DĘBNO

(1264 [1274] Dhambno z or., 1317 Dambno, 1349 Dapmno, 1399 Dampno, 1407 Døbno, 1437 Dampbno).

1. 1489-1530 pow. szczyrz. (RP s. 140; ŹD s. 445; RP k. 24); 1581 pow. sądec. (ŹD s. 147); 1326 n. par. własna (MV 1 s. 137, 209)1Podawana w KatZab. 1 s. 76 i „Roczniku diecezji tarnowskiej” 1972 s. 584 data 1315 jako pierwsza wzmianka o kościele w D. nie znajduje potwierdzenia w zachowanych źródłach, podobnie jak w SG 2 data 1313 rzekomo dotycząca wsi D; dek. Tarnów [Tarnowiec] (MV 1 s. 137); 1346 dek. Wojnicz (MV 2 s. 194); 1373-4 dek. Radłów (Rejestr Świętop. k. 10-1, 22); 1529 dek. Wojnicz (LR s. 191); przed 1448 archidiak. Kraków, 1448 n. archidiak. Nowy Sącz (ZDK 2, 526; DLb. 1 s. 567).

2. Granice. 1357 D. blisko Wojnicza w ziemi krak. (ZDM 1, 83); 1362 sąd ziemski krak. wydaje wyrok w sporze między pozywającą Kenną ż. szl. Piotra ze Szczekocin a bpem krak. Bodzantą o granice między D. i Suchczynem [Sufczynem] a Porąbką [Uszewską] i Łysą Górą. Wg ugody stron granice tak, jak są ustalone, będą przez bpa zachowywane, a jeśli zostaną naruszone, wówczas na nowo będą wyznaczone. Sochna [siostra Kenny] ż. kaszt. czechowskiego Andrzeja, która przystąpiła do sporu [z tytułu posiadania sąsiedniej Wielkiej Wsi?], nie będzie zgłaszać żadnych roszczeń (KK 1, 227); 1395 D. graniczy z Suchczynem → p. 5; 1453 D. graniczy z Suchczynem (ZK 151 s. 171).

Drogi i cło. 1395, 1539 cło w D. → p. 5; 1470-80 cło w D. (DLb. 2 s. 272); role jednej karczmy położone po lewej stronie idąc do Krakowa, drugiej po prawej stronie idąc do Krakowa, trzecia ma role z lewej strony (DLb. 2 s. 271); 1570 przez D. droga z Krakowa na Ruś [przez Bochnię, Brzeżek, Wojnicz], cło (LDK s. 53).

Zamek. 1394 curia in D.; 1395 wiadomość pośrednia o zamku - fundacja prebendy zamkowej → p. 5; 1451 curia alias twyerdz → p. 3; 1470-80 capella in castro D. → p. 5; 1472 fortalicium, 1483, 1486, 1489, 1546 castrum D. → p. 3; 1529 prebenda in arce D. → p. 5.

3. Własn. książęca, od r. 1274 rycerska. 1264 [1274 Bolesław Wstydl. nadaje pr. dziedz. za zasługi znakomitemu (illustris) Świętosławowi s. Klemensa posiadłość D. cum Ziraua, z braciami i innymi pożytkami. Komes Świętosław uzyskuje dla poddanych zwolnienie od powinności książęcych przewodu i powozu, od opłaty stanu, powołowego i krowy, a także imm. sądowy. Książę zezwala nowym osadnikom karczować lasy ,,ad omnes partes” (Mp. 2, 6262W or. nazwę zapisano jako „dhambno”. K. Potkański, sporządzając odręczną podobiznę, odrysował tę nazwę jako „Shambno” i w tej formie podał ją F. Piekosiński w Mp. 2, 626 i zidentyfikował ją z Żabnem w pow. pilzn. Zapiski dorsalne z XV i XVI w.: privilegium donationis Boleslai Pudici super Dabno” i „ad dambno” utwierdzają w błędności odczytu K. Potkańskiego. Or. znajduje się obecnie w WAP, Oddział na Wawelu w zbiorze Archiwum Lanckorońskich (AL 1) wraz z innymi dok. dotyczącymi D., które w połowie XVIII w. należało do Lanckorońskich. Ziraua to jakaś osada, może jednodworcza, k. D., wchłonięta wcześnie przez tę wieś, gdyż jej nazwa nie zachowała się. Zwrócić tu jednak trzeba uwagę na nazwę rz. Zerinowa w dok. z r. 1329 (Mp. 2, 599), którym Piotr, Mścigniew i Włodek z Mikołajowic (pow. pilzn.) objaśniają pr. i obowiązki sołtysa w Ratnawach. Tenże sołtys może mieć wolny młyn k. rz. zw. Zerinowa i Brzeźnica, a ta płynie k. D. (→ Brzeźnica rz. z. 2). Wydaje się zatem możliwy związek między nazwami Ziraua i Zerinowa); 1317 Mściwoj dz. D. → p. 4; 1349 Jan Romaniec daje 100 grz. zięciowi szlach. Jakubowi dz. D., a także dziedzictwo pana Mściwoja [Lisa z Kwiliny] na ul. Wiślnej w Krakowie z tytułu posagu 230 grz. swej c. Agnieszki (KRK 1603); 1352 Jakub z D. poręczając rajcom krak. za dług Kazimierza W. przywiesił do dok. pieczęć: + S’ Jacobi de Montevini (KMK 1, 27); 1357-84 Piotr ze Szczekocin [od r. 1353] h. Odrowąż star. sądec. 1361-8, kaszt. sądec. 1367-74, kaszt. i star. lubel. 1374-84 (ZDM 1, 74, 80; KK 1, 227; PSB 26 s. 433-4); 1357 → p. 4; 1362-95 Kenna ż. Piotra ze Szczekocin i D. → też Kazimierza Wielka i Szczekociny (KK 1, 227, poświadczona w l. 1386-95 jako domina Lublinensi SP 8 uw. 38, 43, 104; ZDK 1, 119 z r. 1395 wymieniona jako zm.); 1379-1414 Piotr ze Szczekocin, Lusiny i D. od r. 1398, h. Odrowąż, podstoli królowej Jadwigi 1390-4, s. kaszt. lubel. Piotra (Mp. 1, 348; ZDM 1, 175; SP 8, 5260, 6281-2, 8186, 8745, 8790, 8880, 8933, 8962-3, 9057, 9080, 9203, 9228, 9242, 9305, 10 934-5, uw. 95/29 i 35, 158/7, 228/33, 42 i 47, 229/64, 66 i 71, 232/4, 64, 233/28, 241/21, 242/53-4 i 84, 245/15, 298/75-7, 299/30, 300/115-6, 302/24, 311/20, 312/16, 342/19, nr 11 154, 11 166, 11 173, 11 198, 11 232, 11 237; ZK 3 s. 236-7, 272-5, 314, 519; 4 s. 72; 6 s. 1; Fed. s. 252); 1395 Mściwoj z Więckowic nie stawił się w sprawie z Kenną wd. po Piotraszu z D. o zalewanie łąk i doprowadzenie ich w ten sposób do zniszczenia, o szkodę, o koło młyńskie dotąd walne, a teraz takie, które nazywa się korzeczne (ZK 2 s. 273, 319); tenże Mściwoj z Kazimierzy [Wielkiej] przeciw Mściwojowi z Kozłowa ma termin na wiec o 100 grz. z tytułu ręczenia przezeń za Kennę wd. po kaszt. lubel. z D. i jej ss. Jana i Piotrasza (ZK 2 s. 360); → p. 5; 1397-1401 Piotrasz ze Szczekocin i D. ma cz. w → Cudzynowicach, kupuje części w tej wsi i w r. 1401 sprzedaje je; 1397 tenże Piotr przeciw Janowi i Maciejowi kmieciom z Parkoszowic, gdyż uciekli od niego bez czasu (SP 8 uw. 228/33); Mikołaj kmieć z Rudki [pow. pilzn., par. Wierzchosławice] nie stawił się przeciw Piotrowi ze Szczekocin, oskarżony o ucieczkę od niego, o 3 grz. kary i o grzywnę czynszu (SP 8 uw. 228/47); 1398 tenże Piotr przeciw Pawłowi zw. Laska ongiś kmieciowi z Suchczyna, obecnie z Wojnicza, o to, że uciekł nocą, zabrał 60 grz. ,,de hereditate” i o zniszczenie 30 pni pszczelich i płotów (SP 8, 6301, 6331); w dziale rodzinnym Piotrowi ze Szczekocin br. Jana przypadają wsie: D., Wola Dębieńska, Suchczyn, Wola Suchczyńska, Biadoliny [Bliższe], Roztoka, Jazowsko, Wola Jazowska [dziś nie istnieje], Gruszów i Pierściec (k. Jazowska, dziś nie istnieje] (DSZ 74; SP 8, 7327); 1400 Michał pleb. Ś. Świerada [w Tropiu] pozywa pana Piotra z D. [dz. Roztoki] o 300 drzew pospolitych ściętych z jego polecenia [w Lusławicach] i o 200 „surcis dictis brosdi” (SP 8, 11 169, 11 201, 11 209, 11 212, 11 223, 11 238, 11 246, 11 251); Hanka ż. Andryczki z Lusławic przeciw Piotrowi z D. o 100 grz. szkody w dziedzinie, na której ma wyznaczone wiano (SP 8, 11 149); Stanisław Czrop z Lusławic przeciw Piotrowi z D. o wypędzenie kmiecia z jego dziedziny, skąd szkoda 10 grz. (SP 8, 11 150); wymienieni świadkowie zeznają, ,,ez pan Potrasch z D. kazał w xandza Michalowye gay trzissta drzew porambicz” (SP 8, 11 245); Jaśko zw. Dunaj sługa Piotra z D. (SP 8, 11 249); Krzesław z D. [s. Piotra?] (SP 8, 11 215); 1403 Piotr z D. ustępuje Andrzejowi Żyle połowę pola zw. Zabierzów i połowę łąki, który połowę tego pola ustąpi za 3 grz. br. Stan. Czropowi z Lusławic (ZCz. 1 s. 118); 1409-45 Bartłomiej, Bartosz dz. D., Woli Dębińskiej, Sufczyna, Woli Sufczyńskiej, Roztoki, Jazowska, Gruszowa (ZCz. 1 s. 221, 228, 245; 2 s. 39, 48, 114, 141, 146, 148, 158, 171, 203, 220, 312, 317; 3 s. 22, 27, 55, 95, 130, 147, 190; ZK 5 s. 284, 313, 316, 322, 340, 386, 403; 6 s. 1, 62, 98, 184, 232-4, 247, 262, 272, 293, 295, 351, 571; 7 s. 33, 114, 159, 255, 257, 417, 420; 8 s. 199, 216, 241, 251, 258, 345; 10 s. 346, 365; GK 1 s. 22, 84, 193, 264, 270, 501, 505, 516; 2 s. 28, 162; ZK 196 s. 288; SP 2, 1984, 2114; ZDM 2, 432); 1409-27 Śmiechna z D. zakonnica kl. Ś. Andrzeja w Krakowie, siostra Bartosza (ZK 5 s. 186; 8 s. 254-5); 1412 Bartosz z D. zobowiązuje się wypłacać rocznie 2 grz. dożywocia siostrze Śmiechnie zakonnicy kl. Ś. Andrzeja w Krakowie z dziedz. dóbr po matce (ZK 5 s. 284); Bartosz z D. sprzedaje za 100 grz. Mściwojowi z Więckowic [par. Wojnicz] całą swoją cz. dziedz. w Roztoce (ZK 5 s. 308); 1414 Bartosz z D. wyznacza ż. Stachnie c. Wiernka z Gabania 250 grz. posagu i wiana na całej wsi D. (ZK 5 s. 397-8); Bartosz z D. sprzedaje za 400 grz. półgroszków Wiernkowi z Gabania całą wieś Jazowsko z inną wsią Gruszów i innymi przynależnościami (ZK 5 s. 462); 1417 Bartosz z D. sprzedaje za 80 grz. półgroszków Wiernkowi z Gabania 17 grz. czynszu we wsi Suchczyn na dobrach kmieci osiadłych w tej wsi (ZK 6 s. 309); 1424 Michał kmieć z D. przeciw Mikołajowi z Zakrzowa o szkody w jego domu (GK 2 s. 262); 1427 Bartosz z D. daje swej siostrze Śmiechnie zakonnicy kl. Ś. Andrzeja w Krakowie w 70 grz. wieś Suchczyn do pełnej spłaty tej sumy (ZK 8 s. 254-5); Bartosz z D. zobowiązuje się płacić Dominikowi z Duląbki w ramach długu 22 grz. czynsz 2 grz. i 10 gr od kmieci osiadłych w D. wraz z ich daninami i opłatami (ZCz. 3 s. 19); 1437 szl. Bartłomiej dz. D. za dług 132 fl. węg. ustępuje Dziersławowi alias Białoniowi z Więckowic 7 kmieci osiadłych w Suchczynie, płacących 10 grz. czynszu (ZCz. 3 s. 127-8); 1438 Bartosz z D. gwarantuje Piotrowi Odrowążowi ze Sprowy wwdzie ruskiemu zwrot 113 grz. zastawem wsi D. (ZK 146 s. 392); 1441-15 I 1490 Jakub Dębiński z D. alias ze Szczekocin h. Odrowąż, s. Bartłomieja, student Ak. Krak. 1441, podczaszy krak. 1448-60, cześnik król. 1457-62, kasztelan małogojski 1459-60, podskarbi koronny 1460-8, star. biec. 1462-87, star. sądec. 1462-79, star. przedecki 1463-71, star. krak. 1463-90, kanclerz koronny 1469-73, star. ośw. 1467-73, wwda sand. 1473-8, kaszt. krak. 1478-90 (PSB 5 s. 71-3; Fed; Ind. s. 101; SP 2 s. 589, 683, 832, nr 3577-8, 3758, 3760, 3776, 3792, 3802, 3851-4, 3858, 4019, 4021, 4089, 4093, 4109, 4122, 4137-8, 4140, 4146, 4148-50, 4173, 4189, 4202, 4211-3, 4218-20, 4238-9, 4259, 4274, 4288-91, 4295, 4317, 4336-7, 4341, 4351, 4365; MBiecza 52, 54, 57, 59, 62, 66, 67, 69, 75, 80; Proch. 183-5, 187, 209; CE12, 193, 203-5, 217, 229, 241; Pol. 3, 217, 230; DH 5 s. 369, 446-7, 491, 498, 509, 521, 533, 579, 617, 660, 687, 696; ZDM 3, 818, 832; Tyn 233, 248, 251, 253, 267; DLb. 2 s. 271; Mp. 4 1502; 5 E 7; H 13; I 1; M 112; N 12, 136, 379; O 148, 189; P 50, 60; Mog. 140, 142, 147, 148, 150, 228; KUJ 2, 221; 3, 244, 275, 291; KMK 1, 183, 186, 188, 194, 197; 3, 234; AGZ 2, 23; 4, 114; MS 1, 756, 763, 781, 959, 1028, 1458, 1473, 1544, 1570, 1713, 1744, 1795, 1800, 1820, 1823, 1851-3, 1868, 1875, 1878, 1903, 2048; 3 S, 206; 4 S, 610; GB 3 s. 607, 639-40; ZB 2 s. 127, 137; 3 s. 79; ZCz. 4 s. 338, 482-3, 488; ZK 152 s. 91, 110; 153 s. 18; Wypisy 41, 81, 138, 149 i przyp. 41; F. Kiryk, Działalność gospodarcza i kulturalna Jakuba z Dębna, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie”, Historia z. 20, Kr. 1965, s. 31-65; tenże, Jakub z Dębna na tle wewnętrznej i zagranicznej polityki Kazimierza Jagiellończyka, Kr. 1967; I. Sułkowska-Kurasiowa, Polska kancelaria królewska w latach 1447-1506, Wr. 1967, s. 118); 1445 Bartosz z D. w 100 grz. długu daje Dominikowi [z Duląbki] wwiązanie do kmieci osiadłych w D., od których pobiera 10 grz. czynszu (ZCz. 3 s. 225); 1447-51 Piotr z D. s. Bartosza (ZCz. 3 s. 273; 4 s. 111); 1447 Piotr z D. ma oddać w terminie Dominikowi z Jasienia 100 grz. długu swego zm. ojca Bartosza pod gwarancją wwiązania go do Woli Dębieńskiej, gdzie będzie pobierał 10 grz. czynszu, oraz do karczmy z karczmarzem zw. Biela (Byelya, ZCz. 3 s. 273); 1448 Piotr z D. daje Dominikowi z Jasienia wwiązanie do Woli Dębieńskiej i do karczmy (ZCz. 4 s. 10); 1449 Jakub dz. D. podczaszy krak. z br. Janem za dług 90 grz. zobowiązują się dać Janowi Żegocie z Mojkowic wwiązanie do Suchczyna (ZCz. 4 s. 35); Piotr dz. D. zapisuje ż. Katarzynie c. Zbigniewa [z Bąkowej Góry, woj. sier.] kaszt. rospierskiego 400 grz. posagu i wiana na Woli Dębieńskiej i na karczmach przynależnych do tej wsi, po prawej stronie drogi z Wojnicza do Bochni, na sadzawce rybnej w Łękawie, na folwarku, młynie i sadzawkach rybnych (ZCz. 4 s. 40); 1451 ur. Jan Dębiński dz. Suchczyna daje br. rodzonemu Jakubowi podczaszemu krak., dz. D., trzecią cz. Suchczyna (ZCz. 4 s. 115); Jakub podczaszy krak. i jego br. Jan dz. D. i Suchczyna za dług 120 fl. węg. i 30 grz. poręczają Piotrowi Śmietance z Trębaczowa [pow. lubel.] wsią Suchczyn (ZK 13 s. 418-9); ur. Jakub dz. D. podczaszy krak. wyznacza ż. Małgorzacie c. zm. Piotra kaszt. kaliskiego, dz. Żernik [woj. kaliskie], 400 grz. posagu na połowie swych dóbr w D., a zwłaszcza „cum curia alias twyerdz”, z folwarkiem, młynami i sadzawkami (ZCz. 4 s. 110); 1458 ur. Jakub z D. podczaszy krak., jeśli nie uwolni Andrzeja Trzewlińskiego z Wielkiej Wsi z poręki 300 fl. węg., którą dał za niego Janowi Długoszowi kustoszowi wiśl. i kan. krak., to wwiąże go w swe wsie Wolę Suchczyńską i Perłę (SP 2, 3597); 1467, 1471, 1477 → Biadoliny Bliższe; 1461 ur. Jakub z D. gwarantuje zwrot 550 fl. węg. Janowi z Gnojnika wwiązaniem go do Suchczyna, Woli Suchczyńskiej i Perły (ZCz. 4 s. 214); 1462 Jakub z D. star. sądec. i biec. za pożyczkę 500 fl. daje Janowi Gnojnickiemu wwiązanie w dziedzictwa: Suchczyn, Wola Suchczyńska i Perła (ZCz. 4 s. 228); 1463 Katarzyna c. zm. Zbigniewa z Góry [Bąkowej] kaszt. rospierskiego, wd. po Piotrze z D., obecnie ż. ur. Bartosza z Wierzchosławic [pow. pilzn.], ustępuje ur. Jakubowi z D. podskarbiemu Królestwa, bratu Piotra, całą trzecią cz. zapisanych jej przez tegoż Piotra dóbr: Woli Dębieńskiej, Perły, Biadolin [Bliższych], a także 800 grz. posagu i wiana darowanych jej przezeń na Woli Dębieńskiej, Perle, Biadolinach [Bliższych] i Suchczynie (ZCz. 4 s. 247); Grot z Ostrowa [pow. sand.] pkom. lubel. sprzedaje za 50 grz. i za 4 ł. w Perle Jakubowi z D. skarbnikowi Królestwa siedlisko w Krakowie k. zamku pod Kurząnogą (SP 2, 3714); 1465 Bodzanta z Siedlca [par. Mysłowice] zastawia za 700 grz. Jakubowi z D. skarbnikowi Królestwa i star. krak. „fortalicium alias thwyerdz” zw. Siedlec (SP 2, 3790); 1466 Katarzyna ż. Przecława z Dmoszyc [pow. sand.] tenut. spiskiego, c. zm. Jana z Tarnowa [pow. pilzn.] wwdy krak., za zgodą br. Jana z Tarnowa kaszt, wojnickiego, ustępuje Jakubowi z D. skarbnikowi i star. krak. z pr. do posagu i wiana na zamku Ogrodzieniec, m. Ogrodzieniec i Włodowice oraz wsiach doń przynależnych (SP 2, 3842); Przecław z Dmoszyc wyznacza m. in. Jakuba z D. skarbnika Królestwa i star. krak. opiekunem swych dóbr po śmierci (SP 2, 3845); 1470-80 dz. Jakub Dębiński kaszt. i star. krak. h. Odrowąż, łany kmiece, 3 zagrody, zagrody bez liczby, 4 karczmy z rolami w kierunku Krakowa, 1 karczma bez ról, łan plebana z łąkami, łan prebendy Wszystkich Świętych, łan altarii Ś. Mikołaja (DLb. 2 s. 271-2); 1470 Stanisław z Gliwic [Śląsk] altarysta w kościele Ś. Barbary w Krakowie za zgodą patronów rezygnuje na rzecz Jakuba z D. kanclerza Królestwa i star. krak. z czynszu 13 grz. na wsiach Osiek i Brzeszcze w ziemi zator., który Jakub przenosi na swą wieś Suchczyn w dystr. wojnickim (SP 2, 3998, 4003); 1472 Dobiesław z Wiśnicza kaszt. lubel. i Jakub z D. kanclerz Królestwa i star. krak. mają zwrócić 2000 fl. węg. uczc. Mik. Kreidlarowi rajcy i celnikowi krak., dz. Stogniewic, jeśli tego nie uczynią, to Dobiesław da mu wwiązanie w całe sołectwo w Luboczy, a Jakub do wsi D. i fortalicium tamże (ZK 152 s. 343); Kazimierz Jag. odnawia Jakubowi z D. kanclerzowi Królestwa zapis 100 grz. na żupach wielickich i bocheńskich (MS 1, 763); 1473 Jakub z D. kanclerz koronny i star. krak. daje Elżbiecie ż. Eleazara z Kąśnej w 160 grz. wwiązanie do wsi Suchczyn z wyjątkiem czynszu zapisanego altaryście Ś. Barbary w Krakowie (ZCz. 4 s. 488); 1476 Werner z Bilska i Prokop z Krużlowej poręczają Janowi Wielopolskiemu burgr. krak. i bachmistrzowi bocheńskiemu za dług 450 fl. węg. Jakuba z D. wwdy sand. i star. krak. (ZCz. 4 s. 502); 1477 Jakub z D. wwda sand. i star. krak. zobowiązuje się wypłacić w terminie 200 fl. węg. i 150 grz. Elżbiecie ż. Eleazara z Kąśnej pod gwarancją wwiązania jej do wsi: Suchczyn, Wola Suchczyńska, Perła i Biadoliny [Bliższe, dziś Szlacheckie] (ZCz. 5 s. 3); Jakub z D. wwda sand. i star. krak. nadaje kapitule katedralnej krak. dom murowany blisko bramy z Krakowa do Kazimierza i Rudawy, a także ogród z sadem z drugiej strony muru miejskiego, sąsiadującego z tym domem (SP 2, 4182; DLb. 3 s. 190); Kazimierz Jag. zapisuje Jakubowi z D. kaszt. i star. krak. 1350 fl. węg. na dobrach Żywiec i Barwałd (MS 1, 1458); 1479-1503 Agnieszka z Bnina [woj. kaliskie] ż. 1v Jana z Kobylan, 2v Jakuba z D. (MS 1, 1549, 1823, 1868, 1878; ZCz. 5 s. 321-2; 7 s. 159); 1479 Kazimierz Jag. zezwala Jakubowi z D. kaszt. krak. na poszukiwanie kopalin w całym Królestwie za pośrednictwem mistrzów górników (MS 1, 1451); Kazimierz Jag. poświadcza, że Agnieszka z Bnina przekazała mężowi Jakubowi z D. kaszt. krak. dobra w pow. gnieźn. i pyzdrskim w zamian za sołectwo w Pobiedniku kl. zwierzyn. i za 200 grz. (MS 1, 1549-50); 1481 Jakub z D. kaszt. i star. krak. daje kl. mog. sołectwo w Pobiedniku Wielkim i Małym (AS 2, 184); 1483 szl. Jakub ze Szczekocin s. Jana zeznaje, że Jakub z D. kaszt. i star. krak. zapisał mu jako dar na wieczne czasy dobra dziedz., tj. zamek D. z wsiami: D., Wolą Dębieńską, Suchczynem, Wolą Suchczyńską. Perłą, Biadolinami [Bliższymi], oraz wsie Dziekanów i Damianice alias Sterkowiec (ZCz. 5 s. 49-51); 1486, 1488 Jakub z D. kaszt. i star. krak. zeznaje, w jaki sposób Jakub s. zm. Jana ze Szczekocin otrzymał odeń zapis na dobra dziedz.: zamek i wieś D., Wolę Dębieńską, Suchczyn, Wolę Suchczyńską, Perłę, Biadoliny, Dziekanów, Sterkowiec wraz z cłem (ZCz. 5 s. 105, 161-2); 1487 Kazimierz Jag. poświadcza, że Jakub z D. kaszt. i star. krak. wyznaczył ż. Agnieszce 3200 fl. węg. posagu i wiana na dobrach król. Jadowniki i Maszkienice i 7000 fl. węg. na dobrach dziedz. Biskupice [Melsztyńskie] i Złota (MS 1, 1893); → Biskupice, par. Czchów; 1488-1537 Jakub Szczekocki, Dębiński ze Szczekocin dz. D., tenut. Wojnicza (MS 1, 1978, 1997; 4, 2799, 3909, 9016, 9075; . SP 2, 4490; 6, 138, 212; GK 23 s. 173; ZCz. 5 s. 198; 7 s. 168, 179, 262-3, 312; ZK 153 s. 143; Bon. 4 s. 205); 1488 sąd ziemski krak. poświadcza, że Jakub z D. odstąpił Jakubowi Szczekockiemu s. zm. Jana ze Szczekocin zamek D. i wsie doń przynależne: D., Wolę Dębieńską, Suchczyn, Wolę Suchczyńską, Perłę, Biadoliny Bliższe, Dziekanów, Sterkowiec, Złotą i Biskupice, z cłem [w D.], kollaturę, pr. patronatu wszystkich beneficjów na zamku i we wsi D., oraz dał mu w te dobra wwiązanie (OK 20 s. 309-10); 1489, 1511, 1518, 1521, 1522 → Chlewice; 1489-99 pobór w D. i Woli Dębieńskiej łącznie z 171/2 ł. (RP s. 140; ŹD s. 445; RP s. 167, 182, 196, 214, 86, 122, 49, 20); 1489 Kazimierz Jag. poświadcza, że Jakub Szczekocki dz. D. wyznaczył ż. Barbarze c. Rafała z Jarosławia kaszt. i star. sand. i marszałka koronnego 3000 fl. węg. wiana i posagu na połowie swych dóbr (MS 1, 1974); Kazimierz Jag. poświadcza, że Jakub ze Szczekocin dz. D. zapisał ż. Barbarze c. Rafała z Jarosławia [ziemia przemyska] kaszt. i star. sand. 3000 fl. węg. wiana i posagu na całym zamku D. i na połowie dóbr: D., Woli Dębieńskiej, Suchczynie, Woli Suchczyńskiej, Perle, Biadolinach [Bliższych], Sterkowcu, Dziekanowie, Złotej i Biskupicach w pow. czchow. i połowie wsi Prokocim w pow. krak., rezerwując sobie wieś Zamoście [pow. pilzn.] (Mp. 5 V 52); Kazimierz Jag. zezwala Jakubowi Szczekockiemu dz. D. wykupić z rąk Stan. Jaryczowskiego i wdowy po Jakubie Herburcie m. Wojnicz z wsiami (MS 1, 1978); Kazimierz Jag. daje Jakubowi z D. kaszt. i star. krak. dom na rynku Nowego Sącza z folwarkiem w Gołąbkowicach, przypadłe mu po zm. rajcy sądec. Janie Kugelwicie (MS 1, 1970); Kazimierz Jag. potwierdza dokonane w r. 1488 przez Jakuba z D. nadanie na rzecz jego wnuka [stryjecznego] Jakuba ze Szczekocin dóbr: zamku i wsi D., Woli Dębieńskiej, Suchczyna, Woli Suchczyńskiej, Perły, Biadolin [Bliższych], Sterkowca i Dziekanowa w pow. czchow. (MS 1, 1971; OK 20 s. 309-11); Kazimierz Jag. stwierdza, że Jakub z D. kaszt. i star. krak. odstąpił mu wszystkie przyznane sumy i zapisy, zachowując sobie tylko czynsz dwuletni z dóbr Nowy Sącz i Biecz wraz z wsiami dla wykonawców jego woli po śmierci (MS 1, 2048); 1493 Agnieszka z Biskupic [Melsztyńskich] wd. po Jakubie z D. kaszt. krak. ustępuje s. Jakubowi [z pierwszego małżeństwa z Janem z Kobylan] wsie Jadowniki i Maszkienice za sumę, za jaką je miała (ZCz. 5 s. 321-2); 1494 Elżbieta c. zm. Jakuba z D. kaszt. i star. krak., ż. Wiktoryna z Sienna [pow. rad.] (MS 2, 361); 1496-1537 Barbara z Jarosławia [ziemia przemyska] ż. Jakuba Szczekockiego z D. (ZK 153 s. 144; MS 4, 18 379: Dworzaczek); 1503 Agnieszka z Bnina wd. po Jakubie z D. kaszt. i star. krak. zastawia za 600 fl. c. Elżbiecie ż. Wiktoryna z Sienna wieś Maszkienice i połowę Złotej (ZCz. 7 s. 159); 1508 pobór w D. i Woli Dębieńskiej łącznie z 171/2 ł. (RP s. 348); 1530 pobór w D. [i nie wymienionej Woli Dębieńskiej] z 15 ł., 2 karczem dziedz. i 2 dorocznych (RP k. 24); 1529 Jakub Szczekocki z D. oddaje s. Janowi m. Wojnicz z wsiami, a jego dzieciom Stanisławowi, Annie i Barbarze zapisuje 1000 grz. na Chlewicach, drugiemu zaś s. Hieronimowi zapisuje 500 grz. na D. i Woli Dębieńskiej (Bon. 4 s. 205); folwark → p. 5; 1531 Zygmunt Stary zezwala Jakubowi Dębieńskiemu dz. D. i Zamościa i tenut. m. Wojnicza zastawić Baltazarowi Dąbrowskiemu z Tarnowic m. Wojnicz, wieś Łopunie i folwark Ratnawy (MS 4, 6084); 1535 Jakub z D. z ż. Barbarą zapisują c. Katrzynie 2000 fl. na Suchczynie i wyznaczają jej opiekę (Bon. 4 s. 205); 1546 z podziału dóbr między Janem i Hieronimem ss. Jakuba z D. Hieronimowi przypada zamek D. „z całym przyborem wojennym” i wsie: D., Wola Dębieńska, Dziekanów, Sterkowiec, Biadoliny Bliższe i Perła (Bon. 4 s. 205).

4. 1317 Władysław Łokietek zezwala za zasługi i służby „dilecti ac fidelis nostri ministri” Mściwojowi dz. D. na osadzenie na pr. średz. jego lasu, położonego między D. i Ratnawami, przez który przepływa rz. → Brzeźnica, i nadaje mu imm. ekon. i sąd. (ZDM 1, 20)3Na odwrociu or. ręką z XV w.: „Littera pro locacione ville Dambno et allis coadiacentibus villis”. Z położenia lasu wynika, że była to lokacja Suchczyna czyli Sufczyna, a nie Perły, jak to przyjął S. Mateszew, Zarys dziejów powiatu brzeskiego do roku 1772, [w:] Ziemia brzeska, Kr. 1966, s. 17, a za nim F. Kiryk, Jeszcze o możnowładztwie małopolskim XIV i pierwszej połowy XV wieku, „Studia Hist.”, 12, s. 144-5; 1357 Kazimierz W. nadaje za zasługi Piotrowi ze Szczekocin pr. magd. dla jego wsi D., Woli [Dębieńskiej], Suchczyna, Woli [Suchczyńskiej] i Roztoki [par. Opatkowice, dziś Zakliczyn] wraz z imm. sąd. (ZDM 1, 83).

5. 1326-7 pleb. Piotr, par. oceniona na 5 grz. (MV 1 s. 137, 209); 1328 świętop. 6 1/2 sk. (MV 1 s. 303); 1336-51 świętop. 7 1/2 sk. (MV 1 s. 382, 294; 2 wg ind.); 1388 Stanisław pleb. z D. (ZK 1b s. 20-1); 1394 Piotrasz ze Szczekocin przeciw Szczepanowi pkom. sier. ma postawić przed sądem Klemensa kapelana dworu pani [Kenny] z D. (ZK 2 s. 155); 1395 Jan i Piotr dz. Szczekocin i D. ss. zm. kaszt. lubel. Piotra fundują i uposażają w kościele par. Ś. Małgorzaty w D. altarię Narodzenia NMP, której dają 5 grz. rocznie z cła i z karczmy, gdzie jest ono wybierane [czyli w D.], szóstą grzywnę z karczmy w Woli Suchczyńskiej, 1 ł. roli od płotów wsi D. do granic Suchczyna, położony między rolami plebana a winnicą w D. (ZDK 1, 119); Maciej wikary z D. (tamże); bp krak. Piotr zatwierdza fundację altarii Narodzenia NMP w kościele w D., transumuje przyw. fundacyjny z r. 1395, zatwierdza na altarystę prezentowanego przez fundatorów Macieja s. Wojciecha z Wojnicza (ZDK 1, 122); 1416 Mikołaj pleb. z D. (ZCz. 2 s. 179); 1470-80 kościół drewn. Ś. Małgorzaty, dzies. snop. i kon. z łanów kmiec. 4 karczem z rolami i 3 zagród wart. 20 grz. bpowi krak. Pleban w D. Jan z Wojnicza ma w uposażeniu 1 wolny ł. oraz role i łąki dla swego folwarku, dzies. snop. z folwarku w D. wart. 5 grz. i [pozostałych] zagród i karczmy nie posiadającej ról, dzies. snop. z 2 ł. folw. w Suchczynie wart. 5 grz., meszne w Woli Dębieńskiej, Woli Suchczyńskiej, Biadolinach Bliższych, Perle. Prebenda Wszystkich Świętych, prebendarz Wawrzyniec z Pałuk, który ma w uposażeniu: 1 ł. wolny w D., siedlisko z domem drewn. tamże, dzies. snop. i kon. wart. 12 grz. z łanów kmiecych, karczem i zagród w Łopuni [Łoponiu], dzies. snop. i kon. wart. 12 grz. z 8 zagród w Roztoce. Prebendarz obow. do obsługiwania kaplicy zamkowej. Altaria Ś. Mikołaja, altarysta bakałarz Jakub Klisza, który ma w uposażeniu 6 grz. z cła w D., 1 grz. z karczmy w Suchczynie, 1 ł. wolny z siedliskiem i domem w D. (DLb. 2 s. 271-2); prebenda w D. ma dzies. snop. z 4 ł. w Olszynach (DLb. 3 s. 14); w par.: D., Suchczyn, Wola Dębienska, Wola Suchczyńska, Biadoliny Bliższe, Perła (DLb. 2 s. 271-2); 1529 pleb. Jakub z D., uposażenie: meszne w życie i owsie miary wojnickiej we wsiach: D., Suchczynie, Woli Dębieńskiej, Woli Suchczyńskiej wart. 12 grz., stułowe (mensalia) w Biadolinach 16 gr. Altaria NMP w kościele par., altarysta Jan Zarzecki pobiera 6 grz. z cła w D. i czynsz 1 grz. z karczmy w Suchczynie. Prebenda Wszystkich Świętych na zamku w D., prebendarz Jan Zarzecki pobiera dzies. snop. wart. 10 grz. w Łopuni, wart. 3 grz. w Roztoce, wart. 3 grz. z ról kmieć. w Zabrzeziu (LR s. 191); dzies. snop. z D. i Suchczyna wart. 34 grz. bpowi krak. (LR s. 17).

6. 1395 Piotr z D. kan. wiśl. (ZDK 1, 119); 1400 Piotr ze Szczekocin nie stawił się na termin pozwany przez opatkę kl. Klar. w Starym Sączu o to, że przybył do wsi klaszt. i zadał rany Grabcowi sołtysowi ze Szczereża (SP 8, 10 352); Michał pleb. Ś. Świerada [w Tropiu] przeciw Piotrowi z D. o to, że z jego polecenia 8 jego ludzi rozbiło i zniszczyło 14 wierzei (hostia) sołtysowi z Bieśnika (SP 8, 11 148, 11 186); Michał pleb. Ś. Świerada [w Tropiu] przeciw Krzesławowi „filio de Dambno” o to, że ten powiedział, ,,si bone matris es, venias mecum ad plateam” (SP 8, 11 215); 1401 Świętosław i Katarzyna dzieci Piotra Koziełka z Cudzynowic zeznają, że Piotr dz. D. zapłacił im 12 grz. za głowę zabitego ich ojca (SP 2, 819); 1424 opatka Małgorzata i konwent kl. staniątec. pozywają Bartosza z D. o to, że konno wtargnął z chrześcijaninem i Żydem do karczmy klaszt. zw. Barycz [k. Staniątek] zadał 3 krwawe rany karczmarzowi Stanisławowi, poturbował końmi dzieci i pozostawił 12 razów „in postico vulgariter Naodrzwywu” (SP 2, 1984; GK 2 s. 231, 237, 251); 1426 Bartosz z D. zobowiązuje się przed wwdą sand. i star. krak. Mikołajem z Michałowa pod utratą wiary, honoru i dóbr, że nie opuści bez jego wiedzy zamku krak. (SP 2, 2114).

7. Bon. 4 s. 203-6; F. Sikora, O rzekomej dominacji politycznej Lisów w Małopolsce w XIII w., czyli kilka uwag o rodzie Pobogów, „Studia Hist.”, 26, 1983, s. 3-28, gdzie też dawniejsza literatura.

8. Kościół murowany wzniesiony w r. 1500 (KatZab. 1 s. 76); zamek z XV w. murowany z cegły, gruntownie restaurowany od r. 1946 (tamże s. 76-8); Z. Bocheński, S. Świeszczowski, Zamek w Dębnie, [w:] Pamiętnik Związku Historyków Sztuki i Kultury 1, 1948, s. 17-54; Guerquin s. 124-7, gdzie dawniejsza literatura. Odkryto pozostałości kamiennej budowli oraz wału ziemnego stanowiące relikty grodu z XIII i XIV w., na których wzniesiono kolejną budowlę („Informator Archeologiczny”, Badania 1976, s. 262-3; → też Badania z l. 1970-4).

Uw. W. Semkowicz, Przywilej rodu Dębno z r. 1410 w świetle genealogii rodu, „RH”, 1910, s. 60 i n., wyjaśnia podaną przez J. Długosza legendę o pojmaniu w r. 1241 dziedziczki zamku Dębno z rodu Abdanków przez Tatarzyna, który z miłości do niej przywiózł ją do Polski, przyjął wiarę chrześcijańską i dał początek rodowi Oleśnickich (por. SG 2 s. 21), łącząc ją z Dębnem w pow. sand.

1 Podawana w KatZab. 1 s. 76 i „Roczniku diecezji tarnowskiej” 1972 s. 584 data 1315 jako pierwsza wzmianka o kościele w D. nie znajduje potwierdzenia w zachowanych źródłach, podobnie jak w SG 2 data 1313 rzekomo dotycząca wsi D.

2 W or. nazwę zapisano jako „dhambno”. K. Potkański, sporządzając odręczną podobiznę, odrysował tę nazwę jako „Shambno” i w tej formie podał ją F. Piekosiński w Mp. 2, 626 i zidentyfikował ją z Żabnem w pow. pilzn. Zapiski dorsalne z XV i XVI w.: privilegium donationis Boleslai Pudici super Dabno” i „ad dambno” utwierdzają w błędności odczytu K. Potkańskiego. Or. znajduje się obecnie w WAP, Oddział na Wawelu w zbiorze Archiwum Lanckorońskich (AL 1) wraz z innymi dok. dotyczącymi D., które w połowie XVIII w. należało do Lanckorońskich.

Ziraua to jakaś osada, może jednodworcza, k. D., wchłonięta wcześnie przez tę wieś, gdyż jej nazwa nie zachowała się. Zwrócić tu jednak trzeba uwagę na nazwę rz. Zerinowa w dok. z r. 1329 (Mp. 2, 599), którym Piotr, Mścigniew i Włodek z Mikołajowic (pow. pilzn.) objaśniają pr. i obowiązki sołtysa w Ratnawach. Tenże sołtys może mieć wolny młyn k. rz. zw. Zerinowa i Brzeźnica, a ta płynie k. D. (→ Brzeźnica rz. z. 2). Wydaje się zatem możliwy związek między nazwami Ziraua i Zerinowa.

3 Na odwrociu or. ręką z XV w.: „Littera pro locacione ville Dambno et allis coadiacentibus villis”. Z położenia lasu wynika, że była to lokacja Suchczyna czyli Sufczyna, a nie Perły, jak to przyjął S. Mateszew, Zarys dziejów powiatu brzeskiego do roku 1772, [w:] Ziemia brzeska, Kr. 1966, s. 17, a za nim F. Kiryk, Jeszcze o możnowładztwie małopolskim XIV i pierwszej połowy XV wieku, „Studia Hist.”, 12, s. 144-5.