GRUSZÓW

(1337 Grussow, 1394 Grusszow, 1400 Gruschow, 1408 Gruszow, 1502 Gruschowa, 1529 Grushow) wieś z wieżą, 9 km na SE od Dobczyc.

1. 1413 G. w ziemi szczyrz. (ZK 5 s. 365); 1470-80, 1489 n., 1581 pow. szczyrz. (DLb. 3 s. 276; RP s. 156; ŹD s. 53); 1337 n. par. własna (MV 2 s. 173); 1337-48 dek. Szczyrzyc [czyli Góra Świętego Jana] (MV 2 s. 173-210); 1349-52 dek. Dziekanowice (MV 2 s. 220 i wg ind.); 1353-8 dek. Niegowić (MV 2 s. 256, 264, 271, 279, 294); 1373-4 dek. Kosocice (Rejestr Świętop. k. 3, 27); 1529 dek. Dobczyce (LR s. 113).

2. 1381 G. k. Szczyrzyca (KK 2, 311 – z błędną datą 1391); 1394-1400 Łęg, łąka i las → p. 3; 1395 łąka ku Mogilanom (ZK 2 s. 219); 1397 łąka i las → p. 3; 1398 Michałek z Grabia i Idzi z G. zeznają granice między G. a Lubomierzem. Znaki graniczne wytyczano w → Długiej Dąbrowie dębowej, a dalej od nowej granicy do starego kopca prosto przez las, w którym na drzewach znaczono ciosny, i przez pole zw. Mogilany (Mogilske). Aż do Potoku lasy będą należeć do G. Dalej poprowadzono granice od Wierzchowiska od Łęgu. To, co zostało odgraniczone [od Grabia], Michałek ustępuje [do G.] Idziemu (SP 8, 7736); 1411, 1447, 1451, 1469, 1470, 1470-80, 1530 młyn w G. → p. 3; 1428 → Grabie p. 2; 1434 las alias Łęg; 1447 kąty, rzeka, nieciecza, stare rzeczysko, droga blisko lasu → p. 3; 1450 „sareptae dictae Łęgi”, role, łąki i młyn wsi Kępanów leżą pod G. (ZK 151 s. 8); 1455 staw → p. 3; 1460 Katarzyna wd. po Stanisławie z s. Stanisławem z Krakuszowic godzą się z Małgorzatą i jej ss. Bodzętą, Stanisławem i Janem z G. w sprawie granic między G. a Żerosławicami (ZK 15 s. 148); 1461 łąka zw. Okrąglica; 1466 staw, 1474 karczma zw. Opasowska; 1479 staw; 1480 lasy; G. graniczy z Mierzeniem; 1491 siedlisko Wrzeszczyńskie; 1493 łąka; 1498 role Stokłosińska i Płaczkowska; 1515 rola Żakowska → p. 3.

1534 Stan. Mierzeński dz. Mierzenia w sporze z Janem Krzeszem dz. G. uzyskuje wizję sądową w sprawie drogi z G. do Bukownika, biegnącej między G. a Mierzeniem; tenże Stanisław pozwany przez tegoż Jana uzyskuje wizję sądową w sprawie bezprawnego skoszenia mu przynależnej z dawna do G. łąki i zabrania z niej ok. 60 wielkich lub małych kop siana (ZK 49 s. 16, 21); 1535 z podziału łąk w Dłużcu między br. Janem z Żerosławic i Marcinem z Kępanowa Janowi przypadają łąki od łąki zw. Ondaszowska i od drogi z G. do młyna w Żerosławicach. Od tej drogi ciągną się do granic wsi G., po obu brzegach potoku płynącego z Lubomierza (ZK 29 s. 176).

1545 Augustyn Kotwicz chorąży nadworny i rachmistrz król. godzi się ze Stan. Stadnickim i jego ż. Konstancją w sprawie licznych kontrowersji między dziedzinami: G., Kwasowice, Krzesławice i Zegartowice. Kotwicz [z G.] ma mieć spokojnie jaz tam, gdzie był, a przekopę może wykonać niżej na roli lub łące. Na roli obsianej przez młynarza gruszowskiego zbierze bez przeszkód pszenicę, a czynsz z niej będzie płacony jak dawniej. Przy tej roli płynie potok zw. Szykowska Debrz do lasów między dziedzinami Radoszowską i Sawską. W lasach tych od wspomnianego potoku i ściany [dziedziny] Krzesza [w G.] kmiecie z G. i Sawy będą mieć wspólny wyrąb i wypas wg dawnego zwyczaju. Granice mogą być ustalone w każdym terminie, a żadna ze stron nic nie będzie „przyczyniać” dla siebie. Płot na miedzy między Zegartowicami a Krzesławicami będzie grodzony w tym samym miejscu. Drogą z Zegartowic „podle płotów mimo Radoszowskiej [dziedziny] z jednej strony a miedzy Krzesławskiej z drugiej strony” będzie wygon dla wsi Zegartowice do lasów bez szkody dla wsi Krzesławice. Każdy będzie stawiał ogrodzenie na swoim wg potrzeby. Droga ta biegnie prosto do potoku zw. Debrz Bąbenna [dziś las w Zegartowicach ma nazwę Bąbenna – UN 8 s. 102] i do rz. Stradomi [Stradomki]. Lasy po prawej stronie tego potoku pod polami Radoszowskiemi ,,wespolek spolny” należą do Konstancji Stadnickiej i nie będą z nich korzystać poddani z Krzesławic i Kwasowic. Z lasów po lewej stronie potoku Debrz Bąbenna nie mogą korzystać poddani z Zegartowic. W obu częściach lasów wszyscy kmiecie będą mieć jednak wolny wypas bydła w wyznaczonym czasie. Z lasów za rz. Stradomią korzysta tylko Konstancja i jej poddani. Akceptowała ona powyższą ugodę z tytułu swej oprawy i zapisów na dzierżonych dobrach, a jej mąż Stan. Stadnicki „jej usty przyzwolił ku prawom i zapisom, które by tam mienił się mieć” (BCzart. rps 2930 s. 21-3).

Mogilany – role w G. k. wieży, przedtem może osobna wieś z wieżą. Dziś w cz. należy do Lubomierza – na SW od tej wsi (Mapa Obrębów). 1395 łąka w G. ku Mogilanom (ZK 2 s. 219); 1398 pole zw. Mogilskie (SP 8, 7736); 1400 rola „apud Mogilani” w G. (SP 8, 10 586); 1428 rola zw. Mogilany (GK 3 s. 30); 1470 wwiązanie ,,in turri et agros Mogilani”; zastaw „in Mogilani seu Gruschow, ubi turris est” (GK 18 s. 81, 253).

Wieża w G., od końca XV w. wykształcała się na terenach wokół niej osobna wieś, która przyjęła nazwę Wieża, między G. i Lubomierzem, na miejscu zanikłej osady Mogilany, przynależnej do dóbr gruszowskich. 1460 area cum turri; 1470, 1473, 1479 turris; 1495 n. villa Wieża → p. 3 (GK 19 s. 81, 723; ZK 18 s. 395).

3. Własn. rycerska. 1367 Jan i Idzi dziedzice G. (DSZ 4); 1383 Paweł z G. (SP 8, 1952); 1384 Warsz z Kościelnik przeciw Gniewomirowi i jego s. Mikołajowi z Czernichowa o 13 grz. długu i „pro villa intromissa” w Kawcu i G. (SP 8, 2921); 1385 tenże Warsz z Przecławic przeciw tymże o 20 grz., 3 grz. czynszu, wwiązanie się do G., bieżący czynsz, 7 grz. i 10 ćw. owsa (SP 8, 2994); 1394-1423 Idzi z G., h. Oksza (ZK 2 s. 15, 18, 34, 91, 105, 163, 200, 404; 3b s. 78, 190; 5 s. 16, 420; 6 s. 6-7, 152, 155, 338, 424; 7 s. 109; GK 1 s. 635, 643, 687-8; 2 s. 30, 60, 183; SP 8 uw. 242/21; 2, 1131; 7/2, 227; KK 2 s. 349-50); 1394-1400 Idzi z G. procesuje się z Morzką z Kępanowa wd. po Spytku z Kępanowa [występuje w źródłach w l. 1378-9] i wd. po Krzesławie z Wywły podsędku krak. [1385-91] o Łęg, łan, łąkę i las w G. (ZK 2 s. 206, 294; SP 8 uw. 242/22, 289/52, 311/33, nr 10 124 – tu błędnie Morzka jako wd. po Przecławie, 10 585); 1394-1401 Świętochna z G. (ZK 2 s. 34; 3 s. 232); 1394 Hanka ż. Idziego z G. przeciw Michałowi Grabskiemu z Grabia o dziedzinę (ZK 2 s. 32, 34, 161); żona Stanisława z G. (ZK 2 s. 163); pani podsędkowa [Morzka] z Kępanowa przedkłada sądowi dok. w sporze z Idzim z G. o Łęg i dziedzinę (ZK 2 s. 206); 1395 Idzi z G. ma przedłożyć sądowi dok. w sporze z panią Spytkową z Kępanowa o łan i łąkę ciągnącą się ku Mogilanom (ZK 2 s. 219); Idzi z G. w sporze z wdową po Spytku z Kępanowa o łąkę, Łęg i las uzyskuje termin na wiec; Żegota z Sierpawia przeciw pani Warszowej z G. o 70 grz. i 12 sztuk bydła roboczego „cum 12 srzebnici” (SP 8 uw. 229/26 i 78); 1398 Jaszek ze Zbigniewa [Zbydniowa] przeciw Idziemu z G. o 60 grz. poręki (SP 8, 7641); → p. 2; 1400 Morzka wd. po podsędku [krak.] oddala prawem pozew Idziego z G.; tenże Idzi zastawia za 7 1/2 grz. gr pospol. kmieciowi Klimkowi z Lubomierza 2 role w G. pod Mogilanami i nad G. W tych 7 1/2 grz. Idzi będzie mu płacił 1 grz. czynszu od osiadłych na tych rolach 2 kmieci w G. (SP 8, 10 585-6).

1401 Świętochna z G. zastawia za 2 grz. gr pras. Skarbkowi ze Zręczyc kmiecia w G., którego posiada z tytułu posagu i wiana; 1402 Wawrzyniec i Adam zagr. z G. (ZK 3 s. 232, 419); Adam, Wawrzyniec i Wachnik zagr. z G. przeciw Tomkowi ze Zręczyc o główszczyznę i rany (ZK 3 s. 419, 447); Mikołaj z Czernichowa [par. Czulice] zastawia za 40 grz. gr pras. Strzeszkowi z Jawczyc całą cz. dziedzictwa w G. z wszystkimi przynależnościami, a w Kawcu role, na których można wysiać 12 ćw. oziminy i tyleż jarzyny. Jeśli nie uwolni mu zastawu, zapłaci 50 grz. kwartników (ZK 3 s. 476 – zap. skasowana: non valet nota); 1403 tenże Mikołaj zastawia za 50 grz. gr pras. temuż Strzeszkowi całą cz. dziedzictwa w G., a w Kawcu 1 kmiecia i role, na których może wysiać 8 ćw. oziminy i 12 ćw. jarzyny. Jeśli nie uwolni zastawu, zapłaci Strzeszkowi 60 grz. kwartników i da mu 8 grz. czynszu (ZK 3 s. 481); 1404 tenże Mikołaj zastawia za 60 grz. gr pras. Jaszkowi z Jawczyc całą cz. w G. i kmiecia w Kawcu posiadającego role, na których można wysiać 9 ćw. oziminy i 14 ćw. jarzyny, i łąkę tamże (ZK 4 s. 1); 1408-22 Mikołaj dz. G. (ZK 6 s. 2, 130-1; GK 1 s. 738; 1a k. 35); 1411 Imram [junior] z Czulic zastawia za 72 grz. półgr Marciszowi z Raciechowic do pełnej spłaty wieś Sawę z rolami zw. → Gumniska, łąką tamże i młynem w G. (ZK 5 s. 265); Piotr z Czernichowa wybiera w G. 3 grz. czynszu (ZK 193 s. 49); 1412 Elżbieta ż. Mik. Wierzynka ze Śledziejowic sprzedaje za 100 grz. szer. gr i za 2 ł. w G. Imramowi [juniorowi] z Czulic całą cz. w Czulicach z cz. pr. patr. kościoła tamże (ZK 5 s. 292 – cena wynosiła być może 110 grz., gdyż X jest zamazane lub przekreślone); 1413-24 Jan dz. G. (ZK 5 s. 365; 6 s. 6-7, 132, 152, 155; 7 s. 313); 1413 Imram [junior] z Czulic zastawia za 240 grz. półgr do pełnej spłaty wg zwyczaju ziemskiego Bodzęcie z Modlnicy wsie Kawec, Sawę i G. Bodzęta wykupi za 70 grz. od Marcina z Raciechowic wieś Sawę; tenże Imram zeznaje, że wziął od Marcina z Raciechowic 20 grz. pod zastaw Gumnisk i Sawy, niezależnie od 70 grz., które Marcin miał wcześniej zapisane na tych wsiach (ZK 5 s. 333, 341); Jan z G. wyznacza 90 grz. posagu i 50 grz. wiana ż. Hance dwórce królowej na połowie wszystkch swoich dóbr dziedz. w ziemi szczyrz. (ZK 5 s. 365); 1414 Piotr dz. Czernichowa s. Mikołaja sprzedaje za 360 grz. półgr i za łan w Modlnicy Bodzęcie z Modlnicy odziedziczone po ojcu wsie Kawec, Sawę, G. i Gumniska z połową pr. patr. kościoła w G. (ZK 6 s. 2 – w haśle Czernichów błędnie 300 grz.); 1414-28 Bodzęta dz. G., → Modlnicy, → Kawca i Sawy, h. Prawdzic, s. Marcina Gawrona z Modlnicy, jako dz. Modlnicy występuje od r. 1397 (ZK 6 s. 2; ZCz. 2 s. 349, 352; GK 3 s. 30).

1415 Idzi z G. zobowiązuje się zapłacić 18 grz. półgr Janowi z G. pod warunkiem podwojenia tej sumy po niedotrzymaniu terminu. Z kolei Jan ma ustąpić Idziemu 2 kmieci i karczmę w G. do najbliższego Bożego Narodzenia. Po tym terminie zapłaci 20 grz. i ustąpi Idziemu 7 kmieci i karczmę; Bodzęta z Modlnicy poręcza Mikołajowi z Ujazdu 40 grz. szer. gr długu Nawoja z Tęczyna i zobowiązuje się w wypadku jego niespłacenia dać pod karą XV za 30 grz. w zastaw 3 grz. czynszu od kmieci osiadłych w G.; Mikołaj pozyskuje od Nawoja 40 grz. półgr długu i tyleż z tytułu kar (ZK 6 s. 6-7, 51-2); Idzi z G. zastawia za 12 grz. półgr Hance wd. po Teodoryku z Piasku [dziś Piaski Wielkie] 2 kmieci i karczmę w G.; Jan włodarz pana Mikołaja z G. przysięga przeciw Mikołajowi z Wielogłów, że nie wymierzył on sprawiedliwości kmieciowi Mikołajowi z G., który zbiegł do Tymowej (ZK 6 s. 54, 130); Jan z G. bierze w zastaw za 22 grz. półgr od Jakusza z Wieruszowa wieś Ubrzeż; 1416 Bodzęta z Modlnicy zobowiązuje się zapłacić 100 grz. półgr Stanisławowi z Młoszowej. Jeśli nie dotrzyma terminu, będzie musiał zapłacić 150 grz. i w tej sumie pod zwyczajowymi karami da mu wwiązanie do trzech swoich wsi G., Kawca i Sawy z zasiewami (ZK 6 s. 132, 229); 1418 Idzi z G. zastawia za 18 grz. półgr Jakuszowi z Lasocic 2 kmieci i czynsz od trzeciego kmiecia w G. (ZK 6 s. 424); 1420-8 Paszek z Kawca i G., mąż Małgorzaty c. Idziego z G. (ZK 7 s. 109; GK 4 s. 98); 1420 Idzi z G. zastawia za 30 grz. półgr c. Małgorzacie i temuż Paszkowi z tytułu jej posagu 3 kmieci i karczmę w G.; 1421 Piechna wd. po Imramie [seniorze] z Czulic sprzedaje za 700 grz. Bodzęcie z Modlnicy całe swoje wsie po ojcu i matce Kawec i Sawę oraz połowę wsi G. z pr. patr. kościoła tamże. Ustępuje z tych dóbr tak, jak zostały mu one sprzedane przez jej br. Piotra [z Czernichowa] wraz z sumą 100 grz. na Kawcu i Woli Kaweckiej wyznaczoną jej przez ojca Mikołaja (ZK 7 s. 109, 173-4).

1427-53 Andrzej Gruszowski dz. G., h. Oksza, s. Idziego (GK 3 s. 30, 38,72, 167, 192, 212, 223, 254, 285; 5 s. 81; 10 s. 645, 663, 837; 11 s. 274-5, 367; 12 s. 352; ZK 8 s. 328; 11 s. 221, 387, 561; 147 s. 50, 116, 133, 160, 170, 216; 12 s. 23, 60, 67, 70, 356; ZCz. 2 s. 374; 3 s. 35, 61; GK 12 s. 382 z r. 1454 wspomniany jako zm.); 1427 Marek ze Skrzydlnej pkom. gostyniński bierze w opiekę dobra; Topolę, cz. w Bobinie, cz. w Słonowicach, Mierzeń, cz. w G. i Kwapinkę, należące do jego bratanków, dzieci Sławka, i zobowiązuje się pod karą XV płacić im od bieżącego roku 50 grz. gr krak. rocznie czynszu na ręce Klemensa Wątróbki ze Strzelec [Wielkich] (ZK 146 s. 72-3); 1428 Bodzęta z Modlnicy powołał przed sąd woźnego Sitka z Wiśniowej, który zeznaje przeciw Andrzejowi z G., że zajął on u niego 2 konie i 2 woły wart. 4 grz., zabrane bezprawnie przez Andrzeja z roli zw. Mogilany, należącej do Bodzęty (GK 3 s. 30); 1429 Andrzej z G. oddala roszczenia Macieja kmiecia z Lubomierza o bezprawne zabranie 4 sztuk bydła, ponieważ uczynił to zgodnie z prawem w swoich zabudowaniach (ZK 9 s. 27); 1434 Piechna ż. [Adama z Turu, woj. łęczyckie] sędziego ziemskiego łęczyckiego przeciw Andrzejowi z G. o wszystkie sprawy wpisane do ksiąg i o proso wysiane przez niego w lesie alias w Łęgu. Stogi prosa zostaną ustawione u kmiecia w G. i będą tam stać „ad decisionem litis alias ku roszprawey” pod karą XV, bez pr. wymłócenia go przez Andrzeja; taż Piechna przeciw Andrzejowi z G. o wszystkie rzeczy i sprawy (GK 5 s. 81, 207); 1435 Stanisław z Krzesławic [pow. szczyrz.] i jego bratanek Sławek, s. Sławca z Topoli zawierają ugodę w obecności kaszt. i star. krak. Mikołaja z Michałowa, kaszt. wojnickiego Jana z Tęczyna i kaszt. biec. i star. sądec. Klemensa Wątróbki ze Strzelec. Stanisław jako opiekun Sławka bierze w zarząd jego dobra: Topolę, cz. w Bobinie, cz. w Słonowicach, cz. w G., Mierzeń i Kwapinkę. Każdego roku na ś. Mikołaja będzie płacił z tych dóbr 85 grz. gr pospol. na ręce Michała i Klemensa (GK 5 s. 308-9); 1438 Andrzej z G. zastawia za 10 grz. gr krak. Zbigniewowi ze Stadnik karczmę w G. z czynszem 1 grz. (ZK 11 s. 320).

1444 Paweł Czarnkowski z G. [h. Półkozic] (ZK 12 s. 222); 1447 Bodzęta dz. Kawca sprzedaje za 70 grz. gr pospol. Andrzejowi z G. całą swoją cz. w G., tj. 4 1/2 ł., 1/2 karczmy i 1/2 młyna z wszystkimi przynależnościami i kątami [ról] karczmy i młyna, mianowicie „po rzeką ad fluvium que vadit nyeczeczą”, do przekopy młyńskiej [...] i po niecieczę oraz przez kąt za rzeką aż do starego rzeczyska i do drogi blisko lasu. Jadwiga ż. Bodzęty odstępuje od pr. do posagu i wiana (ZCz. 3 s. 293 – zap. uszkodzona); 1449-82 Katarzyna Gostwicka dzierż. w G., siostra Stanisława i Bodzęty z Kawca i G., ż. Jana sołtysa z Gostwicy i wd. po nim od r. 1469 (GK 10 s. 703; ZK 17 s. 349, 642; GK 19 s. 285; 20 s. 899; 21 s. 886; ZK 19 s. 44, 112, 167, 177, 182-3, 196); 1449 Mik. Bielanka z Nowej Wsi [Spisz] zobowiązuje się zapłacić 20 grz. długu Andrzejowi z G. (GK 10 s. 717].

1450 Stanisław z Kawca zastawia do pełnej spłaty za 8 grz. Sędkowi z Łaganowa 1 ł. osiadły w G. z czynszem 1 grz. (ZK 13 s. 359); 1451 tenże Stanisław zeznaje, że zastawił za 20 grz. gr pol. Klemensowi [sołtysowi] z Gostwicy młyn w G. z czynszem 1 grz.; Stan. Kawecki i Andrzej dziedzice G. (GK 11 s. 336, 367); Stanisław i Bodzęta z Kawca zobowiązują się zwrócić 100 grz. Mikołajowi i Piotrowi z Modlnicy pod warunkiem zastawienia im swych cz. w Kawcu, Sawie i G. (ZK 14 s. 94); 1452 Andrzej z G. i Stanisław z Kawca zastawiają za 40 grz. gr pol. Klemensowi [sołtysowi] z Gostwicy cz. w G. – Stanisław dziedz., a Andrzej kupioną od Bodzęty Kaweckiego; Stanisław z Kawca za dług 40 grz. gr pol. zastawia do pełnej spłaty Andrzejowi z G. [role] 4 kmieci w Sawie (GK 11 s. 705-6); 1453-6 Katarzyna z → Jankówki i G. ż. Wawrzyńca z G., siostrzenica Andrzeja Gruszowskiego z G. (GK 12 s. 333, 352; 13 s. 285, 296-7); 1453-7 Wawrzyniec z G. i Jankówki, po r. 1457 tylko z → Jankówki (GK 12 s. 333, 352; 13 s. 285, 296-7; ZK 14 s. 251-2, 364); 1453 Katarzyna ż. Wawrzyńca z G. zeznaje, że wydzierżawiła na 5 lat za roczną opłatą 2 grz. Janowi Lipskiemu całą cz. w G.; Katarzyna z Jankowej Woli [czyli Jankówki] ,,in termino arestato alias liczowani” obwinia Stan. Kaweckiego, że ustanowił sąd dla zagr. Stanisława i sługi Grzegorza, których ma w dzierżawie w G., o bezprawne zabranie 4 sztuk bydła rogatego w G. wart. 4 grz. i o to, że nie chce dać rękojmi (GK 12 s. 160-1, 352); Wawrzyniec z G. zastawia za 3 grz. gr pol. Piotrowi z Jankówki 1/3 ról alias wzór i młyn w Jankówce (GK 12 s. 386-7); 1455 Katarzyna ż. Wawrzyńca z G. sprzedaje za 100 grz. gr pol. Stan. Kaweckiemu przypadłą jej po wuju Andrzeju z G. całą cz. w G. z przynależnościami i 1/3 ról dworskich oraz cz. pr. patr. kościoła w G. i zobowiązuje się bronić go od wszelkich przeszkód; Wawrzyniec z G. z ż. Katarzyną pod karą XV zobowiązują się uwolnić Stanisławowi z Kawca dzierżawioną przez Jana z Szyku cz. w G.; ciż zobowiązują się zapłacić 40 1/2 grz. gr pol. długu Stan. Kaweckiemu pod warunkiem wwiązania go do całej cz. dziedzictwa w Jankówce; tenże Stanisław sprzedaje za 100 grz. gr pol. Piotrowi z Modlnicy pół Sawy i pół łąki pod Kurnikiem wg znaków granicznych. Małgorzata ż. Stanisława zrzeka się pr. do posagu i wiana; Katarzyna ż. Wawrzyńca zeznaje, że dała Stan. Kaweckiemu wwiązanie do G.; Piotr z Modlnicy sprzedaje za 80 grz. gr pol. Wawrzyńcowi z G. całą cz. w Jankówce, którą kupił u Barbary z Jankówki. Świętochna ż. Piotra zrzeka się pr. do posagu i wiana, a ten zobowiązuje się bronić Wawrzyńca do 3 lat od wszelkich kłopotów z tytułu posiadania tych dóbr; Piotr z Modlnicy zeznaje, że Wawrzyniec z G. z ż. Katarzyną wykupili pr. bliższości za 61 1/2 grz. z zastawu cz. w Jankówce, a on ustępuje im ten zastaw (GK 12 s. 482-6); br. Stanisław i Bodzęta z Kawca sprzedają za 100 grz. gr pol. Klemensowi [sołtysowi] z Gostwicy całą cz. po ojcu w G. z wyjątkiem stawu w tej cz. wsi, gdzie mieszka pleban, i 2 kmieci osiadłych w drugiej cz. wsi. Klemens poręcza za ich siostrę Katarzynę [ż. jego s. Jana], że udzieli ona zgody na tę transakcję (GK 12 s. 493 – zap. przekreślona).

1456-80 Jan Czarnek, Czarnkowski dz. G., h. Półkozic, s. Pawła Czarnkowskiego (GK 13 s. 194-5; 16 s. 101; 18 s. 228; 19 s. 232, 798; 20 s. 582, 1040; ZK 16 s. 587; 17 s. 587, 642; 19 s. 44, 117, 138); 1456 Stanisław i jego br. Bodzęta i Stanisław z Kawca i G. (GK 13 s. 16); Małgorzata ż. Pawła Czarnkowskiego z s. Janem zastawiają za 10 grz. gr pol. Stanisławowi z Kawca całą cz. działu w G., która im przypadła po zm. Andrzeju Gruszowskim br. Małgorzaty. Jeśli nie wykupią zastawu, Stanisław pozyska te dobra wieczyście (GK 13 s. 194-5); Stanisław z Kawca za zgodą ż. Małgorzaty zastawia za 33 grz. Jadwidze ż. Bodzęty z Kawca siedlisko w G. blisko dworu, w którym siedzi Andrzej Sędkowic i płaci 1 grz. czynszu, a także karczmę w G. z karczmarzem Staszkiem Opasem, płacącym kopę gr czynszu (ZK 14 s. 195-6); br. Stanisław i Bodzęta z Kawca sprzedają za 100 grz. Klemensowi [sołtysowi] z Gostwicy całą cz. po ojcu w G. w tej cz. wsi, gdzie rezyduje pleban, oraz [role] 2 kmieci w drugiej cz. wsi (ZK 14 s. 223-4 – zap. przekreślona); 1457 Stanisław z Kawca zastawia za 3 grz. Stan. Miczakowicowi z Modlnicy alias z Sawy [rolę] kmiecia w G. Jana Potrzaska z siedliskiem i ogrodem (GK 13 s. 838); Wawrzyniec z G. kupuje za 80 grz. gr krak. od Piotra z Modlnicy Wielkiej całą cz. Jankówki. Świętochna ż. Piotra zrzeka się pr. do posagu i wiana (ZK 14 s. 364); 1458 Bodzęta Kawecki z Kawca zastawia za 10 grz. Ofce ż. Stan. Miczaka z Modlnicy Wielkiej karczmę w G. z rolą i karczmarzem Stanisławem alias Opasem (GK 13 s. 863); tenże Bodzęta sprzedaje z pr. wykupu do 5 lat za 100 grz. gr krak. Stan. Miczakowicowi z Modlnicy Wielkiej całą cz. swego działu w Sawie, która mu przypadła z podziału dóbr. Jadwiga ż. Bodzęty zrzeka się pr. do posagu i wiana; Katarzyna ż. Jana [sołtysa] z Gostwicy ustępuje br. swoim Stanisławowi i Bodzęcie z wszystkich dóbr po ojcu, matce i wuju, gdyż została przez nich spłacona; Stanisław z Kawca poręcza pod zakładem 30 grz. Klemensowi [sołtysowi] z Gostwicy i jego s. Janowi za ż. Małgorzatę, że przybędzie ona na majowy wiec greneralny [do Krakowa] i zrezygnuje z pr. do posagu i wiana na dziedzinie w G.; → Gostwica (ZK 15 s. 286-8); Barbara ż. Mik. Reja z Szumska [pow. sand.] uzyskuje sądownie, po złożeniu przysięgi przez 6 świadków, odziedziczone po ojcu Sławcu [z Topoli], a zajęte przemocą przez Jadwigę ż. Andrzeja Trzewlińskiego wsie: Krzesławice, Mierzeń, Kwapinkę, Sieraków i cz. w G. (Kniaz. 4); 1459 taż Jadwiga rezygnuje na rzecz tejże Barbary z ww. dóbr, a Jan Rej łowczy krak. i jego s. Mikołaj zobowiązują się zapłacić 300 grz. jej mężowi Andrzejowi (Kniaz. 5); 1459 Stan. Kawecki z Kawca zeznaje, że dał do pełnej spłaty 48 grz. Stan. Świdrowi z Modlnicy wwiązanie do [ról] kmieci osiadłych w G., płacących 5 grz. czynszu mniej wiardunek (GK 15 s. 164 – wykupił zastaw); Mikołaj s. stren. Jana Reja z Szumska zastawia za 36 fl. węg. i 3 grz. gr pospol. Mik. Krzeszowi z Kawca 2 wsie Mierzeń i Kwapinkę oraz cz. w G. (ZK 15 s. 46-7); Stan. Świder z Modlnicy ustępuje Stan. Kaweckiemu dobra w G., które miał od niego w zastawie za 48 grz. (GK 15 s. 171); Katarzyna ż. Wawrzyńca z G. zeznaje, że sprzedała za 100 grz. gr krak. Stan. Kaweckiemu całą cz. w G. z cz. pr. patr. kościoła tamże. Część ta przypadła jej po zm. wuju Andrzeju z G. (ZK 15 s. 386-7, → r. 1455).

1460-89 Jakub Bodzęta dz. → Kawca i G., h. Strzemię (ZK 15 s. 203-4; 18 s. 395; 19 s. 117; GK 17 s. 560; 18 s. 660; 20 s. 1040; 22 s. 600; 23 s. 659; DLb. 3 s. 276); 1460 Jan Bodzęta dz. G., h. Strzemię (ZK 15 s. 148; DLb. 3 s. 276 – tu błędnie: „Johannes de Bodzantha”); → p. 2; Jan z G. wyznacza ż. Barbarze, c. Mikołaja z Mninogi [Minogi] 40 grz. posagu i tyleż wiana na połowie dóbr w G. (ZK 15 s. 123-4); Stanisław z Kawca ma zapłacić 40 fl. węg. długu Jakubowi Lipskiemu z Sadka pod warunkiem wwiązania go do siedliska z wieżą, 2 kmieci osiadłych na łanach – Świątka i Słysza, łanu opust. i 2 zagr. w G. Jakub Bodzęta z Kawca poręcza za Stanisława i jego ż. Małgorzatę (ZK 15 s. 203-4); 1461 Stan. Kawecki z Kawca za dług 13 grz. gr pol. daje w zastaw Janowi sołtysowi z Gostwicy rolę z kmieciem Janem Potrzaskiem w G. i łąkę zw. Okrąglica tamże (GK 15 s. 429-30); 1462 Jan z G. zastawia za 13 fl. Bodzęcie z Kawca [rolę] kmiecia Grzegorza alias Płaczka w Kawcu, którą ma w tej sumie w zastawie od Jakuba Lipskiego z Sadka (GK 16 s. 101); Wojciech Potrzask kmieć z G. (SP 2, 3678); 1463 Wojciech kmieć z G. należący do Stanisława z Kawca (ZK 17 s. 78); 1464 Mikołaj Krzesz ongiś ze Słupowa [h. Leliwa] dz. G. (ZK 17 s. 175; DLb. 1 s. 265); Stanisław z Kawca zastawia za 10 grz. Mik. Skarbkowi ze Zręczyc karczmę w G. (ZK 17 s. 142); Barbara z Topoli ż. Mik. Reja z Szumska sprzedaje z pr. wykupu do 3 lat Mik. Krzeszowi ongiś ze Słupowa za 195 grz. całe wsie Mierzeń i Kwapinkę oraz cz. w G. (ZK 17 s. 175; Kniaz. 11; AGZ 9, 66); 1466 br. Stanisław i Bodzęta z Kawca oddają siostrze Katarzynie ż. Jana [sołtysa] z Gostwicy z tytułu 100 grz. jej posagu całą cz. po ojcu w G., w tej cz. wsi, w której rezyduje pleban, i [role] 2 kmieci w innej z wyjątkiem stawu (ZK 17 s. 349); 1467-92 Jan Krzesz z G., Mierzenia i Kwapinki [h. Leliwa], br. Mikołaja (ZK 17 s. 433, 642; 20 s. 97; 21 s. 28-9, 129; ZCz. 5 s. 225, 227, 237; GK 18 s. 811; 19 s. 268; 23 s. 761; Cracovia artificum 1300-1500, 829, 845); 1467-80 Stan. Krzesz z G. i Mierzenia, po r. 1480 tylko z Mierzenia, s. Mikołaja, bratanek Jana Krzesza (ZK 17 s. 455; 20 s. 46, → 1533-4); 1467 Stan. Kawecki z G. i Kawca (GK 18 s. 75, 531); Małgorzata ż. [Pawła] Czarnkowskiego ustępuje wieczyście ss. Stanisławowi i Bodzęcie z Kawca całą cz. dziedzictwa po zm. Andrzeju Gruszowskim (ZK 17 s. 424); Stan. Kawecki z G. zobowiązuje się zwrócić 33 grz. Pawłowi Otłuczonemu z Krzeciesek („de Krzaczeszky” – wieś nie zid.; GK 18 s. 75); Jan Krzesz z dziećmi br. Mikołaja Barbarą, Maszą i Stanisławem zeznają, że byli gotowi wziąć od Barbary i jej męża Mik. Reja z Topoli pieniądze, ciążące na dobrach Kwapinka, Mierzeń i cz. w G., ale nie były przygotowane zgodnie z zapisem w księgach, a przypozew nie odpowiadał procedurze sądowej (ZK 17 s. 433, 455); 1468 Stan. Kawecki z Kawca ustępuje Mirosławowi i Annie z Jankówki dzieciom Wawrzyńca z Jankówki zrodzonym z ż. Katarzyną [już zm.] siedlisko w G. z wójtem Świątkiem, które mu przypadło jako spuścizna po zm. Sędku s. Barbary z Jankówki (ZK 17 s. 556); Stanisław dz. G. (ZK 16 s. 447); Jan Wilczek z Boczowa przez swego prokuratora szl. Wojszyka nie chce dać wwiązania Mikołajowi z Kośmirzowa [Kocmyrzowa] w 14 grz. i wiardunek do wsi G., czyli do dziedziny, z której ma być 1 grz. i 10 sk. czynszu; 1469 tenże Wilczek przez tegoż Wojszyka z wyroku sądu dał już wobec sądu Mikołajowi z Kośmirzowa wwiązanie w 14 grz. i wiardunek do Mik. Słysza kmiecia w G. osiadłego na łanie wg wcześniejszego zapisu. Kmieć zeznał przed woźnym sądowym, że czynszuje rocznie 1 grz., a także 10 sk. z dodanej mu przez Wilczka łąki. Wilczek zobowiązuje się dopłacać różnicę, jeśli czynsz będzie mniejszy (GK 18 s. 667, 757); Mikołaj kmieć Krzesza z G. (ZK 16 s. 544, 553); Katarzyna wd. po [Janie] Gostwickim zastawia Janowi Krzeszowi młyn w G. Ręczy za nią Jan Czarnek z G. (ZK 17 s. 642).

1470-80 w G. 10 ł. kmiec., 3 karczmy, zagrody i młyn posiadające specjalne role, 4 folw. dziedziców (DLb. 1 s. 265; 3 s. 276); 1470 Barbara ż. Stan. Kaweckiego, zgodnie z zapisem męża, daje Pawłowi Otłuczonemu z Krzeciesek wwiązanie do wieży i ról zw. Mogilany w G.; Katarzyna [sołtyska] z Gostwicy przeciw Janowi Krzeszowi z Mierzenia o przeszkadzanie jej w wykupnie młyna w G.; Barbara wd. po ww. Pawle z zięciem Stanisławem z Proszówek, mężem jej c. Zofii, za opłatą 2 kop gr rocznie wydzierżawiają na 3 lata Stan. Lasockiemu dobra dziedz. posiadane przez Pawła w zastawie od Stanisława z Kawca w Mogilanach seu w G., gdzie jest wieża (GK 19 s. 81, 253-4, 268); Jan Czarnek z G. zobowiązuje się zapłacić 4 grz. i 1 wiard. na roczkach ziemskich Mikołajowi Świdrowi z Dobrej (GK 19 s. 233 – zapłacił); 1471 Stanisław Gostwicki sołtys z Gostwicy i dz. w G. z tytułu posagu matki Katarzyny z G. i Jana sołtysa z Gostwicy (GK 19 s. 285; DLb. 1 s. 265); Katarzyna wd. po Janie [sołtysie] z Gostwicy z s. Stanisławem zastawiają za 11 grz. Dobiesławowi i Maciejowi ss. Strzemienia z Bojańczyc rolę w G. z kmieciem Wawrzyńcem Zaczkiem, płacącym kopę gr czynszu; Maciej Błędowski kan. krak. domaga się kary XV dla siebie i sądu od Jana Czarnka z G. za niezapłacenie mu pieniędzy wg zapisu w księdze (GK 19 s. 285, 420); 1473 Jan Czarnkowski zobowiązuje się zapłacić 3 grz. Stanisławowi z G. psałterzyście kościoła zamkowego w Krakowie; Stan. Proszowski ze Sterkowca zeznaje, że Stan. Kawecki zapłacił mu 30 grz. długu, który miał u zm. Pawła Otłuczonego z Krzeciesek. Dług ten przejęła pr. bliższości Zofia c. Pawła, a ż. Proszowskiego. W tej sumie zm. Paweł miał od Kaweckiego w zastawie cz. w Kawcu, w Wieży (in turri) i w G. (GK 19 s. 723, 798); 1474 Jadwiga ż. Bodzęty z Kawca zastawia za 33 grz. gr pol. do pełnej spłaty Stanisławowi z Lasocic łan w Kawcu z kmieciem Sędkiem i karczmę w G. zw. Opasowska. Dobra te ma w zastawie od swego szwagra Stanisława z Kawca (ZK 18 s. 172-3); 1475 Stanisław z Kawca zastawia za 5 grz. gr pol. Mik. Świdrowi z Dobrej całą cz. łanu należącego do kmiecia Wrzeszcza (totam partem kmetonis dicti Wrzeszcz) w G. (GK 20 s. 50); 1477 Stanisław kmieć z G. (ZK 19 s. 112); Mik. Świder z Dobrej zastawia za 8 grz. Janowi Czarnkowi z G. dwie cz. roli kmiecia Wrzeszcza w G., które ma w zastawie za tę sumę od br. Bodzęty i Stanisława z Kawca. Czarnek zaś zastawia za tę sumę te części roli panu Nieustępowi; Jan Czarnek z G. zastawia za 8 grz. Nieustępowi z Mierzenia 2 cz. roli kmiecia Wrzeszcza w G., które sam ma w zastawie od Mik. Świdra z Dobrej (GK 20 s. 582-3); 1479-87 Mik. Kawecki z Kawca i G., h. Strzemię, brat Stanisława, w r. 1489 wspomniany jako zm. (ZK 19 s. 117, 138, 167, 177, 182-3, 196, 201-2, 214, 286, 336 – tu jako zm.; GK 21 s. 117, 886); 1479 Stan. Zązek kmieć pani Gostwickiej w G. (GK 20 s. 912); Jakub Bodzęta zeznaje, że sprzedał za 10 grz. gr pol. Mikołajowi z Kawca całą cz. po wuju w G., która przynależy do wieży (ZK 18 s. 395 – data poprawiona później na r. 1489); Jakub Bodzęta z Kawca sprzedaje za 3 grz. gr pol. Janowi Czarnkowskiemu z G. odziedziczony po matce staw w G., położony między siedliskiem Gostwickiej i karczmą (GK 20 s. 1040-1).

1480-97 Stanisław Kawecki z G., Kawca i Wieży, h. Strzemię, br. Mikołaja, w r. 1499 wspomniany jako zm. (GK 21 s. 117; 23 s. 270-1; 26 s. 506; ZK 19 s. 117, 138, 196, 201-2, 214, 286, 336, 361, 412; 21 s. 461 z r. 1499); 1480-1 Małgorzata wd. po Stanisławie z Kawca i G. w sporze z Katarzyną [sołtyską] z Gostwicy i jej ss. Janem i Piotrem dzierżawcami w G. (ZK 19 s. 144-5, 181); 1480 Jan Krzesz z G. dzieli dobra ze Stan. Krzeszem [s. jego br. Mikołaja]. Janowi przypada cz. w G., która leży przy Mierzeniu, 1/2 wsi Kwapinki, kmieć w Rybiu Starym. Lasy i 60 grz. zastawu na Falkowicach dzielą na pół (ZK 20 s. 46-7); Mik. Świder z Dobrej odstępuje za 6 grz. Mik. Kaweckiemu 1/3 ł. w G. z kmieciem Wrzeszczem, którą ma w zastawie od Bodzęty z Kawca i jego s. Stanisława wg wpisu w aktach grodzkich (GK 21 s. 117); Jan Czarnek z G. odstępuje za 10 grz. do czasu wykupienia Mik. Kaweckiemu swój zastaw na połowie karczmy w Sawie z karczmarzem Piczkiem, którą ma w tej sumie od Ofki ż. Stan. Bednarza z Lipnicy [Murowanej] (GK 21 s. 120); Stan. Burzyński z Bistuszowej i Ryglic Dolnych wyznacza posag ż. Annie c. Wawrzyńca z Jankówki i G. (BJ rps 5348 t. 2 s. 169); 1481 Maciej Płaczkowic i Maciej Potrzaskowic kmiecie z G. (ZK 19 s. 182); Mikołaj z Kawca obwinia Katarzynę wd. po Janie [sołtysie] z Gostwicy dzierż. w G. w terminie przypozwanym, gdyż pozywała Małgorzatę na jego dziedzinę w Kawcu, w którym ta nic nie posiada (SP 2, 4255); 1482-93 Piotr Gostwicki sołtys z Gostwicy, dzierż. w G. [z tytułu nie spłaconego posagu matki], s. Katarzyny dz. G. i Jana sołtysa z Gostwicy (GK 21 s. 886; ZK 21 s. 200; 19 s. 362); 1482 Piotr sołtys z Gostwicy ustępuje za 20 grz. Mikołajowi z Kawca cz. w G., którą jego matka Katarzyna trzyma z tytułu posagu i wiana (GK 21 s. 886-7 – zap. przekreślona).

1484 Mirosław z Jankówki i Anna wd. po Stan. Burzyńskim prowadzą spór o dobra w Jankówce i G. Mirosław trzykrotnie przysięgał, że po śmierci ojca Piotra s. Przybysława był i jest obecnie w posiadaniu ww. dóbr (GK 21 s. 1106); Anna c. zm. Wawrzyńca z Jankówki i wd. po Stan. Burzyńskim zastawia za 10 grz. gr pol. na rok do pełnej spłaty Janowi Minorowi wójtowi pilzn. całe cz. dziedz. w Jankówce i G. (GK 22 s. 224); 1487 Jan i Zbigniew z Kobylca oraz Jadwiga dziedzice Gruszowa [par. Brzesko Stare] i Wronowic zastawiają za 17 grz. Janowi Krzeszowi z G. swoje cz. w Zawadce i Rozdzielu (ZCz. 5 s. 133); 1488 Jan Krzesz z G. ustępuje Andrzejowi z Chomranic zastaw 17 grz. na Zawadce i Rozdzielu, który ma od Jana i Zbigniewa z Kobylca (ZCz. 5 s. 179); 1489-99 w G. pobór: 1489-93 w cz. Kaweckiego z 2 ł., w cz. Sławca1W tym czasie i później w G. nie było żadnego Sławca. Cz. Sławca w G. figurowała w rejestrach poborowych przed r. 1458, później przepisywano ją mechanicznie w innych wykazach z 1 ł., w cz. Bodzęty z 2 ł.; 1494 w cz. [Kaweckiego] z 2 ł., w cz. Sławca z 2 ł., w cz. Krzesza z 1 ł., w cz. Bodzęty brak danych; 1496 w cz. Sławca z 2 ł., w cz. Krzesza alias Lubomirskiego z 1 ł.; 1497-8 w cz. Kaweckiego z 2 ł., w cz. Sławca z 2 ł., w cz. Lubomirskiego z 1 ł.; 1499 w cz. Kaweckiego z 2 ł., w cz. Bodzęty z 2 ł., w cz. Lubomirskiego z 1 ł. (RP s. 143; ŹD s. 449 – tu opuszczona przez wydawcę cz. Kaweckiego; RP s. 156, 170, 186, 199, 219, 93, 127, 55, 28); 1489-1501 Katarzyna dz. G., c. zm. Mik. Kaweckiego, bratanica Stan. Kaweckiego z G. i Kawca (ZK 19 s. 336; GK 23 s. 485; ZCz. 5 s. 323); 1489 Anna wd. po Mikołaju z Kawca i G. (ZK 19 s. 336).

1490 Stanisław z Kawca br. zm. Mikołaja wraz z matką Małgorzatą odkupują od Piotra Gostwickiego i jego matki Katarzyny cz. w G. (BJ rps 5348 t. 2 s. 145); Małgorzata Kawecka z s. Stan. Kaweckim zastawiają za 30 grz. Stanisławowi z Mierzenia [rolę] kmiecia Zązka (Zanzek), karczmę, którą on trzyma, [rolę] kmiecia Klimka w G. (GK 23 s. 2701); Anna dz. G. ż. Mikołaja z Jodłownika (ZK 23 s. 41, 63); 1491 Stanisław z Mierzenia odstępuje za 30 grz. Piotrowi [sołtysowi] z Gostwicy [role] kmieci Zązka i Klimka w G. oraz karczmę tamże, którą trzyma Zązek (ZK 21 s. 77-8); Jan Czarnek z G. zastawia za 10 fl. węg. Janowi z Mstowa 1/3 ł. w G. z kmieciem Błażejem, który siedzi na siedlisku Wrzeszczyńskim i płaci 1 fl. czynszu; tenże Jan bierze w zastaw za 4 fl. od Jakuba Bodzęty z Kawca trzy cz. jego łąki w Kawcu (GK 23 s. 656, 659); 1492 tenże Jan bierze w zastaw za 32 fl. węg. od Doroty wd. po Piotrze z Lubomierza i jej s. Jakuba młyn w Łososinie; tenże Jan bierze w zastaw za 7 fl. węg. łąkę zw. Wielka Łąka w Kawcu (GK 23 s. 761, 797); 1493-1536 Jan Krzesz z G., Męciny [pow. sądec.] i Kwapinki s. Jana Krzesza (ZCz. 5 s. 323; 8 s. 133; 10 s. 86; ZK 22 s. 84; 26 s. 587; 30 s. 169; 48 s. 589, 620; 49 s. 6, 8, 14-5, 20, 24, 201; 159 s. 209); 1493 Stan. Krzesz z G. s. Jana, brat Jana (ZCz. 5 s. 323); Piotr [sołtys] z Gostwicy jako pozywający ma trzykroć przysięgać przeciw Stanisławowi z Kawca, że zabrał siano z jego łąki w G. wart. 10 grz.; Anna [Gostwicka] z G. (ZK 19 s. 361-2); taż Anna daje s. Janowi całą cz. w G.; Piotr [sołtys] z Gostwicy po złożeniu przysięgi wyrokiem sądu pozyskuje od Stanisława z Kawca cz. w G. (ZK 21 s. 200); 1495 Stanisław z Kawca i Wieży wyznacza ż. Piotruszy, c. Mirosława Gabańskiego po 50 grz. posagu i wiana na połowie dóbr w Wieży, G., Kawcu i Bigorzówce (ZK 21 s. 305); 1497 Stan. Kawecki z G. zastawia za 20 fl. pol. Januszowi z Mstowa [rolę] kmiecia Jakuba Rogacza w Kawcu (GK 26 s. 506); 1498 Jan Stojowski daje s. Jordanowi dobra: Stojowice, Czechówkę, Jankówkę i Bieńkowice oraz młyn ze stawem pod Koźmicami Wielkimi i [rolę] kmiecia w G.; Jordan ze Stojowic wyznacza ojcu obfite dożywocie w naturaliach i innych rzeczach (GK 27 s. 87-9 – zap. pierwsza przekreślona, gdyż strony anulowały układ); Jan ze Stojowic sprzedaje za 15 grz. gr pol. Stan. Mierzeńskiemu z Mierzenia rolę zw. Stokłosińska z kmieciem Mik. Stokłosą w G., położoną między rolą plebana a rolą Płaczkowską (GK 27 s. 102); 1499 Piotrusza c. Mirosława Gabańskiego odstępuje Katarzynie ż. Zdziebora z Zębocina zabezpieczoną jej przez męża zm. Stanisława z Kawca oprawę, czyli po 50 grz. posagu i wiana na dobrach: Wieża, G., Kawec i Bigorzówka (ZK 21 s. 461); taż Katarzyna c. zm. Mikołaja z Kawca oddaje w dożywocie babce Małgorzacie Kaweckiej [role] 2 kmieci Klemensa i Słysza w G. (GK 27 s. 673).

1500 Janusz z Mstowa zastawia za 10 fl. pol. Katarzynie c. zm. Mik. Kaweckiego, ż. Zdziebora Zębockiego, dzierżawioną w G. [rolę] kmiecia Błażka, którą ma w tej sumie od zm. Jana Czarnka z G.; taż Katarzyna sprzedaje za 500 fl. sędziemu grodu krak. Jakubowi Lubomirskiemu z Lubomierza całe cz. dziedzin zw. Wieża, G. i Kawec wraz z zastawami, które ma w Kawcu, Bigorzówce i Graniczniku, z wyjątkiem cz. dóbr w G., które posiada Stan. Gostwicki (GK 27 s. 1093, 1110-1); taż Katarzyna sprzedaje temuż Jakubowi ,,totas partes suas seu villas” Wieżę, G., Bigorzówkę, Granicznik i cz. w Kawcu oraz wszystkie należące do niej zastawy na tych dobrach; 1501 Jan ze Stojowic sprzedaje za 15 grz. Jakubowi z Lubomierza sędziemu grodu krak. łan w G. z kmieciem Mikołajem zw. Stokłosa (ZK 23 s. 3-4, 34-5); Dorota Forstkowa kmiotka z G. (OK 24 s. 7); 1502 Jan Krzesz z G. kwituje Mik. Wielopolskiego z Gdowa z opieki, którą ten miał nad nim po śmierci Jana Krzesza (GK 28 s. 926); Katarzyna Forstkowa z G. (OK 24 s. 278); 1503 Stan. Lubomirski występuje o dobra Jana Jodłowskiego, zwłaszcza o cz. G., zagrożone konfiskatą z powodu nieobesłania wyprawy wojennej (MS 3, 843); 1504 Stan. Gostwicki ustępuje za 45 grz. sędziemu grodu krak. Jakubowi Lubomirskiemu z Grabia połowę swej cz. w G.; tenże Gostwicki ustępuje Katarzynie c. Mikołaja [z Kawca] ż. Zdziebora Zębockiego połowę swej cz. w G. jako prawej dziedziczce tych dóbr (ZCz. 7 s. 201); 1505 taż Katarzyna za zgodą męża sprzedaje za 150 grz. gr pol. ur. Jakubowi z Lubomierza całą cz. w G., którą ma od Stan. Gostwickiego (ZK 23 s. 249-50 – w haśle Gostwica błędnie podano, że jest to cz. w G. i Gostwicy); 1506-17 Stan. Czarnek dz. G. i Dąbia h. Półkozic (ZK 23 s. 275; 25 s. 263, 553-4); 1506-15 Zofia ż. Stan. Czarnka z G. c. Stan. Stadnickiego ze Stadnik dziedziczka Dąbia (ZK 23 s. 275; 24 s. 279; 25 s. 263); 1506 → 1508-15 Lazar Czarnek dz. G., h. Półkozic (ZK 24 s. 73; 25 s. 150); 1508-11 Anna ż. Lazara Czarnka z G. c. Stan. Stadnickiego ze Stadnik (ZK 24 s. 73, 279); 1508 taż Anna ustępuje z dóbr po ojcu i matce w Stadnikach i Falkowicach swym br. stryjecznym Wojciechowi, Zbyszkowi, Stanisławowi i Janowi oraz ich matce Katarzynie wd. po Janie Stadnickim; 1509 Katarzyna ż. Jana Krzesza z G., c. Jana Wierzbięty z Raciborzan rezygnuje z dóbr dziedz. na rzecz ojca, a mąż wyznacza jej po 230 fl. posagu i wiana na połowie dóbr w G. i Męcinie (ZK 24 s. 73-4, 145-6).

1511 Lazar Czarnek z G. bierze w zastaw za 6 grz. od Mik. Kępanowskiego cz. młyna w Kępanowie; tenże Lazar pożycza 10 grz. Janowi Raciechowskiemu z Raciechowic i Krzyworzeki pod zastaw kmiecia i karczmy w Krzywaczce (GK 31 s. 85, 346); 1512 Dorota wd. po Janie Gabańskim zeznaje, że Jan Krzesz dz. G. rozliczył się z dzierżawy wsi Zbigniew [Zbydniów] i Rybie (GK 31 s. 588); Stan. Czarnek z G. sprzedaje za 50 grz. gr pol. br. Lazarowi całą cz. dziedzictwa w G. (ZK 22 s. 50, 134); 1513 tenże Lazar dzierżawi wieś Kędzierzynkę (ZK 24 s. 387); 1515 tenże Lazar zeznaje, że odstąpił za 10 grz. ur. Jakubowi z Lubomierza sędziemu ziemskiemu i grodzkiemu krak. wszystkie pr. dziedz. do roli w G., na której teraz siedzi Wawrzyniec, położonej blisko roli Żakowskiej; Zofia c. zm. Stan. Stadnickiego dziedziczka Dąbia zeznaje, że jej mąż Stan. Czarnek z G. przeniósł na jej dobra Dąbie 100 grz. gr pol. jej posagu (ZK 25 s. 150, 263-4); 1517 Stan. Czarnek z G. dz. Dąbia zastawia za 10 fl. ur. Jakubowi z Lubomierza sędziemu ziemskiemu i grodzkiemu krak. młyn w Dąbiu (ZK 25 s. 553-4); 1524 → Grabie; 1530 w G. pobór z 2 1/2 ł., karczmy dorocznej i młyna dorocznego o 1 kole, w cz. Krzesza z 1 ł. i karczmy dorocznej (RP k. 32); 1533 wyrokiem sądu Jadwiga Zaduska c. zm. Eustachego Krzesza nie będzie mieć żadnego pr. ,,nec intercise” do wykupienia dóbr Mierzeń, Kwapinka i cz. w G., sprzedanych za pewną sumę Barbarze macosze Mik. Krzesza; prac. Marek zw. Pudełko kmieć i poddany ur. Wincentego Wieruskiego z G., kmieć Jakub Matrasz i karczmarz Maciej Matrasz poddani Jana Krzesza z G. (ZK 48 s. 588-9); wyrokiem sądu szl. Jan Krzesz „occupator et nunquam iuste possesor certorum bonorum” we wsiach G. i Kwapinka jest wolny od pozwu o te dobra Stan. Mierzeńskiego, który pozwał go o to, że w aktach ziemskich krak. jest zapis, iż zm. Barbara z Topoli ż. Mik. Reja z Szumska sprzedała z pr. wykupu wsie Mierzeń, Kwapinkę i cz. w G. za 195 grz. zm. ojcu Stanisława Mik. Krzeszowi [→ 1464]. Stanisław może wnieść inny pozew (ZK 48 s. 608); 1534 prac. Jan Rzepioło, Jakub Matrasz i karczmarz Maciej Matrasz poddani Jana Krzesza z G. (ZK 49 s. 16, 19-20, 24); 1535 Joachim Lubomirski z G., Sawy i Wieży (ZK 30 s. 244, 246); 1536 Stan. Mierzeński z Mierzenia i Kwapinki i Jan Krzesz z G. i Kwapinki godzą się w sprawie dóbr. Stanisław będzie posiadał całą wieś Mierzeń i 1/2 Kwapinki. Jan cz. w G. i 1/2 Kwapinki. Później ugodzą się w sprawie drzew bukowych, łąk i pól zw. Gawrońce w Mierzeniu. Ww. dobra są w posiadaniu jego rodziny od 55 lat [licząc od podziału w r. 1480] (ZK 29 s. 270-1). 1545 Stan. Krzesz. dz. G. (BCzart. rps 2930 s. 23); → p. 2; 1564 w G. pobór: w cz. Lubomirskiego z 2 1/4 ł. w cz. Wieruskiego z 2 ł., w cz. Krzesza z 1 ł., w cz. Bodzęty z 1/2 ł. (LK 2 s. 89).

4. 1398 Andrzej z Trzewlina [zamek w Wielkiej Wsi k. Wojnicza dziś ruiny na Panieńskiej Górze] daje Stan. Baranowi z Wróblowic sołectwo w G. w zamian za dziedzinę w Janowicach, którą pozyskał na Janie z Janowic (SP 8, 7106); 1468 wójt [sądowy] Świątek → p. 3.

5. 1337-58, 1373-4 świętop. 3 sk. (MV 2 s. 173 i n. wg ind.; Rejestr Świętop. k. 3, 27); 1350-6 dochody plebana ocenione na 1 grz. (MV 2 s. 327, 392, 408); 1381 bp krak. Zawisza nadaje mansjonarzom katedry krak. m. in. dzies. wart. 8 grz. we wsi G. k. Szczyrzyca (KK 2, 311 – z błędną datą 1391; DLb. 1 s. 265); 1393-4 Więcław kapelan w G. (ZK 1c s. 90; 2 s. 74); 1408 Idzi z G. zapłacił Janowi Szafrańcowi [kan. krak.] za dzies. w G. (SP 2, 1131); 1412 dr dekretów Paweł s. Włodzimierza kustosz kap. krak. przysądza mansjonarzom katedralnym przeciw Idziemu z G. bezprawnie zagarniętą przezeń dzies. w G., przysługującą im na mocy dok. fundacyjnego (KK 2 s. 349-50); 1414, 1421 → p. 3; 1437 oficjał krak. oddala roszczenia opata sieciech. do dzies. z ról młyna i karczmy w G., gdyż należy ona do plebana w G. (OK 5 s. 228); 1454, 1455, 1459, 1466 → p. 3; 1470-80 dzies. snop. i kon. z łanów kmiec., ról karczmarskich, zagród i młyna, którą poddani zwożą własnymi wozami do wskazanej stodoły, wart. do 8 grz. pierwszej mansjonarii w kat. krak.; dzies. snop. i kon. z łanów kmiec. klasztorowi sieciech.; pleban z G. ma w uposażeniu dzies. snop. z karczmy, od zagrodników, z młyna i folwarków w G. oraz z 3 folw. w Kawcu; w par.: G., Sawa i dziedzice z Kawca, a wieś ta należy do par. Góra Świętego Jana (DLb. 1 s. 265; 3 s. 276, 278); 1498 rola plebana → p. 3.

1516-8 Mikołaj pleb. w G. i sołtys w Siemiechowie (MS 4, 2862, 10 993); 1529 dzies. snop. z ról kmiec. w G. wart. 6 grz. mansjonarii w kat. krak.; posesor beneficjum par. w G. Jan z Bochni, który ma w uposażeniu: 12 ćw. żyta i 15 owsa miary dobczyckiej mesznego w G. wart. 3 grz. 31 1/2 gr, dzies. snop. w G. z ról folw. wart. 4 grz., z karczmy tamże i od 1 kmiecia wart. 15 gr, dzies. snop. z ról folw. w Żerosławicach, od 1 kmiecia w Kawcu, klerykaturę w G. wart. 26 gr (LR s. 113, 254); 1597 kościół pod wezw. Rozesłania Apostołów, w par.: G., Podlubomierz, Wieża i w połowie Sawa, Kawec i Żerosławice (WR k. 62v).

8. W kościele posąg Matki Boskiej z Dzieciątkiem z l. ok. 1370-90; krucyfiks gotycki (KatZab. 1 s. 267, fig. 579, 665).

Uw. Na tym miejscu „z konieczności słownikowej” wypadnie jeszcze wrócić do dok. z r. 1339, którym kaszt. sieciech. Pełka z Rzochowa (pow. pilzn.), h. Półkozic, z ż. Małgorzatą nadali jedynej c. Czudce ż. Niemierzy z Gołczy wyłączne następstwo po sobie we wszystkich swych dobrach: Rzochów, Tarnowiec z dwiema wsiami i zamkiem (pow. biec.) → Brzozówka, Szczytniki (pow. wiśl.), Gruszów, Borzisow i Soboszów (pow. wiśl.; AS 2, 15; Pol. 3, 90; pow. podałem przy osadach zid.). Dok. temu poświęcono w literaturze historycznej sporo uwagi. J. Bieniak i J. Wyrozumski, Niemierza z Gołczy, PSB, 22, s. 798, identyfikują Gruszów z G. w pow. szczyrz., a zdaniem innych badaczy wieś ta leżała gdzie indziej.

K. Mosingiewicz, Mieleccy herbu Gryf, [w:] Społeczeństwo Polski średniowiecznej, t. 3, W. 1985, s. 253-78, poświęcił sporo cennych uwag temu dok., o czym już wspominałem → Borzisow. Wg niego Gruszów może być identyczny z G. w par. Brzesko Stare, gdyż w jego sąsiedztwie leżały dobra Gryfów z Rodziny Trestków (np. Sierosławice), która przejęła cz. spadku po Czudce poprzez jej c. i Niemierzy Pachnę ż. Paszka.

W. Dworzaczek, Leliwici Tarnowscy, s. 96, identyfikował Gruszów z wsią o tej nazwie w pow. wiśl. i par. Dąbrowa Tarnowska, na N od Tarnowa. Identyfikacji tej nie przyjął S. Mateszew, Osadnictwo i stosunki własnościowe w powiecie dąbrowskim do końca XVIII wieku, [w:] Dąbrowa Tarnowska, zarys dziejów miasta i powiatu, W. 1974, s. 67, na tej podstawie, że wg dok. z r. 1361 wieś ta leżała „in terra Cracoviensi”, nie wskazał jednak, o który G. może tu chodzić.

W r. 1361 Kazimierz W. potwierdził sprzedaż za 300 grz. gr pras. i zagrodę w Rzędzinie k. Tarnowa przez Elżbietę ż. Wojciecha Czeleja i Paszka Trestkę w imieniu swej ż. Pachny, siostry Elżbiety, Rafałowi z Tarnowa dziedziny G. „in terra Cracoviensi”. W tym roku Paszek z Giedczyc poświadczał, że jego ż. Pachna z siostrą Elżbietą sprzedały pkom. sand. Rafałowi odziedziczoną po rodzicach wieś G. (AS 2, 25-6). Z kolei w r. 1365 król potwierdził kupno tej wsi pod wielką pieczęcią, transumując swój dok. z r. 1361 i dok. sądu ziemskiego sand. z r. 1365 w tej sprawie (AS 2, 35). Tenże sąd wydał dok. na wiecu generalnym w Sandomierzu. Wynika z tego, że w ziemi sand. należy szukać wymienionego w r. 1339 i n. Gruszowa, gdyż potwierdzenie czynności prawnej leżało w kompetencjach sądu tej ziemi. Określenie położenia G. w dok. król. z r. 1361 nie może tu być żadnym argumentem. Zarówno w tym wypadku, jak i w wielu innych dok. król. położenie miejscowości określano wyjątkowo nieprecyzyjnie, a często całkiem błędnie.

Dok. dotyczące G. nie wyszły nigdy z archiwum Tarnowskich. Można więc już na tej podstawie sądzić, że również wieś ta nie wyszła z rąk tej rodziny. Czy zatem nie należy jej szukać wśród dóbr Leliwitów? W l. 1471-5 przedmiotem transakcji kaszt. wiśl. Jana Feliksa z Tarnowa były wsie Kiełków i Goleszów z folwarkiem Gruszów (ZP 34 s. 630; 3 s. 114-6; 23 s. 4, 46). Dobra te leżały k. Rzochowa również wymienionego w dokumencie z r. 1339. Wieś ta prawie równocześnie z Gruszowem znalazła się w rękach Leliwitów (Mp. 3, 777, 909; Pol. 3, 161), którzy w szybkim tempie stworzyli k. Rzochowa rozległy kompleks majątkowy (por. np. Mp. 3, 907; ZDM 5, 1251).

Na podstawie powyższych danych przyjmuję, że opustoszała po r. 1365 i zamieniona na folwark wieś Gruszów leżała k. Rzochowa. Ostatnio dziejami osadnictwa w okolicach Mielca i Rzochowa zajmował się S. Mateszew w pracy zbiorowej: Mielec. Dzieje miasta i regionu, t. 1 pod red. F. Kiryka, Mielec 1984, s. 107, nie łączył jednak wzmiankowanego od r. 1471 folwarku Gruszów z wsią o tej nazwie, poświadczoną już w 1. połowie XIV w.

1 W tym czasie i później w G. nie było żadnego Sławca. Cz. Sławca w G. figurowała w rejestrach poborowych przed r. 1458, później przepisywano ją mechanicznie w innych wykazach.