CHOROŃ

(1308 Chozun1Najpewniej błędny odczyt, zamiast Chorun, Choruncz, Chorun, Chorim, Thorun, Chron, Chorvn, Choron, Chorune, Choruny) 8 km na S od Olsztyna.

1. 1487 n. pow. lel. (MS 1, 1878; ŹD s. 75); 1508 n. par. Przybynów (RP s. 358); 1598 par. Przybynów, w Ch. kaplica Ś. Jana Chrzciciela (WR k. 353v).

2. 1415 Krystyn kaszt. sądec. i Jakusz Jaka [z Wilczyna, woj. kaliskie] sędzia ziemski kaliski godzą się w sprawie brzegów rz. Suchej [dziś Czarna]. Każdy z nich będzie miał brzeg tej rzeki w swej części między wsiami Zaborze, Przybynów i Ch. oraz może na nim przedsiębrać, co będzie uważał za stosowne (ZK 6 s. 66); 1440 kuźnica → p. 3; 1446 kuźnica alias Ruda z sadzawką nad rz. Wartą → p. 3; 1494 dwie kuźnice nad rz. Wartą → p. 3; 1532 Zygmunt Stary zatwierdza granicę między wsią król. Biskupice w stwie olsztyńskim w tenucie Piotra z Opalenicy [woj. pozn.] kaszt. lędzkiego a wsią Ch. Marcina Myszkowskiego kaszt. wieluńskiego. Rozgraniczenie rozpoczęto od 3 kopców narożnych ściennych Biskupic, Przybynowa i Ch. i stąd poprowadzono granicę kopcami przez bór i przez porębę starych ról (per sareptam antiquorum agrorum) uprawianych przez kmieci z Ch. i obrzeżem pól, które orali kmiecie z Ch. Liczne poręby czyli stare pola zostały odłączone od Ch. i włączone do dóbr król. Biskupic. Dalej poprowadzono granicę kopcami do drogi publicznej z Ch. do Częstochowy i przez tę drogę obrzeżem wspomnianych pól z tym, że kopce okrążają z lewej strony pola Ch. Stąd przez bór i lasy, a także przez bory, które wg zeznań starców należą do wsi Ch., i do dąbrowy (ad mericam) Dulebińskiej i przez nią dochodzi granica do rz. Warty, gdzie na jej brzegu usypano dwa kopce narożne Biskupic i Ch. Król zastrzega, że kmiecie Biskupic będą mieć wolny dostęp do wody dla swego bydła w pierwszej z brzegu sadzawce Myszkowskiego od kopców, a jeśli braknie w niej wody, to w następnej, w której ona będzie. Kmiecie ci nie są obowiązani do naprawiania grobli czyli sadzawek (aggerum seu piscinarum). Ponadto jeśli Paweł pleb. ze Zrębic zatrzyma w swym posiadaniu staw założony między stawami Myszkowskiego, to tenże godzi się, aby Paweł miał go dożywotnio wg swego uznania (MS 4, 16 657; MK 48 s. 365-8); 1581 granica między Ch. a wsiami Zaborze i Przybynów poczyna się od kopców narożnych blisko ściany Biskupic, usytuowanych k. strumienia zw. Sucha, a rozgraniczającego wsie: Ch., Zaborze i Biskupice. Stąd granica biegnie ku zachodowi słońca przez bór blisko strumienia zw. Sucha do drogi z Przybynowa do Biskupic, pozostawiając Ch. z prawej, a Zaborze z lewej strony. Tu jest ściana wsi Zaborze i tu zaczyna się granica między Ch. a Przybynowem. Dalej przechodzi ona przez wspomnianą drogę ku zachodowi słońca i biegnie blisko brzegów stawów przynależnych do Przybynowa do drogi król. z Częstochowy do Żarek, przechodzi ją i przez bór blisko brzegów stawów czyli strumienia zw. Sucha dochodzi aż do drogi z ostatniego młyna wsi Przybynów w kierunku Ch., tu przechodzi tę drogę na drugi brzeg tego strumienia poniżej wspomnianego młyna, stąd dochodzi ta granica do drogi z Żarek do rz. Warty i biegnie blisko tej drogi przez pole do stawu dolnego zw. Kaczobłocki (Kaczobloczki) [na MObrębowej osada Kacze Błoto na N przy Ch.] i stąd dochodzi do rz. Warty, gdzie usypano kopce narożne (ZK 408 s. 257-61).

3. Własn. bpstwa krak., a. 1374 szlach. 1308 bp krak. Jan Muskata oskarżony m. in. o to, że darował Hynkowi Czechowi zw. Dubie [de Dubie, właściwie de Duba w Czechach], ówczesnemu star. krak., dobra kościoła krak.: Turów, Biskupice i Ch. (MV 3 s. 85); 1374 Trojan z Ch. (SP 8, 2); 1400 Krystyn kaszt. sądec. wyznacza ż. Katarzynie 500 grz. posagu i wiana na wsiach Giebułtów i Ch. (SP 8, 9718); 1415 Krystyn z Koziegłów kaszt. sądec. oddala prawnie roszczenia Goworka z Kliszowa [pow. chęc.] o wieś Ch. (ZK 6 s. 18); → p. 2; 1417 Krystyn kaszt. sądec. oddala prawnie roszczenia Jakuba z Kliszowa o wieś Ch. (ZK 6 s. 300); 1439 Jan starszy i Krystyn oraz ich br. przyrodni Jan młodszy, ss. zm. Krystyna kaszt. sądec, dz. Koziegłów, po dokonaniu odpowiednich układów dzielą się dobrami. Janowi starszemu przypada m. i zamek → Koziegłowy z wsiami doń przynależnymi, m. in. Ch. i 4 kuźnice (SP 2, 2795-6 i przyp. 86; por. też ZDM 2, 542 z podziałem dóbr, gdzie nie wymieniono imiennie wsi Jana starszego i Krystyna); 1440 Jan z Koziegłów sprzedaje za 400 grz. Piotrowi z Zebrzydowic Ch. z inwentarzem i zasiewami folwarcznymi (ZK 150 s. 178); br. Jan i Krystyn z Koziegłów dzielą się dobrami. Janowi przypada całe dziedzictwo Ch. w ziemi krak., wieś i m. → Koziegłowy i inne wsie, a także 4 kuźnice [m. in. w Ch.] (ZK 150 s. 181); Krystyn z Koziegłów ma zapłacić 500 grz. i 100 fl. w terminie Piotrowi [Szafrańcowi] z Pieskowej Skały pkom. krak. i star. sądec. pod gwarancją wwiązania w dziedzictwo Ch. wg zwyczajów ziemskich krak., Lgoty [Murowanej] i Mysłowa w ks. śl. wg zwyczajów tegoż księstwa (ZK 150 s. 182-3, 184-5); 1443 Jan z Koziegłów sprzedaje za 1000 grz. Janowi z Oleśnicy [pow. wiśl] wieś Ch. (ZK 313 s. 223; GK 8 s. 124-5); 1446 Jan z Oleśnicy wwda sand. sprzedaje za 1000 grz. Hinczy z Rogowa [pow. wiśl.] całą wieś Ch. i kuźnicę alias Rudę z sadzawką nad rz. Wartą (ZK 150 s. 283); Jan z Koziegłów zaświadcza Hinczy z Rogowa kaszt. rospierskiemu, że ferrificium alias ruda z karczmą i sadzawką, leżące nad rz. Wartą, należały od dawna do dziedzictwa Ch., które Jan z Oleśnicy wwda sand. sprzedał Hinczy z kuźnicą rudy z pr. wycinania drzew po obu brzegach rz. Warty i wypalania węgla dla potrzeb kuźnicy. Do Hinczy należy też leczeństwo tzn. wypas, wręb i wypalanie węgla alias zecz w lasach (SP 2, 3258; ZK 150 s. 284-5); 1487 br. Hieronim, Jan i Jakub z → Kobylan dzielą się dobrami. Janowi i Jakubowi przypada zamek Mirów z wsiami, m. in. z Th. (MS 1, 1878).

1489-97 brak danych o poborze (RP s. 134; ŹD s. 436; RP s. 160, 175, 190, 205, 72, 104); 1489 Piotr Myszkowski z Przeciszowa kaszt. ośw., dz. Ch. i Przybynowa (GK 23 s. 52); 1494 Jan Giebułtowski z Koziegłów i Giebułtowa, br. Doroty Hinczyny, wd. po Hinczy z Rogowa, oraz bratanek Jana Krystyn z Koziegłów zrzekają się na rzecz Piotra Myszkowskiego, żonatego z Agnieszką z Kobylan, która odziedziczyła po babce Małgorzacie z Rogowa pretensje do dóbr mirowskich, praw do zamku → Mirów i wsi doń przynależnych, m. in. Ch. i 2 kuźnice, jedną pod Ch., druga zwana Jurkową (Jurkonis) nad rz. Wartą (PSB 22 s. 381-2)2Kuźnicę Jurgowską wymienia DLb. 1 s. 193 w par. Koziegłówki, kuźnicę Jurga wymienia podział dóbr z r. 1439; 1508 pobór z 2 ½ ł. (RP s. 358); 1510 Zygmunt Stary poświadcza, że Wawrzyniec Myszkowski odstąpił br. Marcinowi m. Żarki, zamek Mirów oraz liczne wsie, m. in. Ch. (MS 4, 9599; Mysz. 29) 1518 tenże król zatwierdza ugodę między Marcinem Myszkowskim z Mirowa i Żarek a jego br. Stan. Myszkowskim w sprawie dóbr po ojcu [Piotrze], mianowicie m. Żarki, zamku Mirów i licznych wsi, m. in. Ch. (MS 4. 11 652); 1529 folwark, zagrodnicy (LR s. 286); 1530 pobór z 2 1/2 ł., karczmy dorocznej, karczmy dziedz. z kwartą roli (RP k. 58).

4. 1424 Władysław Jag. zezwala Krystynowi z Koziegłów przenieść na pr. średz. wsie Ch., Lutowiec, Mirów i inne (Paprocki s. 189).

5. 1402 Krystyn z Koziegłów kaszt. sądec. uposaża kaplicę Ś. Krzyża pod m. Koziegłowy, której daje m. in. dzies. z ról folw. w Ch. (ZDK 1, 153); 1529 dzies. snop. z ról kmiec. wart. 3 1/2 grz. i 12 gr plebanowi w Reptach [Śląsk], z ról folw. zagrodniczych wart. 3 grz. i 6 gr prebendzie Ś. Krzyża pod m. Koziegłowy (LR s. 286).

1 Najpewniej błędny odczyt, zamiast Chorun.

2 Kuźnicę Jurgowską wymienia DLb. 1 s. 193 w par. Koziegłówki, kuźnicę Jurga wymienia podział dóbr z r. 1439.