CIĘŻKOWICE

(1105 ? [1123-5] Cecouici [z dok. interpolowanego a. 1275], 1229 Cecovici, 1288 Kescouice, 1358 Keczcovicz, 1367 Keschcouicz, 1379 Czesscowicze, 1388 Koscovice vel Kieszkowice, 1396 Czeschkowicz, 1397 Czeskowicz, 1401 Kaschcouicze, 1408 Czeszkowicze, Czeszkowycze, 1415 Kesscouice, 1424 Czeschowicze, 1427 Cestkowycze, Czesthowycze, 1432 Kyeszcovicze, 1433 Przeszczowicze [!], 1444 Czesthowycze, 1449 Cyeszkowicze, 1463 Cząszkowicze, 1485 Czieschkowice, Kyeszkow, 1486 Czyeszkowycze) wieś (po 1348 przedmieście) i miasto obok lokowane.

1. 1433 n., 1581 pow. biec. (Mp. 4, 1303; ŹD s. 109); 1336 n. par. własna (Schematyzm diec. tarnowskiej 1898 r.); 1358 dek. Nowy Sącz (MV 2 s. 298); 1373 dek. Siedliska (Rejestr Świętop. k. 14); 1529 dek. Bobowa (LR s. 172).

2. 1348 m. K. na miejscu wsi K., z dodaniem 150 . ł. frank. lasu i puszczy od potoku Kobyli Potok do potoku Szydłowa [dziś cz. C. zwie się Szydłowa; UN 15 s. 16], po obu brzegach rz. Białej [Dunajcowej] aż do potoku Rzepiennik, gdzie bierze początek rz. Ostrusza [zw. też dziś Ostruszanką], po Woronową Debrz (Voronoua Debrz) [dziś cz. C. zwie się Wronowa; UN 15 s. 16] i Głęboką Debrz (Glamboca Debrz) [dziś w Bogoniowicach wąwóz zw. Głęboka Paryja; UN 15 s. 14]; → p. 4 (Mp. 3, 688); 1367 stara droga idąca z C. do Niegłowic; → Brzyście (Mp. 3, 799); 1444 rynek; 1454 ul. Kościelna (F. Kiryk, Z dziejów s. 121-2); 1505 dom Świątkowski (Swyanthkowski) w mieście C. i dom zw. Więchowski (Vanchowski, Vyanchowski) na przedmieściu (MS 3, 2052; AG perg. 5263; RI s. 219); 1518 folwark Wykowski w C. (MS 4, 11 577); 1530 m. C. daje szos oraz 2 grz. 16 gr poboru z młyna (RP k. 66); 1532 Zygmunt Stary rozstrzyga spór między C. a pozwanym m. Bieczem o drogę z Bardiowa polecając zgodnie z przedłożonymi przywilejami Aleksandra Jag. i tegoż króla Zygmunta, aby wszyscy jeździli na Węgry i z Węgier przez Biecz (MBiecza 179); 1564 rajcy m. C. pytani przez lustratorów o utratę przez miasto 110 ł. frank. przyznanych przy lokacji w 1348 r. zeznają, że w granicach określonych przyw. lokacyjnym osiadła z dawna wieś Kipszna, a resztę z tych łanów wzięli sąsiedzi, nie wiadomo, jakim prawem. Przez m. przepływają rz. Biała i Ostrusza (LK 1 s. 120-2); m. C. ma przyw. na myto. Droga z Krakowa na Węgry przez C. i druga droga z [Nowego] Sącza do Lublina (AS rps 19 s. 208-9); 1570 droga z Nowego Sącza do Biecza [i dalej na Ruś] przez Bobową i C. Do C. wjeżdża się przez Zborowice, następnie przez bród na rz. Białej i drogą między tą rz. a przekopą z tejże rzeki do młyna wójtowskiego, pod górę aż do rynku. Z m. w kierunku Biecza wyjeżdża się wąwozem i dalej przez wieś Turzę (LDK s. 39-40).

3. Własn. monarsza, następnie kl. Bened. w Tyńcu, później monarsza. 1105 ? królowa Judyta nadaje kl. w → Tyńcu, m. in. m. C.; [1123-5] Idzi bp tuskulański legat pap. Kaliksta [II] na Węgry i Polskę wymienia i zatwierdza posiadłości kl. tyn., m. in. wieś C. z [dziedzicami - chłopami]: Gniewanem, Grązą, Malchiną, Uniemysłem, Zdziwujem z nadania królowej Judyty (Tyn. 1; APal. 18; Repert. 26; por. wyżej Bezdechowice przyp. 2); 1229 pap. Grzegorz [IX] potwierdza klasztorowi w → Tyńcu posiadanie m. in. C. (Tyn. 11 b); 1288 Leszek. Cz. daje kl. w → Tyńcu pr. zakładania wsi i miast na pr. niem., nadaje imm. oraz zatwierdza posiadanie imiennie wyliczonych dóbr, m. in. C. (Tyn. 36 fals. w dwu redakcjach sporządzony w 1. poł. XV w.; por. Z. Mazur, Studia nad kancelarią Leszka Czarnego, Wrocław 1975 s. 79, 98-9).

Przywileje i obowiązki miasta. 1348 przyw. lokacyjny → p. 4; 1441 → p. 4; 1475 Kazimierz Jag. poleca swoim urzędnikom, po zapoznaniu się z przywilejami mieszczan C., aby ich zachowywali w wolności od ceł; 1485 tenże potwierdza powyższe zwolnienie od ceł (AGZ 6, 120; MS 4 S 1053, 1110); 1508 Zygmunt Stary potwierdza powyższe zwolnienie od ceł (MS 4, 338); 1505 Aleksander Jag. na prośbę tenut. Krzysztofa Taslika [Nahorskiego] ustanawia w m. C. wolny targ na mięso w poniedziałki; 1506 tenże poleca imiennie wyliczonym miastom, m. in. C., by miały przygotowane wozy wojenne i w wypadku wojny wysyłały je na wyprawę (MS 3, 2242, 2869); 1521 Zygmunt Stary zezwala C. na odbywanie jarmarku w niedzielę po Wniebowstąpieniu, targu w każdy poniedziałek oraz targu wolnego na mięso i chleb w niedziele poczynając do Ś. Bartłomieja [24 VIII] do święta Wielkanocy, z opłatą targowego po 1 gr i 6 den. (MS 4 3903); 1564 → a Ciężkowice - tenuta.

Sprawy miejskie, rzemiosło i mieszczanie. 1396 Maciek z C.; 1397 Mikołaj z C. (KRK 2 s. 152, 171); 1399 Piotr Żelazny z C. (GB 1 s. 74); 1415 młynarz z C. (ZB 1 A s. 17); 1418 → p. 4; 1427 Szczepan Wangl garncarz z C. (Kacz. 4052); 1436 Stan. Socha mieszcz. z C. (ZCz. 3 s. 115-6); 1437 → p. 4; 1440 Maciek szewc z C. (Kacz. 5074); 1441 młyn, tkacze sukna, łaźnia → p. 4; 1464 Katarzyna ż. Marcina Mroza z C. (ZCz. 4 s. 284);1475 rajcy m. C. zatwierdzają statut cechu szewców (F. Kiryk, Z dziejów s. 123); 1484 Jan Lichy słodownik z C. (Kacz. 8137); 1485 szl. Bartłomiej dziedz. wójt C. odstępuje Mik. Unieszowskiemu za 40 fl. pół młyna miejskiego (GB 3 s. 734); 1487 cechy sukiennicze 11 imiennie wyliczonych miast, m. in. C., postanawiają za zgodą rajców swoich miast, aby żaden z sukienników nie kupował wełny „z tej strony Wisły”, ani też u kapeluszników, nie skupował wełny po wsiach z wyjątkiem całej strzyży, u szlachcica (MBiecza 79); 1499 Mikołaj sukiennik z C. (Kacz. 9016); 1515 Jan Baynka lutnista z C. (Cracovia artificum 2, 1251); 1518 → p. 5; 1529 role folw. w C.; miara ciężkowicka (LR s. 172, 226); 1564 mieszczanie dzierżą obecnie 8 ł. i 5 prętów i płacą z łanu 1 grz. Płacą też wierzchowe [od domów] 1 grz. 25 gr. 4 den., ogrodowe. Dochody z jatek rzeźniczych, piekarskich, szewskich, z karczem, łaźni, młyna na rz. Białej, od garncarzy należą do wójtostwa. Mieszkańcy dawnym obyczajem płacą po 30 gr na stację król., na wóz wojenny oraz na koronację lub pierścień [królowej]. Mieszczanie płacą po 2 gr targowego do skarbu król., a 1 gr rzeźnikom (LK 1 s. 120-2). Źródła z XV w. do połowy XVI w., a przede wszystkim księga landwójtowska i ławnicza C. z 1. 1436-63 przechowywana AG Biblioteka Baworowskich nr 275, odnotowują odnośnie do rzemiosła rozwój w C. przede wszystkim sukiennictwa i płóciennictwa, a także istnienie w C. kowali, . kołodziejów, rzeźników, piekarzy, garncarzy, krawców, szewców, w r. 1518 działa hamernia produkująca kotły i inne wyroby z miedzi i żelaza. Archiwalia m. Bardiowa potwierdzają handlowe kontakty C. z miastami słowackimi, dokąd z C. wysyłano przede wszystkim sukno i płótno, a przywożono wina (F. Kiryk, op. cit., s. 122-4; J. Wyrozumski, Tkactwo małopolskie w późnym średniowieczu, W. 1972 s. 45). Zestawione przez F. Kiryka, Z dziejów s. 124-5, 129-30 imiona, nazwiska i przezwiska mieszczan w XV w. wskazują na polskie pochodzenie mieszczaństwa z niewielkimi naleciałościami węgierskimi, niemieckimi i ruskimi.

4. 1288 → p. 3; 1348 Kazimierz W. pozwala mieszczanom Starego Sącza br. Minardowi i Mikołajowi lokować miasto ze wsi C.1Faktycznie miasto lokowano obok wsi, z nowym rozplanowaniem; wieś stała się przedmieściem. W kop. z r. 1592 z or. lokatorami byli Bernardus et Nicolaus (MK 137 k. 40-lv). W kop. wg potwierdzenia Władysława Jag. z r. 1388, która służyła za podstawę w Mp. 3, 688, jest zapis Minardus zamiast Bernardus (tamże k. 43v-5) na pr. niem. magd. i przydziela miastu do wykarczowania las wokoło leżący na 150 ł. frank., od potoku zw. Kobyli Potok do potoku Szydłowa, po obu brzegach rz. Białej [Dunajcowej] aż do potoku Rzepiennik, gdzie bierze początek rz. Ostrusza aż po Woronową Debrz i Głęboką Debrz. Mieszkańcy nowo założonego miasta i włączonych do niego wsi Boguniowice i Ostrusza otrzymują 20 lat wolnizny. Po jej upływie mają płacić 1 wiard. dziesięciny i 8 sk. czynszu. Minard i Mikołaj otrzymują: wójtostwo w C. i sołectwa w obu ww. wsiach z 8 ł. wolnymi, jatkami rzeźniczymi, kramami piekarskimi i szewskimi, kutlofem, szósty łan czynszowy, trzeci den. z kar, karczmę w Boguniowicach i karczmę w Ostruszy. Ufundowany w C. kościół Ś. Andrzeja dostaje 2 ł. wolne i 2 ł. na pastwisko w mieście oraz po 1 ł. w Boguniowicach i Ostruszy. Po latach wolnizny wójt z jednym uzbrojonym człowiekiem jest obow. do wyprawy wojennej. Wójt winien dawać jeden obiad rocznie, mieszkańcy zaś dwa, lub płacić w zamian za każdy obiad po wiard. Wolny od cła targ ma się odbywać w dniu wyznaczonym przez wójtów. C. otrzymują imm. sąd. (Mp. 3, 688); 1388 Władysław Jag. na prośbę wójta C. Andrzeja z Mielna [nie zidentyfikowany] transumuje i zatwierdza powyższy przyw. lokacyjny dla m. C. (ZDM 6, 1541; MS 4 S 333); 1379 Wigand wójt w C.; 1398 Andrzej wójt (GB 1 s. 2, 65); 1401 Jaszek z Filipowic [par. Czchów] zastawia na 5 lat za 25 grz. przewóz i karczmę w Filipowicach Dorocie wójcinie z C. (ZCz. 1 s. 41); 1414-24 Andrzej z Mielna wójt, ojciec Klemensa (GB 2 s. 42, 84, 97, 164; wg ind. WAP); 1415 Anna c. wójta [Andrzeja], ż. Jana z Wielopola (GB 2 s. 50); 1418-41 Klemens z Mielna s. Andrzeja wójta C. zm. a. 1449 (GB 2 s. 84, 164, 284, 353, 400; ZCz. 3 s. 48, 92; OK 6 s. 277; Mp. 4, 1247; wg ind. WAP); 1418 spór między radą miejską C. a Andrzejem i jego s. Klemensem wójtami C. przed sądem pr. niem. w Bieczu (GB 2 s. 84); 1420 tenże procesuje się z Piotrem Kosinem tenut. C. (ZCz. 2 s. 313); 1427 Mikołaj s. Mik. Strzelicza i Klemens wójt C. imieniem swej ż. Agnieszki, której przypada z sukcesji [po ojcu Mik. Strzeliczu] połowa wójtostwa w [Nowym] Sączu, sprzedają za 2000 grz. królowi Władysławowi Jag. wójtostwo w [Nowym] Sączu (Mp. 4, 1247); 1428 tenże przedstawia w sporze z mieszczanami C. przyw. Kazimierza W. [z 1348 r.] na wójtostwo w C. i sołectwa w Boguniowicach i Ostruszy, zatwierdzony przez Władysława Jag. [w 1388 r.] i opieczętowany jego pieczęcią (SP 2, 2160); 1430 tenże kupuje za 90 grz. od Wojciecha Gontarza sołectwo w Racławicach [par. Rozembark] (GB 2 s. 272); 1432 → Ciężkowice - tenuta; Klemens z Mielna wójt w C. i jego ż. Agnieszka [c. Mik. Strzelicza wójta nowosądeckiego] nadają altarzyście Ś. Aleksego w kościele NMP w Krakowie 10 grz. czynszu w Ostruszy należącej do wójtostwa w C., w zamian za odprawianie mszy za ich dusze i ich krewnych: księdza Jana Czatirwanga z Krakowa, jego siostry Jadwigi i Jana Strzelicza (ZDM 2, 442 regest); 1433 → Ciężkowice - tenuta; 1437 szl. Klemens tenut. i wójt C. zapisuje ż. Agnieszce 300 grz. wiana i posagu na młynie. Po śmierci męża Agnieszka ma otrzymywać 20 grz. czynszu od tych 300 grz. (GB 2 s. 330, 340); 1439 → p. 6.

1441 sędziowie wyznaczeni przez królową Zofię rozsądzają spór miętdzy Klemensem wójtem i mieszczanami m. C. Król winien wybierać jednego rajcę, wójt drugiego, a pospólstwo dwóch. Rajcy ci wraz z mistrzami cechowymi mogą zwoływać, kiedy chcą, małe rady (parvas conventiones seu plebiscitum), zaś generalną radę za wiedzą wójta, z biciem w dzwon. Wójt nie może zmuszać mieszkańców do swoch prac, gdyby zaś chcieli dla wójta pracować, rajcy nie mogą im tego zabraniać. Nie powinien teź zezwalać na sprzedaż domów w mieście ludziom podejrzanym, lecz tylko uczciwym. Mieszkańcy na swoje potrzeby mogą łowić w rzece ryby wszelkimi sieciami z wyjątkiem sieci zw. drgubice. Ubodzy mieszkańcy, którzy ryby sprzedają, mogą łowić małymi sieciami. Wolno też mieszkańcom wycinać drzewo na swoje potrzeby w lasach miasta, przy jego granicach, gdyby ktoś mieszkańcom w tym przeszkadzał, wójt winien ich bronić, a w wypadku jego bezsilności każdorazowy tenutariusz. W wypadku wyrządzenia szkód mieszkańcom lub wójtom przez bydło szkoda winna być oceniona przez dwóch ławników i wyrównana wg ich uznania. Sędziowie postanawiają, że w wypadku jakiegoś wykroczenia przeciw mieszkańcom przez służbę wójta, posiadającą pr. miejskie, wójt nie powinien jej chronić na swoim dworze, lecz winna ona za swój występek odpowiadać wg pr. miejskiego. Słudzy zaś nie podlegający pr. miejskiemu odpowiadają wobec swego pana, tj. wójta. Wójt nie może zabraniać mieszkańcom wypasać bydło na błoniach czy na przewsiu, ani też na miejscach po . starych sadzawkach, ale może, jeśli zechce, zakładać sadzawki w miejscu do tego nadającym się. Także na łanach, które są w jego przywileju wymienione, nie może bronić wypasu i wypędzania bydła, ani też tych łanów grodzić lub zasiewać. Nie wolno wójtowi wybierać stacji, ani się w nią wwiązywać, mogą to czynić tylko ci, którzy są do tego obow. Młynarz wójta nie powinien przyjmować od ludzi pieniędzy za przemiał, a tylko sprawiedliwą i uczciwą miarę. 1/2 gr może młynarz przyjąć od przemiału słodu. Wójtowi nie wolno więzić mieszkańców C. we własnych karcerach, lecz winien przekazywać ich do miejskiego więzienia. Za swoje sługi, nie posiadające pr. miejskiego a dopuszczające się wykroczeń, winien wójt składać poręczenie. Wójt jest obow. naprawiać wszystkie kramy, z których czerpie czynsz. Nie powinien zmuszać tkaczy sukna, by tkali z jego wełny. Mieszcz. będą płacić wójtowi co kwartał po 12 den., komornicy po 6 den. czynszu za używanie łaźni, jeśli ją on wyremontuje i odbuduje. Rajcy zaś mają naprawić drogę do łaźni. Mieszkańcy winni płacić wójtowi, co mu się wg przywileju należy. Rajcy mają prawo wydawać wilkierze i ściągać kary od grających w kości. W wypadku sprawy o zranienie poręczać może za ludzi tylko wójt, a nie rajcy. Rajcy mogą pobierać czynsz tylko z tych ogrodów miejskich, które nie są opisane w przywileju wójta. Przy sprzedaży domów rajcy otrzymują wg dawnego zwyczaju od każdej grzywny 4 den. Nie posiadający pr. miejskiego nie mogą prowadzić wyszynku, ani też sprzedawać jakiekolwiek towary. Rajcy winni karać tak mężczyzn, jak i kobiety wg ich wykroczenia. Kobietę zamężną winien w wypadku wykroczenia zastąpić mąż i może ona być karana tylko wówczas, gdy wykroczenia dopuściła się poza wolą męża i ten nie chce jej zastąpić (ZDM 2, 570); → p. 5.

1449 szl. Agnieszka wójtowa z C.; szl. Anna ż. szl. Jana [Goleckiego], c. Klemensa niegdyś wójta w C. (GB 2 s. 399-400); 1450 taż Anna ż. Jana Goleckiego oświadcza, że jej br. Jan wójt dziedz. w C. zadośćuczynił jej za ojcowiznę, którą miała na wójtostwie w C., i na sołectwie w Racławicach (GB 3 s. 450); Mikołaj i Jan dziedzice Wielogłów winni za dług 300 grz. wwiązać Jana wójta C. we wsie: Tymowa, Jurków i Kaliszany (ZCz. 4 s. 80); 1450-63 szl. Jan s. Klemensa i Agnieszki wójt w C. i sołtys w Racławicach (GB 3 s. 450, 456, 465, 502; ZCz. 4 s. 80, 116, 119, 191, 193; ZP 18 s. 82; 22 s. 320); 1457 szl. Agnieszka z C. procesuje się ze swoim s. Janem wójtem w C. (GB 3 s. 502); 1458 Klemens wójt w C. [s. Klemensa ?] (ZCz. 4 s. 191); 1463 Wasyl podwójci w C. (Tenut. 3 s. 280); 1465-7 szl. Anna wójtowa ciężkowicka zw. młoda Ciężkowska ż. zm. Jana wójta (ZB 1 s. 269; ZCz. 4 s. 347); 1467 br. niedzielni: Mikołaj, Nanajko, Stanisław, Żegota, Piotr i Andrzych dz. Jurkowa i Wielogłów winni płacić wójcinom szl. Agnieszce zw. stara Ciężkowska i Annie zw. młodsza Ciężkowska 20 grz. czynszu corocznie aż do śmierci obu we dworze w C. W wypadku niewypłacenia czynszu winni dać wwiązanie w swoją wieś Lewniowa (ZCz. 4 s. 347); 1468 szl. Helena z C. pozywa swego br. szl. Piotra z Moszczenicy [Polskiej] (GB 2 s. 589); 1475 Anna ż. Jana wójta dziedz. w C. (GB 3 s. 660); 1477-87 Jan wójt dziedz. w C. (ZB 2 s. 3, 130, 185; GB 3 s. 705, 708, 715; ZP 21 s. 427; ZCz. 5 s. 101, 130); 1477-90 Bartłomiej [br. Jana ?] wójt dziedz. w C. (ZB 2 s. 8; GB 3 s. 705, 708, 715, 779, 783); 1477 Mik. Giedka z Bobowej gwarantuje ww. Janowi i Bartłomiejowi zwrot 100 grz. ewentualnym wwiązaniem w swoich ludzi osiadłych w Bobowej, płacących 10 grz. czynszu (ZB 2 s. 8); 1485 → p. 3. Sprawy miejskie; 1486 Jan [wójt] z C. sprzedaje za 150 grz. Marcinowi Wierzbięcie z Przyszowej połowę Gabania i Woli Gabańskiej (ZCz. 5 s. 79); 1491 Anna ż. Jana [wójta] z C., [c. szl. Żegoty ze Świdnika] (ZCz. 5 s. 269).

1498 Stanisław [Chocimowski] wójt w C. (GB 4 s. 199); 1508 → Ciężkowice - tenuta; 1513-6 szl. Jan wójt dziedz. C. (ZP 22 s. 719; 24 s. 14); 1514 szl. Anna wd. po Stan. Kocimowskim [Chocimowskim] wójcie C. (ZB 4 s. 326); szl. Barbara ż. Bartłomieja [s. Bartłomieja] wójta C. (ZP 34 s. 382); 1516-9 szl. Katarzyna wd. po Bartoszu [wójcie] C. (ZP 22 s. 449; 24 s. 14; 34 s. 207, 473); 1518 Zygmunt Stary zezwala szl. Janowi i Bartłomiejowi wójtom z C. zastawić Weronice c. Wacława z Jodłownika, wd. po Wacławie Siemionku części wójtostwa w C. i cz. wsi Boguniowice i Ostrusza (MS 4, 11754); 1523 tenże zezwolił Wacławowi zw. Bohdal wykupić z rąk Katarzyny tenut. m. C. pewne cz. wójtostwa w C. Ten dok. zostaje obecnie skasowany i Katarzyna dożywotnio utrzymana w posiadaniu swego wójtostwa (MS 4, 4358); 1524 tenże zezwala Janowi Franciszkowi Mediabarba medykowi król. [na wykupienie] wójtostwa w C. (MS 4, 4489); 1525 Katarzyna Ciężkowska i jej w Bartłomiej Ciężkowski wójtowie połowy wójtostwa s. C. odstępują za 1200 fl. Sewerynowi Bonerowi z Balic star. biec., rabsztyńskiemu i ojcowskiemu, burgr. i żupnikowi krak. tę swoją połowę wójtostwa. Szl. Bernard, Sebastian, Stanisław i Erazm ss. Wacława z Jodłownika zgodnie z dekretem komisarzy król. zobowiązują się z tytułu kupionej od nich [drugiej] połowy wójtostwa uwolnić go od pretensji swych sióstr: Weroniki wd. po Wacławie Kwaśniowskim, Bogumiły ż. Andrzeja z Tyczyna [ziemia przemyska], Katarzyny ż. Feliksa Wilczka z Rzeżuśni i Anny ż. Piotra Ciężkowskiego. Ww. Weronika przelewa kwotę 310 fl. zapisaną jej przez Jana i Bartłomieja wójtów C. na sołectwach w Boguniowicach i Ostruszy na rzecz Seweryna Bonera (MS 4, 4711); 1529 10 grz. czynszu z pr. wykupu . z wójtostwa w C. dla altarii Ś. Aleksego w kościele NMP w Krakowie (LR s. 131); 1564 → Ciężkowice - tenuta.

5. 1336 Kazimierz W. rozpoczyna budowę kościoła w C. (Schematyzm diec. tarnowskiej 18982Dok. fundacyjny par. w C. z r. 1336 znajduje się w Archiwum Parafialnym w Ciężkowicach; 1348 ufundowany w C. kościół Ś. Andrzeja dostaje przywilejem lokacyjnym 2 ł. wolne i 2 ł. na pastwisko w mieście oraz po 1 ł. w Boguniowicach i Ostruszy. Mieszczanie po upływie wolnizny mają płacić z łanu 1 wiard. dzies.; por. p. 4 (Mp. 3, 688); 1358 świętop. z nowo fundowanego kościoła w C. 3 1/2 sk. (MV 2 s. 298); 1373-4 świętop. jw. (Rejestr Świętop. k. 14, 37); 1408 Wojciech pleb. w C.; 1409 Piotr wikary w C. (ZCz. 1 s. 210, 233); 1434 Maciej rektor szkoły w C. procesuje się z Mikołajem pleb. w C. (OK 5 k. 90 v.); 1441 Mikołaj pleb. w C. zawiera z Klemensem wójtem w C. ugodę w sprawie dziesięcin z C., Boguniowic i Ostruszy (OK 6 s. 292); 1454 Agnieszka Chałówna i jej opiekun szewc Andrzej z C. fundują na przedmieściu C. mały kościół pod wezw. Ś. Krzyża (F. Kiryk, Z dziejów s. 126 wg księgi landwójtowskiej); 1518 Zygmunt Stary na prośbę rajców m. C. potwierdza nadanie folwarku Wyhowskiego i domu w C. położonego między domem Jana komornika i domem Piotra Okarzs oraz dzies. z sołectwa w Rzepienniku Górnym [Strzyżowskim] uczynione przez zm. Zawiszę Wojnarowskiego (Wiornarowski) i jego matkę Annę na rzecz kaplicy Ś. Jana Ewang. przy kościele par. w C. (MS 4, 11 577); 1529 pleb. Szymon z Zielonej Góry [nie zidentyfikowana]. Par. pobiera: dzies. snop. wart. 1 grz. z ról folw. w m. C., meszne w m. C., Rzepienniku [Górnym] i innych wsiach wokół C. leżących wart. 7 grz. 1 1/2 gr, stołowe wart. 1 grz. 7 gr, klerykaturę - 5 grz., kolędę - 1 grz. Prebendarz w kościele par. w C. Stanisław z C. pobiera 24 gr dzies. snop. od sołtysa w Rzepienniku [Górnym]. Dzies. pien. wart. 2 grz. 36 gr w kluczu sądec., w dziesięcinnym okręgu biec. należy do bpa (LR s. 36, 105, 172-3); 1596 kościół par. pod wezw. Ś. Andrzeja. Okręg par.: Ostrusza, Kipszna, Boguniowice. Kaplica pod wezw. Ś. Krzyża na przedmieściu C., „ubi quondam [a. 1336] erat parochialis ecclesia” ( WR k. 143v).

6. Mieszcz. C. przyjęci do pr. miejskiego w Krakowie: 1396 Maciek; 1397 Mikolaj; 1427 Szczepan Wangl garncarz; 1440 Maciej szewc; 1447 Paweł; 1484 Jan Lichy słodownik; 1499 Mikołaj sukiennik (Kacz. 505, 677, 4052, 5074, 5734, 8137, 9016). Studenci Ak. Krak.: 1428 Urban s. Bartłomieja; 1446 Mikołaj s. Grzegorza Harnasch, Harnasz; 1453 Mikołaj s. Piotra; Stanisław s. Mikołaja (Ind. s. 93, 215, 228, 286, 321); 1437 Klemens Ciężkowski [wójt i tenut. C.] podpisuje akt konfederacji Spytka z Melsztyna (CE 2, 255); 1449 Piotr Ciężkowski kan. kat. krak. (Mp. 4, 1449); 1529 Piotr z C. pleb. w Dębowcu; Michał z C. pleb. w Rzepienniku [Biskupim]; Stanisław z C. prebendarz w kościele par. w C.; Marcin z C. pleb. w Dobrzechowie [pow. pilzn.]; Łukasz z C. wicescholastyk kol. w Wiślicy; Piotr z C. altarysta kat. krak. (LR s. 68, 104-5, 235, 309, 311).

7. F. Kiryk, Z dziejów miast zachodniej części ziemi bieckiej do r. 1520. Nad rzeką Ropą. Szkice historyczne, Kraków 1968, 3 s. 119-30; tenże, Rozwój urbanizacji Małopolski w XIII-XVI w., maszynopis; S. Mateszew, F. Sikora, Osadnictwo i stosunki własnościowe w regionie tarnowskim do końca XVI w., Tarnów 1980.

8. Domniemana osada wczesnośredn. (A. Jodłowski, K. Reguła, Materiały archeologiczne z badań powierzchniowych w dolinie Białej Dunajcowej, „Acta Archaeologica Carpathica”, 14 (1974), s. 109. Żaki (s. 515) myli prawdopodobnie te C. z C. w pow. krak. i błędnie informuje o grodzisku).

1Faktycznie miasto lokowano obok wsi, z nowym rozplanowaniem; wieś stała się przedmieściem. W kop. z r. 1592 z or. lokatorami byli Bernardus et Nicolaus (MK 137 k. 40-lv). W kop. wg potwierdzenia Władysława Jag. z r. 1388, która służyła za podstawę w Mp. 3, 688, jest zapis Minardus zamiast Bernardus (tamże k. 43v-5).

2Dok. fundacyjny par. w C. z r. 1336 znajduje się w Archiwum Parafialnym w Ciężkowicach.