(1353 Czyrmna, 1360 Czirmna, 1383 Rufa Aqua, 1398 Czirmna alias Ruffa Aqua, 1400 Czirmyno, Czirnina, 1413 Czirzmisne, Czijrzmna, 1414 Czijrmna, Czirzmna, 1415 Czirmino, 1420 Cyrmna, 1430 Czremna, 1444 Czyrmno), dziś Czermna, 9 km na NE od Biecza.

1. 1360 n., 1581 pow. biec. (Mp. 1, 255; ŹD s. 121); 1400 n. par. własna (ZK 3A s. 75); 1529 dek. Biecz (LR s. 61).

2. 1419 las między Cz. a Błażkową (ZB 1A s. 183); 1443 br. Piotr i Jan dz. Cz. dzielą się Cz. Piotrowi przypada cz. od kmiecia Andrzeja Grzebienia w górę aż do granicy dębowieckiej [z wsią Dębowa], a Janowi cz. od kmiecia Piotra Kwiatka aż do granic szerzyńskich [z wsią Szerzyny], połowa karczmy i połowa lasu przy granicy jabłonickiej [z wsią Jabłonica] oraz rybnik przed dworem (ZB 1 s. 72); 1444 graniczy z Święcanami (ZB 1 s. 79); 1445 Cz. graniczy z Święcanami i Szerzynami; wielki rybnik na dole, na końcu wsi (ZB 1 s. 85); 1470-80 graniczy z Brzyskami (DLb. 3 s. 205); 1532 granica → Brzysk i Dębowej dochodzi do narożnicy wsi Cz., przy wielkiej drodze z Lipnicy i Jabłonicy do Dębowej (BJ rps 6222/III k. 65 v).

3. Własn. szlach. 1353 Kazimierz W. nadaje Chodkowi, Piotrowi i Ostaszkowi [późniejsi Gorajscy i Czuryłowie] ss. [Iwana] wiele wsi, m. in. → Błażkową, Cz. i Dębową z wszystkimi pr., przynależnościami i imm. sąd. (Mp. 3, 701); 1360 własn. Piotra Rusina zw. Iwanowiczem wwdy żydaczowskiego; → p. 4 (Mp. 1, 255); 1383 Andrzej z R. A. br. Bieńka z Żabokruka [na Rusi] (GB 1 s. 39; SP 8, 6749); 1397-1400 Bieniek z Cz. dz. Żabokruka na Rusi, Kuchar [nie zid.] i do r. 1398 Szczepanowic, br. Andrzeja nazwanego w r. 1373 br. Dymitra [Gorajskiego] z Łady [ziemia bełska] (SP 8, 6749, uw. 231/44, 311/16, 325/6; wg ind. WAP; KK 2, 287; AGZ 7 s. 16; AS 2, 74); 1415 Bronisąd ma w zastawie Cz. (ZK 378 s. 20); 1418 Piotr z Pilawy [Podole] i jego ż. Katarzyna zastawiają za 60 grz. Mirosławowi i jego s. Mikołajowi z Kunowej 7 grz. czynszu na 19 kmieciach w Cz. (ZB 1A s. 146); 1419 → p. 4; 1420-45 Piotr z Cz. (ZP 20 s. 57; ZB 1A s. 185, 209, 218, 223, 233, 239, 279; 1 s. 34, 76, 78, 85; GB 2 s. 321; OK 6 s. 737); 1443 → p. 2; 1444 Jan dz. Cz. daje Janowi z Bączała wwiązanie w 9 kmieci w Cz. tytułem zastawu i w innych 5 kmieci w Cz., zaczynając od kmiecia Moszkala aż po granicę Święcan; 1445 tenże Jan gwarantuje Janowi z Bączała zwrot 50 grz. ewentualnym wwiązaniem w swoich kmieci w Cz., poczynając od kmiecia Błażeja włącznie, aż do granic ze Święcanami i Szerzynami oraz w połowę młyna i połowę rybnika leżącego na dole [dziś cz. Cz. zwie się Nadole; UN 58 s. 65], na końcu wsi (ZB 1 s. 79, 85); 1449-50 Jan Hanuszek z Cz. (ZB 1 s. 111, 113, 120); 1465-77 Jerzy z Cz. [mąż ww. Katarzyny] (ZCz. 4 s. 305, 390; ZB 3 s. 1); 1465 Katarzyna ż. Jerzego z Cz., c. Mikołaja z Buczyny (ZCz. 4 s. 305); 1468-75 Stan. Chojto, Chojtko z Wierzbnej [nie zid.] dzierżawca Cz. zięć Jerzego z Cz. (GB 3 s. 587, 597; ZCz. 4 s. 413, 490); 1475 Jerzy z Cz. zezwala swemu zięciowi Stan. Chojtkowi z Wierzbnej założyć sadzawkę w Cz. Po 8 latach winien ją ustąpić Jerzemu (ZCz. 4 s. 490).

1508 pobór z 16 ł. (RP s. 428); Katarzyna ż. Stanisława [sołtysa] z Gąsówki, c. Jerzego z Cz. (ZB 4 s. 157); 1514 Jerzy Czermiński z Cz. gwarantuje Adamcowi Bylickiemu z Bylic [ziemia przemyska] zwrot 40 grz. ewentualnym wwiązaniem w 12 ról w Cz., na których siedzą kmiecie: Jan Malik, Mik. Drozdek, wd. Barbara Czosludowa, Maciej Maczuga, Jakub Kapinos, Szymon Malissa, Anna wd. Jakubowa, Stan. Cichoń, Adam Szaschiwya, Walenty Niemiec, Jan Świąt i Jan Bachmat, płacący 4 grz. czynszu (ZB 4 s. 320-1); 1529 dwór szlach. z rolami, role zw. przymiarki (LR s. 61); 1532 własn. Jana i Andrzeja Czermieńskich (BJ rps 6222/III k. 65v); 1536 pobór z 15 ł. 2 1/2 prętu, z młyna o 1 kole, 2 karczem dziedz. i od 7 komorników (RP).

4. 1360 Kazimierz W. na prośbę Piotra Rusina zw. Iwanowiczem wwdy żydaczowskiego przenosi z pr. pol. na niem. średz. wiele wsi, m. in. Cz. i nadaje imm. sąd. (Mp. 1, 255); 1393 Małgorzata stara sołtyska pozywa sołtysa z Cz.; 1398 ur. Mściszek Kowalowski zobowiązuje się wypłacić Jankowi sołtysowi z Cz. pozostałe 60 grz. za sołectwo w Zagórzanach [par. własna] (GB 1 s. 43, 66); 1400-9 Jan, Janek sołtys w Cz., br. Janisława, zm. a. 1410 (GB 1 s. 80, 101-2; 2 s. 4, 12; SP 9 wg indeksu); 1408-13 Mikołaj s. Jana sołtys w Cz. (SP 9 wg indeksu; GB 2 s. 4, 9, 15, 19, 30); 1409 Jan sołtys w Cz. i jego s. Mikołaj zastawiają Dobiesławowi sołtysowi z Warzyc [pow. pilzn.] połowę sołectwa w Cz. (SP 9, 117); Janusz niegdyś sołtys w Cz.; 1410 sołtysowa wd. po Janie (GB 2 s. 4, 12); 1412-8 Piotr Peyl, Pyl sołtys w Cz. (wg ind. WAP; Teut. 1A s. 65) 1413 Katarzyna ż. Mikołaja sołtysa w Cz., c. Jana sołtysa w Jodłowej Polskiej (GB 2 s. 30); 1413-4 opatrzny Zygmunt sołtys, 1417 niegdyś sołtys w Cz. (KSN 3344, 3361, 3440, 3462, 3477, 3493, 3516; Teut. 1A s. 31); 1414 tenże sprzedaje za 117 1/2 grz. Mścisławowi i Piotrowi dz. Potoku [pow. pilzn.] swoje sołectwo w Cz. i zobowiązuje się przekazać je w ciągu roku, wg pr. niemieckiego (KSN 3520); Jakub sołtys w Cz. (GB 2 s. 41); 1414-6 Małgorzata wd. po sołtysie w Cz. (GB 2 s. 40, 61); 1415 Przecław, Piotr i Mścisław sołtysi z Cz. (ZB 1A s. 43); 1415-21 Mścisław, Smisław, Mściszek sołtys, 1425 niegdyś sołtys w Cz., br. Wacława sołtysa ze Swoszowej (ZB 1A s. 57, 60, 214, 221, 223, 239; GB 2 s. 76-7, 79, 181; ZCz. 2 s. 252, 256, 273, 275b, 278, 286; wg ind. WAP); 1419 Andrzej z → Błażkowej pozwala Mścisławowi sołtysowi w Cz. i kmieciom tejże wsi ścinać drzewa w lesie leżącym między Cz. a Błażkową, dotąd dopóki dziedzice z Cz. nie ugodzą się o ten las. Gdyby Paszek z Dębowej przeszkadzał sołtysowi i kmieciom w wyrębie, nie będzie ich Andrzej bronił, chyba, że inni będą Mścisławowi przeszkadzać; br. Mścisław i Piotr ustępują za 400 grz. swemu ojcu Jaszkowi niegdyś dz. Potoku sołectwo w Cz. oraz ich części w Błoniu, Siedlcu [obie w pow. pilzn.] i Bruśniku (ZB 1A s. 183, 189); 1420 Paweł sołtys z Cz. (ZB 1A s. 226); Mściszek [sołtys] z Cz. zastawia za 4 grz. Mikołajowi Orzikowi swego kmiecia (GB 2 s. 110); 1423 Jaszek [ojciec Mścisława i Piotra, niegdyś dz. Potoku] sołtys w Cz. (GB 2 s. 129, 135); tenże i jego synowie sprzedają za 64 grz. Katarzynie wd. po Piotrze Pilowcy [z Pilawy → 1418 p. 3] sołectwo w Cz. (GB 2 s. 138, 144).

5. 1400 Jan pleb. w Cz. (ZK 3A s. 75); 1529 dzies. pien. 5 grz. 25 gr 6 den. Pleb. Maciej z Jadownik pobiera 30 gr dzies. snop. z ról dworskich w Cz., meszne w owsie wart. 11 grz. i 8 gr z racji mesznego z ról zw. przymiarki w Cz. (LR s. 36, 61); 1596 kościół par. pod wezw. Ś. Marcina. Do par. należy Cz. i Zakobyle (WR k. 90v).

7. Kościół drewn. zbudowany w 1520 r. („Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972”, s. 78).