JAWORSKO

(1328 las zw. Jaworsky na lokację wsi, 1331 Iaworsko, 1361 Iaworzko) 8 km na SW od Wojnicza.

1. 1530, 1581 pow. szczyrz. (RP k. 24; ŹD s. 147); 1470 n. par. Porąbka [Uszewska] (DLb. 2 s. 267).

2. 1328 wieś J. lokowana w lasach nad rz. → Brzeźnicą [lewy dopływ Dunajca, uchodzący przy Melsztynie] zwanych: Jaworski, Płoszczypole i → Grębowy (KK 2, 244); 1331 wieś J. lokowana w lesie zw. Wieleń blisko Łysej Góry [dziś pole i cz. wsi Gwoździec graniczącej z J. zwie się Wieleń; UN 3 s. 11] (KK 2, 246).

3. Własn. bpa krak. 1361 wobec Andrzeja z Wawrowic [pow. wiśl.] podsędka ziemskiego krak. i sędziego dworu król. Pełka i Andrzej ss. zm. Dzierżka kaszt. Czechowskiego oraz Jan s. zm. Pakosława dz. Niegowici, pozywający bpa krak. m.in. o m. i wieś Uszew oraz o wieś J., zeznają, że dobra te od dawna należą do bpstwa krak. Sędzia nakazuje im w tej sprawie wieczyste milczenie (KK l, 224); 1470-80 własn. bpa krak. 8 ł. kmiec. (DLb. s. 267); 1514 Zofia Lenkowa sprzedaje krawcowi Janowi za 3 grz. rolę i za 4 grz. bydło; tenże Jan kupuje za 9 grz. u Macieja Materny rolę; 1516 karczma k. [kmiecia] Leonarda s. Mikołaja; prac. Jan Bajcza sprzedaje za 2 grz. prac. Janowi Aniołowi rolę k. ról Jana Anioła i Mikołaja Mitajki; br. ww. Mitajki Maciej Bartowic; prac. Maciej Materna oraz jego siostry Apolonia Kraszczowa i Zofia Leonardowa oświadczają, że otrzymali od Jana Anioła z J. za stary dług jego dziada część dziedziny; krawiec Jan; 1521 Łukasz, Piotr, Andrzej, kapłan Jakub i ich siostra Dorota dzieci Romana oświadczają, że otrzymali od ich br. Wojciecha części ojcowizny i dziadowizny w roli między Łukaszem Baczą a Maciejem Dulianowicem i w ruchomościach; 1526 Paweł Nieroda kupuje za 7 grz. rolę u Jana Marciszowica poprzez jego opiekuna Jana Anioła; Jan Marciszątka, Anna, Helena i Apolonia oświadczają, że przejęli od Pawła Nierody cz. swej dziedziny; krawiec Jan sprzedaje za 7 grz. Mikołajowi i jego ż. Dorocie rolę; Stanisław Pardac, jego brat, siostry Apolonia i Katarzyna sprzedają za 12 grz. Janowi Baczce rolę (Księga sąd. wsi J. - maszynopis w Inst. Historyczno-Prawnym UJ); 1529 własn. bpa w kluczu uszewskim. Bp pobiera tu 7 grz. 14 gr czynszu (LR s. 16); 1530 pobór z 3 1/2 ł. (RP k. 24); Katarzyna poprzez swoich opiekunów kołodzieja Marcina i Macieja Spałę, po otrzymaniu 9 grz., rezygnuje na rzecz br. Pawła z ojcowizny (Księga sąd. wsi J.).

4. 1328 bp krak. Jan [Grot] powierza szl. Piotrowi z Dębna założenie wsi na pr. magd. na 40 ł. w lasach zw. Jaworski, Płoszczypole i Grębowy nad rz. Brzeźnicą. Piotr otrzymuje sołectwo z 2 ł. wolnymi od czynszu, lecz nie od dzies., młyn, karczmę, szósty den. z czynszów i trzeci den. z kar. Wieś otrzymuje 18 lat wolnizny, następnie będzie płacić 1/2 grz. czynszu z łanu i dawać dzies. snop. i meszne. Każdy z kmieci jest obow. uprawiać „duo iugera”, jeden na wiosnę, drugi jesienią. Jeżeli przez opieszałość Piotra lokacja w okresie wolnizny nie zostanie całkowicie dokonana, niniejszy przyw. traci moc; 1331 tenże bp nadaje i powierza opatrznym Jastkowi z Okocina [dziś Okocim] i Piotrowi z Brzeźnicy osadzenie na pr. niem. średz. nowej wsi J. na 25 wielkich łanach frank. w lesie zw. Wieleń w pobliżu Łysej Góry. Sołtysi otrzymują 2 wielkie ł. wolne, szósty den. z czynszów, trzeci z kar. Po 20 latach wolnizny od czynszu i dzies. kmiecie winni płacić po 8 sk. czynszu i każdy z nich winien uprawiać „duo iugera” jw.; [1348-66] bp Bodzęta potwierdza przyw. z r. 1331 (KK 2, 244, 246); 1406 Stanisław sołtys w J. (ZCz. 1 s. 179); 1470-80 sołectwo na 2 ł., karczma na ł. sołtysich (DLb. 2 s. 267); 1514-30 szl. Piotr Jaworski sołtys w J.; 1514 przysiężni sądu wiejskiego w J.: Mikołaj, Paweł Nieroda, Jan Bajczka, Stanisław Roman, Jan Anioł; 1516 sąd odbywa się w karczmie pod przewodnictwem sołtysa, przysiężni: Stanisław Roman, Paweł Nieroda, Jan Bajczka, krawiec Jan, Jan Anioł i Jan Gladysz; 1521 przysiężni: Mikołaj, Jakub Aniołek, Jan Nizioł, Paweł Nieroba, krawiec Mikołaj; 1526 przysiężni: Mikołaj, Stanisław Roman, krawiec Jan, Jan Baczka, Maciej Dulianowic; 1530 przysiężni: Mikołaj, Jakub Aniołek, krawiec Mikołaj, Wojciech Roman, Paweł Nieroda (Księga sąd. wsi J.).

5. 1325, 1331 → p. 4; 1470-80 dzies. snop. i kon. wart. 8 grz. z 8 łanów kmiec. bpowi, dzies. snop. z ról sołt. i z ról karczmy sołt. plebanowi w Porąbce. Mieszkańcy płacą kolędę, den. Ś. Piotra oraz meszne po 1 miarze owsa i żyta ww. plebanowi (DLb. 2 s. 267); 1529 dzies. snop. wart. 14 grz. bpowi, dzies. snop. z ról sołtysich oraz meszne w życie i owsie ww. plebanowi (LR s. 17, 150).

6. 1521 kapłan Jakub s. Romana kmiecia z J. (Księga sądowa wsi J.).