(1447n. Zawada [ale: 1508 Zavady, 1529 Zavada, 1537 Zauada]; Kam. 243; Kop.K286) dziś północna cz. wsi → Pawłów, nad rz. Swiśliną; ok. 13 km na NE od kl.

1. 1504n. pow. sand. (ASK I/7 8v), 1827 pow. opat. (Tabela II 319); 1470-80n. par. Pawłów (DLb. II 486).

2. 1470-80 graniczy z → Rzepinem i → Rzepinkiem (ib. III 236); 1780 graniczy tylko z innymi włościami Bened. święt. (Inw.Rzep. 11).

3. Własn. szlach., od l. 1536-7 cz. kl. święt.

1447 → p. 4; 1470-80 dz. Prandota Koniński h. Rawa, 2 lub 4 łkm. niewymierzone, 1 zagroda z rolą, 1 karczma z rolą (DLb. I 442-3; II 486); karczma w Rzepinie zw. „in Zawada“ (ib. III 235); 1504 Jakub Ebermuth z Pogorzałystawu odstępuje Janowi ze Świrczowa dzierż. Ropczyc m.in. trzecią cz. „mediae alterius” wsi → Dąbrowa i Z. (MS III 1663); 1504 pobór z 1 ł. (ASK I/7 8v, 41, 107); 1508 pobór z Dąbrowy i Z. płaci Ebermuth (Paw. 461); 1510 pobór z 1 ł. (ASK I/10 20); 1530-1 pobór z 1/2 ł. i 2 kwart oraz od karczmarza Czalaja (ib. 215, 459v); 1532 pobór z 1 ł. i karczmy (ib. 597);

1537 w zamian za klucz koniemłocki opactwo święt. otrzymuje od Hieronima Łaskiego wwdy sier. i jego ż. Anny z Kurozwęk m.in. części wsi Dąbrowa i Z. zw. Ciołkowskie, które ww. uzyskali od Andrzeja Ciołka z Żelechowa (AG 1893; MS IV 18286; → Czażów, → Koniemłoty); 1538 pobór z 1 ł. i karczmy (ASK I/7 189v); 1546 otrzymuje takie wolności, jak inne posiadłości kl. święt. (AG 1894; MS IV/3 22389); 1553 Zygmunt A. przenosi na pr. niem. imiennie wyliczone wsie kl. święt., w tym Z. (AG 1909); 1564-5 z cz. Ebermutha w Dąbrowie i Z. pobór z 1,75 ł. (LS 1564-5 330); 1569, 1571 opat święt. daje pobór z 1,5 ł., od 1 zagr. z rolą i z karczmy (ASK I/7 264v, 339, 408v); 1577 opat święt. daje pobór z 1,5 ł., od 1 zagr. z rolą i z karczmy, z działu szl. Jana Korsanowskiego pobór z 1 kwarty i od 3 zagr. z ogrodem (ib. 580); 1578 kl. święt. daje pobór od 3 kmieci na 1,5 ł., 2 zagr. z rolą i 1 komor. bez bydła (ib. I/10 772v; Paw. 190); 1629 opat święt. daje pobór od 8 kmieci na 1,5 ł., 2 zagr. z rolą i 1 komor. bez bydła (RS 1629 61); 1662 opat święt. daje pogłówne od 31 mkw wsi (ASK I/67 30v); 1673 opat święt. daje pogłówne z Z. razem z → Kuczowem i → Bogusławcem od 65 mkw (ib. 236); 1674 pogłówne od 57 mkw, w drugiej racie od 26 mkw (ib. 406, 459);

1780 należy do klucza rzepińskiego dóbr stołu opata komendatoryjnego. 4 dymy. 3 kmieci (Jan Garbacz, wd. Maciągowa, Marcin Dudek), 3 zagr. (Walenty Molawa, Józef Krak, Jan Gota). Z powodu słabych ziem powinności są zmniejszone. 2 kmieci pracuje po 3 dni tyg. sprzężajem, daje po 24 gr czynszu i 1 kor. żyta, 1 kmieć pracuje 2 dni tyg. sprzężajem, płaci 12 gr i daje 3/4 kor. żyta. Wszyscy odrabiają po 2 dni powaby, 12 łokci oprawy, dają po 1 kapłonie i 20 jaj. 2 zagr. pracuje po 3 dni tyg. pieszo, odrabia po 6 łokci oprawy i daje po 6 gr czynszu, 1 zagr. pracuje 2 dni tyg. pieszo, odrabia 4 łokcie oprawy i daje 3 gr czynszu, wszyscy zagr. odrabiają po 2 dni powaby. Są zwolnieni od pasania trzody, inne powinności jak w → Rzepinie. Subsidium charitativum wynosi 130 zł (Inw.Rzep. 11, 29); 1787 liczy 48 mkw (Spis 1 414; II 135); 1816 kl. oddaje pustkowie Z. w dożywotnią dzierżawę (Gacki 262); 1819 wieś Z. z osadami → Pisarka i → Bogusławice należy do stołu opata (AOkup. 3v, 112n.);1827 ma 9 domów i 63 mkw (Tabela II 319).

4. 1447 Kazimierz Jag. przenosi na pr. średz. wsie Prandoty z Zajączkowic, w tym Dąbrowę, → Dziurów i Z. (MI 25; MS I 9); 1553 → p. 3.

5. Dzies. należy do prep. kiel., następnie do wiceprep. kiel. i pleb. Pawłowa.

1470-80 z całej wsi dzies. snop. wart. do 2 grz. oraz kon. z 4 wiązek dowożą do stodoły prep. kiel. (DLb. I 442; II 486). Po odstąpieniu jej wiceprepozytowi kiel. do jego stodoły zwożą dzies. snop. wart. do 1,5-2 grz. i dzies. kon. z 2 wiązek (ib. I 443); 1529 z Z. szlacheckiej dzies. snop. wart. 1 grz. oraz dzies. kon. wart. 3 gr należy do wiceprep. kiel. (LR 466); 1780 dzies. snop. z gruntów od wsi Z. do rz. Świśliny należy do wiceregencji seminarium kieleckiego, z gruntów Z. za rz. Świśliną należy do pleb. Pawłowa (Inw.Rzep. 11); 1854 dzies. należy do pleb. Pawłowa (Wiś.Ił. 156).

6. Studenci U. Kr.: trzy wpisy osób z Z. do metryki zapewne dotyczą innych miejscowości o takiej nazwie¹1431 Maciej s. Andrzeja (Al. I 78); 1436 Stanisław s. Andrzeja, potem prof. teologii, zm. 1491 (ib. 88); 1478 Wacław s. Stanisława (ib. 237).

7. ZDP rps 11073; Gacki 254; SG XIV 470; Derwich 1992 wg indeksu; Wroniszewski.

Uw. Por. Dąbrowa, uw. Wzmianki źr. z l. 1470-80 i 1529 sugerują, że już w tym czasie opactwo posiadało jakąś cz. Z., wchodzącą w skład graniczącej z nią starej wsi klaszt. Rzepin. Wg tekstu dokumentów z l. 1536-7 kl. uzyskał wówczas tylko cz. Z. i Dąbrowy. Jednak o ile po tej dacie występuje w źr. własn. szlachecka w Dąbrowie, o tyle nie ma takich informacji (prócz wątpliwej wzmianki z 1564 r.) o Z. Sugeruje to, że od l. 1536-7 kl. posiadał całą wieś Z. Albo zatem opactwo posiadało już wcześniej cz. Z., a w l. 1536-7 uzyskało jej resztę, albo też cz. Z., pozostała po l. 1536-7 w rękach szlach., wchłonięta została przez pobliską szlach. wieś Jabłonna.