koronna nr 8. Liber intitulatus: Varsavia Boleslai, Conradi, Janussii et Annae ducum Masoviae ab anno 1471 usque ad 1526, wyd. A. Salina, I. Stembrowicz, Warszawa 2018
ML – Metryka Litewska w RGADA (F. 389, nr księgi)
MLKW 131 – Metryka Litewska. Księga Wpisów nr 131, oprac. A. Rachuba, Warszawa 2001
MNKr. – Muzeum Narodowe w Krakowie, Depozyt w Muzeum Czapskich w Krakowie
MordyM – AGAD, księgi miejskie Mordy
MPH – Monumenta Poloniae Historica, t. 1-6, Lwów 1864-1893
MPH SN – Monumenta Poloniae Historica, Series Nova, t. I-X, Kraków-Warszawa 1946-2017
MPwB – Muzeum Podlaskie w Białymstoku
MS – Matricularum Regni Poloniae summaria, t. 1-4, 5/1, wyd. T. Wierzbowski, Warszawa 1905-1919; t. 5/2, wyd. J. Płocha, A. Rybarski, I. Sułkowska, Warszawa 1961
MTop. (z datą) – Mapy topograficzne Wojskowego Instytutu Geograficznego, skala 1:100 000
MUK 1 – Metryka Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1400-1508, t. 1-2, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jurek, I. Skierska przy współpracy R. Grzesika, Kraków 2004
MUK 2 – Metryka czyli album Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1509-1551, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jurek, I. Skierska przy współpracy R. Grzesika, Warszawa 2010
MWKL 30 – Метрыка Вялікага Княства Літоўскага. Кніга 30 (1480-1546 гг.). Кніга запісаў № 30 (копія канца XVI ст.), падрыхт. В.С. Мянжынскі, Мінск 2008
MWKL 35 – Метрыка Вялікага Княства Літоўскага. Кніга 35 (1551-1558 гг.). Кніга запісаў № 35 (копія канца XVI ст.), падрыхт. A.A. Мяцельскі, Мінск 2020
MWKL 42 – Метрыка Вялікага Княства Літоўскага. Кніга 42 (1556-1562 гг.). Кніга запісаў № 42 (копія канца XVI ст.), падрыхт. В.С. Мянжынскі, Мінск 2015
MWKL 44 – Метрыка Вялікага Княства Літоўскага. Кніга 44 (1559-1566 гг.). Кніга запісаў 44, падрыхт. А.І. Груша, Мінск 2001
MWKL 46 – Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кніга 46 (1562-1565 гг.). Кніга запісаў 46 (копія канца XVI ст.), падрыхт. В.С. Мянжынскі, Мінск 2006
MZH – Mazowieckie zapiski herbowe z XV i XVI w., wyd. A. Wolff, Kraków 1937
NBU-IR – Національна бібліотека України імені В. І. Вернадського, Інститут рукопису w Kijowie
NGABGr. – Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі w Grodnie
NGABM – Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі w Mińsku (Narodowe Historyczne Archiwum Białorusi) w Mińsku; wykorzystano m. in.: fond 1706 bielskie grodzkie; fond 1708 brańskie grodzkie; fond 1712 goniądzkie grodzkie; fond 1715 drohickie grodzkie; fond 1726 mielnickie grodzkie; fond 1744 bielskie ziemskie; fond 1759 drohickie ziemskie; fond 1789 suraskie ziemskie; fond 1809 knyszyński magistrat
Nies. – K. Niesiecki, Herbarz polski, t. I-X, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1839-1846
NKDMaz. – Nowy kodeks dyplomatyczny Mazowsza, t. 2, wyd. I. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś we współpracy z K. Pacuskim, H. Wajsem, Warszawa 1989; t. 3, wyd. I. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś we współpracy z J. Piętką, Warszawa 2000
NMP – Nazwy miejscowe Polski: historia - pochodzenie - zmiany, t. 1-16, red. K. Rymut i in. Kraków 1996-2019
NowDzieje – ks. J. Nowacki, Dzieje archidiecezji poznańskiej, t. 1-2, Poznań 1959-1964
OBA – Ordensbriefarchiv, zespół w Geheimes Staatsarchiv Preußischer Kulturbesitz, Berlin-Dahlem
OF – Ordenfolianten, zespół w Geheimes Staatsarchiv Preußischer Kulturbesitz, Berlin-Dahlem
Opis dok. WCA – Опись документовъ Виленскаго Центральнаго Архива древнихъ актовыхъ книгъ. Выпуск 10: Акты Брестскаго гродскаго суда за 1575-1715 годы, Вильна 1913
Opisanije ROVPB – Описанiе рукописнаго отделения Виленской публичной бивлiотеки, t. I-V, Вильна 1893-1906
Ochmański – J. Ochmański, Biskupstwo wileńskie w średniowieczu. Ustrój i uposażeń, Poznań 1971
Odgraniczenie Dóbr – Odgraniczenie sądowe Dóbr Grodzieńskich i Bielskich… ze zbioru Leona hr. Rzyszczewskiego, „Athenaeum”, z. 1, 1842, s. 65-91
PacElita – K. Pacuski, Elita władzy ziemi liwskiej w XV w., „Rocznik Liwski” 1, 2005/2006, s. 73-93
PacMat. – K. Pacuski, Materiały do słownika historyczno-geograficznego ziemi liwskiej w średniowieczu i w XVI wieku, dostępne on-line: https://atlasfontium.pl/, dostęp: 15.04.2017
PacMożn. – K. Pacuski, Możnowładztwo i rycerstwo ziemi gostynińskiej w XIV i XV wieku. Studium z dziejów osadnictwa i elity władzy na Mazowszu średniowiecznym, Warszawa 2009
PacSpis – Spis urzędników ziemskich mazowieckich XIV-XV wieku, opr. K. Pacuski, mps w Zakładzie Słownika Historyczno-Geograficznego Ziem Polskich w Średniowieczu Instytutu Historii PAN w Poznaniu
PacUzup. – K. Pacuski, Uzupełnienia i sprostowania do „Nowego Kodeksu dyplomatycznego Mazowsza”, część III: dokumenty z lat 1356-1381, „Studia Źródłoznawcze” 40, 2002, s. 167-200
Papr. – B. Paprocki, Herby rycerstwa polskiego, wyd. 1: 1584, wyd. K. J. Turowski, Kraków 1858
Pawlata Białystok – L. Pawlata, Problematyka i stan badań archeologicznych na obszarze miasta Białystok, „Podlaskie Zeszyty Archeologiczne”, 3, 2007, s. 220-271
PAUKr. – Biblioteka Naukowa Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie
PDP – „Przeszłość Demograficzna Polski. Materiały i Studia”
Pergamentų katalogas – Pergamentų katalogas, sudarė R. Jasas, Vilnius 1980
Perthées, Podlasie – K. Perthées, Mappa szczegulna województwa podlaskiego, 1795, [1:225 000], oryg. w AGAD, Zbiór Stanisława Augusta nr 98
PerthéesLiw – Karol Perthées, Ziemia liwska, 1781, ok. 1:222 500, AGAD, Zb. Kart. 43-35
PerthéesMaz. – Karol Perthées, Mappa szczegulna woiewodztwa mazowieckiego, Warszawa 1783, 1:225 000; or. spłonął w czasie II wojny światowej, klisze szklane przechowywane w Zakładzie Atlasu Historycznego Polski Instytutu Historii PAN w Warszawie; 2. redakcja poprawiona z l. 1789-1791 r., or. niezachowany, znana z kopii rosyjskiej wykonanej między 1798 a 1812 r. w petersburskim Depo Kart, AGAD, Zb. Kart. AK 94, fotokopie w zbiorach Zakładu Atlasu Historycznego Instytutu Historii PAN w Warszawie
PerthéesNur – Karol Perthées, Ziemia nurska, 1781, ok. 1:222500, przerys autorstwa pułk. Grzegorza Czapskiego, Vilniaus Universiteto Biblioteka, rankrasciu skyrius (Biblioteka Uniwersytetu Wileńskiego, dział rękopisów), fond. 23, sygn. 136, skan w zbiorach Zakładu Atlasu Historycznego Instytutu Historii PAN
PetrauskasLietuvos – R. Petrauskas, Lietuvos diduomenė XIV a. pabaigoje – XV a. Sudėtis – struktūra – valdžia, Vilnius 2003
PH – „Przegląd Historyczny”
Pietkiewicz – Wielkie Księstwo Litewskie pod rządami Aleksandra Jagiellończyka. Studia nad dziejami państwa i społeczeństwa na przełomie XV-XVI wieku, Poznań 1995
Pinskije akty – dodatek źródłowy do: А.С. Грушевский, Пинское Полесье. Исторические очерки, Ч. 2, Киев 1903
PIWJ VI – Памятники истории Восточной Европы. Источники XV-XVII вв., t. 6, Радзивилловские акты из собрания Российской национальной библиотеки: Первая половина XVI в., cост. М.М. Кром, Москва-Варшава 2002
PKGE II – Писцовая книга гродненской економıи съ прибавленıями, изданная Виленскою Коммиссıею для разбора древнихъ актовъ, cz. 2: Инвентарная опись гродненскаго замка съ прибавленıями къ писцовой книгѣ гродненской экономıи и уболочное измѣренıе городовъ Брянска и Саража
Płoń. – Księga ziemska płońska 1400-1417, wyd. M. Handelsman, Warszawa 1920
Pociecha – W. Pociecha, Królowa Bona (1494-1557). Czasy i ludzie Odrodzenia, t. I-IV, Poznań 1949-1958
Podlasie 1 – Polska XVI wieku pod względem geografi czno-statystycznym, t. 6, cz. 1: Podlasie (województwo), oprac. A. Jabłonowski, Warszawa 1908 (Źródła Dziejowe, t. 17, cz. 1)
Podlasie 2 – Polska XVI wieku pod względem geografi czno-statystycznym, t. 6, cz. 2: Podlasie (województwo), oprac. A. Jabłonowski, Warszawa 1909 (Źródła Dziejowe, t. 17, cz. 2)
Podlasie 3 – Polska XVI wieku pod względem geografi czno-statystycznym, t. 6, cz. 3: Podlasie (województwo), oprac. A. Jabłonowski, Warszawa 1910 (Źródła Dziejowe, t. 17, cz. 3)
Pohorecki – F. Pohorecki, Catalogus diplomatum Bibliothecae Instituti Ossoliniani nec non Bibliothecae Pawlikowianae inde ab a. 1227 usque ad a. 1505, Lwów 1937
Polechow – С. Полехов, Наследники Витовта. Династическая война в Великом княжестве Литовском в 30-е годы XV века, Москва 2015
Polechow, Itinerarium – S. Polechow, Itinerarium wielkiego księcia litewskiego Witolda, „Rocznik Lituanistyczny”, t. 5, 2019, s. 9-120
Popis 1528 – Перапiс войска Вялiкага княства Лiтоускага 1528 года, wyd. А.I. Груша, М.Ф. Спірыдонаў, М.А. Вайтовіч, Мінск 2003 (Метрыка Вялiкага княства Лiтоускага, Кн. 523, Кн. Публiчных спрау, 1)
Popisy – Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524-1566), wstęp i oprac. G. Lesmaitis, tłum. B. Piasecka, red. K. Łopatecki, Białystok 2016,
Posłowie – Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, opr. W. Uruszczak, I. Kaniewska, M. Ferenc, J. Byliński, pod red. I. Kaniewskiej, Warszawa 2013
PP – Pomniki prawa, t. 3: Księgi ławnicze miasta Starej Warszawy z XV wieku, t. 1, wyd. S. Ehrenkreutz, Warszawa 1916; t. 5: Metryka Księstwa Mazowieckiego z XV-XVI wieku, t. 1, wyd. A. Włodarski, Warszawa 1918; t. 6: Metryka Księstwa Mazowieckiego z XV-XVI wieku, t. 2, wyd. A. Włodarski, Warszawa 1930
PRNG – Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych (Geoportal.gov.pl)
Prochaska – Materiały Archiwalne wyjęte głównie z Metryki Litewskiej od 1348 do 1607, wyd. A. Prochaska. Lwów 1890
PrU – Preussisches Urkundenbuch, t. 1/1, [wyd. R.] Philippi, [P. K.] Wölky, Königsberg 1882; t. 1/2 [wyd.] A. Seraphim, Königsberg 1909
Przezdz. – AGAD, Archiwum Przezdzieckich
Przyjęcia Lwów – Album civium Leopoliensium. Rejestry przyjęć do prawa miejskiego we Lwowie 1388-1783, wyd. A. Janeczek, t. 1-2, Poznań-Warszawa 2005
PrzyjęciaSW – Album civium civitatis Antiquae Varsoviae. Księga przyjęć do prawa miejskiego Starej Warszawy 1506-1586, opr. A. Bartoszewicz, Warszawa 2000
PSB – Polski słownik biograficzny, t. 1-52, Kraków 1935-2021
PSRL – Полное собрание русских летописей, t. I-XLVI, 1841-2018
Pułaski – F. Pułaski, Opis 815 rękopisów Biblioteki Ord. Krasińskich, Warszawa 1915
PułtTest. – AGAD, Księgi grodzkie pułtuskie, Pułtuskie testamenta konsystorskie
Raczyński – Kodex Dyplomatyczny Litwy wydany z rękopismów w Archiwum Tajnem w Królewcu zachowanych przez E. Raczyńskiego, Wrocław 1845
RadochKonflikty – M. Radoch, Kilka uwag o konfliktach na pograniczu litewsko-mazowieckim i litewsko-krzyżackim w latach 1401-1426 (w świetle źródeł krzyżackich), w: Szkice z dziejów społeczno-gospodarczych Podlasia i Grodzieńszczyzny od XV do XVI wieku, pod red. J. Śliwińskiego, Olsztyn 2005
RadSW – Księga radziecka miasta Starej Warszawy, t. I, 1447-1527, wyd. A. Wolff, Wrocław-Warszawa-Kraków 1963
Radzimiński – A. Radzimiński, Prałaci i kanonicy kapituły katedralnej płockiej w XIV i I poł. XV wieku. Studium prozopograficzne, t. 1-2, Toruń 1991-1993
Rauhut – L. Rauhut, Wczesnośredniowieczne cmentarzyska w obudowie kamiennej na Mazowszu i Podlasiu, „Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne” t. 1, 1971, s. 435-656
RB – „Rocznik Białostocki”
RDSG – „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych”
Reg. – Regesta historico-diplomatica Ordinis Sanctae Mariae Theutonicorum, [wyd.] E. Joachim, W. Hubatsch, cz. I: Index Tabularii Ordinis Sanctae Mariae Theutonicorum. Regesten zum Ordensbriefarchiv, t. 1/1 i t. 1/2: 1198-1454; t. 2: 1455-1510, Göttingen 1948, 1950; cz. II: Regesta Privilegiorum Ordinis Sanctae Mariae Theutonicorum. Regesten der Pergament-Urkunden aus der Zeit des Deutschen Ordens, Göttingen 1948-1973
RegBłaszcz. – G. Błaszczyk, Regesty dokumentów diecezji wileńskiej z lat 1507-1522 Jana Fijałek i Władysława Semkowicza, „Lithuano-Slavica Posnaniensia”, t. IX (2003)
RegDiec. – Regestr diecezjów Franciszka Czaykowskiego czyli właściciele ziemscy w Koronie 1783-1784, wyd. S. Górzyński, Warszawa 2006
RejArchid. – A. Dunin-Wąsowicz, Rejestr poboru od duchowieństwa archidiakonatu warszawskiego w 1561 r., „Studia Warszawskie” 24, 1977, z. 2, s. 103-132
Rewizija puszcz – Ревизія пущъ и переходовъ звериныхъ въ бывшемъ Великомъ Княжестве Литовскомъ, съ присовокупленіемъ грамотъ и привилегій на входы въ пущи и на земли, составленная старостою мстибоговскимъ Григоріемъ Богдановичемъ Воловичемъ въ 1559 году съ прибавленіемъ другой актовой книги, содержащей въ себе привилегіи, данныя дворянямъ и священникамъ Пинскаго повета, составленной въ 1554 году, Вильна 1867
RGADA – Российский государственный архив древних актов (Rosyjskie Państwowe Archiwum Akt Dawnych w Moskwie)
RGBM – Российская государственная библиотека w Moskwie
RGIA – Российский государственный исторический архив w Sankt Petersburgu
RIB – Русская Историческая Библиотека, t. XX: Литовская метрика, часть 2, т. 1: Книги судных дел, С.-Петербург 1903; t. XXX: Литовская метрика, часть 3, т. 1: Книги публичных дел, Юрьевъ 1914; t. XXXIII: Литовская метрика, часть 3, т. 1: Книги публичных дел: Переписи войска литовского, изд. С. Пташицкий, Петроград 1915
Rimša – E. Rimša, Pieczęcie miast Wielkiego Księstwa Litewskiego, Warszawa 2007
RKE – Ревизія Кобринской экономіи, составленная въ 1563 году королевкимъ ревизоромъ Дмитріемъ Сапегою, съ присовокупленіемъ актовъ Браславскаго земскаго суда, Относящихся къ Кобринской Архимандріи, Вильна 1876
RNB – Российская национальная библиотека w Sankt Petersburgu
RomaniukBielsk – Z. Romaniuk, Bielsk w latach 1366-1513 (na tle dziejów regionu), w: Bielsk Podlaski. Studia i materiały do dziejów miasta, red. Z. Romaniuk, Bielsk Podlaski 1999, s. 5-30
RomaniukBoćki – Z. Romaniuk, Boćki na Podlasiu. Monografia historyczna, Boćki 2013
RomaniukBrańsk – Z. Romaniuk, Brańsk. Dzieje miasta, t. 1 (do 1795 r.), Brańsk 2021
RomaniukKontakty – Z. Romaniuk, Kontakty handlowe miast podlaskich z Gdańskiem w XV w., w: Małe miasta. Między tradycją a wyzwaniem przyszłości, red. M. Zemło, Supraśl 2002, s. 69-81
RomaniukPrzywileje – Z. Romaniuk, Przywileje wielkoksiążęce i królewskie dotyczące Bielska Podlaskiego z lat 1430-1512, w: Bielsk Podlaski. Studia i materiały do dziejów miasta, red. Z. Romaniuk, Bielsk Podlaski 1999, s. 241-272
RomaniukRudka - Z. Romaniuk, Rudka. Dzieje miejscowości, majątku i parafii do 1944 roku, Rudka 2012
RomaniukTykocin – Z. Romaniuk, Tykocin w XV w., w: Małe miasta. Przestrzenie, red. M. Zemło, Supraśl 2003, s. 277-293
Rod Iliniczaŭ – Р.А. Aляхновіч, С.А. Рыбчонак, А.І. Шаланда, Род Іллінічаў у Вялікім Княстве Літоўскім у ХV–ХVІ ст.: радавод, гербы, уладанні, Мір 2015
RowellChurch – Church court records as evidence for the Christianisation of Lithuanian society in the late-15th and early-16th century, „Acta Historica Universitatis Klaipedensis”, XXIX (2014), s. 33-51
RTH – Rocznik (Polskiego) Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie; także seria nowa
RThel. – Regestra thelonei aquatici Wladislaviensis saeculi XVI, wyd. S. Kutrzeba i F. Duda, Kraków 1915
Ryżewski – G. Ryżewski, Ród Chreptowiczów herbu Odrowąż. Dobra i kariery Chreptowiczów w Wielkim Księstwie Litewskim w XV–XVIII w., Kraków 2006
S…cki – S…cki [S. Ptaszycki], Dostojnicy litewscy. Rozbiór krytyczny i uzupełnienia dzieła J. Wolffa, Senatorowie, „Ateneum”, t. I, 1886
SA – LVIA, Senieji aktai (Akta dawne)
SalinaPol. – A. Salina, Polityka książąt mazowieckich wobec władz Kościoła od początku XIV wieku do 1526 roku, Poznań 2011
Sang. – ANK, Archiwum Sanguszków
Sapiehowie – Sapiehowie. Materjały historyczno-genealogiczne i majątkowe, t. I-III, Petersburg 1890-1894
Semkowicz O litewskich rodach – W. Semkowicz, O litewskich rodach bojarskich zbratanych ze szlachtą polską w Horodle roku 1413, „Lithuano-Slavica Posnaniensia”, t. III, 1989, s. 7-139
SemkWyw. – Wywody szlachectwa w Polsce XIV-XVII w., wyd. W. Semkowicz, RTH 3, 1911-12, wyd. 1913
Senk. – J. Senkowski, Skarbowość Mazowsza od końca XIV wieku do 1526 roku, Warszawa 1965
SGeo – „Studia Geohistorica”
SG – Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski i W. Walewski, t. 1-15, Warszawa 1880-1902
SHGLiw – Słownik historyczno-geograficzny ziemi liwskiej w średniowieczu, opr. M. Piber-Zbieranowska i A. Salina przy współpracy E. Kowalczyk-Heyman, Warszawa 2017
SHGLub. – Słownik historyczno-geograficzny województwa lubelskiego, oprac. Stanisław Kuraś, w: Dzieje Lubelszczyzny, t. III: Warszawa 1983
SHGPłoc. – Słownik historyczno-geograficzny województwa płockiego w średniowieczu, oprac. A. Borkiewicz-Celińska, z. 1-4, Wrocław 1980 – Warszawa 2000
SHGPozn. – Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. I n., Wrocław 1982
n.
SHGWarsz. – Słownik historyczno-geograficzny ziemi warszawskiej w średniowieczu, oprac. A. Wolff i K. Pacuski, do druku przygotowały M. Piber-Zbieranowska, A. Salina, red. T. Jurek, Warszawa 2013
SHGWysz. – Słownik historyczno-geograficzny ziemi wyszogrodzkiej w średniowieczu, oprac. A. Wolff i A. Borkiewicz-Celińska, Wrocław 1971
SierbaBielsk – M. Sierba, Bielsk, w: Atlas Historyczny Polski. Województwo podlaskie w drugiej połowie XVI wieku, s. 236-249, Warszawa 2021 + plan miasta
SierbaOrla – M. Sierba, Radziwiłłowskie dobra Orla (1585-1695), Białystok 2018
Sig. – AGAD, Metryka Koronna, Sigillata
SilvaKras. – APB, Silva rerum rodziny Krasowskich herbu Ślepowron z ziemi drohickiej. Wypisy z ksiąg sądowych podlaskich do rodzin Bujnów, Krasowskich i innych spokrewnionych
Sobol – B. Sobol, Sejm i sejmiki ziemskie na Mazowszu książęcym, Warszawa 1968
SosnaCerkiewna – G. Sosna., A. Troc-Sosna, Cerkiewna własność ziemska na Białostocczyźnie w XV-XX wieku. Zbiór materiałów, Białystok 2004
SP – „Studia Podlaskie”
Spis – Spis miejscowości Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Warszawa 1967
SprogisInd. – Indeks miejscowości Wielkiego Księstwa Litewskiego z ksiąg sądowych, oprac. przez Iwana Sprogisa, t. 1-3, przechowywany w LVIA
SRP – Scriptores rerum Prussicarum. Die Geschichtsquellen der preussischen Vorzeit bis zum Untergang der Ordenherrschaft, wyd. T. Hirsch, H. Töppen, E. Strehlke, t. 1-5, Leipzig 1861-1874
SSNO – Słownik staropolskich nazw osobowych, pod red. W. Taszyckiego, t. 1-6, Wrocław 1965-1983; t. 7: Suplement, pod red. M. Malec, Wrocław 1984-1987
Stein – Krieges Karte der Provinz Neu Ost Preussen enthaltend das nunmehrige Plocker und Bialystoker Cammer Departement Angefertiget in den Jahren 1795 bis 1800, [1:33 333], Staatsbibliothek Preussischer Kulturbesitz, Berlin, sygn. Q 17030
Straty – Straty bibliotek i archiwów warszawskich w zakresie rękopiśmiennych źródeł historycznych, t. 1-3, Warszawa 1955-1957
Strenkoŭski – С.П. Стрэнкоўскі, Гарадское самакіраванне на тэрыторыі Беларусі ў канцы XIV-XVIII ст.: у 2, ч. 1-2, Мінск 2013
Subotnik – Subotnik ili Pominnik monasteru supraskiego, wyd. A. Mironowicz, Białystok 2015
Sucha – Zbiór Branickich z Suchej w AGAD
SumDroh. – AGAD, Sumariusze Akt Ziemskich i Miejskich Podlaskich, sygn. 1 Sumariusz księgi ziemskiej drohickiej w AGAD z l. 1529-1533
SumMK – Sumariusz Metryki Koronnej, seria nowa, t. I-XX, Kraków-Warszawa 1999-2020, wyd. W. Krawczuk, K. Chłapowski i in.
Supruniuk, Mazowsze – A. Supruniuk, Mazowsze Siemowitów (1341-1442). Dzieje polityczne i struktury władzy, Warszawa 2010
Supruniuk, Otoczenie – A. Supruniuk, Otoczenie księcia mazowieckiego Siemowita IV (1374-1426). Studium o elicie politycznej Mazowsza na przełomie XIV i XV w., Warszawa 1998
SuprUzup. – A. Supruniuk, Uzupełnienia i uwagi do „Nowego Kodeksu dyplomatycznego Mazowsza”, część III: dokumenty z lat 1356-1381, „Studia Źródłoznawcze” 40, 2002, s. 107-165
SurG – AGAD, księgi grodzkie suraskie
SurZ – AGAD, księgi ziemskie suraskie
SurażKaz. – J. Kazimierski, Rejestr pomiarowy miasta Suraża z roku 1562, „Z Dziejów Odrodzenia w Polsce. Teki Archiwalne”, t. 2, 1954, s. 138-191
Synod 1726 – Constitutiones synodales diaecesis Luceoriensis& Brestensis ab illustrissimo excellentissimo& Reverendissimo domino D. Stefano Boguslao a Rupniew in Januszowice Rupniewski ... celebratae& promulgatae anno Domini 1726 die 21 mensis Octobris, Varsaviae 1726,
Szkice Perthéesa – Geograficzno-statystyczne opisanie parafi ów Królestwa Polskiego z roku 1796 przez K. Perthesa
Szlaszyński, Makowski, Augustów – J. Szlaszyński, A. Makowski, Augustów. Monografia historyczna, Augustów 2007
Szołkowicz – Сборник статей, разъясняющих польское дело по отношению к Западной России, Вып. 1-2, Сост. и изд. С. Шолкович, Вильна 1885-1887
SŹ – „Studia Źródłoznawcze”
Śliwiński – J. Śliwiński, Grodzieńszczyzna i Podlasie w XV i XVI wieku w Wielkim Księstwie Litewskim (wielkoksiążęce puszcze i wołości, eksploatacja, pożary), Olsztyn 2010
Tab. 1827 – Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, t. 1-2, Warszawa 1827
Tarcz. – AGAD, księgi ziemskie tarczyńskie
Tastamienty – Тастаменты шляхты і мяшчан Беларусі другой паловы XVI ст. (з актавых кніг Нацыянальнага гістарычнага архіва Беларусі), склд. А.Ф. Аляксандрава, В.У. Бабкова, I.M. Бобер, Мінск 2012
Teodor.Konstant. – Н.И. Теодоровичъ, Седлецкая учебная дирекція. Описаніе учебныхъ заведеній и главнейшихъ местностей Седлецкой губерніи, t. 2: Уезды Радинскій, Константиновскій и Соколовскій, Седлец 1906
Teodor.Węgr. – Н. И. Теодоровичъ, Седлецкая учебная дирекція. Описаніе учебныхъ заведеній и главнейшихъ местностей Седлецкой губерніи, t. 3: Уезд Венгровскій, Седлец 1907
Textor – J.Ch. von Textor, D.F. Sotzmann, Topographisch-Militaerische Karte vom vormaligen Neu Ostpreussen, Berlin 1806-1808
Tęgowski, Świrscy – J. Tęgowski, Rodowód kniaziów Świrskich do końca XVI w., Wrocław 2011
Theiner – Vetera monumenta Poloniae et Lithuaniae gentiumque finitimarum historiam illustrantia... collecta... ab Augustino Theiner, t. 1-2, Romae 1860-1861
TNar. – Teki Naruszewicza, rps w Bibliotece Czartoryskich w Krakowie
TPaw. 1 – Liber quitantiarum Alexandri regis ab a. 1502 ad 1506, wyd. A. Pawiński, Warszawa 1897 (Teki Pawińskiego, t. 1)
TrML – AGAD, Metryka Litewska, transkrypcje łacińskie pierwszych 66 ksiąg ML
Trojanowska, Katalog – Katalog dokumentów różnej proweniencji miast, wsi, cechów, parafii, klasztorów i osób prywatnych 1397-1794, oprac. M. Trojanowska, Lublin 1998
Trójwiorstówka – Военно-топографическая карта европейской России, 1855-1875, [1:126 000]
TymProc. – K. Tymieniecki, Procesy twórcze formowania się społeczeństwa polskiego w wiekach średnich, Warszawa 1921
TymSąd. – K. Tymieniecki, Sądownictwo w sprawach kmiecych a ustalanie się stanów na Mazowszu pod koniec wieków średnich, Poznań 1922
TymWoln. – K. Tymieniecki, Wolność kmieca na Mazowszu w XV w., Poznań 1921
TzwML – AGAD, tzw. Metryka Litewska – zespół materiałów różnej proweniencji, niewłaściwie przyporządkowanych do ML
Účty – Účty dvora prince Zikmunda Jagellonského, vévody hlohovského a opavského, nejvyššího hejtmana Slezska a Lužic, z let (1493) 1500-1507, wyd. P. Kozák, Praha 2014
UDR – Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII-XVIII wieku. Spisy, pod red. A. Gąsiorowskiego, t. 1 n., Wrocław 1985 n., Kórnik 1990 n.
Ur. – S. Uruski, A.A. Kosiński, A. Włodarski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. I-XV, Uzupełnienia t. I-VI, Warszawa 1904-1938
Urzędnicy podlascy – Urzędnicy podlascy XIV-XVIII wieku. Spisy, oprac. E. Dubas-Urwanowicz i in., Kórnik 1994
Urzęd.nazw. – Urzędowe nazwy miejscowości i obiektów fizjograficznych, tomy dot. woj. białostockiego, łomżyńskiego, suwalskiego, siedleckiego i bialskopodlaskiego
UWKL – Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy: t. I: Województwo wileńskie XIV-XVIII wiek, red. A. Rachuba, oprac. H. Lulewicz, A. Rachuba, P.P. Romaniuk, Warszawa 2004; t. II: Województwo trockie XIV-XVIII wiek, red. A. Rachuba, oprac. H. Lulewicz, A. Rachuba, P.P. Romaniuk, A. Haratym, Warszawa 2009; t. III: Księstwo Żmudzkie XV-XVIII wiek, red. A. Rachuba, oprac. H. Lulewicz, A. Rachuba, P.P. Romaniuk, A. Haratym, Warszawa 2015; t. IV: Ziemia smoleńska i województwo smoleńskie, XIV-XVIII w., red. A. Rachuba, oprac. H. Lulewicz, A. Rachuba, P.P. Romaniuk, Warszawa 2003; t. V: Ziemia połocka i województwo połockie XIV-XVIII wiek, red. H. Lulewicz, oprac. H. Lulewicz, A. Rachuba, A. Haratym, A. Macuk, A. Radaman, przy współpracy W. Hałubowicza, P.P. Romaniuka, Warszawa 2018; t. VIII, Ziemia brzeska i województwa brzeskie XIV-XVIII w., red. A. Rachuba, oprac. H. Lulewicz, T. Jaszczołt, A. Radaman, A. Rachuba, P.P. Romaniuk, A. Macuk, A. Danilczyk, A. Haratym, Warszawa 2020; IX, Województwo mścisławskie XVI-XVIII wiek, red. A. Rachuba, oprac. H. Lulewicz, T. Jaszczołt, A. Radaman, A. Rachuba, P.P. Romaniuk, A. Macuk, A. Danilczyk, A. Haratym, Warszawa 2019
Varia I – AGAD, Varia Oddziału I, wykorzystano m. in. sygn. 55: Granice między Koroną Polską a Wielkim Księstwem Litewskim i Mazowszem roku 1546; sygn. 56: Anno Domini millesimo quingentesimo quadragesimo sexto, descriptio finium, iniurium et differenciarum subditorum Sacre Maiestatis Regie Magni Ducatus Lithuanie
et Mazouie occasione finium utriusque exortarum
VC – Volumina Constitutionum, t. 1-4, oprac. S. Grodziski, I. Dwornicka, W. Uruszczak, M. Kwiecień, A. Karabowicz, K. Fokt, Warszawa 1996-2017
Vitoldiana – Vitoldiana. Codex privilegiorum Vitoldi magni ducis Lithuaniae 1386-1430, wyd. J. Ochmański, Warszawa-Poznań 1986
VL – Volumina legum, t. I-X, Petersburg 1859, Kraków 1889, Poznań 1952
VUB – Vilniaus universiteto bibliotekos, rankraščių skyrius, (Biblioteka Uniwersytetu Wileńskiego, dział rękopisów)
VZR – Вестник Западной России. Историко-литературный журнал, Вильна
Wapowski – Dzieje Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego od roku 1380 do 1535 przez Bernarda z Rachtamowic Wapowskiego, t. II, wyd. M. Malinowski, Wilno 1847
Warsz. – AGAD, księgi grodzkie i ziemskie warszawskie
WarszDis. – AGAD, księgi ziemskie i grodzkie warszawskie, fragmenty dissoluta
Wawrzyńczyk – A. Wawrzyńczyk, Rozwój wielkiej własności na Podlasiu w XV i XVI wieku, Wrocław 1951
Wegeberichte – Die littauischen Wegeberichte, w: Scriptores rerum Prussicarum: die Geschichtsquellen der Preussischen Vorzeit bis zum Untergange der Ordensherrschaft; mit einem Facsimile und dem Register zum 1. und 2. Band, t. 2, red. von T. Hirsch, M. Töppen, E. Strehlke, Leipzig 1863, s. 662-711
Wernerowa, Grodno – Rękopiśmienne opisy parafii litewskich z 1784 roku. Dekanat grodzieński, oprac. W. Wernerowa, Warszawa 1994
Wernerowa Knysz. Aug. – Rękopiśmienne opisy parafii litewskich z 1784 r. Dekanat Knyszyński i Dekanat Augustowski, oprac. W. Wernerowa, Warszawa 1996
Wielądko I – W.W. Wielądko, Heraldyka czyli opisanie herbów […], t. I, cz. I, Warszawa 1792
WIG – mapa topograficzna Wojskowego Instytutu Geograficznego, [1:100 000], kopie w zbiorach ZAH
Wigand von Marburg – Wigand von Marburg, Nowa kronika pruska, oprac. S. Zonenberg, K. Kwiatkowski, Toruń 2017
Wilska – M. Wilska, Mazowieckie środowisko dworskie Janusza Starszego. Studium społeczne, Warszawa 2012
WiśniewskiAug. – J. Wiśniewski, Dzieje osadnictwa w powiecie augustowskim od XV do końca XVIII wieku, w: Studia i materiały do dziejów pojezierza augustowskiego, Białystok 1967, s. 13-294
WiśniewskiBiał. – J. Wiśniewski, Początki Białegostoku i okolicznego osadnictwa, w: Studia i materiały do dziejów Białegostoku, t. 4, red. H. Majecki, Białystok 1985, s. 7-27
WiśniewskiGraj. – J. Wiśniewski, Dzieje osadnictwa w powiecie grajewskim do połowy XVI wieku, w: Studia i materiały do dziejów powiatu grajewskiego, t. 1, Warszawa 1975, s. 9-252
WiśniewskiŁomż. – J. Wiśniewski, Początek i rozwój nowego osadnictwa w ziemi łomżyńskiej w końcu XIV i w XV wieku, „Studia Łomżyńskie”, t. 1, 1989, s. 19-108
WiśniewskiOsadn. – J. Wiśniewski, Osadnictwo Wschodniej Białostocczyzny, geneza, rozwój oraz zróżnicowanie i przemiany etniczne, „Acta Baltico-Slavica” t. 11, 1977, s. 7-80
WiśniewskiRozwój – J. Wiśniewski, Rozwój osadnictwa na pograniczu polsko-rusko-litewskim od końca XIV do połowy XVII w., „Acta Baltico-Slavica”, t. 1, 1964, s. 115-135
WiśniewskiSejn. – J. Wiśniewski, Dzieje osadnictwa w powiecie sejneńskim od XV do XIX wieku, w: Materiały do dziejów ziemi sejneńskiej, red. J. Antoniewicz, Białystok 1963, s. 9-222
WiśniewskiSuwał. – J. Wiśniewski, Dzieje osadnictwa w powiecie suwalskim od XV do połowy XVII wieku, w: Studia i materiały do dziejów Suwalszczyzny, red. J. Antoniewicz, Białystok 1965 s. 51-138
Wittyg – W. Wittyg, Nieznana szlachta polska i jej herby, Kraków 1908
Wiz.Dek.Podl. 1773 – Księga wizyty dziekańskiej dekanatu podlaskiego przeze mnie księdza Bazylego Benedykta Guttorskiego dziekana podlaskiego, plebana golniewskiego w roku 1773 miesiąca Novembra dnia 17 iuxta vetus kalendarza sporządzona, wyd. J. Maroszek, F. Wilczewski, Białystok 1996
Wolff – J. Wolff, Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego 1386-1795, Kraków 1885 (egzemplarz z BN z własnoręcznymi poprawkami i uzupełnieniami autora)
Wolff, Pacowie – J. Wolff, Pacowie. Materyjały historyczno-genealogiczne, Petersburg 1885
WolffKn. – J. Wolff, Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku, Warszawa 1895
WolffNazwy – A. Wolff, E. Rzetelska-Feleszko, Mazowieckie nazwy terenowe do końca XVI w., Warszawa 1982
WolffStar. – A. Wolff, Starszeństwo urzędów. Metoda ustalania na przykładzie hierarchii Mazowsza udzielnego, Warszawa 1928
WolffStudia – A. Wolff, Studia nad urzędnikami mazowieckimi 1370-1526, Wrocław 1962
Wroniszewski Rawicze 2 – J. Wroniszewski, Ród Rawiczów. Współrodowcy Warszowiców i Grotowiców, Toruń 1994
Wróbel Kolekcja – M. Wróbel, Kolekcja szesnastowiecznych dokumentów pergaminowych (1511-1597) ze zbiorów Archiwum Archidiecezjalnego w Białymstoku. Dzieje i zawartość, w: Inter Regnum et Ducatum. Studia ofiarowane Profesorowi Janowi Tęgowskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, pod red. P. Guzowskiego, M. Liedke i K. Borody, Białystok 2018, s. 659-688
WUOZwB – Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Białymstoku
Wysłouch, Rozwój – S. Wysłouch, Rozwój granic i terytorium powiatu kobryńskiego do połowy XVI wieku, „Ateneum Wileńskie”, t. 6, 1929, z. 1-2
ZAH – Zakład Atlasu Historycznego (dawniej Pracownia Atlasu Historycznego), IH PAN
Zakr. – AGAD, księgi zakroczymskie ziemskie wieczyste relacje
Zakr. I – Księga zakroczymska pierwsza 1423-1427, wyd. A. Rybarski, Warszawa 1920
Zakr. II – Księga zakroczymska druga 1434-1437, wyd. K. Tymieniecki, Warszawa 1920
ZakrG. – AGAD, księgi zakroczymskie grodzkie wieczyste
Zb. Anny z Potockich Branickiej – AGAD, Zbiór Anny z Potockich Ksawerowej Branickiej
Zb. Kart. – AGAD, Zbiór Kartograficzny
Zb. MN – AGAD, Zbiór Muzeum Narodowego
Zb. Rus. – ANK, Zbiór Rusieckich
Zb. Czołow. – AGAD, Zbiór Aleksandra Czołowskiego
Zbiór dawnych dyplomatów – Zbiór dawnych dyplomatów i aktów miast Wilna, Kowna, Trok, prawosławnych monasterów, cerkwi i w różnych sprawach, cz. I-II, Wilno 1843
ZDM – Zbiór dokumentów małopolskich, t. 1-3, wyd. S. Kuraś, t. 4-8, wyd. I. Sułkowska-Kuraś i S. Kuraś, Wrocław 1962-1975
ZieleniewskiBielsk– J. Zieleniewski, Powstanie i rozwój układu przestrzennego Bielska Podlaskiego w XIV-XVIII wieku, „Studia Podlaskie”, t. 1, 1990, s. 47-70 + 4 plany: Bielsk Podlaski. Układ przestrzenny w 1563 roku, Bielsk Podlaski. Układ przestrzenny w XVIII wieku
ZieleniewskiKleszczel – Rejestr pomiary włócznej Kleszczele z roku 1560, „Studia Podlaskie” t. 3, 1991, s. 201-250
ZMRP – AGAD, Zbiór materiałów różnej proweniencji w AGAD
ZNB – Zbiory Niewodniczańskiego w Bittburgu (obecnie depozyt wieczysty na Zamku Królewskim w Warszawie)
ZR – Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, oprac. W. Kuraszkiewicz i A. Wolff, Kraków 1950
ZZG – ANK, Zbiór Zygmunta Glogera
ŹD XVI – A. Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t. 5: Mazowsze, Warszawa 1892 (Źródła dziejowe, t. 16)
Żychl. – T. Żychliński, Złota księga szlachty polskiej, t. 1-31, Poznań 1879-1908
ŽygSąsk (1543) – Lietuvos didžiojo kunigaikščio Žygimanto Augusto dvaro sąskaitos(1543-1544), par. Darius Antanavičius, vert. S. Narbutas, Vilnius 2009
ŽygSąsk (1544) – Lietuvos didžiojo kunigaikščio Žygimanto Augusto dvaro sąskaitos(1544-1546), par. Darius Antanavičius, vert. S. Narbutas, Vilnius 2012
SKRÓTY RZECZOWE
a. – ante (przed)
abp – arcybiskup
ap. – apostoł, apostolski
archid. – archidiakon
ark. – arkusz
august. – augustowski
bak. – bakałarz
bełs. – bełski
bened. – benedyktyni
bezkm. – bezkmiecy
bezrol. – bezrolny
bial. – bialski
biel. – bielski [od Bielska na Podlasiu]
bł. – błoński
bp – biskup
bpstwo – biskupstwo
br. – brat, bracia
brań. – brański
brzeskuj – brzesko-kujawskie
brzeslit. – brzesko-litewskie
burgr. – burgrabia
burm. – burmistrz
c., cc. – córka, córki
cerk. – cerkiewny, cerkiew
chełm. – chełmiński
chor. – chorąży
ciech. – ciechanowski
cz. – część
czcig. – czcigodny (honorabilis)
czer. – czerski
czynsz. – czynszowy
ćw. – ćwierć
dek. – dekanat
den. – denar
diec. – diecezja
discr. – discretus
dok. – dokument
dor. – doroczny
dot. – dotyczący
dr – doktor
drewn. – drewniany
droh. – drohicki
duch. – duchowny
dystr. – dystrykt (→ s. VI)
dz. – dziedzic, dziedziczka
dziedz. – dziedziczny
dzierż. – dzierżawiony, dzierżawiona
dzies. – dziesięcina
E – East (wschód)
ekon. – ekonomiczny
fals. – falsyfikat
fl.– floren
folw. – folwark, folwarczny
garw. – garwoliński
gąb. – gąbiński
gen. – generalny
gnieźn. – gnieźnieński
goniądz. – goniądzki
gost. – gostyniński
gr – grosz
gran. – granica, graniczny
grodz. – grodzki
grój. – grójecki
grz. – grzywna
h. – herb
hosp. – hospodarski
ident. – identyczny
imm. – immunitet
in. – inny
jez. – jezioro
k. – koło (w tekście), karta (w sygnaturze źródłowej)
kam. – kamieniecki
kan. – kanonik, kanonicki
kap. – kapituła, kapitulny
kaszt. – kasztelan
kat. – katedra, katedralny
kl. – klasztor
klaszt. – klasztorny
knysz. – knyszyński
kol. – kolumna
koln. – kolneński
koleg. – kolegiata, kolegiacki
komor. – komornik, komornicy
kop. – kopia
kośc. – kościół, kościelny
krak. – krakowski
król. – królewski
Król. Pol.– Królestwo Polskie
krzyż. – krzyżacki
ks. – książę, księżna, księstwo
książ. – książęcy
kw. – kwarta
l. – lata
leśn. – leśniczy, leśnictwo, leśny
lit. – litewski
liw. – liwski
łęcz. – łęczycki
łomż. – łomżyński
łuk. – łukowski
m. – miasto
magd. – magdeburski
mak. – makowski
małol. – małoletni
maz. – mazowiecki
metropolit. – prawosławna diecezja metropolitarna, po 1596 unicka
mf. – mikrofilm
mgr – magister
miej. – miejski
mieln. – mielnicki
mieszcz. – mieszczanin, mieszczanie
mław. – mławski
młyń. – młyński
mps – maszynopis
mr. – morga
mszczon. – mszczonowski
mur. – murowany
N – North (północ)
n. – następne, następnie
niedz. – niedzborski
niem. – niemiecki
niezident. – niezidentyfikowany
nlb. – strony nienumerowane
NMP – Najświętsza Maria Panna
NN – osoba nieznana, bez imienia
nowom. – nowomiejski
nur. – nurski
ogr. – ogrodnik, ogrodnicy
ok. – około
opatrz. – opatrzny
opust. – opustoszały
or. – oryginał
os. – osiadły, osadzony
ostroł. – ostrołęcki
ostrow. – ostrowski
p. – punkt (w ramach hasła)
pap. – papież, papieski
par. – parafia, parafialny
perg. – pergamin, pergaminowy
pien. – pieniężny
pleb. – pleban, plebański
płoc. – płocki
płoń. – płoński
pocz. – początek
podkancl. – podkanclerzy
podkom. – podkomorzy
podl. – podlaski
podstar. – podstarości
pol. – polski
poł. – połowa
posp. – pospolity
potw. – potwierdza
pow. – powiat
pozn. – poznański
półgr – półgroszek
półwł. – półwłóczek
pr. – prawo
prac. – pracowity
pras. – praski
prawdop. – prawdopodobnie
prawosł. – prawosławny
preb. – prebenda
prep. – prepozyt
przas. – przasnyski
przyp. – przypis
przyw. – przywilej
publ. – publiczny
pułt. – pułtuski
pw. – pod wezwaniem
r. – rok
rac. – raciąski
radz. – radziłowski
rajgr. – rajgrodzki
raw. – rawski
reg. – regest
rodz. – rodzony
roż. – rożański
rps – rękopis
ryc. – rycerski
rz. – rzeka
rzem. – rzemieślnik
S – South (południe)
s. – strona
sand. – sandomierski
sąch. – sąchocki
sąd. – sądowy
sek. – sekcja
ser. – serocki
sierp. – sierpecki
sk. – skojec
sław. – sławetny (famatus)
snop. – snopowa
soch. – sochaczewski
sr. – srebra
ss. – synowie
stan. – stanowisko
star. – starosta
stwo – starostwo
Stol. Apost. – Stolica Apostolska
stren. – strenuus (rycerz pasowany)
sur. – suraski
szer. – szeroki
szl. – szlachetny (nobilis), szlachta
szl. bezkm. – szlachta bezkmieca, tj. zagrodowa
szlach. – szlachecki
szreń. – szreński
szt. – sztuka, sztuki
ś., śś. – święty, święci
śwd. – świadek, świadkowie
tarcz. – tarczyński
tenut. – tenutariusz, tenutariuszka
trans. – transumpt
tyg. – tygodnie
tykoc. – tykociński
uczc. – uczciwy (honestus), uczciwa
Uniw. Krak. – Uniwersytet Krakowski
ur. – urodzony (generosus)
v – verso
W – West (zachód)
war. – warecki
warsz. – warszawski
wart. – wartość
wąs. – wąsoski
wd. – wdowa
wda – wojewoda
węg. – węgierski
wiard. – wiardunek, wiardunkowy
wiecz. – wieczysty
wiel. – wielebny (venerabilis)
wlk. ks. – wielki książę
wielkoks. – wielkoksiążęcy
wielm. – wielmożny (magnificus)
wik. – wikariusz
wil. – wileński
wis. – wiski
WKL – Wielkie Księstwo Litewskie
Wlkp., wlkp. – Wielkopolska, wielkopolski
wł. – włóka
włas. – własność
właśc. – właściciel, właściciele
włocł. – włocławski
włodzim. - włodzimierski
woj. – województwo
wójt. – wójtowski
wspomn. – wspomniany
w/w – wyżej wymieniony
wysz. – wyszogrodzki
wyzw. – wyzwolone (sztuki)
wzm. – wzmianka
z. – ziemia
zagr. – zagrodnik
Zak. Krzyż. – Zakon Krzyżacki
zakr. – zakroczymski
zamb. – zambrowski
zawkrz. – zawkrzeński
ziem. – ziemski
zł – złoty
zm. – zmarły (z imieniem), zmarł (z datą)
zw. – zwany
ż. – żona
żyd. – żydowski
→ zobacz
SCHEMAT UKŁADU TREŚCI W OPISACH OSAD
Nagłówek: nazwa obiektu w średniowieczu, data pierwszej wzmianki z pierwszą formą nazwy, istotne odmiany nazwy w pisowni źródła wymienione w kolejności chronologicznej, położenie geograficzne.
1. Charakter osady (z wyjątkiem wsi), przynależność administracyjna, polityczna i kościelna.
2. Topografia i granice osady, obiekty fizjograficzne (rzeki, jeziora, lasy, bagna itp.) i komunikacyjne (drogi, mosty, przewozy) oraz obiekty techniczne (młyny, rudy) na jej terenie.
3. Własność osady, jej obszar i zaludnienie, obciążenia mieszkańców, przywileje ekonomiczne, informacje o dworach, kompleksach majątkowych.
4. Lokacja na prawie niemieckim i związane z nią urządzenia i osoby.
5. Elementy kościelne i parafialne, ich uposażenie.
6. Zdarzenia historyczne, klęski elementarne, osoby pochodzące z osady.
7. Literatura.
8. Zabytki archeologiczne i architektoniczne.