DĄBROWA

(1375 Dambrowa z kop., 1530 Dąbrowa abbatis), dziś Dąbrówka Polska i cz. Nowego Sącza, 4 km od centrum miasta1Cz. wsi czyli dawną D. Niemiecką włączono do Nowego Sącza, a nazwa zanikła (Pawłowski 1 s. 26).

1. 1412 n. pow. sądec. (ZDM 6, 1762; ŹD s. 127); przed r. 1448 par. własna?2Trudna do wyjaśnienia jest sprawa parafii D. Nie odnotowały jej rejestry świętop. do r. 1374. Nic o niej konkretnego nie wiedział już Długosz, ale ją zarejestrował w DLb. Nie wygląda na pomyłkę umieszczenie przezeń osobnego ustępu: „Dambrowa. Villa habens in se ecclesiam parochialem, in honorem... dictam, cuius proprietas ad monasterium Sancti Spiritus de Nova Sandecz pertinet. In qua sunt lanei cmethonales...”, gdyż prawidłowo określił własność wsi. Wiadomość Długosza potwierdza poniekąd to, że w zbudowanym w pocz. XVII w. kościele znalazło się kilka elementów z XV w. Nie da się jednak wykluczyć, iż elementy te mogły pochodzić z jakiegoś rozebranego kościoła w okolicy. Kościoła w D. nie odnotowano bowiem w wizytacji z r. 1597, a w wizytacji z r. 1608 czytamy: „kaplica zbudowana niedawno przez ks. Tomasza przeora premonstratensów sądeckich na podobieństwo rotundy rzymskiej, cała z drzewa; zbudowana dla grzebania zmarłych mieszkańców tej wsi” (B. Kumor, Archidiakonat sądecki, s. 109). Nie wspomniał też o kościele w D. bp Zbigniew Oleśnicki w dok. z r. 1448 dotyczącym fundacji kolegiaty sądeckiej, którym m. in. ustanowił prebendę zw. Dąbrowską; 1470-80 n. par. Nowy Sącz (DLb. 1 s. 555; 2 s. 236-7).

2. 1410 D. blisko Nowego Sącza (ZDM 6, 1737); 1570 przez D. droga z Krakowa przez Nowy Sącz na Spisz (LDK s. 37).

3A. Własn. król., od r. 1410 kl. Norb. w Nowym Sączu. Przed 1410 D. w tenucie Paszka Trestki; 1410 Władysław Jag. nadaje wieczyście nowo założonemu pod wezw. Ś. Ducha i 11 000 Dziewic kl. Premonstratensów w Nowym Sączu i jego szpitalowi czyli infirmerii wieś król. D., trzymaną dotąd w tenucie przez Paszka Trestkę [z Giedczyc i Rudy] (ZDM 6, 1737); 1412 → p. 4; 1448 łany kmiece, pewne role w D. należą do prepozyta kol. sądec. → p. 5; 1470-80 własn. kl. Norb. w Nowym Sączu z nadania Władysława Jag., folwark, 16 ł. kmiec. karczma z rolami, pewne role prepozyta kol. sądec., który je wydzierżawia wraz z dzies. za 1 grz. (DLb. 1 s. 547, 555, 558, 562; 2 s. 236-7; 3 s. 83); 1529 folwark, łany kmiece, czynsz wieczysty 7 grz. 11 gr i takiż z młyna 12 gr klasztorowi Norb. w Nowym Sączu (LR s. 313, 319); 1530, 1536 w D. abbatis pobór z 3 1/2 ł., karczmy i młyna o 1 kole (RP k. 41; RP).

3B. Własn. król. 1375, 1470-80, 1487 folwark król. → p. 5. B; 1529 folwark (LR s. 313)3Dane o dzies. wyraźnie potwierdzają istnienie po r. 1410 osobnego punktu osadniczego należącego nadal do króla, o którym w innych źródłach brak danych. Był to najpewniej tylko folwark królewski o nazwie D.

4. 1412 Władysław Jag. na prośbę opata kl. Norb. w Nowym Sączu przenosi z pr. pol. na średz. wsie klasztorne: D., Januszową, Librantową, Kwieciszową, Boguszową, Olchówkę, położone w pow. sądec (ZDM 6, 1762); 1529 sołectwo (LR s. 311).

5A. 1448 bp krak. Zbigniew [Oleśnicki] erygując kol. w Nowym Sączu uposaża jej prepozyta m. in. pewnymi rolami w D. wraz z ich dzies., Bp ustanawia też kanonię czyli prebendę zw. Dąbrowską z dzies. snop. [z jednej cz.] w tej wsi, która to dzies. należała przedtem do plebana w Podegrodziu. W drugiej cz. D. dzies. snop. będą wybierać wikariusze kol. sądec. wraz z mesznem z całej D. (ZDK 2, 526); 1470-80 dzies. snop. i kon. z połowy łanów kmiec. wart. 6 grz. prebendzie zw. Dąbrowska w kol. sądec., z drugiej połowy wart. 6 grz. wikariuszom w kol. sądec., z pewnych ról prepozyturze w tejże kolegiacie (DLb. 1 s. 547, 555, 558, 562; 3 s. 83); w D. należącej do kl. Ś. Ducha [Norb.] w Nowym Sączu kościół par. (DLb. 2 s. 237- formularz nie wypełniony)2Trudna do wyjaśnienia jest sprawa parafii D. Nie odnotowały jej rejestry świętop. do r. 1374. Nic o niej konkretnego nie wiedział już Długosz, ale ją zarejestrował w DLb. Nie wygląda na pomyłkę umieszczenie przezeń osobnego ustępu: „Dambrowa. Villa habens in se ecclesiam parochialem, in honorem... dictam, cuius proprietas ad monasterium Sancti Spiritus de Nova Sandecz pertinet. In qua sunt lanei cmethonales...”, gdyż prawidłowo określił własność wsi. Wiadomość Długosza potwierdza poniekąd to, że w zbudowanym w pocz. XVII w. kościele znalazło się kilka elementów z XV w. Nie da się jednak wykluczyć, iż elementy te mogły pochodzić z jakiegoś rozebranego kościoła w okolicy. Kościoła w D. nie odnotowano bowiem w wizytacji z r. 1597, a w wizytacji z r. 1608 czytamy: „kaplica zbudowana niedawno przez ks. Tomasza przeora premonstratensów sądeckich na podobieństwo rotundy rzymskiej, cała z drzewa; zbudowana dla grzebania zmarłych mieszkańców tej wsi” (B. Kumor, Archidiakonat sądecki, s. 109). Nie wspomniał też o kościele w D. bp Zbigniew Oleśnicki w dok. z r. 1448 dotyczącym fundacji kolegiaty sądeckiej, którym m. in. ustanowił prebendę zw. Dąbrowską; 1529 dzies. snop. z całej wsi, z wyjątkiem pewnego pola, wart. 10 grz. prebendzie [Dąbrowskiej] w kol. sądec., dzies. snop. z ról kmiec. wraz z innymi wsiami wikariuszom kol. sądec., dzies. pien. z sołectwa wart. 24 gr prepozyturze w kol. sądec. (LR s. 271, 287, 311).

5B. 1375 królowa Elżbieta uposaża kościół par. w Piwnicznej m. in. dzies. z ról folw. we wsiach król. Gostwicy i D. (Mp. 3, 87); 1470-80 dzies. snop. z folwarku w D. wart. 2 grz. plebanowi w Piwnicznej (DLb. 2 s. 236-7); 1487 Kazimierz Jag. wydaje przyw. w sprawie uposażenia plebana w Piwnicznej, do którego należy m. in. dzies. snop. z folwarku we wsi król. D. w pow. sądec (Mp. 5 Q 173); 1529 dzies. snop. z folwarku w D. wart. 1 grz. i 12 gr plebanowi w Piwnicznej (LR s. 313 - w t. r. w uposażeniu tego plebana nie wymieniono już dzies. z folwarku w Gostwicy, ale w Stadle, które sąsiaduje z tą wsią i należało do dóbr gostwickich).

8. Kościół drewn. z XV w., właściwie w XVII-wiecznej budowli elementy XV-wieczne (KatZab. 1 s. 297-8; R. Brykowski, Drewniana architektura kościelna w Małopolsce XV wieku, Wr. 1981. wg ind.; → też przyp. 2). Wg tradycji kościół ten zbudował w r. 1410 Władysław Jagiełło.

1 Cz. wsi czyli dawną D. Niemiecką włączono do Nowego Sącza, a nazwa zanikła (Pawłowski 1 s. 26).

2 Trudna do wyjaśnienia jest sprawa parafii D. Nie odnotowały jej rejestry świętop. do r. 1374. Nic o niej konkretnego nie wiedział już Długosz, ale ją zarejestrował w DLb. Nie wygląda na pomyłkę umieszczenie przezeń osobnego ustępu: „Dambrowa. Villa habens in se ecclesiam parochialem, in honorem... dictam, cuius proprietas ad monasterium Sancti Spiritus de Nova Sandecz pertinet. In qua sunt lanei cmethonales...”, gdyż prawidłowo określił własność wsi. Wiadomość Długosza potwierdza poniekąd to, że w zbudowanym w pocz. XVII w. kościele znalazło się kilka elementów z XV w. Nie da się jednak wykluczyć, iż elementy te mogły pochodzić z jakiegoś rozebranego kościoła w okolicy. Kościoła w D. nie odnotowano bowiem w wizytacji z r. 1597, a w wizytacji z r. 1608 czytamy: „kaplica zbudowana niedawno przez ks. Tomasza przeora premonstratensów sądeckich na podobieństwo rotundy rzymskiej, cała z drzewa; zbudowana dla grzebania zmarłych mieszkańców tej wsi” (B. Kumor, Archidiakonat sądecki, s. 109). Nie wspomniał też o kościele w D. bp Zbigniew Oleśnicki w dok. z r. 1448 dotyczącym fundacji kolegiaty sądeckiej, którym m. in. ustanowił prebendę zw. Dąbrowską.

3 Dane o dzies. wyraźnie potwierdzają istnienie po r. 1410 osobnego punktu osadniczego należącego nadal do króla, o którym w innych źródłach brak danych. Był to najpewniej tylko folwark królewski o nazwie D.