CHEŁM

(1304 Chelm, Chmel, Cheml, Chlem), dziś w Krakowie w dzielnicy Krowodrza, 6,5 km na W od centrum Krakowa.

1. 1480 m. pow. krak. (SP 2, 4224 b); 1581 pow. [krak.-] prosz. (ŹD s. 39); 1470-80 n. par. Zwierzyniec DLb. 2 s. 20).

2. 1304 komesi Marcin z Woli Chełmskiej [Justowskiej] oraz Dobiesław, Sędzimir i Imram dz. Ch. zezwalają Dytmarowi i jego s. Krystynowi z Kietrza [Śląsk] sołtysowi z Bronowic Polskich na ujęcie wody rz. Rudawy powyżej Chełmu i przeprowadzenie do młyna w Bronowicach Polskich (KK 2, 242); 1400 pastwiska należące do m. Krakowa, położone między wsiami: Kawiory, Łobzów, Bronowice Polskie, Ch. i Zwierzyniec (KMK 1, 92); 1411 most zw. Gacz, stara droga → p. 3; 1413 wieś Wola [Chełmska] blisko Ch. (ZK 5 s. 350); 1421 pastwiska położone między wsiami: Łobzów, Czarna Wieś, Bronowice Polskie, Ch., Wola Chełmska (KMK 1, 115); 1431 cz. zw. Imramowska, rz. Rudawa → p. 3; 1442 Piotr z Ch. kaszt. połaniecki sprzedaje za 20 grz. krak. Marcinowi krawcowi zw. Polski, mieszcz. krak., wodę w rz. Rudawie bez szkody dla swego młyna excepta aque impetuosa, que dicitur powodzi, którą będzie mógł poprowadzić do swego młyna nad tą rzeką (SP 2, 3050); Piotr z Ch. Sprzedaje Marcinowi z Piotrkowic wodę z Rudawy na potrzeby młyna w Czarnej Wsi (Zwierz. s. 41); 1457 gaj wzdłuż drogi powyżej karczmy, prowadzącej do niwy, pole blisko dąbrowy jadąc ze wsi z lewej strony aż do granicy alias miedzy Mik. Zarogowskiego z Bielan. Miedza ta biegnie aż do stawu Mikołaja s. Hanka z Ch., Gaj zw. Debrz alias Krzerzepty, wielka droga, 2 stawki w tym gaju → p. 3; 1463 Wielka Łąka (Welga laka) (GK 16 s. 662); 1464 gaj w Ch. (ZK 16 s. 250); narożnik rozdzielający wsie Ch., Śmierdzącą [dziś Kryspinów] i → Bielany (Tyn. 237); 1466 droga z dworu w Ch. do Wielkiej drogi prowadzącej na Śląsk, gaj zw. Debrz → p. 3; 1469 → p. 3; 1469 sad, sadzawka, chmielnik, droga Krakowska, dąbrowa, granice z wolą Chełmską, Łęg (lang), łąka Przesieka (przeszyeka), stawidła, staw, Wola Folwarkowa, przekopa przy granicach z Wolą Chełmską → p. 3 (SP 2, 3947); 1470-80 we wsi Olszanicy pola zw. Zagmancze między Ch. i tą wsią (DLb. 1 s. 64); Ch. graniczy kopcami i znakami z Bielanami (DLb. 3 s. 69); 1480 cz. Ch. nad rz. Wisłą między Ch., Bielanami, Śmierdzącą i Przegorzałami → p. 3; pastwiska [Błonie] między Kawiorami i cmentarzem żydowskim a granicami wsi: Łobzów, Bronowice Polskie, Ch. i Zwierzyniec (KMK 1, 190); 1504 Stanisław z Kurozwęk dz. Mydlnik darowuje Mikołajowi z Ch. wodę z rz. zw. Rudawka sive Nieciecza, płynącej między Ch. i Mydlnikami na potrzeby jego stawu i młyna (ZK 154 s. 140-1); 1507 wytyczona granica między dobrami Ch. i Wola Chełmska zaczyna się od narożnika Ch., Woli Chełmskiej i Bielan na brzegu Bielańskim nad Wisłą „a plaga meridionali” i przekopa alias dołem, który dzieli Ch. i Wolę Chełmską, do góry na granicy tej przekopy i od niej prowadzi granica przez tę górę do innej przekopy zw. Skały i stąd na północ do ról schodząc z lasu do ról i poniżej drogi blisko zarośli i od ich rogu na ukos do drogi zw. Przegrzeb i aż do wielkiej drogi z Krakowa na Śląsk i ku Woli do starych granic, które dzieliły role tych dwu wsi. Stąd biegnie granica przez niwę, łąki, zarośla i bagna do rz. zw. Nieciecza (Nyeczecza), która jest stałą granicą między Ch. i Mydlnikami, i tu usytuowano narożnik odgraniczający dobra Ch. i Woli Chełmskiej (ZK 154 s. 326-9); 1521 Zygmunt Stary na prośbę br. kan. krak. Juliana, Jana i Marcjana dz. Ch. oraz Jana Sienneńskiego z Gołogór [ziemia lwowska] i Woli Chełmskiej wydaje przyw. na cło na drodze do Krakowa przez Ch. i Wolę Chełmską. Pobór cła w Ch. lub Woli Chełmskiej po 1/2 gr od wozu z towarem, po 6 den., czyli oboli od wozu wiozącego sadze na konserwację ryb, 3 den. od wozu kmiecego. Droga jest miejscami górzysta, miejscami zaś błotnista, i ww. dziedzice są obow. ją naprawiać (MK 35 s. 425; MS 4, 12 960; AS rps 19 s. 201 -2)1Liczne dane o cle wybieranym faktycznie w Woli Chełmskiej zostaną zamieszczone pod hasłem Cło; 1533 Zygmunt Stary rozsądza spór między kl. zwierzyn, a Ludwikiem Justem z Woli [Chełmskiej] o wodę z Rudawy wyrokując, że rzeka, wypływająca między Olszanicą a Mydlnikami na gruncie klaszt., jest własnością konwentu. Ponadto król rozkazał założyć u jej źródeł dębową trąbę do prowadzenia wody wg wyznaczonej miary i ma ona obsługiwać Ch. i Wolę Chełmską (Zwierz. s. 41); 1564 gościniec z Krakowa do Oświęcimia przechodzi przez Wolę Chełmską, począwszy od granic miejskich Krakowa aż ku granicy Chełmskiej, biegnie gruntem na stawie z odnogi rz. Rudawki, następnie do karczmy pod wsią na terenie błotnistym. Na odcinku od karczmy do granicy Chełmskiej jest grobla (AS rps 19 s. 203-5); 1570 przez Ch. droga z Krakowa do Oświęcimia przez Spytkowice. Cło (LDK s. 23-4).

3. Własn. rycerska. 1304 Dobiesław, Sędzimir i Imram z Ch. → p. 2; 1373 Jan z Ch. (Mp. 1, 316); 1388-95 Jan, Hanek Chełmski z Ch. i Woli [Chełmskiej] zm. przed r. 1397 (SP 8, 4680, 4904, 4932, uw. 82/3, 122/19, 157/1, 161/48, 203/5; Mp. 4, 1035; KRK s. 117, 118, 132); 1388 Hanek z Ch. bierze w zastaw za 24 grz. od Piechny ze Swoszowic [pow. wiśl.] cz. tamże (SP 8, 4904); Staszko zw. Pirka ze Skalbmierza sprzedaje za 22 grz. Hankowi z Ch. 4 cz. dziedziny w Swoszowicach po ż. Wierzchosławie, a 2 dalsze cz., które ma w zastawie, zastawia mu za 5 grz. (SP 8, 4935); Hanek z Ch. kupuje za 100 grz. od Marcina z Modlnicy cz. w Woli Chełmskiej (SP 8 uw. 97/9); 1389 Hanek z Ch. ma zapłacić w terminie 2 lat 20 grz. Wawrzyńcowi z Probołowic pod gwarancją zastawu 2 grz. czynszu od kmieci, gdzie sam wyznaczy (SP 8 uw. 197/18); Marcin Tubaj [kmieć] z Ch. (SP 8 uw. 158/69); 1394 Hanek z Ch. bierze w zastaw za 500 grz. od Paszka z Barućwierdzy [Śląsk Cieszyński] wieś Kantorowice (DSZ 65); 1397-1427 Katarzyna, Kachna Chełmska wd. po Hanku z Ch. (SP 8, 5942, 5990, 6194, 6627, 6783, 7413, 7451, 8078, 8734, 8882, 9287-8, 9310, 9404, 9666, 9721, 10 571, uw. 228/3, 241/37, 251/70, 287/26, 291/89, 293/18, 295/42, 296/51, 297/61, 298/27, 299/26, 303/46, 315/21, 318/7, 322/29, 46, 328/31, 347/32; ZK 3 s. 230, 351, 547, 551; 5 s. 15, 23, 89, 92, 97, 126, 165, 188, 332; 6 s. 103, 120, 397; 8 s. 281, 292; GK 1 s. 157, 165, 447, 489, 669); 1397-8 Jan z Chodowa nie stawił się przeciw Katarzynie wd. po Hanku z Ch. o 30 grz. i o 30 grz. szkód oraz o dok. król. (SP 8, 6219, 6283, 6628); 1397 Piotr ze Swoszowic ma wykupić za 12 grz. od Katarzyny wd. po Hanku z Ch. dziedzinę w Swoszowicach (SP 8, 5942-3); 1398-1446 Piotr, Pietrasz Chełmski dz. Ch. i Woli Chełmskiej i Przegorzał h. Ostoja, s. Hanka z Ch. i Katarzyny, burgr. krak. 1418-39, star. nowokorczyński 1430-2, kuchmistrz królowej 1434-5, ochmistrz dworu król, 1437-40, kaszt. połaniecki 1441-6 (SP 8, 9746, uw. 251/69; SP 7/2, 408, 425; SP 2, 786, 1213-4, 1656, 1694, 1863, 1964, 1978, 1982, 2035, 2099, 2267, 2773, 2777, 3115; Mp. 4, 1086, 1215, 1377; Mog. 110; DSZ 160, 192; Tyn. 169; CE 82; ZDM 5, 1262, 1424; ZK 3 s. 253, 261, 281, 284, 550; 4 s. 8, 64, 84, 170, 275; 5 s. 23, 25, 64-5, 87-8, 93, 114, 184, 196, 237, 308, 316, 320, 338, 344, 368, 374, 402, 432-3; 6 s. 21, 50, 115, 138, 147, 149, 173, 228-31, 235, 269, 275-6, 279, 288, 292-3, 314, 341, 346, 362, 374; 7 s. 141, 165, 219, 251, 259, 268, 277, 315-6, 373, 390; 8 s. 145, 148, 189; 9 s. 61, 77, 80, 89, 123, 140; 11 s. 39, 374, 378; 12 s. 26, 91, 304, 409; 146 s. 176-8, 444; 150 s. 28; 194 s. 66, 73, 78; GK 1 s. 280, 303, 310, 313; 2 s. 30, 34, 39, 45, 62, 67, 70, 75, 187, 228, 318, 431, 439, 566, 589, 636, 697, 838; 3 s. 199; 4 s. 16, 32, 75; 9 s. 181-2; Fed. s. 127, 177, 214, 250, 252; Bon. 2 s. 364; PSB 3, s. 85-6); 1398 Hanka ż. Macieja ze Skalbmierza przeciw Katarzynie wd. po Hanku z Ch. o dziedzinę po matce w Swoszowicach zw. Jarnołtowska, którą Katarzyna miała w zastawie, nie chciała za nią przyjąć pieniędzy, a teraz składa przysięgę, że nie posiada tej dziedziny (SP 8, 6249, 6308, 7651, uw. 243/45); Andrzej z Grzegorzowic zwalnia Katarzynę wd. po Hanku z Ch. i jej dzieci ze sprawy o Mozgawę, na którą mieli dokumenty (SP 8, 6374); Piotr z Jakuszowic sprzedaje za 26 grz. Katarzynie wd. po Hanku z Ch. i jej dzieciom cz. dziedziny w Swoszowicach. Mikołaj ze Swoszowic sprzedaje za 22 grz. tymże cz. dziedziny w Swoszowicach (SP 8, 6639); 1399-1400 Katarzyna wd. po Hanku z Ch. przeciw Janowi z Chodowa o 250 grz. (SP 8, 8488, 8594, 8830, 8960, 10 195, uw. 286/41, 292/16); 1399 Jaszek Picek z Radziczowa [dziś nie istnieje, par. Mieronice] nie stawił się przeciw Katarzynie wd. po Hanku z Ch. o wwiązanie w jego tenutę w Woli [Chełmskiej] (SP 8, 8948, 8959); siostry Wichna i Matisowa ze Swoszowic sprzedają za 20 grz. Katarzynie wd. po Hanku z Ch. i jej dzieciom cz. w Swoszowicach (SP 8, 8744).

1400-4 Imram z Ch. s. Hanka z Ch. i Katarzyny (SP 8, 9746; SP 2, 1082; ZK 4 s. 8, 64, 159; Mog. 110); 1400 Pietrasz i Imram ss. Katarzyny wd. po Hanku z Ch. przyrzekają, że będą zabezpieczać swoje długi tylko na ich cz. dóbr, a nie na cz. ich 4 młodszych braci (SP 8, 9746); 1401 Katarzyna wd. po Hanku z Ch. pozyskuje pr. bliższości na Piotrze z Marcinowic wieś swej matki Pierzchowice płacąc Piotrowi 50 grz. (SP 2, 734); 1403 Katarzyna wd. po Hanku z Ch. kupuje za 200 grz. od Hanki wd. po Paszku z Dębicy [pow. pilzn.], Elżbiety ż. Andrzeja z Niegosławic i Kachny zakonnicy w kl. Ś. Andrzeja w Krakowie 1/2 Kaczkowic i Łęgu; taż Katarzyna wyznacza c. Grzegorzanie i Annie w 200 grz. cz. dziedziny w Kaczkowicach tytułem ich posagu (ZK 3 s. 549); 1404-42 Hanek, Hinek Chełmski dz. Ch., Gorynic [dziś Gorenice] i Kaczkowic s. Hanka z Ch. i Katarzyny (SP 2, 1082, 1229, 1528, 2323, 2342, 2440, 2851; CE 1/1, 68; DSZ 168; Tyn. 169; AKP 8/1, 961; Mp. 4, 1251; ZK 4 s. 159, 163, 170, 177, 211, 275; 5 s. 14, 25, 29, 45, 55-7, 64, 115, 178, 182, 187, 237, 341; 6 s. 48, 103, 120, 351, 363, 397, 595; 7 s. 59, 246, 260; 8 s. 281, 312; 9 s. 274; 11 s. 165, 246, 248; 12 s. 42; 150 s. 91, 131, 157; 193 s. 362-3; 194 s. 83-4, 147, 151; 195 s. 119, 195, 199, 409, 411; GK 1 s. 184, 218, 603; 2 s. 252, 378, 398, 403; 6 s. 14; PSB 3 s. 281); 1404-23 Jakub Chełmski z Ch. s. Hanka i Katarzyny, prebendarz Ś. Marcina w Krakowie (SP 2, 1082; Mog. 110; ZK 6 s. 37, 202-3; GK 2 s. 121; Bon. 2 s. 364); 1404-27 Jan dz. Ch. s. Hanka i Katarzyny (SP 2, 1082, 2124, 2440; Mp. 4, 1086, 1250-1; DSZ 168-9; ZK 4 s. 47, 170, 177, 209, 211, 219, 226, 243, 269, 274-5; 5 s. 13; 6 s. 202-3, 250; 150 s. 91; GK 2 s. 228); 1404-40 Mikołaj Probołowski z Ch., Probołowic, Mydlnik i Rząski, s. Hanka z Ch. i Katarzyny, podstar. krak. 1424-5, wielkorządca krak. 1439-40, zm. w r. 1440, żonaty z Wichną, jego cc. Katarzyna i Wichna (SP 2, 1082, 2772, 2789, 2832; Mog. 110; CE 2, 255; Fed. s. 120-1, 148; ZK 4 s. 147; 5 s. 13, 25, 55, 87, 93, 183; 6 s. 235, 275-6, 577; 7 s. 374; 11 s. 23, 26, 104-5, 156, 302, 377, 402, 562; 146 s. 44, 82-3, 333; 150 s. 3, 4, 5, 7-8, 11, 63, 91, 159, 205 ― jako zm.; 193 s. 216; 194 s. 296; GK 1 s. 184, 218; 2 s. 218, 360, 403); 1404-29 Anna, Hanna, Hanka z Biechowa ż. Piotra z Ch. (ZK 4 s. 163; 5 s. 25, 87; 7 s. 296; 9 s. 108); 1404 Piotr, Imram, Jan i Hanek z Ch. ss. Hanka, poręczając za matkę Katarzynę oraz swych br. Mikołaja i Jakuba sprzedają za 400 grz. kl. mog. wieś Kantorowice (Mog. 110); Piotr, Imram, Jan i Hanek ss. Hanka z Ch. oddają w dożywocie matce Katarzynie całą wieś Ch., ta przekazuje im cz. w Kaczkowicach. Jeśli ich br. Mikołaj i Jakub osiągną wiek sprawny i nie akceptują tej umowy, wówczas ww. bracia oddadzą cz. w Kaczkowicach i dokonają podziału dóbr (SP 2, 1082); Pietrasz z Ch. wyznacza ż. Annie z Biechowa 200 grz. posagu na swych dobrach w Woli [Chełmskiej, dziś Justowskiej] i innych (ZK 4 s. 163); 1405 Piotr z Ch. zastawia za 20 grz. Bartłomiejowi z Marchocic 2 kmieci w Przegorzałach. Jan i Hanek z Ch. poręczają za Piotra (ZK 4 s. 177); 1407 Hanek z Ch. zastawia za 160 grz. Spytkowi starszemu z Woli [Więcławskiej] całą cz. dziedziny w Kaczkowicach (ZK 5 s. 14); 1408 - 13 Katarzyna ż. Hanka dz. Ch., syna Hanka (ZK 5 s. 57; 193 s. 121); 1408 Piotr z Ch. z ż. Hanną gwarantują zwrot 250 grz. Kasprowi Krugilowi mieszcz. krak. ewentualnym wwiązaniem go w Wolę Chełmską (ZK 5 s. 25); Piotr z Ch. sprzedaje za 1000 grz. i 1 ł. w Brzozowej Gaci [ziemia lubelska] arcybpowi gnieźn. [Mikołajowi] i jego br. Piotrowi [z Kurowa] wieś Wolę Chełmską (ZK 5 s. 16); Jan z Ch. sprzedaje za 150 grz. gr pras. Piotrowi z Ch. całą cz. w Przegorzałach (ZK 5 s. 22); Hanek z Ch. z ż. Katarzyną pożyczają 150 grz. gr pras. od Jana z Ch. i Mikołaja z Zagórzyc pod zastaw dziedziny w Kaczkowicach (ZK 5 s. 57); br. Piotr, Hanek i Mikołaj z Ch. odstępują br. Janowi z Ch. ich cz. w Ch. (ZK 5 s. 59).

1410 Hanek z Ch. zastawia za 37 grz. półgr Marciszowi Konwie z Sierosławic całą cz. w Sierosławicach po wd. po Andrzeju z Grzegorzowic (ZK 5 s. 238); 1411 Katarzyna wd. po Hanku z Ch. i Jakub nie stawili się przeciw arcbpowi gnieźn. Mikołajowi o to ,,quia fecisti pontem dictum gacz in preiudicium thelonei sui, et quia perfodisti antiquam viam” [k. Woli Chełmskiej] i stąd uczynił szkodę 10 grz. (SP 2, 1262); Piotr z Ch. sprzedaje za 100 grz. gr pras. Paszkowi z Kromołowa Pierzchowice [nie istn., pow. lel.] (ZK 5 s. 241); 1412 Hanek i Mikołaj z Ch. poręczając za braci, sprzedają za 70 grz. półgr Marcinowi Konwie z Sierosławic cz. w Sierosławicach (ZK 193 s. 115); 1414-23 Katarzyna ż. Jana z Ch. syna Hanka i Katarzyny (ZK 5 s. 462; 6 s. 85, 156, 250, 289, 315, 369, 373, 595, 600; 7 s. 5, 9, 66, 166, 205, 270); 1414 Jan z Ch. wziął 150 grz. od ż. Katarzyny, które jej zapisuje na 1/2 swej dziedziny w Ch. (ZK 5 s. 462); 1415 → Bielany p. 3 B; Piotr z Ch. i prepozyt zwierzyn. wyznaczają granice między Zwierzyńcem i Wolą Chełmską (ZK 6 s. 56); Hanek z Ch. zastawia za 8 grz. Szczepanowi z Marchocic kmiecia w Kaczkowicach (ZK 193 s. 268); Anna wd. po Mik. Wężyku z Rembowa [pow. chęc.], poręczając za dzieci, sprzedaje za 30 grz. półgr Piotrowi z Ch. całą cz. dziedziny kupionej w Bielanach (ZK 6 s. 137); 1416-51 Jan dz. Ch., [przekazy nie zid.] (SP 2, 1440, 2145, 2324, 2681, 3024, 3409, 3465; 7/2, 2857; Kuraś, Ordynacje 1: DSZ 203; ZK 6 s. 195, 233, 254, 276, 432, 500; 7 s. 69, 118, 289, 294, 437; 8 s. 1, 157, 206, 217, 270, 274, 287, 304, 312, 362; 9 s. 48-9, 126, 215; 11 s. 165, 185-6, 206-7, 211, 244, 253, 262, 358, 538; 12 s. 24, 89, 99; 13 s. 24; 146 s. 263, 269, 270; 150 s. 49 ― br. Katarzyny wd. po Jakubie z Bużenina [woj. sieradzkie]; 194 s. 90; 196 s. 296; 312 s. 482; 313 s. 6; OK 6 s. 913); 1416 Paszek i Grzegorz z Zakrzowa przeciw Hankowi z Ch. o cz. dziedziny w Sierosławicach (ZK 6 s. 159); Katarzyna wd. po Hanku z Ch. zastawia za 8 grz. Mikołajowi z Marchocic karczmę w Ch. (ZK 6 s. 202).

1420-59 Jan Chełmski dz. Ch., Woli Chełmskiej i Przegorzał, najstarszy s. Piotra kaszt. połanieckiego, kaszt. połaniecki 1447-59 (SP 2, 1755, 3222, 3459, 3465; SP 7/2, 977; Fed. s.177; ZK 7 s. 260, 415; 14 s. 26, 39, 48, 69, 72; 150 s. 36, 49; 151 s. 213; GK 1 s. 301, 308; 9 s. 181-2; Kacz. 6218); 1420 Piotr z Ch. zastawia za 90 grz. półgr Bodzancie z Modlnicy wieś król. Racławice k. Biecza (ZK 7 s. 53); 1420 → Bielany p. 3B; 1421 → tamże p. 3B; 1422-3 Piotr z Ch. z s. Janem sprzedają za 140 grz. półgr Pawłowi Złodziejowi z Biskupic cz. w Filipowicach, która przypadła Janowi po matce (GK 1 s. 672-3; ZK 7 s. 260); 1423 Bernard pisarz ziemski krak. przeciw Piotrowi z Ch. o cz. dziedziny w Bielanach (GK 2 s. 30); Piotr z Ch. zastawia za 90 grz. Paszkowi z Kazimierzy 9 kmieci w Woli Chełmskiej (ZK 7 s. 257); 1423 Piotr z Ch. wyznacza ż. Annie z Biechowa 400 grz. posagu i wiana na 1/2 dóbr (ZK 7 s. 296); Katarzyna z Ch. ustępuje ss. Janowi i Stanisławowi 4 kmieci we Lgocie i wieś Niesułowice (ZK 7 s. 305); 1424 Jan szewc Jana Chełmskiego (GK 2 s. 267); Jerzy kmieć z Ch. (GK 2 s. 211); 1427 Piotr zw. Mądrowic kmieć z Ch. (ZK 8 s. 310); 1425 Wojciech domownik Piotra z Ch. (GK 2 s. 322); 1426 Grzegorz domownik Jana z Ch. burgr. krak. (GK 2 s. 570, 595); Maciej domownik ur. Piotra z Ch. (GK2 s. 630); szl. Elżbieta z domu pani Chełmskiej (GK 2 s. 544); 1426-34 Jan Chełmski dz. Ch., s. Jana syna Hanka, burgr. krak. 1426-34 (SP 2, 2124, 2430, 2434-5; Mp. 4, 1277; Fed. s. 182; Bon. 2 s. 364; ZK 146 s. 11; GK 3 s. 278; 4 wg ind. WAP; PSB 3 s. 281-2 ― błędna identyfikacja z Janem Rokoszem z Koszyc w pow. pilzn.); 1427 Jan s. zm. Hanusborga z Krakowa ma Sprawę z Janem z Ch. i jego s. Janem Chełmskim, bratem przyrodnim Hanusborga o rzeczy wart. 200 grz. po zm. Katarzynie matce Jana Chełmskiego2Z zebranego materiału źródłowego wynika, że nie mogła to być Katarzyna wd. po Hanku. Mogła to być wd. po Hanusborgu, która wyszła ponownie za Jana z Ch. Pod tym kątem ustalono dane genealogiczne o Chełmskich wbrew biogramom w PSB 3, które są ponadto przepełnione innymi licznymi błędami (SP 2, 2124); Piotr zw. Mądrowic kmieć z Ch., zbiegły z Zawady (SP 2, 2145); 1428 → Bielany p. 3B; 1429 → Bielany p. 3B; 1429 Jan s. Piotra z Chełmu zapisuje ż. Annie c. Jerzego Dunina z Sarnowa 200 grz. posagu i wiana na 1/2 Woli Chełmskiej, Przegorzałach i w Bielanach, które ma z podziału majątku (ZK 9 s. 32, 93).

1430-4 Małgorzata c. Jana z Wilkowa ż. Jana Chełmskiego burgr. krak. (GK 4 s. 178; ZK 146 s. 229); 1430 tenże Jan Chełmski zapisuje jej 200 grz. posagu i wiana na 1/2 Ch. (GK 4 s. 178); Piotr z Ch. zastawia za 40 grz. półgr Janowi z Zastępowa całe cz. w Bielanach i Przegorzałach z 4 wołami i zasiewami (ZK 9 s. 153); 1431 br. Piotr, Hanek i Mikołaj z Ch. ustępują br. Janowi z Ch. cz. w Ch. zw. Imramowska po zm. br. Imramie, a Jan ma im zwrócić dok. sądowy w sprawie Ch. Wieś Ch. i jej kmiecie należący do Jana, Hanka i Mikołaja mają być wolni od cła we wsi Piotra Woli Chełmskiej, także jeśli będą wypędzać bydło i świnie na żołędzie w Ch. i jeśli będą przewozić kupione drzewo i siano. W zamian ciż bracia dają Piotrowi grunt pod przekopę, którą poprowadzi przez Ch. wodę z rz. Rudawy do swego stawu w Woli Chełmskiej (ZK 9 s. 254-5); ur. Piotr dz. Ch. star. nowokorczyński daje wwiązanie w 30 grz. Spytkowi Jeżowskiemu burgr. krak. do karczmy zw. na Cle blisko Krakowa (GK 4 s. 180); Piotr z Ch. zastawia za 30 grz. Franciszkowi z Kępia 2 kmieci w Przegorzałach (ZK 9 s. 253-4); Grzegorz z Ch. (Tyn. 169); 1434 Jan z Ch. wyznacza ż. Małgorzacie c. Jana z Wilkowa 400 grz. posagu i wiana na 1/2 dóbr w Ch. (ZK 146 s. 229); Jan z Ch. zobowiązuje się zapłacić 130 grz. gr krak. swej siostrze Katarzynie wd. po Jakubie z Bużenina pod gwarancją zastawu wszystkich kmieci, zagrodników i karczem w Ch. (ZK 10 s. 212).

1436-71 Ścibor Chełmski h. Ostoja, s. Piotra kaszt. połanieckiego, żonaty z Anną Sokołowską c. Bartosza z Ponieca [woj. poznańskie], dz. Ch., Woli Chełmskiej, Przegorzał i Ponieca, dworzanin król., pkom. poznański 1454-64, star. generalny Wielkopolski 1457-60, star. malborski 1458-9, sędzia ziemski poznański 1465-71, od r. 1460 ongiś z Ch. (Mp. 4, 1327, 1495; SP 2, 2749, 2851-2, 3222, 3409; SP 7/2, 977; ZK 11 s. 173, 348, 353, 355, 442; 12 s. 42, 99; 13 s. 134, 394; 16 s. 4, 6, 369, 536; 150 s. 36, 138, 288, 296, 318, 321, 341; 151 s. 64, 148; 152 s. 170; CE 2, 255; DH 5 s. 259; A. Gąsiorowski, Urzędnicy wielkopolscy, s. 71, 76, 91; PSB 3 s. 286-7 ― błędnie identyfikowany z występującym współcześnie Ściborem z Koszyc też h. Ostoja, ale nie pozostającym w bliskim pokrewieństwie z Chełmskimi); 1436 Hanek z Ch. ustępuje br. Mikołajowi z Ch. całą cz. dziedziny w Ch. (ZK 11 161); br. Zbigniew i Dziersław z Janowic [Janowiczki] sprzedają za 700 grz. Hankowi z Ch. Wierbkę i Ziemblice (ZK 150 s. 4-5); 1437-43 Wichna ż. Mik. Probołowskiego z Ch. i wd. po nim c. Spytka z Dzietrzychowic (ZK 150 s. 63; 12 s. 54-5); 1437 Mikołaj z Ch. zapisuje ż. Wichnie c. Spytka z Dzietrzychowic [dziś Wietrzychowice, pow. wiśl.] na 1/2 dóbr w Ch., Mydlnikach i Rząsce (ZK 150 s. 63); Jan z Ch. zapisuje ż. Katarzynie c. Mikołaja ze Świeradzic 400 grz. posagu i wiana na 1/2 dóbr w Wierbce i Przychodach (ZK 150 s. 109); 1438 Hanek z Ch. sprzedaje Janowi Cikowskiemu Kaczkowice (GK 6 s. 14); Hanek z Ch. zamienia z Mikołajem i Janem z Brzezia Kaczkowice na Przychody (ZK 146 s. 393-4); Hanek z Ch. pożycza 90 grz. od Jana z Siedlca pod gwarancją zastawu Wierbki (ZK 11 s. 309).

1440-55 Anna ż. Ścibora z Ch., wd. po Janie Straszu z Kościelnik (SP 2, 2851, 2939); ZK 150 s. 301; MS 4, 111); 1441 Piotr z Ch. kaszt. połaniecki daje prepoz. karmelitów łąkę w Woli Chełmskiej (SP 2, 2926); szl. Wichna z Ch. (OK 6 s. 698); Piotr z Ch. oznajmia, że jego s. Ścibor będzie mógł zapisać ż. Annie posag i wiano na cz. dóbr, która mu przypadnie z podziału po śmierci Piotra (SP 2, 2939); 1442-69 Mikołaj dz. Ch. s. Jana, brat Marcina, zm. przed 1471 (KMK 3, 448; Tyn. 237; SP 2, 3495; ZK 13 s. 20; 14 s. 363-4; 15 s. 142, 343; 16 s. 208-9, 219, 235, 238, 255, 296; 150 s. 254); 1442-7 Tarnoszka, Tarnocha druga ż. Piotra z Ch. kaszt. połanieckiego i wd. po nim 1447 (ZK 13 s. 134); 1442 Piotr z Ch. kaszt. połaniecki wyznacza ż. Tarnoszce c. Pawła z Kromołowa 140 grz. gr krak. posagu i wiana na całym dworze w Woli Chełmskiej z wyjątkiem 2 kmieci (ZK 12 s. 18); młyn → p. 2; 1443 siostry Katarzyna ż. Piotra Mleczki z Jedlicza i Wichna ż. Andrzeja ze Zbożeny, cc. zm. Mik. Probołowskiego alias Chełmskiego darowują Hankowi z Ch. alias z Kaczkowic cz. dziedziny w Ch., którą ongiś Hanek odstąpił ich ojcu, ponadto sprzedają za 400 grz. temuż Hankowi swoją cz. po ojcu w Ch. pod warunkiem, że ich matka Wichna wd. po Mikołaju z Ch. wielkorządcy krak. będzie mieć te cz. w dożywociu (ZK 12 s. 54-5); Piotr z Ch. kaszt. połaniecki wyznacza s. Janowi z Ch. 100 grz. na Woli Chełmskiej i Przegorzałach (SP 2, 3136); 1444 Jan Chełmski, Szczepan i Paweł z Ch. [może kmiecie Jana ?] (OK 6 s. 698); 1445-8 Hanek dz. Chełmu s. Hanka, student Ak. Krak., prebendarz Ś. Marcina w Krakowie, pleban w Poniecu 1448-89 (SP 2, 3947; Bon. 2; ZK 13 s. 20; 14 s. 18; 15 s. 304; 16 s. 252, 279, 293, 379, 412, 422, 440; J. Nowacki, Dzieje archidiecezji poznańskiej, 2, P. 1964, s. 416); 1445 Piotr z Ch. kaszt. połaniecki wydziela najstarszemu s. Janowi z pierwszej żony cz. dóbr w → Woli Chełmskiej, Przegorzałach i Bielanach i zapisuje mu 200 grz. na Racławicach i 50 grz. na Przegorzałach, podobnie jak wcześniej s. Ściborowi (SP 2, 3222); 1446 Agnieszka ż. Jana z Ch. (ZK 12 s. 427); br. Jan, Mikołaj i Hanek z Ch. mają zapłacić w terminie 220 grz. gr krak. Januszowi z Ogrodzieńca pod gwarancją wwiązania go do Ch. (ZK 12 s. 426-7); Jan z Ch. ma oddać w terminie 50 grz. Wojciechowi z Jeżowa pod gwarancją zastawu kmieci w Woli [Chełmskiej] z wyjątkiem karczmy i cła tamże (ZK 12 s. 393); 1447-9 Jan dz. Ch. zw. Stary (Antiquus) (ZK 13 s. 134, 287); 1447-80 Mik. Zarogowski z Zarogowa h. Ostoja dz. Bielan, cz. w Ch., Woli Chełmskiej i Przegorzałach, rajca krak. → Bielany p. 3B; 1447 Ścibor z Ch. sprzedaje za 100 grz. Mikołajowi ongiś z Zarogowa całą cz. dziedziny w Bielanach z Kołem w kierunku Wisły [Koło Tynieckie] (ZK 23 s. 73); Ścibor z Ch. zastawia za 30 grz. gr krak. br. Janowi z Ch. kaszt. połanieckiemu 2 ł. w Woli Chełmskiej (ZK 13 s. 67-8); Jan z Ch. kaszt. połaniecki i Ścibor z Ch. podzielili się dobrami po zm. ojcu Piotrze z Ch. kaszt. połanieckim (ZK 13 s. 67); Jan z Ch. kaszt. połaniecki odstępuje Ściborowi z Ch. całą cz. dziedziny w Bielanach, którą otrzymał z podziału dóbr (ZK 13 s. 67); 1447 → Bielany; Ścibor z Ch. sprzedaje cz. → Bielan; Ścibor z Ch. zastawia Zbigniewowi z Góry [Bąkowej w woj. sieradzkim] cz. Woli Chełmskiej z cłem i cz. Przegorzał (ZK 150 s. 318).

1450 Ścibor z Ch. zastawia za 350 grz. Maciejowi ze Szczodrkowic cz. w Woli Chełmskiej z cłem i cz. Przegorzał (ZK 151 s. 64); 1451 Mik. z Ch. wyznacza ż. Elżbiecie c. Tomasza z Sieciechowic 60 grz. posagu i 150 wiana na 1/2 dóbr w Ch. (ZK 14 s. 83); 1453 Jan z Ch. kaszt. połaniecki sprzedaje za 900 grz. Janowi z Koniecpola [woj. sieradzkie] kanclerzowi Królestwa swoje cz. w Woli Chełmskiej i Przegorzałach wraz z cłem (ZK 151 s. 213); 1457 Jan z Ch. z najstarszym s. Mikołajem sprzedają za 60 grz. gr krak. Mik. Zarogowskiemu z Bielan całą karczmę w Ch. z 2 opust, zagrodami za nią, z gajem wzdłuż drogi powyżej karczmy, prowadzącej do niwy, z całym polem położonym blisko dąbrowy jadąc ze wsi z lewej strony aż do granicy alias miedzy pana Mikołaja [Zarogowskiego], która to miedza prowadzi aż do stawów Mikołaja s. Hanka, z gajem zw. Debrz alias Krzerzepty, który leży po obu stronach wielkiej drogi ze wsi oraz z 2 stawkami wyższymi w tymże gaju. Jan poręcza za ż. Małgorzatę (ZK 14 s. 363-4); Anna wd. po Zaklice z Bodziejowic, siostra Jana z Ch. (ZK 14 s. 295); 1458 Mikołaj s. Hanka z Ch. sprzedaje za 360 grz. gr krak. Idziemu Sudolskiemu z Sudołu karbarię w żupie wielickiej (ZK 15 s. 333-4).

1460-94 Marcin, Marcisz s. Jana i Małgorzaty brat Mikołaja [II] (AS 2, 175; KUJ 3, 280; OK 11 s. 194-5; Mp. 5 t. N 279, 312; P 87; Q 89, 92, 117, 128, 151; R 35; SP 2, 3780, 3817, 3947, 4155, 4224a, 4388, 4395, 4429, Tyn. 237; ZK 15 s. 142; 16 s. 4, 114, 139, 152, 166, 176, 188, 196, 202, 207, 208, 209, 218-9, 226, 235-6, 238, 249-50, 255, 268, 274, 286, 290, 295, 303, 308, 311, 338, 344, 296, 405, 422, 435-6, 472, 500; 17 s. 266, 276, 297, 326; 153 s. 10; GK 19 s. 460; 23 s. 157, 369, 739); 1462 Małgorzata wd. po Janie z Ch. (ZK 16 s. 4); 1463 br. niedzielni Marcisz i Mikołaj z Ch. zapisują matce Małgorzacie w dożywocie rocznie: 5 grz. czynszu, 10 ćw. mąki żytniej, 2 korce mąki pszennej, 10 beczek piwa przedniego, 2 szynki, 2 kamienie masła, 3 kopy serów, 3 korce grochu, 2 korce jagieł: 1 pulcium de paganca, drugi z jęczmienia, 2 korce siemienia konopnego, 1 korzec maku, 4 skopy, 6 gęsi, 10 kur, 5 zagonów pod uprawę; konopi i lnu, 1 wóz drzewa każdego tygodnia (SP 2, 3731); Mik. z Chełmu zastawia za 30 fl. węg. Mik. Grinnfeth mieszcz. krak. łąkę w Chełmie zwaną Wielka Łąka (Welga laka) i karczmę, w której siedzi Stanisław alias Zaczek (GK 16 s. 662); 1464-74 Jan z Ch. s. zm. Mikołaja, nepos [bratanek] Marcina (ZK 17 s. 249); GK 19 s. 460, 964; SP 2, 3947); 1464 Jan Wilkowski komornik sędziego przeciw Marciszowi z Ch. o wycięcie drzew w gaju w Ch. wart. 6 grz. (ZK 16 s. 250; 17 s. 273); 1466 br. Mikołaj i Marcin z Ch. godzą się z Mik. Zarogowskim z Bielan w sprawie niwy blisko drogi prowadzącej z dworu zm. Mikołaja s. Hanka z Ch. do wielkiej drogi w kierunku Śląska i do cz. gaju zw. Debrz. Cz. tej niwy i gaju k. gaju Debrz w Ch. ma należeć do Zarogowskiego, choć przedtem była w posiadaniu Mikołaja s. Hanka (ZK 17 s. 400); 1469 br. Mikołaj i Marcin dz. Ch. dzielą się dobrami. Mikołajowi przypada: dom z białą izbą, komorami, łaźnią, słodownią i stajnią; sad nad sadzawką; chmielnik blisko sadu; cz. czyli klin od drogi Krakowskiej przechodzącej za dworem od końca stajni aż do znaków; dąbrowa od znaków aż do granic Jana i Mikołaja z Ch.; 1/2 ogrodu ku dworowi; role na wszystkich trzech polach w pobliżu dworu; 2 stajania ku Woli Chełmskiej; 1 stajanie blisko drogi biegnącej do tej wsi; 5 stajań w pobliżu pod lasem alias pod Łęgiem; łąkę blisko dębu i łąkę Marcina; łąkę Przesieka (przeszyeka), cz. alias klin blisko stawideł (stawidla); 1/2 łąki ku dworowi z łąki Macieja alias Fukacza, którą zastawił pan Marcin; las alias Łęg (lang) w pobliżu dworu; kmieć Wojciech na 1 ł.; zagr. Maciej Wnuk; 1/2 opust. ogrodu blisko Pabiana. Marcinowi przypada: dom z czarną izbą, komorami, stajniami, „colyye” i innymi przynależnościami, sad w gumnie cum allodio et horeo, i w innej cz. domu od końca stajni do stawu; „diretem” [?] nad stawem, 1/2 ogrodu ku wsi; rola dworska alias Folwarkowa Wola blisko Woli Chełmskiej aż do znaków granicznych dzielących role, kmieć Maciej na 1 ł.; zagr. Fabian alias Pabian; 1/2 opust, ogrodu blisko Pabiana; 2 stajania blisko drogi Krakowskiej; dąbrowa blisko granic Woli Chełmskiej do znaków „alias de czesi albo czoszna”; cz. roli alias klin blisko przekopy od granic Woli Chełmskiej; 2 stajania między kmieciami Wojciechem i Bartłomiejem; 1/2 stajania w końcu roli kmiecia Bartłomieja, wszystkie 3 pola; rola odległa od wspomnianych granic mianowicie Woli Chełmskiej; 1/2 łąki od znaków z 1/2 lasu alias Łęgu od granic Woli Chełmskiej. Obaj bracia mają postawić ogrodzenie w środku dworu i znaki między domami, w tym ogrodzeniu mają mieć drogę do ogrodu (SP 2, 3947); Jan Wilkowski z Racławic komornik sędziego krak. wydzierżawia Mikołajowi z Ch. całą cz. w Ch., którą ma w zastawie (ZK 17 s. 638); Marcin z Ch. zastawia za 100 fl. węg. Przecławowi z Dmoszyc [pow. sand.] star. podolskiemu całą cz. w Ch. (GK 18 s. 951).

1470-80 dz. Ch.: br. Marcisz i Jakub, Mikołaj i Hanek h. Ostoja. 12 ł. kmiec., 2 karczmy z rolami, 6 zagród bez ról, niegdyś był 1 folwark rycerski, obecnie wielu dziedziców, niektóre łany kmiece zamieniono na folwarki (DLb. 1 s. 63-4; 2 s. 20); 1471 Mik. z Chełmu wyznacza ż. Annie c. Stanisława z Korzkwi 100 grz. posagu i 70 wiana na 1/2 dóbr w Ch. (ZK 18 s. 106); 1472-519 Mik. Chełmski dz. Ch., br. Jana, star. kurzelowski 1519 [zm. ok. 1522] (AS 2, 175: KUJ 3. 280; OK 11 s, 194-5: BJ perg. 89: 370; ZK 153 s. 4, 10, 146; 154 s. 326-9; AS 5, 88; Mp. 5 t. N 279; P 87; Q 92, 117, 128, 151; R 35;T 34 i 172; SP 2, 3947, 4231a, 4297; Pol. 3, 232; GK 23 s. 369, 704, 712, 842; 27 s. 150, 333; Tyn. 237).

1480 → Bielany p. 3B; 1480 Jan Długosz nauczyciel dzieci król. i Mik. Zarogowski rajcy krak. oddają w dzierżawę Janowi z Tarnowa wwdzie krak. łan roli w Ch. z kmieciem Rozumkiem, karczmę i 2 zagrody (SP 2, 4136-7); Mik. Zarogowski dz. Bielan i Ch. rajca krak. odstępuje Janowi Długoszowi elektowi lwowskiemu i braciom kartuzom swoją wieś → Bielany i cz. w Ch. ― karczmę i 2 zagr. w pow. krak. z wyjątkiem cz. Ch. → p. 2. W wypadku, gdyby Mikołaj i Stanisław ss. Zarogowskiego lub jego zięć Mikołaj Odon, albo jego siostrzeniec Maciej zw. Przyjacielem wykupili razem czy którykolwiek z nich od innych dziedziców całą wieś Ch., a nie w części, wówczas pr. bliższości mają odzyskać bez sprzeciwu kartuzów tę cz. Ch., którą Mik. Zarogowski odstępuje teraz kartuzom. Jeśli zaś ta cz. Ch. zostanie przy Długoszu i kartuzach, wówczas Zarogowski zastrzega sobie pr. do łąk karczmarza i zagrodników, które ciż mają kosić i 1/2 siana przywozić mu do Krakowa, a 1/2 mają zużytkować na własne potrzeby (SP 2, 4224b); Mikołaj dz. Ch. przeciw Janowi Pieniążkowi z Iwanowic o cz. w Sieciechowicach, którą Jan zamienił ze zm. Janem z Sieciechowic duchownym, wujem Mikołaja, za 2 ł. w Brześciu w ziemi sand. Zm. Jan nie otrzymał nigdy wwiązania w 2 ł. w Brześciu, przeto Mikołaj zgłasza pretensje na podstawie pr. bliższości do cz. Sieciechowic (SP 2, 4231a); 1482-1509 Jan z Ch. br. Mikołaja (GK 21 s. 560-2; 27 s. 150; Mp. 5 t. T 172); 1482 br. Jan i Mikołaj z Ch. sprzedają za 600 fl. węg. z pr. odkupu bpowi krak. Janowi swe cz. w Ch. wraz z dworem i folwarkiem (GK 21 s. 560-2); 1484 Marcin dz. Ch. (GK 22 s. 107); 1487 Stan. Zarogowski dz. Bielan wydzierżawia na 6 lat Mikołajowi z Ch. całą cz. w Ch. (ZK 153 s. 4); 1489-98 brak danych (RP s. 131; ŹD s. 432; RP s. 157, 171, 187, 201, 63, 102, 31).

1493 → Bielany p. 3B; 1498 → Bielany p. 3B; 1499 pobór z 1 ł., wieś opust. (RP s. 1); 1504 → p. 2; 1506 Stanisław z Ch. (Mp. 5 t. T 34); 1507 br. Jan i Wiktor dz. Woli Chełmskiej ustępują Mikołajowi dz. Ch. dobra w Ch., równocześnie zostaje wytyczona granica między dobrami Ch. i Woli Chełmskiej → p. 2 (ZK 154 s. 326-9); 1520 Mik. Chełmski wyznacza ż. Annie z Januszowic dożywocie na dobrach w Ch. (ZK 26 s. 228); 1521 Jan Chełmski dz. Ch. i Bielan, tenut. Ogrodzieńca 1524-6, burgr. krak. 1525-7 [zm. 1562] (MS 4, 3900, 4812, 13 979; GK 36 s. 4; SP 6, 235; Bon. 2 s. 365; PSB 3 s. 282); 1521-43 Marcjan Chełmski dz. Ch.. br. Jana Chełmskiego burgr. krak. dworzanin król. i tenut. Pielaszkowic 1523, chorąży krak. 1527-75, sędzia żupy wielickiej 1543 [zm. 1575] (GK 36 s. 4; MS 4, 12 960; SP 6, 227; Bon. 2 s. 365; PSB 3 s. 282-3); 1521 Mik. Chełmski z Ch. bierze w zastaw za 2500 fl. od Mikołaja z Pilicy wwdy bełskiego dobra → Ogrodzieniec z wsiami (GK 36 s. 115-8); br. Julian kan. krak., Jan i Marcjan Chełmscy dz. Ch. i Bielan oddają w dożywocie Mik. Wolskiemu kaszt. sochaczewskiemu łąkę w Bielanach zw. Koło za Wisłą [dziś Koło Tynieckie] (GK 36 s. 67- 8); 1524 Anna [druga] ż. Jana Chełmskiego z Ch. i Ogrodzieńca (MS 4, 13 979); 1526 Jan Chełmski ustępuje Sewerynowi Bonerowi tenutę ogrodzieniecką (BJ rps 5348 t. 2 s. 220); 1529 → Bielany p. 3B; 1530 Julian Chełmski kan. krak. darowuje br. Marcjanowi Chełmskiemu chorążemu krak. swoje cz. w Ch. i w Bielanach w pow. krak. (MS 4, 15 780; PSB 3 s. 282); 1530 → Bielany p. 3B; w Ch. pobór z 1 1/2 ł., 1 karczmy i 1 młyna o 1 kole (RP k. 1).

5. 1470-80 dzies. snop. i kon. wart. 10 grz. z łanów kmiecych, 2 karczem z rolami w gonitwę i z 6 zagród bez ról prebendzie Dziewiątelskiej w kat. krak. Niektóre łany kmiece zamieniono na folwarki, przez co nieprawnie zwiększyła się dzies. folwarczna prebendy Ś. Marcina w Krakowie (DLb. 1 s. 63-4; 2 s. 20); 1529 dzies. snop. z całej wsi wart. 6 grz. prebendzie Ś. Marcina w Krakowie (LR s. 213).

6. 1398 [Katarzyna] wd. po Hanku z Ch. skazana na karę XV na rzecz Więcława z Marcinowic i tyleż na rzecz sądu, ponieważ powiedziała mu „committo te dyabolo cum eis” (SP 2, 129); 1412 Piotr z Ch. ma zapłacić karę IV przeciw sądowi ziemskiemu, ponieważ pobił lichwiarzy i zadał 2 rany Jakuszowi z Miroszowa (SP 2, 1299); 1471 Marcin z Ch. [właściwie z Ponieca] s. Ścibora przyrzeka wypłacić posag ciotce Jadwidze, ż. Jana z Potkany [pow. rad.] wojskiego stężyckiego, a Marcin z Ch. i bratanek (nepos) tegoż Jana s. zm. Mikołaja poręczają za niego (GK 19 s. 460); 1529 Julian Chełmski kan. krak. i prebendarz w kościele Ś. Marcina w Krakowie (LR s. 156, 212-4, 403). Przyjęci z Ch. do pr. miej. krak.: 1392 Jan słodownik; 1425 Jan Byalky; 1427 Maciej Nase verber; 1440 Marek krawiec; 1499 Piotr Wonsz murarz (Kacz. 71, 3768, 4035, 5055, 8999).

8. Osada wczesnośredn. (Żaki s. 520).

1 Liczne dane o cle wybieranym faktycznie w Woli Chełmskiej zostaną zamieszczone pod hasłem Cło.

2 Z zebranego materiału źródłowego wynika, że nie mogła to być Katarzyna wd. po Hanku. Mogła to być wd. po Hanusborgu, która wyszła ponownie za Jana z Ch. Pod tym kątem ustalono dane genealogiczne o Chełmskich wbrew biogramom w PSB 3, które są ponadto przepełnione innymi licznymi błędami.