(1343 Czirnychowa, 1375 Czirznechow, 1381 Czirnechow, 1384 Cirnechow, 1400 Czarnechow, 1402 Czirniechow, Czirnechowa, 1411 Czirznechow, 1419 Czyrnechow, 1424 Czyrznechow, 1454 Czirnyechowicze, 1465 Czyrnyechow, 1470-80 Czirnyechow, 1529 Cirnyechow, Czernyekow, 1530 Cernyechow) 9 km na SW od Proszowic.

1. 1530 pow. krak. (RP k. 22); 1581 pow. prosz. (ŹD s. 7); 1470-80 n. par. Igołomia i par. Czulice (DLb. 2 s. 40, 159).

2. 1470-80 Cz. graniczy z Tropiszowem i ujazdami z Wąsoszem (DLb. 1 s. 168; 3 s. 297).

3. Własn. szlach. 1343 Staszek z Cz. (KRK 1476); 1375 Elżbieta ż. Gniewomira z Cz. pozywa Katarzynę ż. Hanka Kopacza z tytułu pr. bliższości o dobra Moniakowice, młyn Barłóg z łąkami i Obrazowice oraz o 300 grz. Sąd ziemski krak. przysądza te dobra Katarzynie (DSZ 16); 1375-86 Gniewomir z Cz. [h. Krzywaźn, zaw. Drużyna], ojciec Mikołaja (DSZ 16; SP 8, 606, 1202, 1298, 1385, 2416, 2477, 2921, 3077, 3338, 3913, uw. 4/30); 1381-9 Jan, Jaszek z Cz. ojciec Boksy (SP 8, 816, 866, 1232-3, 2922, 3065, 3913, 3967, 3997, 4030, 4066, 4826, 4966, 6215, 6312, uw. 1/21, 4/30, 8/29, 31, 10/20, 20/26, 22/7, 23/11, 59/20, 199/17, 230/67, 243/67); 1384-5 dwóch Janów z Cz. (SP 8, 2922, 2987, 3071); 1384 Marcin i Święszek z Cz. (SP 8, 2922); 1384-1407, zm. 1408 Mik., Miczek Czernichowski h. Krzywaźn, zaw. Drużyna, s. Gniewomira (SP 7/2, 1188-9; 8, 2533, 2863, 2921, 2984, 2994, 3075, 3077, 3100, 3170, 3267, 3338, 3470, 3676, 3921-2, 3997, 4066, 4291, 4293, 4944, 5319, 5427, 5471, 6312, 6339, 6341, 6528, 6857, 6875, 7864, 8926, 9235, uw. 1/21, 8/31, 20/26, 22/7, 46/22, 50/10, 55/9, 104/6, 124/32, 139/35, 142/14, 189/36, 204/13, 230/67-8, 232/72, 243/67, 273/23, 291/22, 293/67, 297/9, 298/9, 299/9, 330/43, 343/15; DSZ 97, 99, 104; KK 2 s. 264; wg ind. WAP); 1384-5 Warsz z Przecławic i Kościelnik procesuje się z Gniewomirem i jego s. Mikołajem z Cz. o 20 grz., 3 grz. czynszu, wwiązanie w Gruszów i Kawiec, czynsz bieżący i 10 miar owsa (SP 8, 2921, 2994); 1385 kmiecie z Karwina¹W SP 8 Zarnin mnichów [tyn.] procesują się z Mikołajem z Cz. (SP 8, 3347, 3417); 1386 Mikołaj z Cz. naganiony w szlachectwie przez Warsza z Przecławic, oświadcza, że jest h. Krzywaźń, zaw. Drużyna (SP 8, 3921); Michał kmieć z Cz. winien w sprawie przeciw Setkowi z Cz. przedłożyć przywilej (SP 8 uw. 10/24); 1386-99 Sieciesław, Setek, Sieciej z Cz. (SP 8, 6682-3, 6685, 6840, 7426, 7684, 7934, 8526, 8926, uw. 10/24, 230/68, 241/49, 243/67, 245/9, 248/10, 273/1, 293/68); 1388 Pakosz z Cz. (SP 8 uw. 104/6); 1389 Mikołaj z Cz. zastawia za 46 grz. Fabianowi i Piotraszowi z Boturzyna 2 kmieci w Cz. (SP 8, 5021); 1397 Jaszek z Cz. poręczając za s. Boksę sprzedaje za 100 grz. Pietraszowi z Zagórzyc [par. Więcławice] i jego br. Andrzejowi całe swe dziedzictwo w Strzelcach Wielkich (SP 8, 6215-6); 1397-1430 Boksa Czernichowski s. Jana z Cz., br. Jakuba i Pawła (SP 8, 6215, 8081, 8132, 10 665-6, 10 688, uw. 273/62; wg ind. WAP; KSN 1176, 1263); 1398 Mikołaj z Cz. gwarantuje Jaszkowi z Cz. zwrot 30 grz. ewentualnym wwiązaniem w 3 kmieci w Cz. (SP 8, 6312); Stachna ż. Siecieja z Cz. (SP 8, 7426, 7684, uw. 273/1); Jakub br. Boksy s. Jana z Cz. (SP 8 uw. 273/62); sprawa między Andrzejem z Czasławia a Sieciejem z Cz. i jego ż. Stachną zakończona zagwarantowaniem Andrzejowi zwrotu 24 grz. ewentualnym wwiązaniem w cz. Cz. (SP 8, 7029, 7084-5, 7149-50, 7688); Pietrasz z Zagórzyc oddala prawnie roszczenia Jakusza z Siedlisk [par. Koniusza] do cz. dziedzictwa w Siedliskach sprzedanej przez Boksę z Cz. (SP 8, 7989); 1399 Imram junior z Czulic z Sieciejem z Cz. o dokonanie gwałtem podziału dziedzictwa (SP 8 uw. 291/21); 1400 Marek z Cz. oddala prawnie roszczenia Katarzyny o beczkę piwa (SP 8, 9930); 1400-2 Dorota ż. Boksy z Cz., c. Świętosława z Adamowic, siostra Marcisza z Trzebienic (SP 8, 10 207; KSN 1176; wg ind. WAP); 1402 siostry Małgorzata ż. Ilika z Nieszkowic i Helena ż. Zbyszka z Wronowic oraz ich nepotka Piechna c. Mikołaja z Cz. pozywają Jana [wójta] z Myślenic o 1000 grz. ze spuścizny po matce [a babce Piechny] i zawarłszy z nim ugodę odstępują od roszczeń prawnych (SP 2, 872; wg ind WAP); 1403 Krystyna z Cz.; 1407-9 Elżbieta wd. po Gniewomirze z Cz.; 1409 Małgorzata ż. Guta z Cz.; 1409-14 Piotr, Piotrasz zw. Szczuczka s. Mikołaja, wnuk ww. Elżbiety [może też sołtys w Bryłach] (wg ind. WAP); 1411 Andrzej z Pawłowic [par. Sędziszów] gwarantuje Mikołajowi z Sieńska zwrot 120 grz. ewentualnym wwiązaniem w całą swoją cz. w Cz. (ZK 5 s. 249); Pietrasz z Gołuchowa [pow. wiśl.] opiekun Pietrasza z Cz. [syna zm. Mikołaja] zastawia za 70 grz. na 7 lat Imramowi z Czulic całą cz. w Cz.; 1412-28 Ilik z Cz., br. Siecieja (wg ind. WAP); 1412 → p. 6; Sieciej z Cz. ustępuje swemu br. Ilikowi z Cz. z całej ojcowizny w Cz.; Ilik z Cz. zapisuje swej ż. Katarzynie c. Staszka z Łękawy 100 grz. wiana na całej cz. swej ojcowizny w Cz. i na tej cz., którą mu br. Sieciej ustąpił; Imram z Czulic zastawia za 100 grz. Piotrowi Szczuczce [z Cz.] folwark w Cz. z robocizną kmieci, z wyłączeniem czynszu od nich oraz robocizny od 4 zagrodników i z karczmy (ZK 193 s. 49, 88-9); 1414 Piotr [Szczuczka] z Cz. s. Mikołaja sprzedaje za 300 grz. i za ł. w Modlnicy Bodzęcie z Modlnicy swoje wsie: Kawiec, Sawa, Gruszów i Gumniszcza (ZK 6 s. 2); 1415 Anna ż. Ilika z Cz., c. Leonarda z Rusocic (wg ind. WAP); Mik. Mróz karczmarz z Cz. (SP 2, 1360; wg ind. WAP); Paweł z Cz. zastawia swemu br. Boksie z Cz. całą swoją cz. w Cz. z wyjątkiem gajów, z których Boksa i jego ludzie mogą brać drzewo tylko na własny użytek (ZK 193 s. 273); 1416-29 Maciej, Maciek z Cz. przyrodni br. Marcina z Cz. (wg ind. WAP); 1417-20 Marcin, Marcisz z Cz. br. Siecieja i Marka, przyrodni br. Maćka z Cz.; 1417-30 Marek z Cz. „procurator” króla, br. Marcina i Siecieja (SP 2, 2290; wg ind. WAP); 1417 Marcin z Cz. sprzedaje za 80 grz. swemu br. Markowi z Cz. całą swoją cz. i cz. br. Siecieja w Cz. (ZK 194 s. 58); Małgorzata macocha Boksy z Cz. (wg ind. WAP); Boksa z Cz. oddala prawnie roszczenia Pawła Jaźwieca z Krzyszkowic [par. Gorzków] o 20 grz. wyprawy Małgorzaty [macochy Boksy], siostry tegoż Paszka; 1419 Piechna wd. po Imramie z Cz[ulic] gwarantuje Beacie z ... [wyraz nieczytelny] zwrot 20 grz. ewentualnym wwiązaniem w swoich kmieci w Cz. (ZK 194 s. 67, 311); 1420 taż Piechna z Cz. gwarantuje Andrzejowi z Biegłowa zwrot 28 grz. ewentualnym wwiązaniem w swoich 2 kmieci w Cz. (ZK 195 s. 25); 1423 Piotr Lis z Cz.; 1423-43 Piotr Czernichowski (SP 7/2, 245; wg ind. WAP; ZK 10 s. 224, 242, 250, 289, 292, 304, 329; 12 s. 133); 1424 Elżbieta ż. Jana Grzymały z Pieczyniegów, c. Imrama juniora z Czulic, przyjąwszy od rodzeństwa Piechny, Mateusza i Jana 100 grz. z racji posagu na dobrach ojczystych i macierzystych, zrzeka się wszelkich pretensji do tychże dóbr w Czulicach i Cz. (ZK 1 s. 350); 1427 Małgorzata ż. Macieja z Cz., pierwszym jej mężem był zm. Andrzej z Marszowic, jej pasierbem Jakusz z Polanowic; 1429 Piotr zięć Marka z Cz. (wg ind. WAP); 1438 Piotr z Cz. wwiązuje Mikołaja Kozica z Ikmanowic w całą cz. tychże Ikmanowic; 1442 Barbara c. Ilika z Cz., ż. Michała z Bęczyna (ZK 150 s. 114, 226); 1445 Mik. Wątróbka z Cz. (OK 6 s. 832).

1454 br. Piotr pleb. z Krosna [ziemia sanocka] i Stanisław ongiś z Cz. sprzedają za 300 grz. swemu krewnemu Piotrowi z Cz. całe swe dobra Cz. (ZK 151 s. 226); 1465 Anna wd. po Janie z Czulic gwarantuje wypłacenie Stan. Kazimierskiemu z Kazimierzy Wielkiej 200 grz. posagu swej c. Kany ewentualnym wwiązaniem w całą swoją cz. dóbr w Cz., ręcząc za swych ss. Jana seniora i Jana Czuryłę (ZK 17 s. 371); 1468-9 panna Kana z Cz. pozywa Małgorzatę z Cz. i Jana z Cz.; 1469 Kana z Cudzynowic ż. Łukasza procesuje się z Mikołajem z Cz. (ZK 16 s. 486, 502, 520); 1470 szlach. Katarzyna c. [Jana] Wilka z Cz. odstępuje swemu mężowi Mik. Kruszowi mieszcz. krak. swoją cz. w Cz. (GK 19 s. 212-3); 1470- 80 a) Cz. w par. Czulice: dz. Tomasz Kazimierski h. Waldorff alias Nabra. 4 ł. kmiece, z których 2 uprawia dziedzic; karczmy, zagrody (DLb. 1 s. 57; 2 s. 40-1); b) Cz. w par. Igołomia: dz. Jan Czulicki h. Czewoja, Boksa h. Oksza i Jan Dziewięcki h. Oksza. 3 folwarki, ł. kmiece, 7 zagród z rolami, 2 karczmy z rolami (DLb. 2 s. 159); 1471 Katarzyna [c. Jana Wilka] sprzedaje za 100 grz. Piotrowi i Stanisławowi br. niedzielnym z Dziewięczyc cz. dziedzictwa w Cz. swoją i swoich sióstr po ojcu Janie (ZK 152 s. 216); 1473 Piotr z Dziewięczyc i Cz. (GK 19 s. 847); 1490 Stan. Boksa z Cz. sprzedaje za 200 grz. Pawłowi Glewskiemu swoją cz. w Cz.; 1492 Anna z Cz. c. Jana Wilka z Cz., ż. Jana ze Szczodrkowic zastawia za 50 grz. Janowi, Januszowi Kocmyrzowskiemu cz. w Cz., którą ma w zastawie od br. Stanisława i Piotra z Dziewięczyc (GK 23 s. 261-2, 780); 1495 Piotr z Kurozwęk [pow. wiśl.] otrzymał prawnie cz. Cz. należącą do Jana Kocmyrzowskiego wyjętego spod prawa. Część tę usiłował gwałtem uzyskać Mik. Kocmyrzowski z Kocmyrzowa, rozbiwszy bramę dworu i wypędziwszy rządcę Kurozwęckiego (SP 2, 4443); 1497 Jan Olbr. nadaje temuż Piotrowi kaszt. sand. i skarbnikowi król. źreb w Cz. przypadły królowi z powodu ekscesów Jana Kocmyrzowskiego (MS 2, 670); 1521 wieś opust. (BJ rps 5259 k. 22v). 1529 role folw., karczma, 3 zagrodnicy. 17 grz. czynszu z pr. odkupu dla altarii Ś. Katarzyny w kościele PM w Krakowie z wsi Kocmyrzów i Cz. (LR s. 214, 259); 1530 pobór z 1 karczmy dorocznej (RP k. 22); 1564 wieś opust. (LK 2 s. 84).

5. 1470-80 a) Cz. par. Czulice: dzies. snop. i kon. z ł. kmiecych wart. 4 grz. prebendzie Karniowskiej kap. krak.; b) Cz. w par. Igołomia: dzies. snop. wart. 7 grz. z folwarków oraz dzies. snop. i kon. z ł. kmiecych, zagród i karczem plebanowi w Igołomi (DLb. 1 s. 57; 2 s. 40-1, 159); 1529 dzies. snop. z ról folw., karczmy i od 3 zagrodników plebanowi w Igołomi, dzies. snop. wart. 3 1/2 grz. z połowy wsi prebendzie Karniowskiej (LR s. 259, 303).

6. 1412 Sieciej z Cz. studentem Ak. Krak. (Ind. s. 300); 1454 Piotr dz. Cz. pleb. w Krośnie (ZK 151 s. 226); 1489 Szymon s. Pawła z Cz. [z tego Cz.?] studentem Ak. Krak. (Ind. s. 275); 1529 Szymon z Cz. pleb. w Zielenicach (LR s. 121, 240).

Uw. Hasło zawiera materiały do Cz. i do nie wyodrębnionej dziś osady (dawniej folwark) zw. na mapie Perthéesa i na MWK i SG Czernichówkiem, położonej 1 km na NE od Cz. DLb. 2 s. 40-1, 159 umieszcza Cz. w par. Igołomia, a osadę występującą na mapie Perthéesa jako Czernichówek w par. Czulice i przypisuje te dobra różnym właścicielom; → 1470-80 p. 3 W pozostałych źródłach obie są zwane Czernichowem i przeważnie nie dają się wyróżnić. ŹD s. 7 notują tylko Czernichów, bo Czernichówek był folwarkiem.