GWOŹDZIEC

(1326 Gessecz, 1327 Goszecz, 1336 Gosscecz, 1337 Gostecz, 1342 Gosdzecz, 1345 Gosdecz, 1346 Gozdzecz, 1347 Gwosczecz, 1348 Grodzecz, 1349 Grodecz, 1352 Gozdecz, 1385 Gwozdzecz, 1391 Gwosdzecz 1395 Godz, 1403 Gwosdecz, 1462 Goszdek, 1470-80 Goszdecz, Gozdzyecz, 1488 Gvozdzecz, 1498 Gwozdzyecz, 1509 Guosdziecz, 1524 Gwosdziecz, 1529 Gozdziecz, 1530 Gwoszdzijecz) 9 km na NE od Czchowa.

1. 1502, 1509 pow. czchow. (ZCz. 7 s. 157; ZK 154 s. 513-5); 1530, 1581 pow. sądec. (RP k. 40; ŹD s. 142); 1326 n. par. własna (MV 1 s. 137); 1326-8, 1336-7, 1343, 1345 dek. Tarnów [pow. pilzn.] (MV 1 s. 137, 209-10, 303, 383, 394; MV 2 s. 183, 188); 1342, 1346-57 dek. Wojnicz (MV 2 s. 180, 194, 290); 1358 dek. Góra [Zbylitowska, pow. pilzn.] (MV 2 s. 197); 1373-4 dek. Radłów [pow. pilzn.] (Rejestr Świętop. k. 10, 33); 1470-80 dek. Dobczyce alias Szczyrzyc [Góra Świętego Jana] (DLb. 2 s. 139); 1529 dek. Wojnicz (LR s. 174).

2. 1492 [?] Spytek z Melsztyna kaszt. zawichojski w zamian za karczmę nadaje plebanowi kościoła Ś. Krzyża na podzamczu → Melsztyna sadzawkę i zagrodę w Wieleni osadzoną po obu brzegach potoku Wieleni, na długość od sadzawki młyńskiej aż do → Głuchej Debrzy, a na szerokość od najbliższego wzgórza k. tejże sadzawki po drogę do G. (Mp. 5 R 38); 1584 granice między Zawadą i [wsią] G. a Roztoką, Olszynami i Szkodną zaczynają się w miejscu zw. Zabierzów przy rz. Dunajec od 2 kopców narożnych Roztoki i Zawady i stąd biegną na N przez pole do góry zw. Stronie [dziś cz. Roztoki zw. się Góra – UN 3 s. 11; Mapa Obrębów] i schodząc z tej góry kopiec przy miedzy starej między drogami i drogą aż do Łączki, należącej do Zawady, i stąd ku górze, ku ścianie Olszyny i wierzchem góry mijają drogę ze Szkodnej do Roztoki, dalej do potoku Słotwiny (Slotfiny); przez ten potok do drogi z Olszyn do Szkodnej na wierzch góry zw. Rędzinna i na dół, gdzie się potoki schodzą Milewski, Wielonek i spływający ze Skodzinskich Dbrzy, i potokiem Wielonek ku górze dochodzą do tych trzech potoków (ZK 409 s. 57-61).

3. Własn. szlach. 1347 Kazimierz W. poświadcza, że Spycimir kaszt. krak. odstąpił Charzowi i jego ss. Jakubowi i Piotrowi wsie Przesławice i Librantową w zamian za Charzewice, Gwoździec, Zawadę [Lanckorońską], Gruszki [dziś Podbrzeże], Grodziska (ZDM 1, 51); 1385 → p. 4; 1390 Władysław Jag. potwierdza Spytkowi wwdzie krak. posiadanie zamków Melsztyn w ziemi krak. i Sambor w ziemi ruskiej, miast Żabno [pow. wiśl.], Książ i Brzeżek oraz wymienionych imiennie wsi, m. in. G. (ZDM 6, 1570); 1391 królowa Jadwiga potwierdza Spytkowi wwdzie krak. i jego następcom posiadanie miast Żabna, Książa i Brzeżka oraz imiennie wyszczególnionych wsi, m. in. G. (AGZ 6, 3); 1400 Wawrzyniec z Wróblowic zeznaje przeciwko Michałowi zw. Strzelec kmieciowi z G. o 3 rany otwarte i 20 sinych (SP 8, 11 188); 1403-5 Włościbor [kmieć?] z G. (ZK 3b s. 25, 556, 596); 1430 Spytek z Melsztyna zapisuje br. stryjecznemu Janowi z Tarnowa wwdzie krak. i Spytkowi z Jarosławia zamek → Melsztyn z przynależnymi doń wsiami, m. in. G. (ZCz. 3 s. 62, 64); 1456 ur. Jan i Spytek dz. z Melsztyna za dług 160 grz. mają dać ur. Spytkowi z Wielopola wwiązanie do wsi G., Niedźwiedza i do dworu, całej wsi i folwarku w Domasławicach (ZCz. 4 s. 152); 1462 Kazimierz Jag. skazuje na karę XIV za niezapłacenie łanowego dobra Jana Melsztyńskiego, m. in. G. (SP 2, 3665); 1470-80 G. własn. Spytka Melsztyńskiego z Melsztyna h. Leliwa. We wsi 14 ł. kmiec. i karczma z rolami (DLb. 1 s. 14; 2 s. 139); 1487 dobra [Spytka] Melsztyńskiego Brzeżek, Pomianowa, Brzezowiec, Jasień, Poręba, Mokrzeska, Szczepanów, Okocim, Zawada, Brzozowa, Niedźwiedza, G., Charzewice skazane na karę XIV za niezapłacenie 6 gr poboru (GK 22 s. 746, 749); 1488 Spytek z Melsztyna ma dać za 90 fl. Bernardowi z Janowic [pow. szczyrz., par. Skrzydlna] wwiązanie do wsi G. (ZCz. 5 s. 150); 1498 Spytek z Melsztyna zastawia za 100 grz. Tomaszowi z Ostrowa [nie zid.] wieś G. (ZCz. 7 s. 78).

1502 Spytek z Melsztyna kaszt. zawichojski dz. Niedźwiedzy i G. wydzierżawia na lat 7 za 127 1/2 grz. sławetnemu Bartoszowi rajcy z Nowego Sącza całe wsie Niedźwiedza i G. pod warunkiem, że z tych wsi z kmieci i z karczmy Bartosz ma wybierać po 20 grz. rocznie (ZCz. 7 s. 132); Spytek z Melsztyna kaszt. zawichojski darowuje swemu s. Janowi z Melsztyna zamek Melsztyn wraz z wsiami doń przynależnymi, m. in. G. w pow. czchow. (ZCz. 7 s. 157-157a); 1508 Jan z Melsztyna ma zapłacić w wyznaczonym terminie 1150 fl. Pawłowi Czarnemu z Witowic star. ośw. pod gwarancją zastawu wyszczególnionych imiennie wsi, m. in. G. (ZK 154 s. 439-41); 1509 Jan Melsztyński dz. z Melsztyna zastawia za 3500 fl. Pawłowi Czarnemu z Witowic zamek swój Melsztyn z wyszczególnionymi imiennie wsiami, m. in. G. w ziemi krak. i pow. czchow. (ZK 154 s. 513-5); 1510 Jan Melsztyński z Melsztyna dokonuje z Pawłem Czarnym z Witowic żupnikiem przem. zamiany dóbr, następnie unieważnionej, dając mu zamek Melsztyn z wsiami, m. in. G., w zamian za m. Żabno i inne dobra (MS 4, 9498, 9751); 1511 tenże Jan sprzedaje Mik. Jordanowi z Zakliczyna kaszt. wojnickiemu zamek Melsztyn z wyszczególnionymi imiennie wsiami, m. in. G. (W. Dworzaczek, Leliwici Tarnowscy, W. 1971, s. 178); → Grodziska; 1518 Beata i Katarzyna Melsztyńskie zakonnice kl. Ś. Agnieszki na Stradomiu ustępują Stan. Lasockiemu z Brzezin [woj. łęczyckie] pkom. pozn. i wojskiemu sochaczewskiemu dobra przypadłe im po zm. ojcu Spytku z Melsztyna kaszt. zawichojskim, mianowicie zamek Melsztyn i m. in. G. (MS 4, 11 581); 1524 Beata z Melsztyna zakonnica kl. Ś. Agnieszki na Stradomiu ustępuje Stan. Lasockiemu swe cz. zamku Melsztyn i wsi doń przynależnych, m. in. G. (MS 4, 4397, 4433); 1527 G. w kluczu Melsztyn należącym do Jana Jordana. Wójt i 29 kmieci, którzy płacą po 12 gr czynszu, młynarz płaci 16 gr czynszu, 1 zagrodnik płaci 6 gr, 1 karczmarz 12 gr (In. M 1 k. 20v-21); wyrokiem sądu król. sprawa Beaty z Melsztyna c. zm. Spytka kaszt. zawichojskiego z braćmi Janem i Spytkiem [Jordanami] z Zakliczyna o 1/4 cz. dóbr → Melsztyn, m. in. o G., tj. o jej posag wart. 400 grz., ma być ponownie wniesiona z powodu błędnego wpisu wyroku (SP 6, 415); 1529 role kmiece w G.; czynsz od 1 kmiecia w G. pobiera prebendarz na zamku Melsztyn (LR s. 266, 281); 1530 wyrokiem sądu król. br. nie podzielni Jan i Spytek Jordanowie ss. zm. Mik. Jordana kaszt. wojnickiego winni zapłacić Beacie zakonnicy kl. Ś. Agnieszki na Stradomiu 60 grz. czynszu za 2 lata z wsi Brzozowa i G., zapisanego jej przez zm. Jana Melsztyńskiego s. zm. Spytka, a kupionego przez zm. ich ojca wspomnianego Jordana (SP 6, 462); w G. pobór z 14 ł. kmiec., 1 karczmy dorocznej i 1 karczmy dziedz. (RP k. 40); 1536 w G. pobór z 14 ł. kmiec., 1 karczmy dziedz., 1 karczmy dzierżawnej i 1 komornika (RP).

4. 1385 królowa Jadwiga nadaje wwdzie krak. Spytkowi [z Melsztyna] pr. magd. dla m. Książ, Żabno i Brzeżek [Brzesko] oraz 33 wsi, m. in. G. (ZDM 1, 174); 1400 sąd ziemski krak. oddala pozew Wawrzyńca z Wróblowic przeciwko mieszkańcom wsi Brzozowa należącej do Elżbiety wd. po Spytku z Melsztyna wwdzie krak. opierając się na przedłożonym dok. Władysława Jag. wyliczającym miasta i wsie, m. in. G., których mieszkańcy mają pr. odpowiadać tylko przed sądem ukonstytuowanym na pr. niem. (DSZ 84); 1527 w G. wójt (In. M 1 k. 20v-21).

5. 1326-7 pleb. Więcesław; 1326-7, 1350-51, 1354-5 par. oceniona na 2 grz.; 1326-7 świętop. 5 sk. 18 den.; 1328 świętop. 4 sk. 6 den.; 1336 świętop. 4 sk.; 1337 świętop. 3 sk.; 1342-3, 1345-58, 1373-4 świętop. 4 sk. (MV 1-2 wg ind.; Rejestr Świętop. k. 10, 33); 1395-1410 Florian pleb. z G. (ZDK 1, 119; SP 8, 10 122; ZK 3b s. 19, 394, 397; ZCz. 1 s. 258); 1470-80 w G. kościół par. murowany; dzies. pien. po 1 wiard. z łanu z części wsi wynosząca 2 kopy dziekanowi krak.; dzies. snop. z drugiej mniejszej cz. wsi wart. 5 grz. również dziekanowi krak. (DLb. 1 s. 14; 2 s. 139); 1529 pleb. Jan Bogiński. Parafia pobiera: meszne z G. 14 ćw. mniej 1 korzec żyta i tyleż owsa miary równej czchowskiej wart. 4 grz. 5 gr, dzies. snop. od 1 kmiecia w G. 1 grz. i od 1 zagrodnika w Wieleniu 6 gr oraz 16 gr klerykatury; dzies. snop. z niektórych ról kmiec. w G. łącznie z innymi wsiami i dzies. pien. z G. wart. 2 grz. 5 1/2 gr dla dziekanii w kat. krak. (LR s. 174, 266-7); 1597 kościół par. drewn. pod wezw. Ś. Katarzyny; do par. należy tylko wieś G. (WR k. 99 v).

8. W kościele par. kamienna chrzcielnica gotycka z XV w. (KatZab. 1, s. 79-80).