CZULICE

(1325 Czulicz, 1374 Zulicz, 1397 Czuslicz, 1400 Czulicze, 1415 Culicze, 1420 Czulycze) 10 km na SW od Proszowic.

1. 1490 n. pow. krak; 1581 pow. prosz. (ŹD s. 17, 443); 1325 n. par. własna; dek. Pleszów (MV 1 s. 139); 1470-80 archid. krak. (DLb. 2 s. 40); 1529 dek. Witów (LR s. 157).

2. 1399-1400 Imram senior z Cz. procesuje się z wszystkimi dziedzicami i kmieciami z Karniowa o przeoranie granic między Cz. a Karniowem (SP 8 uw. 303/15, 304/14, 307/30, 324/8, 332/18); 1409 tenże oddala pr. roszczenia mistrza szpitala Ś. Krzyża w Krakowie i jego konwentu o to, że zakładając sadzawkę w Cz. nie odgrodził jej od dóbr Wroniniec [dziś Wroniec] (ZK 5 s. 118); 1438 potok w Cz. (OK 5 s. 300); 1455 ł. Stanichowski (Stanichowsky) w Cz. (ZK 14 s. 174-5); 1470-80 Cz. sąsiadują z Wąsowem, Wroninem i Wróżenicami (DLb. 1 s 167; 3 s. 49, 427); 1498 łąka zw. Karczemna; ł. zw. Szymkowski (Schymkowski); sadzawki i gaje k. wielkiego stawu w kierunku Czernichowa i za pastwiskami czyli za Błoniem (za Blonyem) w kierunku Wróżenic [dziś w Cz. pastwisko zw. Błonie; UN 1 s. 34] (GK 27 s. 121).

3. Własn. szlach. 1370 Chwalisz [Falisz] z Cz. (Krzyż. 502); 1374 Wlazło sługa zm. Jeszka z Z. (KRK 2 s. 38); 1381-9 wd. po Faliszu, Falisławie z Cz. (SP 8, 775, uw. 180/6); 1381- zm. 1410 Imram, Imbram, Imramko senior, zw. też antiquus Czulicki z Cz., Pobiednika [jako tenut.] i Wronińca, br. stryjeczny Imrama juniora i Jana; → 1410 p. 6 (SP 2, 801, 823, 940; 8, 778, 814, 851, 947, 1000, 1028, 1063, 1112, 1160, 1228, 1270, 1301, 4189, 5859, 6524, 6841, 7572, 7949, 8106, 8822, 8875, 8926, 8966-8, 9022, 9165, 9193, 9195, 9358-9, 9475, 9744, 9900, 9948, 10 558, 10 640, 10 900, uw. 48/22, 55/8, 220/4, 222/52, 232/95, 245/24, 248/47, 288/28, 289/84, 290/10, 299/19, 302/23, 303/15, 307/30, 315/45, 322/11, 324/8, 325/101, 332/18, 341/14; KRK 2 s. 88; RD s. 182; DZS 61); 1382 Maciej z Cz. (SP 8, 1381, 1421); 1385-zm. 1398 Jan, Jaszek br. Imrama, brat stryjeczny Imrama seniora, komornik sądu ziemskiego krak. (SP 1, 135; 8, 3941, 4164, 4639, 4702, 4706, 4820, 4847, 4873, 4882, 4962, 5086, 5447, 7608, uw. 16/1, 23/35, 32/11, 34/12, 122/7, 161/51, 203/1, 216/18; Mp. 3, 944 fals.; 4, 1005; DSZ 26-7, 30, 37, 43-4, 46, 48, 53; Wiel. s. 11); 1386-9 Bartek zw. Goźdź sługa Jaszka z Cz. (SP 8, 5046, uw. 16/1, 23/35); 1388 Imram z Cz. oddalił roszczenia Falisława i matki [Imrama?] z Zabawy do Cz. (SP 8 uw. 96/12); Jaszek z Cz. zapisuje ż. Helenie 80 grz. posagu i 40 grz. wiana na swojej części dóbr (SP 8 uw. 128/1); 1388-1403 Helena ż. Jana z Cz., wd. 1399, matka Jana, Imrama juniora, Katarzyny i Hanki (SP 2, 747, 753, 763, 994; 8, 7010, 8106, 9977, 9984, 9991, uw. 316/20, 318/17, 340/14, 345/67, 347/62, 349/28, 351/17, 353/18; Wiel. s. 14-5); 1393 Jaszek z Cz. sprzedaje za 50 grz. m. Wieliczce karczmę zw. → Rospąd w Marcinkowicach [par. Wieliczka] z 7 stajaniami roli oraz niwę zw. Markloska (Wiel. s. 14); 1397-1401 Wawrzyniec z Cz., Zabawy [i Dobiesławic] (SP 2, 750; 8, 6177, 8328); 1398 br. Imram junior i Jan oraz ich siostry Katarzyna i Hanka z Cz. sprzedają za 500 grz. Władysławowi Jag. i m. Wieliczce całą wieś Marcinkowice. Ich matka Helena zrzeka się praw posagowych na tej wsi (Wiel. s. 14-5); Imram [junior] stawia przed sądem ziemskim krak. matkę Helenę dla zrzeczenia się przez nią praw posagowych na Marcinkowicach sprzedanych przez niego królowi dla m. Wieliczki oraz ww. brata i siostry dla wyrażenia zgody na sprzedaż. Rajcy wieliccy zobowiązują się wypłacić Imramowi za tę wieś w ciągu najbliższych 2 lat 350 grz., Imram zaś oświadcza, że otrzymał już od nich konia wart. 13 grz. i postaw sukna tyńskiego wart. 12 grz. (SP 8, 7009-11); Piotr z Kociny [pow. wiśl.] kupił u Imrama z Cz. wieś Czarnków [Czarkowy pow. wiśl.] za 300 grz. i 14 świerzop (SP 8, 6287, 7949).

1398-1428 Imram junior z Cz. h. Czewoja, s. Jana i Heleny, br. Jana, br. stryjeczny Imrama seniora (SP 2, 747, 763, 1197, 1204, 1210, 1240, 1282, 1348, 1360-1, 1430; 7/2, 90, 1222-4, 1242; 8, 6631, 7298, 7673-5, 8046, 8926, 9195, 9232, 9280, 9384, 9397, 9399, 9438, 9847, 9850-2, 9854, 9919, 9927, 9972, 9978-9, 9984, 10 006, 10 318, 10 640, uw. 264/4, 288/28, 291/22-3, 293/15, 295/18, 304/7, 306/35, 316/20, 338/10; KK 2, 505, 517, 524, 531, 546, 552, 574-5, 578, 583; Mp. 4, 1152, 1154; Mog. s. 49; ZDM 1, 320; DSZ 124, 139-40, 146, 148; ZB 1A s. 208; wg ind. WAP); 1399 Imram senior z Cz. udowadnia poprzez świadków, że płacił przez 6 lat mniszkom zwierzynieckim [za tenutę] w Pobiedniku (SP 8, 8296); Wawrzyniec z Zabawy odstępuje Imramowi z Cz., za łąkę we Wronińcu i za 200 grz. całą swoją cz. w Cz. (SP 8, 8328); Wojciech z Cz. (SP 8, uw. 287/23); Imram senior z Cz. gwarantuje Marcinowi z Raciechowic zwrot 40 grz. ewentualnym zastawem całej swej cz. we Wronińcu (SP 8, 8468); Piotr z Cz. (SP 8, 8926); Imram senior z Cz. z Jakubem z Cz. o wycięcie mu gwałtem 24 drzew (SP 8, uw. 291/23); Żegota z Łękawy zastawia Jakubowi z Cz. całą swoją cz. we Wronińcu (SP 8, 9078); → Czernichów [par. Igołomia]; 1399-1409 Jakub, Jakusz z Cz. (SP 8, 8926, 9909-10, uw. 293/69; ind. WAP); Imram senior procesuje się z prep. szpitala Ś. Ducha i wszystkimi kmieciami z Wronina (SP 8 uw. 313/6); 1401 Wawrzyniec z Zabawy pozyskuje pr. bliższości na Janie z Koczanowa czwartą cz. Cz. należącą niegdyś do jego zm. br. Falisza i ma ją wykupić 40 grz. (ZK 3 s. 246); tenże Wawrzyniec zobowiązuje się w ciągu 9 lat zwrócić dzieciom Falisza czwartą cz. dziedziny w Cz. Falisza, bez jakichkolwiek pieniędzy (SP 2, 750); Jan z Koczanowa oddala pr. roszczenia Wawrzyńca do dziedziny w Cz. (ZK 3 s. 263); prep. miechowski odzyskuje pr. od Imrama z Cz. 10 koni gwałtem mu zabranych (SP 2, 802); 1402 Jakubiec prokurator Imrama z Cz. (wg ind. WAP); 1403 Imram [senior] z Cz. procesuje się z Adamem z Mietniowa o sołectwo w Pobiedniku (KSN 1299, 1302, 1312, 1318, 1322); 1403-4 Jaszek Czolka, Czalka z Cz. i jego cc. Katarzyna i Anna (SP 2, 978; wg ind. WAP); 1409 → p. 2; Imram senior winien wyrokiem sądu wwiązać Mikołaja z Świeradzic [dziś Sieradzice] na sumę 26 grz. czynszu rocznego na dobrych kmieciach w Cz. (ZK 5 s. 119); Imram junior naganiony w szlachectwie przez Jakusza z Cianowic wywodzi, że jest h. Czewoja; tenże z Rafałem ze Słupowa star. czerkaskim o 80 kop gr za sprzedane Rafałowi dwie wsie na Podolu (SP 2, 1204, 1210, 1212).

1409-28 Piechna, Petrunilla ż. Imrama seniora z Cz. alias z Czernichowa, 1410 wd.; 1410-18 Małgorzata c. Imrama seniora z Cz., pasierbica Piechny, siostra Elżbiety, 1413 ż. Andrzeja ze Zbigniewa, sołtysa w Pobiedniku; 1410-17 Elżbieta c. Imrama seniora z Cz., pasierbica Piechny, siostra Małgorzaty, 1417 ż. Pakosza z Bystrzonowic, (wg ind. WAP); 1411 → Czernichów [par. Igołomia]; 1412 Hanna [c. Jaszka Czolki] dz. Cz., ż. Jakusza z Woli [Więcławskiej] (wg ind. WAP); Jakusz s. Spytka z Woli [Więcławskiej] sprzedaje za 110 grz. Imramowi [juniorowi] z Cz. całą cz. w Cz. swojej ż. [Hanny], z pr. patronatu kościoła [w Cz.]. Imram gwarantuje spłacenie tej sumy ewentualnym wwiązaniem Jakusza w swoją cz. w Cz. i w cz. Wierzynka w Cz. (ZK 193 s. 85); Imram junior z Cz., jako pełnomocnik Małgorzaty ż. Andrzeja sołtysa z Pobiednika i jej siostry panny Elżbiety [cc. Imrama seniora] w ich sprawie przeciw Janowi i Spytkowi z Melsztyna o sołectwo w Pobiedniku, winien przedstawić dok. o ich podległości sądowi leńskiemu w Zwierzyńcu (KSN 2874); sąd ziemski krak. wyrokuje, że dzieci Imrama seniora z Cz. mogą wykupić tytułem pr. bliższości część dziedzictwa wd. po nim Piechny dopiero po jej śmierci lub po jej powtórnym zamążpójściu; Elżbieta ż. Mik. Wierzynka ze Śledziejowic sprzedaje za 100 grz. i za 2 ł. w Gruszowie Imramowi z Cz. całą swoją cz Cz. z pr. patronatu tamże; Hanna ż. Jakusza z Woli [Więcławskiej] dz. Cz. sprzedaje za 112 grz. Imramowi z Cz. całą swoją cz. Cz. z pr. patronatu tamże; Mikołaj z Wronińca pozyskał pr. bliższości cz. dziedzictwa w Cz. kupioną [przez Imrama] od [Elżbiety] ż. Wierzynka i od [Hanny] ż. Jakusza i winien w określonym terminie dać pieniądze Jakuszowi; 1414 Elżbieta sprzedaje za 200 grz. swemu stryjowi Imramowi całą swoją cz. dziedzictwa w Cz. z pr. patronatu kościoła tamże (ZK 5 s. 273, 290, 294, 297, 427); Elżbieta i Małgorzata c. zm. Imrama [seniora] z Cz. przeciw przysiężnym z Pilzna o sołectwo w Pobiedniku (KSN 3445); 1415 Anna „neptis” Imrama z Cz. i jej stryj Łuczek; Cothla Buga kmieć Imrama z Cz. (wg ind. WAP); Imram z Cz. zastawia za 40 grz. Jaszkowi z Wierzbna 4 grz. czynszu na swoich kmieciach w Cz. (ZK 193 s. 291); 1417 Elżbieta c. [zm.] Imrama seniora z Cz., ż. Pakosza z Bystrzonowic za zgodą męża ustępuje swemu stryjowi Imramowi juniorowi z Cz. z wszystkich dóbr ojczystych i macierzystych w Cz.,; 1418 Małgorzata c. Imrama seniora z Cz., ż. Andrzeja ze Zbigniewa za zgodą męża ustępuje swemu stryjowi Imramowi juniorowi z Cz. z wszystkich dóbr ojczystych i macierzystych w Cz. (ZK 194 s. 89, 125); 1419, 1420 → Czernichów [par. Igołomia]; 1420-55 Jan Czulicki z Cz. s. Imrama [juniora] z Cz. (wg ind. WAP; ZK 10 s. 246, 303, 370, 375; 11 s. 302, 483-5; 14 s. 174-5; 151 s. 164; OK 5 s. 300; 6 s. 18, 48; SP 2, 3325; KUJ 3, 169); 1422 Elżbieta z Cz. c. Imrama, wdowa po Grocie z Makocic, 1424 ż. Jana Grzymały z Pieczyniegów; 1423 Mik. Kay sługa Imrama z Cz.; 1424 → Czernichów [par. Igołomia]; 1426 Jan zięć Piechny z Cz. (wg ind. WAP).

1438 młyn w Cz. (OK 5 s. 300); 1445 Mikołaj karczmarz w Cz. (OK 6 s. 796); 1455 Jan Czulicki gwarantuje Dobiesławowi z Siekluki [pow. pilzn.] i jego ż. Annie z Pobiednika zwrot 32 grz. ewentualnym wwiązaniem w ł. Stanichowski w Cz. (ZK 14 s. 174-5); 1462 Anna Czulicka (SP 2, 3679); 1465 → Czernichów [par. Igołomia]; Kana c. zm. Jana z Cz., [ż. Stan. Kazimierskiego z Kazimierzy Wielkiej] ustępuje matce Annie i br. Janowi i Czuryle z wszelkich pretensji do dóbr ojczystych i macierzystych; Stanisław z Kazimierzy Wielkiej zapisuje swej ż. Katarzynie, c. zm. Jana z Cz. 200 grz. posagu i 300 grz. wiana na wszystkich swoich dobrach w Kazimierzy Wielkiej i na wójtostwie w Lipnicy [Murowanej] (ZK 17 s. 372, 381); 1470-80 Jan Czulicki h. Czewoja dz. Cz. i Czernichowa, 8 ł. kmiec., dwór ryc. z rolami, 4 karczmy z rolami, 6 zagród z rolami (DLb. 1, 102-3; 2 s. 40, 159); 1484 Jan Czuryło z Cz. (GK 22 s. 33); 1487 Jan z Cz. pozywa Mikołaja z Kurozwęk [pow. wiśl.] star. sieradzkiego o swego kmiecia Jana Szczawia wart. 10 grz., zbiegłego do wsi Mikołaja Łuczanowice (SP 2, 4318); 1489-91 Jan Czulicki z Cz. (GK 23 s. 185, 750); 1489, 1490-3 pobór z 1 ł. (ŹD s. 443; RP s. 139, 166, 182, 196); 1498 Jan z Cz. wydzierżawia za 4 grz. rocznie Mik. Szalowskiemu całą wieś Cz. z wyjątkiem: dworu otoczonego fosą, z ogrodem i sadem w kierunku kościoła, karczmy, w której siedzi karczmarz zw. Orda, z łąką zw. Karczemna i 1 ł. roli uprawianym przez karczmarza, z wyjątkiem 1 ł. zw. Szymkowski uprawianego przez tegoż Jana, a z sadzawkami i gajami k. wielkiego stawu, w stronę Czernichowa i za Błoniem czyli za pastwiskami w kierunku Wróżenic. Jan zastrzega sobie wolny wypas bydła (GK 27 s. 121); 1500 Hieronim ze Szczepanowic, Złotki i Pilczowa [wszystkie w pow. pilzn.] oraz inni dz. tych wsi zeznają, że zięć Hiernonima Jan z Cz. ma na ww. wsiach zapisane 90 grz. posagu swej ż. Magdaleny (ZP 22 s. 649); 1522 wieś Cz. opust: „ante ab 1522” (BJ rps 5259 k. 23r wykazy poradlnego z lat 1574-81); 1529 role folw., 1 ł. zw. powabny oraz role młynarzy zw. jutrzynami (LR s. 157, 318); 1530 pobór płaci Stan. Korzeniowski i Magdalena Czulicka z Cz., którzy nie posiadają kmieci (RP k. 63).

5. 1325-7 pleb. Herman, Par. oceniona na 5 grz. (MV 1, 139, 212); 1335, 1336-7, 1346-58 świętop. 5 sk. (MV 1 s. 373, 383, 395; 2 wg indeksu); 1379 Maciej wikariusz w Cz. (SP 8, 547); 1390 Stanisław wikariusz w Cz. (SP 8, 5427); 1397 Wacław wikariusz w Cz. (SP 8, 6238, 6619); 1397-9 Jan pleb. w Cz. (SP 8, 6238, 6619, 9438, uw. 241/34); 1400 Helena matka Imrama [juniora] z Cz. przeciw Janowi Białemu [Albus] kan. krak. o dzies. kon., słodową i owsianą (SP 8 uw. 318/7); Stanisław wikariusz w Cz. (wg ind. WAP); 1412, 1414, → p. 3; 1424 Żegota z Łękawy sprzedaje Samborowi z Młoszowej wieś Łękawę czyli Marcinkowice z połową pr. patronatu w Cz. (ZK 195 s. 213-4); 1438 Jan z Cz. nadaje Adamowi pleb. w Cz. 1 ł. roli z przymiarkami, wolne od ciężarów, łąkę położoną k. potoku płynącego obok młyna w celu fundacji i erekcji preb. w kościele w Cz. Nadaje też siedlisko na mieszkanie dla prebendarza (OK 5 s. 300); 1440 Stanisław z Łaganowa patron kościoła w Cz. (OK 6 s. 23); 1470-80 drewn. kościół par. pod wezw. Ś. Mikołaja. Dzies. snop. i kon. wart. 12 grz. z 8 ł. kmiec. dla preb. Goszyckiej w kat. krak. Dzies. snop. wart. 4 grz. z ról dworskich, 4 karczem z rolami, 6 zagród - miejscowemu pleb. Pleb. ma w Cz. wolne role i łąki oraz karczmę z rolami w Karwinie. Pleb. pobiera też dzies. wart. 3 grz. z folwarku ryc. w Karniowie oraz dzies. z 3 ł., ról karczemnych i zagrodniczych, które niegdyś były ryc., we Wronińcu. Do par. należą: Wronin, Wroniniec, Karniów i Czernichów (DLb. 1 s. 102-3; 2 s. 40, 132, 159; 3 s. 49, 211); 1471 Piotr pleb. w Cz. (KUJ 3, 242); 1528 połowa dziesięcin z Wronina i Wronińca należy do pleb. w Cz. (Dod. GL 1852 nr 50-5); 1529 pleb. Jan Piekarski. Par. pobiera dzies. snop.: wart. 9 grz. z 3 ł. kmiec. we Wronińcu, wart. 4 grz. z ról folw. w Marcinkowicach [par. Kościelec] zamiennie z opatem kl. w Mogile, wart. 4 grz. z ról folw. w Karniowie, wart. 5 grz. z ról folw. w Cz. Pleb. twierdzi, że należy mu się też dzies. snop. z 1 ł. zw. powabny i z niw młynarzy, zw. jutrzynami, lecz zabiera ją bezprawnie kan. krak. Czuryło. Należał też do pleb. czynsz z obecnie pustej karczmy w Karwinie. Dzies. snop. wart. 9 grz. z ról folw. w Cz. należy do preb. Goszyckiej w kat. krak. (LR s. 157, 236, 318).

6. 1386 Święch ze Stręgoborzyc pozywa Jaszka z Cz. i jego sługę Bartka Goździa o zranienie (SP 8 uw. 16/1, 23/35); 1410 Imram [senior] Czulicki h. Czewoja zginął pod Grunwaldem (DH 4 s. 67); 1428 Mik. Czulicki altarysta w kat. krak. (Pol. 3, 199); 1437 Jakub z Cz. pleb. w Bochni (ZDK 2, 365).

8. Domniemana osada wczesnośredn. (Żaki s. 520) - brak danych w pozostałej literaturze archeologicznej. Obecny kościół zbudowany 1547. Płyta nagrobna Czulickiego z XV w. (KatZab. 1 s. 151).