CZAŻÓW

(1362n. Czazow [ale: 1470-80 Czyaszow, 1504 Czazaw, Czezow, 1506 Czaszow, Czasszow, 1508, 1546, 1564-5 Czaszow, 1529 Cąssow, 1532 Czazhoff, 1537 Czazouu, 1787 Czadow], 1827 Czażów; Kam. 49; Niec. 52; Kop.K 181; MWP II 202) 7 km na NE od Nowej Słupi, 9 km na NE od kl., nad rz. Pokrzywianką.

1. 1473n. pow. sand. (TN XX 230; AG 1879); 1827 pow. opat. (Tabela I 83); 1362 C. przeniesiony z par. Waśniów do par. Chybice (Mp. III 752), 1530n. par. Chybice (ASK1/10 221v).

2. 1412 rozgraniczenie C. od Włoch wg starych znaków granicznych (Mp. IV 1132); 1470-80 graniczy z → Boleszynem (DLb. III 231); 1537 dotychczasowi właściciele mają → wyznaczyć granicę C. i → Skał, szczególnie od Wojciechowic i → Grzegorzewic (AG 1893); 1780 → Boleszyn.

3. Własn. szlach., od 1536 r. kl. święt.

1412 dz. Świętochna, wd. po Spytku. z c. Bretką i siostrzenicą Anną (Mp. IV 1332); 1473 br. Jan, Piotr, Marcin i ich bratanek Mikołaj, zwani Pszonki, dz. Babina, z siostrą Dorotą i siostrzenicą Katarzyną, ż. Mikołaja Kota Ostrowskiego z Lesznik, sprzedają, Janowi Rytwiańskiemu, marszałkowi Królestwa Polskiego, swoją cz. C. w zamian za 1 ł. w Ostrowie w pow. wiśl. i 100 grz. (TN XX 230); 1473 Klemens pleb. Olbierzowic i Jan Wilhelm, br. niedzielni z Brzezia, odstępują Janowi Rytwiańskiemu jw. swoją cz. C. w zamian za 1 ł. w Pogwizdowie w pow. wiśl. [z dopłatą?] (AG 1879); 1504 pobor z 1 ł. i od 1 zagr. (ASK I/7 40); 1504, 1506 pobór z 1,5 ł. (ib. 36v, 103v; RP); 1508 Piotr Stawiski dz. Wawrowic, Skał i C. (Paw. 486); 1529 własn. Marcina Ostrowskiego, pobór z 3 ł. (RP); 1530-2 pobór z 1,25 ł. (ASK I/10 221v, 465, 599v);

1536 Zygmunt St. zatwierdza zamianę klucza koniemłockiego, należącego do kl. święt., na wsie Hieronima Łaskiego wwdy sier.: Skały, C., → Bukówkę, → Broniewice, → Okręglów, Wojciechowice i 1/2 → Jam (AG 1892; MS IV 18175; → Koniemłoty); 1537 król potwierdza zamianę należącego do kl. święt. klucza dóbr → Koniemłoty na wsie Skały i C. należące do Hieronima Łaskiego wwdy. sier. i jego ż. Anny z Kurozwęk, oraz części w → Dąbrowie i → Zawadzie, zw. Ciołkowskie, które ww. uzyskali od Andrzeja Ciołka z Żelechowa, zobowiązując ich do wypłacenia opactwu dodatkowo 100 fl., wyznaczenia granic Skał i C., szczególnie od Wojciechowic i Grzegorzewic, oraz spłacenia w ciągu roku wszystkich ciążących na tych dobrach zobowiązań, kl. zaś może natychmiast zająć je ze stadami bydła i świń oraz zasiewami oziminy, uzyskuje też w nich imm. taki, jaki mają inne dobra kościelne (AG 1893; MS IV 18286; → Koniemłoty); 1538 pobór od 5 zagr. (ASK I/7 190v); 1546 król uwalnia uzyskane na mocy zamiany z 1537 r. posiadłości, tzn. Skały. C. i części Dąbrowy i Zawady, od wszelkich powinności zgodnie z dawnymi i obecnymi przywilejami kl. święt. (AG 1894; MS IV 22389); 1553 Zygmunt A. przenosi na pr. niem. imiennie wyliczone posiadłości opactwa święt., w tym C. i Skały (AG 1909);

1564-5pobórz 1,25 ł. (LS 1564-5 330); 1571 własn. opata święt., pobór z 2 ł. i karczmy (ASK I/7 266v, 341); 1577 własn. kl. święt., pobór od 4 kmieci na 2 ł. i z karczmy (ib. 585v); 1578 z cz. należącej do opata święt. pobór od 5 kmieci na 2,5 ł. oraz z karczmy z rolą (ib. I/10 778; Paw. 193); 1620 Bogusław Radoszewski opat i konw. kl. święt. przekazują w dożywotnią dzierż. Stanisławowi Szczuckiemu, s. Marcina Szczuckiego, wsie C. i Skały z obowiązkiem płacenia co roku na ś. Marcina [11 XI] 50 fl. do stołu opata (AG 1923); 1629 własn. opata święt., pobór od 5 kmieci na 3 ł., 1 zagr. z rolą, 2 komor. bez bydła oraz z roli należącej do karczmy (RS 1629 64); 1650 konw. święt. [?] daje pobór od 6 kmieci na 2,75 ł. (AG nab. 936 9); 1673 opat święt. daje pogłówne od 58 mkw wsi (ASK I/67 238); 1674 pogłówne od 28 mkw (ib. 408v, 461);

1686 Michał Komornicki opat święt., zobowiązany uchwałami synodu prowincjonalnego do łożenia 200 fl. rocznie z dóbr opackich na naukę zakonników, ofiarowuje im znajdujące się od ponad 50 lat w rękach świeckich dzierżawców: małą wieś Skały z folw., na którym znajduje się tylko opust. stodoła i 6 zagr., oraz 2 opust. role kmiece w C., zajęte niegdyś przez Wojciecha Maznika i Macieja Koziołka, zobowiązanych do pracy na folw. w Skałach, a także młyn, przy czym dochód z tych dóbr przeznaczony ma być na naukę zakonników, wynagrodzenia profesorów oraz potrzeby zakrystii (AG 1923); 1686 Jan Małachowski bp krak. - wysłuchawszy opinii swych delegatów, Jana Benedykta Kluczewskiego, kan. i oficjała kiel., prep. bodzentyńskiego oraz Jana Sikorskiego dziekana kunowskiego i pleb. Krynek, którzy w księdze przywilejów klaszt. odnaleźli dok. z 1620 r. oraz „puncta postulatoria” podpisane kolejno przez koadiutora Wojciecha Sierakowskiego dziekana chełmskiego w 1652 r., opata elekta Mikołaja Goskiego archid. warszawskiego w 1662 r., koadiutora a potem opata elekta Michała Komornickiego w 1682 i 1683 r., w których zakonnicy domagali się przekazania im tych dóbr - widząc, że wsie C. i Skały od ponad 40 lat znajdują się w rękach Marcina i Stanisława Szczuckich, którzy płacili opatowi tylko po 50 fl. rocznie, wiedząc zaś ze sprawozdania delegatów, że po pewnych zabiegach i inwestycjach dochód z obu wsi może wynieść około 300 fl. rocznie, zatwierdza dok. opata z 1686 r. i włącza je do stołu mniszego (ib.); [ok. 1689] własn. konw., pobór od 6 kmieci na 2,75 ł. (AG nab. 936 9v); [ok. 1773] wieś opust. (Jabłoński 207); 1787 liczy 39 mkw (Spis I 411; II 135); 1819 wieś C. z folw. należy do stołu konw. (AOkup. 6v. 72-74v, 237); 1827 ma 8 domów i 53 mkw (Tabela I 83).

4. 1553 → p. 3.

5. 1362 bp krak. Bodzanta przenosi C. z par. Waśniów do par. Chybice (Mp. III 752); 1529 dzies. snop. z folw. wart. 1 grz. pobiera pleb. Chybic (LR 373); [po 1741?] spór pleb. Chybic z Bened. święt. o dzies. z C. (Wiś.Ił. 27).

7. Jonston III/6 113; Szepiński 260; Gacki 92, 225, 251, 254; SG I 777; XV/1 356; Krzepela 204; Derwich 1992 wg indeksu.