JELCZA MAŁA i WIELKA

1Pierwotnie istniała jedna wieś J. Rozróżnienie na J. szlach. i J. klaszt. poczęło się od czasu sprzedaży cz. wsi klasztorowi miech. i od 1529 r. ustalały się nazwy J. Mała - szlach. i J. Wielka - klaszt. Por. ŹD s. 88-9 (1376 Gedlcza, 1381 Jedka [!], Gedlicz, 1382 Gedczcza, 1384 Geltcza, 1385 Jedcza, 1386 Geldcza, 1388 Gelcza, 1389 Jedlcza, 1392 Ledlcza [!], 1396 Jdlcza, 1398 Jedlecz, 1399 Jeldcza, 1406 Pedlcza [!], 1419 Gedlcze, 1430 Iegdcza, Idlcza, 1470-80 Yedlcza Militaris, Giedlcza, 1529 Jelcza Minor) 16 km na NE od Działoszyc.

1. 1466 n., 1581 pow. ksiąs. (ZK 17 s. 398; ŹD s. 88-9); 1382 n. par. Wrocieryż (SP 8, 1793).

2. 1396 las dębowy (ZK 1c s. 482, 486); 1397 Marcin z J. procesuje się z Pietraszem i jego s. Dzieborem z Pawłowic, m.in. o granicę i drogę (ZK 1c s. 521, 525); 1407 J. w sąsiedztwie Pawłowic (ZK 311 s. 51); 1470-80 J. stanowiąca własność kl. miech. sąsiaduje z Wrocieryżem, z J. szlachecką i Zagajowem [położonym na drugim brzegu rz. Mierzawy w pow. wiśl.] (DLb. 3 s. 16).

3A. Własn. szlach. 1376 Pietrasz z Pawłowic [par. Wrocieryż] procesuje się z Marcinem z J. (SP 8, 130); ww. Pietrasz i Ostasz z Pawłowic procesują się z Marcinem z J. (SP 8, 192, 277); Jan z J. procesuje się ze Szczepanem z Węchadłowa (SP 8, 342); 1376-97 Jan Jedlecki, zw. Jedlka h. Kowina alias Skowina z J. i Węchadłowa, woźny (MH, 11 (1932), s. 214; SP 8, 342, 1285, 1520-1, 1715, uw. 90/32; ZK 1c s. 80, 225, 241, 255, 341, 345, 352, 357-8, 362, 454, 457, 465, 469, 470, 472. 479, 494, 520; 2 s. 55); 1376-99 Paszek, Paweł z J. s. Marcina (SP 8, 343-4, 349, 1521, 1655, 1793, 1835, 3328, 3963, 4086, 4132, 8173, 8870; ZK 1c s. 243-4, 247, 345); 1376-1406 Marcin z J. ojciec Paszka (SP 2, 1117; 7/2, 79; 8, 130, 192, 277, 624, 1046, 1130, 1164, 1285, 1445, 1524, 1715, 1793, 1835, 1860, 2558, 2644, 2658, 2717, 3963, 4086, 4132, 4151, 4273, 6463-4, 6467, 6474, 6662-4, 6734, 6784, 7254, 8669, 8870, uw. 45/35, 119/8, 124/18, 129/13, 139/14, 144/16, 151/29, 155/23; ZK 1c s. 142, 195, 225, 255, 338, 341, 482, 484, 486, 563; 2 s. 166, 298, 474; 3b s. 115, 680; MH, 11 (1932), s. 214); 1382 Marcin z J. skazany w sprawie przeciw Klemensowi z Wilczkowic [par. Więcławice] na karę zw. „sweczna” (SP 8, 1860); dzieci Piotra z J. (SP 8, 1655); 1382-96, 1406-7 Dominik z J. s. Marcina, br. Paszka (SP 8, 1520-1, 1655, 3979, 4130-1, 4273, 4476, 5019, uw. 17/18, 19/28, 39/11, 44/20, 56/16, 66/19, 72/2; ZK 311 s. 30; wg ind. WAP); 1384 Filka ż. Paszka z J. (SP 8, 2506); → Bieganów; 1385 Filka ż. Dominika z J. sprzedaje za 25 grz. Zachnie i jej c. Wrochnie „de Spraz” [nie zid.] połowę źrebu „in Sparz”; taż Filka bierze w zastaw za 19 grz. od Salki [!] i jej c. Wrochny „de Sparz” część „in Sparz” (SP 8, 3223, 3225); 1385-93 Mirosław z J. (SP 8, 3829, uw. 196/4; ZK 1c s. 94, 226); 1386 Maciej kmieć Marcina z J. zbiegł do Grodziny (SP 8, 3948); 1389 Pietrasz z J. (ZK 1c s. 9); Andrzej z J., Maciej z J. (SP 8 uw. 196/4); 1389-97 Wojciech z J. (SP 8 uw. 196/4; ZK 1c s. 189, 525); Stanisław z J. h. Skowina [Kowina] z J. i Węchadłowa s. Jana (SP 8, 6463-4, 6474, 8669, uw. 196/4; ZK 1c s. 213, 221, 242, 247, 475, 482, 486, 563, 569; ZK 2 s. 55); 1390 Marcin z J. procesuje się z Piotrem kmieciem Stanisława z J.; ww. Stanisław pozywa ww. Marcina o zajęcie mu kmiecia Piotra (ZK 1c s. 213).

1390-7 Mikołaj z J. [br. Borzysława?] (ZK 1c s. 213, 221, 241, 243, 249, 563, 568, 574); 1392 Mikołaj ze Śladowa przeciw woźnemu Janowi z J. o pieska i 2 grz. szkody (ZK 1c s. 238); Jan z J. procesuje się z Mikołajem z J. (ZK 1c s. 241); Dobek z J. (ZK 1c s. 242); Zuzka z J. procesuje się z Mikołajem z J. (ZK 1c s. 249); 1394 Jaszek z Zagajowa w sprawie z Janem z J. skazany na 3 grz. główszczyzny i 5 grz. szkody (ZK 1c s. 358); 1396 Wojciech Żak z Węchadłowa procesuje się z Jaszkiem z J. (ZK 1c s. 465); Jan z J. zastawia za 10 grz. Wojciechowi Głuchowi [z Węchadłowa z racji należnej główszczyzny; por. p. 6] połowę swej ojcowizny i połowę dóbr s. Stanisława w Węchadłowie (ZK 1c s. 475); → p. 6; Dominik z J. procesuje się z Mikołajem z Michałowa [pow. wiśl., późniejszym kaszt. krak.] o dziedzinę i 10 grz. szkody (ZK 1c s. 486); Paszek z J. pozywa Floriana kmiecia z Sudołu [pow. wiśl.?] o przeoranie granic [z jaką wsią?] i o 20 dębów z gaju (ZK 1c s. 459, 461); 1396-7 tenże Paszek z J. procesuje się z Elżbietą wd. po Krystynie z Sudołu o dziedzinę w Sudole (ZK 1c s. 463-4, 468, 471, 479, 486, 508); 1496-7 Stanisław z Deszna procesuje się z Janem z J. (ZK 1c s. 465, 469, 472, 494); 1397 Jan z J. oddala roszczenia tegoż Stanisława o Deszno. To, co ma w Desznie, ma z działu z synami (ZK 1c s. 520); Krystyna wd. po Tomku z Knyszyna procesuje się z Maciejem kmieciem z J. (ZK 1c s. 494, 500); Marcin z J. pozywa Pietrasza i jego s. Dziebora z Pawłowic o zabite bydło, o drogę, źreb, niwy i granice; tenże pozywa Tomka karczmarza z Pawłowic o konie wart. 5 grz.; ww. Pietrasz oddala przez przysięgę roszczenia ww. Marcina o zabite bydło (ZK 1c s. 521, 525); ww. Elżbieta wd. po Krystynie z Sudołu ma zapłacić Paszkowi z J. 2 grz. 6 sk., a na sumę 12 grz. winna przedstawić poręczycieli (ZK 1c s. 513, 518, 520); Borzysław z J. procesuje się z Marcinem z J. o 4 grz. 15 sk. (ZK 1c s. 563, 574); tenże i Mikołaj z J. procesują się z Marcinem z J. (ZK 1c s. 568); Mikołaj sługa Marcina z J. pozywa Stanisława z J. o 7 1/2 sk. z racji wysługi (ZK 1c s. 563, 569); 1397-9 Borzysław z J. [br. Mikołaja?] (SP 8, 6662-4, 8537; ZK 1c s. 563, 568, 574); 1398 tenże pozyskuje na Marcinie swój 1 ł. i łąkę. Marcin skazany na karę XV Borzysławowi i sądowi (SP 8, 6662-4); 1399 → Grodzina; Piotr Kuropatwa [z → Grodziny, h. Szreniawa] kustosz gnieźnieński ustępuje z pr. dziedz. swym br. Jazdowi, Grzegorzowi i Jakuszowi kupioną przez siebie za 400 grz. wieś J. (DSZ 81; SP 8, 9197); 1404, 1405 → 3B; 1407 Jakusz z Grodziny sprzedaje za 50 grz. Dominikowi z J. całą swoją cz. w J. w sąsiedztwie Pawłowic (ZK 311 s. 51); 1418 Dorota wd. po Andrzeju z J., przyjąwszy od swego szwagra Mroczka z J. 12 grz., zrzeka się wszelkich praw do wiana i posagu w J. (ZK 194 s. 153); 1418-28 Mroczek z J. (ZK 194 s. 153; wg ind. WAP); 1420 Borzek z J. (wg ind. WAP); 1420-32 Marcin z J. h. Ławszowa (SP 7/2, 572; ZK 146 s. 194-5; 197 s. 171; wg ind. WAP); 1421 Kachna z J. „nepos uterina” [wnuczka?, bratanica?] Mikołaja z Lubaczów; 1421-7 Kachna, Katarzyna c. Mroczka z J. (wg ind. WAP); 1421-34 Jan Jedlecki z J. strażnik wieży w zamku krak. (SP 7/2, 443; ZK 10 s. 107, 115-6, 276-8; wg ind. WAP); 1425 Wichna siostra Mroczka z J.; Jachna wd. po Paszku z J. (wg ind. WAP); 1427 Mroczek z J. zobowiązuje się wypłacić w ciągu trzech lat swej c. Katarzynie 23 grz. posagu (ZK 196 s. 103); 1429 Jan Jedlecki zw. Osierz (wg ind. WAP); 1434 Jan Jedlecki bierze w zastaw za sumę 74 grz. od Jakuba z Pleszowa 4 ł. w Pleszowie; tenże ustępuje z tego zastawu (ZK 10 s. 239-40, 289); 1434-6 Mikołaj z J. (ZK 197, s. 326, 499); 1436 szl. Jan z J. zobowiązuje się ustąpić szl. Boguszowi z J. z zastawionych mu za 3 grz. 1 wiard. ról. z wyjątkiem roli, na której ma proso. Z niej ustąpi w jesieni po zebraniu prosa (SP 2, 2678); 1451 Piotr Jedlecki (SP 7/2, 964, 971); 1451 Jan Dudołka z J. (ZK 258 s. 7, 13); 1470-80 własn. szlach. 4 ł. kmiece (DLb. 1 s. 132-3; 3 s. 18); 1496 br. stryjeczni Piotr i Paweł z Pawłowic dokonują połączenia dóbr Pawłowice i J. Przez 7 lat mają być dziedzicami nie podzielonymi (ZK 153 s. 151); 1500 Piotr z Pawłowic zastawia za 400 fl. swej ż. Zofii c. Mikołaja Reja z Topoli cz. swego dziedzictwa w Pawłowicach i J.; 1501 taż Zofia zostaje wwiązana na powyższą sumę w ww. dobra; 1505 tenże Piotr zapisuje swej ww. żonie 170 grz. wiana i 170 grz. posagu na połowie wszystkich swoich dóbr w Pawłowicach i J.; tenże Piotr i jego żona zawierają układ, na mocy którego Piotr zapisuje w dożywocie Zofii wszystkie swoje dobra, a Zofia zapisuje mężowi dożywotnio sumy wienne i posagowe; 1526 Zofia Pawłowska wd. po Mikołaju Rzeszowskim tenut. na mocy oprawy dóbr Pawłowice i J. ustępuje za 500 fl. Andrzejowi Rzeszowskiemu z zapisów wiana i posagu i innych zapisów uczynionych przez pierwszego jej zm. męża Piotra Pawłowskiego i drugiego męża Mikołaja na dobrch Pawłowice i J. Gdy Adam [s. jej i zm. Mikołaja Rzeszowskiego] osiągnie wiek sprawny, ww. Andrzej stryj i opiekun Adama, winien ustąpić mu z tych dóbr bez zwrotu 500 fl.; Piotr Rej z Topoli i z Nagłowic br. Zofii Pawłowskiej i Jan Gołuchowski bliski krewny Zofii wyrażają zgodę na ww. zapis na dobrach Pawłowice i J. Andrzejowi Rzeszowskiemu (Kniaź. 140, 143, 167-8, 236, 238); 1529 role folw. i kmiece (LR s. 92, 318).

3B. Własn. szlach., od 1404 własn. kl. Bożogr. w Miechowie. 1404 Michał prep. kl. miech. kupuje za 330 grz. J. (SŹ, 5 (1960), s. 131); 1405 Jakusz Kuropatwa z → Grodziny, poręczając za swych braci i bratanka Przybka sprzedaje za 400 grz., za konia wart. 40 grz. i za 2 stogi żyta wart. 12 grz. wieś J.; Władysław Jag. potwierdza klasztorowi nabycie J. (DSZ 116; ZDM 6, 1673); 1466 Mikołaj prep. kl. miech. wydzierżawia na 3 lata za 24 grz. czynszu Jakubowi z Suliszowa [pow. chęc.] i Stanisławowi z Korytnicy [pow. chęc.] wsie klaszt. Wrocieryż i J. w pow. ksiąs., z wszystkimi przynależnościami i z przewozem na Nidzie (ZK 17 s. 398); 1470-80 3 ł. kmiece, z których każdy, płaci 1/2 grz. czynszu, daje 30 jaj, 2 koguty, 2 sery i pracuje 1 dzień w tygodniu własnym wozem łub pługiem oraz daje sep dla kl. (DLb. 3 s. 18); 1529 czynsz dla kl. 3 grz. 1/2 gr. Role kmiece (LR s. 185, 318); 1564 sep z 1 ł. (LK 2 s. 70).

5. 1470-80 dzies. snop. i kon. wart. 5 grz. z łanów kmiec. w J. [własn. kl. miech.] prebendzie Nadzowskiej w kat. krak., dzies. snop. i kon. wart. 2 grz. z łanów kmiec. w J. [szlach.] plebanowi w Wrocieryżu (DLb. 1 s. 132-3; 3 s. 18); 1529 dzies. snop. wart. 1 1/2 grz. z ról folw. w J. Małej [szlach.] ww. plebanowi, dzies. snop. wart. 1 wiard. klasztorowi miech., dzies. snop. z ról kmiec. w J. [klaszt.] ww. prebendzie (LR s. 92, 186, 318).

6. 1382 Jan z J. procesuje się z Marcinem z J. o zabicie brata i o ranę otwartą, z Paszkiem o 10 ran i z Dominikiem o 100 grz. wadium (SP 8, 1520-1); dzieci Piotra z J. z Paszkiem z J. i z Dominikiem z J. o 5 ran otwartych i 5 sinych (SP 8, 1655); Marcin i Paszek z J. procesują się z Janem z Węchadłowa o główszczyznę i rany (SP 8, 1835); 1384 Marcin z J. i [Filka] ż. jego s. [Paszka] z Mikołajem z Bieganowa o wypędzenie z dziedziny, na której miała posąg, o skrzynie i najechanie domu z zamiarem zabójstwa (SP 8, 2558, 2644, 2658); 1387 Marcin z J. z Goworkiem z J. o zranienie (SP 8 uw. 45/35); 1389 Wojciech, z J. z Andrzejem, Mirosławem i Maciejem z J. o zranienie i ze Stanisławem o obcięcie ręki (SP 8 uw. 196/4); 1390 Stanisław z J. pozwany przez Mikołaja z J. skazany na karę XV za ranę otwartą (ZK 1c s. 221); 1391-2 Jan z J. pozywa Marcina z J. o naganienie mu h. 3 miecze, zaw. Kowina (ZK 1c s. 225, 255); 1392 Jan z J. woźny [sądu ziemskiego krak.] (ZK 1c s. 238); Paszek z J. skazany na karę XV za przeszkadzanie woźnemu w wręczaniu pozwu i naganienie go (ZK 1c s. 243-4); 1395 Mikołaj kmieć Szymka z Bolowa i Gorzkowa pozywa Goworka z J. o 7 ran otwartych i 20 sinych, o 20 kop żyta i 5 pszenicy (ZK 1c s. 170, 183); Pełka Górka pozywa Goworka z J. o 70 grz. główszczyzny i 70 grz. szkody (ZK 2 s. 342); 1396 Wojciech Głuch z Węchadłowa z Janem z J. o 13 grz. z racji główszczyzny (ZK 1c s. 454, 457, 472); Marcin z J. procesuje się ze Stanisławem z J. o 2 rany otwarte i 2 rany sine i o 200 wyciętych dębów (ZK 1c s. 482, 486); 1398-9 Marcin z J. nagania szlachectwo Stanisława z J., który oświadcza, że jest szlachcicem h. Kowina (SP 8, 6463-4, 6474, 8669; SP 7/2, 79).

1 Pierwotnie istniała jedna wieś J. Rozróżnienie na J. szlach. i J. klaszt. poczęło się od czasu sprzedaży cz. wsi klasztorowi miech. i od 1529 r. ustalały się nazwy J. Mała - szlach. i J. Wielka - klaszt. Por. ŹD s. 88-9.