ZAKRZÓW

(1351 Zaczrow, 1404 Zakrzow, Zacrzow, 1427 Zacrzewo, 1442 Sacrzow, 1470-80n. Zakrzow, 1650-2 Zakrzow, w Zakrzowie, Zakrzowianie, 1787 Zakrzew, 1789 Zaleszów [!], 1827 Zakrzew; Kam. 241; Niec. 232; Derwich 1992a 79) 13 km na NW od Opola Lub., na prawym brzegu Wisły; ok. 66 km na NE od kl., 2,5 km na N od → Braciejowic.

1. 1351 z. sand. (Derwich 1992 278), 1404n. pow. rad. (AGZ VII 24), 1442 pow. lub. (Mp. IV 1434), 1553n. pow. rad. (AG 1909), 1819 pow. lub. (Gacki 254), 1827 pow. kazimierski (Tabela II 309); 1470-80n. par. → Chotcza (DLb. II 567), 1569n. par. → Solec (ASK I/8 579v), 1662n. par. Chotcza (ib. I/67 74).

2.1470-80 graniczy z Braciejowicami, → Goszczą, → Jarnołtowicami, → Wrzelowem, leży na kępie wiślanej (DLb. III 241); 1512 → Goszcza; 1592 przez Wisłę, niegdyś zw. Przerią, graniczy z Jarnołtowicami (AG 6343); 1660-4, 1789 graniczy z Jarnołowicami (LS 1660-4 I 85; LS 1789 II 25).

3. Własn. szlach. i kl. święt., od 1404 r. w całości kl. święt.

1351 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. średz. imiennie wyliczone posiadłości kl. święt., w tym Z. (Derwich 1992 278); 1404 Maciej opat i konw. kl. święt. zamieniają → Pabianów z jeziorem na Z. należący do Mikołaja z Garbowa1Por. Pabianów, przyp. 1 (AGZ VII 24); 1404 ciż sami zamieniają Pabianów z dopłatą 40 grz. na Z. należący do Miczka z Borkowa (Mp. IV 1085); 1427, 1442 → Braciejowice;

1470-80 należy do kl. święt., leży na kępie wiślanej, 7 łkm., 1 zagroda. Kmiecie płacą po 16 gr czynszu, dają po 30 jaj, 2 koguty, 1 serze oraz 1 kor. chmielu, nie dają sepu. Pracują po 1 dniu tyg. własnym wozem lub pługiem, powaby nie odrabiają. Zagr. płaci 10 gr czynszu (DLb. III 241; II 567); 1512 → Goszcza p. 2; 1529 należy do stołu konw. święt., płaci 2/16 grz. czynszu (LR 350); 1553 → Braciejowice; 1569 pobór z 1,5 ł. z dzies. należącego do kmiecia Andrzeja Klonowskiego2Por. też Braciejowice, p. 3 oraz od 3 zagr. bez roli i 2 komor. (ASK I/8 579v; Paw. 321); 1570 dzierż. szl. [Piotr] Kowalski3Por. Boiska, p. 3 daje pobór z 1,5 ł., od 3 zagr. z rolą i z karczmy (ASK I/7 422); 1570 opat święt. daje pobór z 1,5 ł. i od 3 zagr. z ogrodem (ib. 288, 383, 476); 1576 [dzierż.] Piotr Kowalski daje pobór z 1,5 ł. i od 3 zagr. bez roli (ib. I/8 517); 1577 star. solecki daje pobór z 1,5 ł. i od 3 zagr. z ogrodem (ib. 725);

1650 należy do stołu konw. (AG 1913-5, 1917); 1650 konw. święt. daje pobór z 29 domów, 1,5 ł. i od 3 zagr. z ogrodem (AG nab. 936 9v); 1651 własn. konw., 12 półrol, 9 zagr., 8 chał., karczma. Wszyscy płacą czynsz na ś. Marcina [11 XI], półrol. po 4 gr, zagr. po 6 gr, chał. po 1 gr, karczmarz i rybak [→ Zaborów] po 30 fl. Półrol. dają po 1 kapłonie, 3 maty, 0,5 kor. chmielu i 1 kor. żołędzi oraz po 4 kor. przędzy konopnej i zgrzebnej i 2 kor. przędzy poczesnej, zagr. po 10 jaj, chał. po 1 kor, a komor. po 0,5 kor. żołędzi. Pańszczyzna i pomocne jak w → Boiskach (ib. 10, 16, 17-7v);

1662 kl. święt. daje pogłówne od 75 poddanych (ASK I/67 74); 1787 liczy 261 mkw (Spis I 392; II 114); 1819 wieś należy do stołu konw. święt. (AOkup. 6v); 1827 ma 39 domów i 297 mkw (Tabela II 309).

4. 1351 → p. 3; 1442, 1553 → Braciejowice, p. 3.

5. Dzies. należy do kl. święt.

1427 → Braciejowice; 1470-80 z wszystkich ról kmiecych dzies. snop. i kon. wart. do 1 lub do 5 grz. dowożą kl. święt. (DLb. III 241, 243; II 567); 1529 dzies. snop. wart. 1 grz. należy do stołu konw. święt. (LR 351); 1542-3 z powodu zniszczeń spowodowanych przez wylew Wisły wieś nie oddaje kl. święt. dzies. (Gacki 280)4Por. Głodno, przyp. 2; 1721 dzies. należy do kl. święt. (AV XX 756); 1819 do stołu konw. należy dzies. snop. wart. 72 fl. (AOkup. 10).

6. 1542-3 p. → 5; studenci U. Kr.: liczne wpisy osób z Z. zapewne dotyczą innych miejscowości o takiej nazwie5Por.: 1413 Woldymir s. Marcina (Al. I 33); 1418 Jakub s. Andrzeja oraz Mikołaj z Z. (ib. 42); 1458 Stanisław s. Mikołaja (ib. 153); 1468 Mikołaj s. Stanisława (ib. 190); 1473 Andrzej s. Marcina (ib. 213); 1499 Jakub s. Wojciecha (ib. II 51); 1503 Jakub s. Grzegorza (ib. 72); 1511 Mikołaj s. Andrzeja (ib. 129); 1518 Wawrzyniec s. Stanisława z diecezji krak. (ib. 187).

7. ZDP rpsy 11035-7; Gacki 254; SG XIV 322; Szafran 205; Myśliński 40; Sułowska 17-8, 32, 46, 67-8; Sochacka 61; Derwich 1992 wg indeksu; 1992a 79-80.

1 Por. Pabianów, przyp. 1.

2 Por. też Braciejowice, p. 3.

3 Por. Boiska, p. 3.

4 Por. Głodno, przyp. 2.

5 Por.: 1413 Woldymir s. Marcina (Al. I 33); 1418 Jakub s. Andrzeja oraz Mikołaj z Z. (ib. 42); 1458 Stanisław s. Mikołaja (ib. 153); 1468 Mikołaj s. Stanisława (ib. 190); 1473 Andrzej s. Marcina (ib. 213); 1499 Jakub s. Wojciecha (ib. II 51); 1503 Jakub s. Grzegorza (ib. 72); 1511 Mikołaj s. Andrzeja (ib. 129); 1518 Wawrzyniec s. Stanisława z diecezji krak. (ib. 187).