KŁOBUCK

(1257) Globsek, 1326 Chlobusco, 1328 Chlobuscow, 1335 Clobuscho, 1336 Clobusco, 1340 Clobusczo, 1341 Clobuczsco, 1344 Clobuczko, 1374 Globusko, 1384 Clobug, 1393 Clopuz, Clopug, 1396 Clobuszko, 1403 Klobuk, 1494 Clobuszcho) osada, od 1339 r. miasto.

1. 1257 [osada i gród] (Pol. 3, 355); 1339, 1344 m. (Perzanowski, Zarys → p. 7 s. 26-7; DP 135 - wójt); 1296 ziemia kłobucka (Wp. 2, 745); 1344 ziemia krak. (DP 135); 1425 dystr. [par.] kłobucki (ZDM 7, 1988); 1458 dystr. mstow. (GK 14 s. 63); 1469 dystr. kłobucki (Spominki 42 → p. 7); 1489 n., 1581 pow. lel. (RP s. 132; ŹD s. 78); 1287 n. par. własna (MP. 1, 114); 1326-8 dek. Irządze (MV 1 s. 138, 210, 304); 1335 n., 1373-4 dek. Lelów (MV 1 s. 372; Rejestr świętop. k. 11, 34); 1470-80 dek. Irządze, obecnie Lelów (DLb 2 s. 212); 1598 dek. Lelów (WR k. 349).

2a. Położenie i granice: 1344 „hereditas” Łobodno k. K. w ziemi krak. (DP 135); 1393, 1470-80 wieś Zakrzów k. m. król. K. (DP 31; DLb. 3 s. 122, 124); 1470-80 staw klaszt. zw. Gorylowskim, ciągnący się od granic m. K. w kierunku Libidzy (DLb. 3 s. 166); 1475 dziedzina Lgota k. K. (ZK 314 s. 313-5); 1536 młyn zw. Padyszyńskim nad rz. zw. Czarną Okszą (Noxia Czarna) w sąsiedztwie m. K. (AJG rps 131 k. 35); 1555 granice między m. K. w stwie krzepickim a wsią → Kamyk [par. K.] (MK 85 s. 412-6; MS 5, 7088); 1598 → p. 5aa.

2b. Obiekty topograficzne: [1372-8], 1442, 1465, 1468, 1469, 1470-80, 1515, 1555 → Gorylowski Staw, → Kamyk par. K. p. 2 (MK 85 s. 412-16v, a także Spominki 5, 26, 35, 37) → p. 5aa; 1447, 1530 miejsce z sadzawką zw. → Daszyńcem, a także → p. 5aa; 1447 staw wójta kłobuckiego → Daszyniec; 1465, 1469 sadzawka Kuklińska → p. 5aa (AJG rps 119 s. 27; Spominki 37); 1469 las Glinnica rozciągający się wokół źródeł rz. Trzebki [dziś Czarnej Okszy] k. Grodziska → p. 5aa; Przyłęg → p. 5aa; 1470-80, 1479, 1488, 1598 potok Brynica z 2 sadzawkami, płynący od Walenczowa przez tereny wsi Zagórze aż do rz. Okszy w Łobodnie (LK z 1789 r. s. 546, 617; Nazwy Warty s. 26, 226; Na Mapie Obrębów bez nazwy; w UN nie notowany) → p. 3f (AJG rps 118 s. 83) → p. 5aa (DLb. 3 s. 166; AJG rps 102 k. 2, 5; BN mikr. 14 600 - bez paginacji; WR k. 349v-51); 1475 wodońca w kierunku Zakrzowa → p. 5aa; 1477, 1479, 1598 las Nieździeń, oddzielony łąką od m. K., leżący między łąką Jakuba Tegla a sadzawką Pawła Kukli mieszczan kłobuckich [rozciągający się zapewne od miejsca zw. w XIX w. Moździeny na N od Zakrzowa aż do miejsca zw. dziś Zajeździeń na SE od Walenczowa - MKw.; Mapa Obrębów; UN 203 s. 20) → p. 5aa (Mp. 5 0 154; AJG rps 133 k. 14v; BPAN rps 1967 k. 30r, 76 r; LK z 1789 r. cz. 2 s. 646; WR k. 349v-51); 1479 Kościelna Smuga [dziś cz. K. na NE od miasta zwie się Smugi; UN 203 s. 5; Mapa Obrębów] → p. 3f; 1479, 1488 sadzawka między sadzawkami prep. kłobuckiego i [Mik.] Warzechy → p. 3f (AJG rps 118 s. 83; 102 k. 5, 35; BN mikr. 14 600 - bez paginacji); 1485, 1555 rz. Trzebka na granicy m. K., wsi Pierzchno i Kamyka [dziś zw. Czarną Okszą; UN 203 s. 5, 6, 7; Mapa Obrębów] → p. 5aa (AJG rps 1297 k. 3 - tekst dok.; MS 2 suppl. 99 - reg.); → Kamyk [par. K.] (MK 85 s. 412-16v; MS 5, 7088); 1500, 1515, 1526 rz. Czarna Oksza (Czarna Noxia)¹Czarna Oksza to ówcześnie górny bieg rz. Okszy, dziś zw. Białą Okszą, dopływu Liswarty. Nie ma nic wspólnego z rz. zw. dziś Czarna Oksza, płynącą na W od K., która w średniowieczu nosiła nazwę Trzebka; na mapie dołączonej do 1 z. SHGK jest błąd → p. 3f (AJG rps 118 s. 83; → 5aa AJG rps 119 s. 45; → p. 2a AJG rps 131 k. 35); 1514 sadzawka leżąca między sadzawką pańską [tj. starosty krzepickiego] a sadzawką Stanułowej → p. 3f; 1527 rybnik pomiędzy sadzawką Anny Krukwiny i sadzawką Szymona Legutki → p. 3f; 1553 2 sadzawki rybne w K. (Kiryk, Rozwój → p. 7 s. 119, 392).

2c. Łany, niwy, role, łąki i ogrody z własnymi nazwami: 1461, 1466, 1469 niwa Laguszowska pod Zagórzem → p. 5aa (AJG rps 104 k. 9; Spominki 12-3, 40; AJG rps 119 s. 23, 25); 1466 ogród w Błoniu [nad rz. Okszą k. miasta; Perzanowski, Zarys → p. 7 s. 29] → p. 5aa; ogród Filipów, ogród Gołopawłowski, ogród wójtowski przy kościele S. Bartłomieja → p. 5aa (AJG rps 119 s. 31; Spominki 16); 1474, 1476, 1478, 1484, 1486 łąka k. Poręby [w XVIII w. w Grodzisku łąki na Porębach; LK z 1789 r. cz. 2, s. 549] (BPAN rps 1967 k. 57r, 80v, 128v, 136v; → p. 5aa; Spominki 76); 1475 1478, 1480, 1482, 1482, 1486, 1598 łąka miejska na Łunie (BPAN rps 1967 k. 80v, 128v, 136v) → p. 5aa (Spominki 68, 71; WR k. 349-51); 1476 półłanek roli zw. Kiełbaszowski → Kłobuck-Zawada p. 3; 1477 łąka w Nieździeniu (BPAN rps 1967 k. 76r); 1478, 1484, 1486 łąka Klin (BPAN rps 1967 k. 80v, 128v, 136v); 1478, 1479, 1514 łąka na Studzionkach [nad rz. Okszą za stawami; Perzanowski, Zarys → p. 7 s. 29] (BPAN rps 1967 k. 83v, 90v), → p. 3f; 1515 łan zw. Gorylowski → Gorylowski Staw (AJG rps 119 s. 45); 1531 łąka Łabędź [przy K. k. drogi do Walenczowa obok łąki zw. Brynica nad rz. Brynicą]²Lokalizacja łąki wg mapki do akt procesowych z XVII w., BN mikr. 15 250 → p. 5aa; 1544 pole zw. Szczepińska Rola → p. 5c; 1560 rola zw. Maroceliny → p. 3f; 1598 łąka Brynica k. granic Walenczowa → p. 5aa.

2d. Drogi, mosty, cło: 1436 w Krzepicach ul. Kłobucka [w kierunku K.] (ZDM 5, 1415; B. Wyrozumska, Drogi w ziemi krakowskiej do końca XVI wieku, s. 62); 1448 cło w K. należy do kościoła par. → p. 5aa; 1454, 1477, 1530, 1570 wielka droga z Krakowa przez Olkusz, Ogrodzieniec, Żarki, Częstochowę, K., Krzepice, Wieluń na Śląsk i do Wrocławia (AS 19 s. 227; OK 20 s. 475; GK Relationes 5 s. 192; Spominki 83; AJG rps 118 s. 119; LDK s. 64); 1454 Kazimierz Jag. nadaje klasztorowi kan. reg. w K. cło od wozów, bydła i trzody w K. W zamian kl. ma naprawiać w K. mosty i drogę z Krakowa przez Krzepice na Śląsk (AJG rps 133 k. 9-11; AS 19 s. 227; OK 20 s. 475; GK Relationes 5 s. 192); 1456 wielka droga z K. do Sieradza biegnąca k. karczmy w Zawadzie [dziś wieś Zawady; UN 203 s. 16] w dobrach Popów [ziemia wiel.] (Kopiarz krzepicki s. 351); 1468 Jan Smolka [mieszcz. i wójt K.] wydzierżawia na cały rok od ś. Jakuba Apostoła [25 VII] cło od klasztoru za 40 grz., 1 kwartę pieprzu i pół talentu szafranu; 1469 tenże wydzierżawia od kl. cło na cały następny rok (Spominki 29, 45); 1470-80 do kl. należy cło wybierane w m. K. od wołu i krowy 3 den., od kozy, owcy i świni 2 den., od konia ciągnącego wóz lub wehikuł pół gr, od koni pędzonych również pół gr (DLb. 3 s. 166); 1470-80, 1598 droga z K. do Wilkowiecka (DLb. 3 s. 166; WR k. 349v-51); 1473 tegoż r. kl. nie wydzierżawił cła i dobrze się stało, uzyskał bowiem blisko 60 grz. dochodu; 1475 wójt kłobucki Jan Smolka przekazuje klasztorowi 75 grz. z cła, które wziął do wiernych rąk (Spominki 62, 70); 1476 [mieszcz. kłobucki] Bartosz Kurzec bierze w dzierżawę na rok za 1 fl. [od kl.] swoje cło (suum theloneum, może ryczałt płaconego przez niego cła; Spominki 76)³Zob. przyp. 5; doktor Kopalat [nadpisane] Kościółek wydzierżawia za 1/2 grz. od kl. cło w Miedźnie i Ostrowach do ś. Marcina [11 XI] 1477, lecz bez prawa pobierania cła od wołów pędzonych do K. lub z K., a tylko od tych wołów, które są pędzone do Częstochowy lub Mstowa przez ww. wsie (Spominki 78)⁴Treść zapiski wskazuje, że wówczas cło to było cz. cła kłobuckiego, w 1532 r. cło w Ostrowach należało do stwa krzepickiego (In. K 1 k. 18v). Por. też wyżej 1551 r; dla kl. 55 grz. z cła licząc od Wielkanocy 1476 [14 IV]do Wielkanocy 1477 [6 IV]; 1477 kl. uzyskuje niekorzystny dochód z cła - 48 grz., licząc od Wielkanocy tegoż roku. W tym czasie bydła nie pędzono, ponieważ droga do Wrocławia była zamknięta z uwagi na niepokoje na Łużycach (Spominki 79, 83); 1479 Jan Tarnowski z Częstochowy bierze w dzierżawę [od kl.] na rok od 13 VII swoje cło. Także ponownie od każdego dnia ś. Małgorzaty. „Et qui super debet transire per civitatem, propter alias vectores” (Spominki 89 - w wyd. błędnie cum, zamiast suum)⁵Zapiska z 1476 r. (Spominki 76) i ta świadczą o tym, że kl. z góry pobierał opłatę celną, przysługującą mu od ww. kupców, gdyż w l. 1476-7 cło kłobuckie miał w dzierżawie Jan Smolka. Warunek w zapisce z 1479 r. można by interpretować w ten sposób: Jeśli ponadto przejdzie on przez miasto [K.], [ma płacić] obok innych przewoźników [czyli tak jak inni]; 1482 kl. winien otrzymać od Stana mieszcz. z Krakowa 5 1/2 fl. za cło; tenże Stano winien zapłacić klasztorowi za cło 5 fl. do ś. Jadwigi [15 X] (Spominki 107, 116); 1496 droga do młyna klaszt. → Bełczywoda; 1514 droga Brzeźnicka [z K. do Brzeźnicy] → p. 3f; 1515 kościelna droga → p. 5aa; 1524 droga z K. do Zakrzowa, → Kłobuck - Staromieście p. 3; 1524, 1598 droga z K. do Grodziska (→ Kłobuck-Staromieście p. 3; WR k. 349v-51); 1529 5 grz. czynszu z cła w K. należy do miejscowego kl. kan. reg. (LR s. 326); 1551 Zygmunt August poleca Spytkowi Jordanowi z Melsztyna star. krzepickiemu i wwdzie sier. udzielić wszelkiej pomocy kl. kłobuckiemu w aresztowaniu i zatrzymywaniu kupców i ich towarów oraz bydła, usiłujących omijać starą, zwyczajową drogę przez K. drogami przez Ostrowy, Wręczycę i Łobodno, gdyż kl. ma cło nadane mu przez poprzedników króla (GK Relationes 5 s. 792-3)⁶U Perzanowskiego, Zarys → p. 7 s. 39, błędny odczyt Nieciecza zamiast Wręczyca; 1555 droga Borowianka [z K. do Borowna Starego w ziemi wiel.] → Kamyk; 1559 mostowe → p. 3c; 1570 prep. kłobucki bierze od woźniców częstochowskich po szelągu cła od konia, zamiast po kwartniku; cło w K. i mostowe w Walenczowie należy do kl., który jest obow. naprawiać drogę w K. i most w Walenczowie (LDK s. 63-4); 1594 nie używana, poprzeczna droga z K. → p. 5aa; 1598 droga z K. do Pierzchna (WR k. 349v).

2e. Zabudowa miejska: 1448 mury [wały obronne] miasta → p. 5aa; 1466 ogród za murem k. słodowni → p. 5aa; 1485-1517 Marcin mieszkający za murem (post murum) (BPAN rps 1967 k. 137r, 249v); 1491 młyn za murami m. K. → p. 5aa; 1514 folwark [mieszczański] przy wałach (wałecz) → p. 3f.

1448, 1454, 1470-80 klasztorna jatka rzeźnicza pomiędzy jatkami rzeźniczymi mieszczan → p. 5aa (Mp. 4, 1506; AJG rps 106 k. 5-6; rps 133 k. 9-11; DLb. 3 s. 166-7); 1533 w m. K. 13 jatek mięsnych (Kiryk, Rozwój → p. 7 s. 119, 392); 1564 w K. 12 jatek rzeźniczych, w tym 1 opust. (LK 2 s. 14); 1570 rzeźnicy kłobuccy nie posiadają jatek mięsnych w rynku lecz po domach. Niegdyś było tych domów 12, dziś niektóre są opust. (Kiryk, Rozwój → p. 7 s. 119, 392).

1462 młyn m. K. → p. 3d; 1470-80 w K. 2 młyny, jeden powyżej, drugi poniżej miasta (DLb. 3 s. 166); 1491 młyn za murami m. K. → p. 5aa; 1532, 1553 w K. 2 młyny (In. K 1; Kiryk, Rozwój → p. 7 s. 119, 392); 1564 w K. 2 młyny na 2 stawach: 1 młyn pod miastem o 2 kołach korzecznych, jednym mącznym, drugim słodowym, 2 młyn o 1 kole korzecznym-mącznym, drugim - słodowym (LK 2 s. 15).

1466, 1496, 1516 młyn klaszt. zw. → Bełczywoda na N od miasta nad rz. Okszą (→ Kłobuck-Zawada p. 3 - Spominki 14; AJG rps 119 s. 29; → Kłobuck p. 5aa; AJG rps 119 s. 31; rps 128 k. 15v); 1500 młyn Laskowski nad rz. Czarną Okszą w sąsiedztwie [na S od] K., w 1536 r. zw. Padyszyńskim od swego posiadacza Pawła Padygi → p. 3f i 2a; 1515 młyn → Dubiel [k. Zagórza] i → p. 5aa.

1465-83 łaźnia klaszt. w K. (BPAN rps 1967 k. 7r, 120r, 261r); 1553, 1564 łaźnia w K. (Kiryk, Rozwój → p. 7 s. 119, 392; LK 2 s. 15); 1466 słodownia za kościołem Ś. Bartłomieja w K. → Kłobuck-Zawada p. 3; 1470-80 chmielnik (humularium) w jednym ogrodzie klaszt. naprzeciw dworu wójta K., browar (braseatorium) w drugim ogrodzie klaszt., k. potoku poniżej miasta; warzywnik (caulatorium) w trzecim ogrodzie klaszt., ciągnącym się w kierunku Pierzchna; dwór klaszt. z folwarkiem przed m. K. k. kościoła Ś. Bartłomieja (DLb. 3 s. 165-6); 1476, 1477 cegielnia (stabulum) klaszt. w K. (→ p. 5aa - Spominki 73, 82; Perzanowski, Zarys → p. 7 s. 34; → Kłobuck-Zawada p. 3.

1448 n. kościół par. pod wezw. Ś. Marcina z cmentarzem → p. 5aa, 5ab, oraz → Kłobuck-Zawada p. 3; 1448, 1454, 1466, 1470-80, 1476, 1544 kościół Ś. Bartłomieja poza murami miasta wraz z cmentarzem → p. 5aa, 5b, 5d; → Kłobuck-Zawada p. 3; 1454 n. klasztor kan. reg. w K. i zabudowania klaszt. → p. 5aa; 1465, 1477, 1483, 1486, 1598 szkoła par. → p. 5c; 1544, 1598 szpital → p. 5d.

1564, 1570 rynek w K. → p. 3b i 3d (LK 2 s. 15; Kiryk, Rozwój → p. 7 s. 119, 392); 1442, 1448 dom plebana w K. (Mp. 4, 1418, 1506; AJG rps 106 k. 5-6); 1445 dom Mik. Smolki Starego (ZDM 8, 2499); 1454 dwór kościelny (AJG rps 133 k. 9-11); 1469 dom mieszcz. Wojc. Śledzia w K. → p. 5aa; 1470-80 dom i siedlisko wójta K. (DLb. 3 s. 165); 1473 dom mieszcz. [i wójta] Jana Smolki (SP 2, 4116); 1479 dom burmistrza Andrzeja Kaziroda w K. → p. 5aa; dom mieszez. Bartłomieja Kurzca w K. w sąsiedztwie kościoła par. → Kłobuck-Zawada p. 3; 1514 dom Kat. Łopaski na Studzionkach → p. 3f; 16 stodół mieszczan kłobuckich (Kiryk, Rozwój → p. 7 s. 120, 393).

3a. Własn. król., w XV i XVI w. w stwie niegrodowym krzepickim. 1370 Ludwik Węg. nadaje Władysławowi Opol. m.in. K. (MPH 2 s. 735-6); 1383 na zjeździe w Sieradzu rycerstwo polskie domaga się przyłączenia na powrót do Królestwa oderwanych i nadanych temuż Władysławowi przez Ludwika Węg. miast i zamków, m.in. K. (MPH 2 s. 735-6); 1384 K. wśród miast pozyskanych przez ks. opolskiego Władysława → p. 6a; 1393 tenże Władysław rezygnuje na rzecz swoich bratanków ze swych posiadłości, m.in. Wielunia [ziemia wiel.], Krzepic, K., Olsztyna, Brzeźnicy [ziemia sier.], Ostrzeszowa [ziemia wiel.] (GrünMark 2 s. 313; Codex diplomaticus Silesiae t. 6, 79)⁷W rzeczywistości K. był już od września 1391 r. w posiadaniu Władysława Jag., zob. Laberschek, Wyprawa zbrojna → p. 7; 1442 Kmita star. krzepicki → p. 3f (Mp. 4, 1418; GK Relationes 126 s. 2003-5)⁸Starosta krzepicki o tym imieniu nie jest więcej poświadczony. Wydaje się, że imię starosty w dok. jest zepsute i chodzi albo o Jana Czupkę Grabowskiego z Jedlna [ziemia sier.] i Popowa [ziemia sier.] starostę krzepickiego w l. 1437-48, albo o Hińczę z Rogowa [pow. wiśl.], starostę krzepickiego w l. 1404-15. Być może świadkowie dok. z 1442 r., których autentyczność i występowanie w tym czasie nie podlega dyskusji [→ Kamyk par., Kłobuck], zeznawali o sprawie, która miała miejsce przed 1416 r., wówczas w rachubę wchodziłby Hińcza z Rogowa (Ludwig, Besteuerung - p. 7 s. 280-81; 1457-71 zm. 1473 Jan zw. Hińcza z Rogowa [woj. sand., pow. wiśl.] tenut. kłobucki i krzepicki → Krzepice m. (Mp. 5 D 18; RI s. 309; Mp. 5 N 34; LK z 1789 r. cz. 2 s. 646; BPAN rps 1967 k. 23r; PSB 9 s. 521-3; UM 762, 1266, 1371; UŁS B 21, 90); 1457 Kazimierz Jag. nadaje w dożywocie Hińczy z Rogowa kaszt. sier. i podskarbiemu Królestwa dobra; Krzepice, K., Pajęczno [ziemia sier.] i Brzeźnicę - zamki i miasta wraz z wsiami (Mp. 5 D 18; RI s. 309); tenże król przyrzeka nie zastawiać zamków i miast: Brzeźnicy, Krzepic, K. i Pajęczna. Hińcza z Rogowa zrzekł się sum zabezpieczonych na nich na rzecz króla. Król mianuje w tych ośrodkach starostę (AS 2, 156); 1466 szl. Maciej Sulimirski włodarz (procurator) kłobucki (AJG rps 119 s. 31); 1471 Hińcza kaszt. sand. dożywotni tenut. Krzepic i K. → p. 3b; 1479-87, zm. 1496 Dobiesław z Kurozwęk [pow. wiśl.] tenut. kłobucki i krzepicki w l. 1475-89, → Krzepice (RI s. 311; Mp. 5 P 55; CE I 2, 246; Ludwig, Besteuerung → p. 7 s. 275, 281-2; PSB 16 s. 269-70; UM 588, 996; UŁS B 25, 92a, C 96); 1479 Kazimierz Jag. zobowiązuje się zwrócić do Bożego Narodzenia temuż Dobiesławowi 2000 fl. węg. w złocie pod gwarancją zastawienia mu m. Krzepice i K. i wsi przynależnych (RI s. 311); 1484 tenże król zapisuje temuż Dobiesławowi za dług 1100 zł węg, na zamku oraz m. Krzepice i K., a także wsiach okolicznych (Mp. 5 P 55); 1485 tenże król zapisuje temuż Dobiesławowi 40 grz. na m. Krzepice i K.; tenże zapisuje temuż Dobiesławowi dalsze 50 grz. na zamku oraz m. Krzepice i K.; tenże zapisuje Dobiesławowi kolejne 110 grz. na ww. miastach (RI s. 311); tenże król zapisuje temuż Dobiesławowi 200 grz. na zamku Krzepice i m. K. (CE I 2, 246; RI s. 311); 1501 Elżbieta z Tarnowa wd. po Dobiesławie z Kurozwęk wwdzie sand. z jednej strony i jej s. Stanisław z Kurozwęk z drugiej dokonują podziału dóbr dziedz. i król. Elżbiecie z racji posagu i wiana po mężu Dobiesławie przypadają dobra król.: Wieluń oraz Dobroszyce, Radomsko i Kiełczygłów [ziemia sier.] ze wszystkimi wsiami, folwarkami i dochodami, a jej s. Stanisławowi dobra król. Krzepice i K. i dobra dziedz. po ojcu w ziemi lub. Strzeżowice ze wszystkimi wsiami i dochodami (GK 27 s. 248-9); 1502-18 Stanisław z Kurozwęk s. Dobiesława tenut. kłobucki i krzepicki → Krzepice (MS 3, 295, 300; AS 5, 87; Ludwig, Besteuerung → p. 7 s. 275, 282; PSB 16 s. 276-7; UŁS C 97); 1502 w związku z podziałem dóbr między Stanisławem z Kurozwęk star. wiel., Krzesławem bpem włocławskim, kanclerzem Królestwa i Mikołajem z Kurozwęk wwdą lub. stryjem Stanisława Aleksander Jag. z racji 4383 fl. zapisanych niegdyś przez Jana Olbr. Piotrowi z Kurozwęk kaszt. sand. i skarbnikowi Królestwa na dobrach król. Padew z wsiami: Tuszów, Jaślany, Przekop, Pław, Pławska Wola [wszystkie w pow. sand.] przenosi 2383 fl. na dobra król.: zamek Krzepice i m. Krzepice i K. z wsiami a pozostałe 2000 fl. w związku z podziałem zapisuje Mikołajowi z Kurozwęk stryjowi Stanisława na innych trzymanych przez niego dobrach król.; Aleksander Jag. oświadcza, że Elżbieta z Tarnowa wd. po Dobiesławie z Kurozwęk wwdzie sand. i ich s. Stanisław z Kurozwęk dzielą dobra król. i dziedz. w ten sposób, iż Elżbiecie przypadają dobra król. Wieluń, Radomsko i Dobryszyce [ziemia sier.], a Stanisławowi dobra król.: zamek Krzepice z m. Krzepice i K. oraz dobra dziedz. Strzeżowice [woj. lub., par. Wilkołaz] z przynależnymi wsiami (MS 3, 295, 300); 1518 Stanisław z Kurozwęk przekazuje w testamencie matce Elżbiecie 2 srebrne puchary, które ma ona wykupić z zastawu w K. (AS 5, 87); 1519-32 Mikołaj z Szydłowca tenut. kłobucki i krzepicki, → Krzepice (RI s. 223-4; AJG rps 137 k. 10 dok.; UKR 229, 757, 866); 1523 → p. 4b; 1524 Mik. Lasowski pstar. krzepicki → Kłobuck-Staromieście p. 3; 1525 → p. 4b; 1532 → p. 4b; → p. 3b; 1535 → Kłobuck-Staromieście p. 3; 1544 → p. 5c; 1559 → p. 3c; 1564 → p. 3b; 1570 K. w stwie krzepickim (LDK s. 64); → p. 4b.

3b. Nadania i przywileje dla miasta, powinności i świadczenia 1456 K. łącznie z Krzepicami wystawia na wojnę pruską 12 pieszych, 1 wóz i 2 puszkarzy (Mp. 5 C 75 - spis piechoty; M. Kuntze, Przyczynek do badań nad historią wojskowości w Polsce, KH 44, 1930, s. 49); 1471 Kazimierz Jag. na prośbę Hińczy [z Rogowa, pow. wiśl.] kaszt. sand. i dożywotniego tenut. Krzepic i K. uwalnia mieszkańców tych miast od obow. robót, zgodnie z dawnym zwyczajem. Robocizny mają być dobrowolne (Mp. 5 N 34; MS 5, 2676; LK z 1789 r. cz. 2 s. 646); 1501 m. Krzepice i K. skazane na karę król. XIV za nie zapłacenie czopowego (GK 28 s. 342, 356, 364, 375); 1519 Zygmunt Stary poleca poborcy król. Janowi Pieniążkowi, aby z powodu zniszczonego pożarem m. Częstochowy, nie przekazywał Mikołajowi z Szydłowca kaszt. sand., skarbnikowi król. i star. sand., krzepickiemu i olsztyńskiemu na naprawę murów zamku Olsztyn czopowego za 2 kwartały z Częstochowy lecz za 1 kwartał z m. Krzepice i K. (MS 4, 12 236); 1521 Zygmunt Stary nakazuje wyszczególnionym miastom, m.in. K. dostarczenie wozów na wyprawę wojenną (Kodeks dyplomatyczny Wielkiej Polski, wyd. E. Raczyński, Poznań 1840, 150); m. K. dostarcza na wyprawę wojenną jeden wóz z żywnością, 4 konie, woźnicę Tazbiczka z oszczepem, 1 pieszego z mieczem i tarczą oraz motykę, hak, topór i łańcuch (AKH 3 s. 4879 - rejestr wozów skarbnych na wyprawę wojenną); 1527 Zygmunt Stary zrównuje mieszczan krzepickich z mieszcz. kłobuckimi pod względem wysokości płaconego szosu, a także podatku uchwalonego na potrzeby i dla obrony Królestwa (MS 4, 5217); 1530 m. K. płaci 11 grz. 32 gr szosu (RP k. 65); 1532 m. K. w stwie krzepickim, w mieście [łącznie ze Staromieściem i Zawadą] 71 ł. płacących po 12 gr 8 den., 42 ogrody płacące po 1 gr 14 den., 17 folw. płacących po 1 gr 14 den., 2 młyny i 2 stawy (In. K. 1); 1559 → p. 3c; 1562 Zygmunt August potwierdza dok. Kazimierza Jag. z 1471 r. dotyczący zwolnień od robocizn dla mieszczan Krzepic i K. (MS 5, 2676); 1564 m. K. należy do stwa krzepickiego. Mieszczanie płacą do zamku łanowe, ogrodowe, stodolne, stację w owsie 4 ćw. miary krzepickiej, za 10 kłód [beczek] piwa po 15 gr, za kłodę śledzi 8 fl., z posiadanych 12 jatek rzeźniczych płacą z 11, bo jedna jest opust., po kamieniu łoju i 3 funty łoju smalcowego - co daje 12 kamieni i 9 funtów po 1 fl., płacą od gorzałki z 5 garnców gorzałczanych po 1 fl., z łaźni, targowe z 3 jarmarków w ciągu roku. Stwo pobiera także opłaty od piekarzy, szewców, prasołów i 2 młynarzy, z których jeden z pierwszego młyna płaci 4 grz., 1 wierteł mąki pszenicznej wart. 8 gr, karmi 2 wieprze dla zamku i oddaje słód, a drugi z drugiego młyna płaci 6 grz. i wierteł mąki pszenicznej wart. 8 gr i również karmi 2 wieprze dla zamku. Pierwszy młynarz uzyskuje od mełcia [przerobu] słodu od mieszczan w rynku po den. a ze Starego Miasta po 1 gr, ale ma obowiązek naprawy młyna (LK 2 s. 14-5).

3c. Handel: 1434 Andrzej [kupiec] z K. → p. 6a; 1470-80, 1529, 1591, 1598 miara zbożowa kłobucka (DLb. 3 s. 167, 172, LR s. 326; Perzanowski, Zarys → p. 7 s. 25, 35); 1501 Wojc. Niemiec mieszcz. z K. przebywa w Nowym Sączu w celach handlowych (Kiryk, Rozwój → p. 7 s. 119, 393); 1509-10 Maciej Kosz i Kust kupcy z K. (R. Rybarski, Handel i polityka handlowa Polski w XVI stuleciu, t. 1, W. 1958, s. 221); 1532 Zygmunt Stary poleca mieszkańcom [kupcom] m.in. K. płacić cło przynależne do Rabsztyna i Ojcowa w m. Skale (MS 4, 16 662); 1551 → p. 2d; 1559 mieszcz. kłobuccy dają dla zamku krzepickiego po kłodzie sprowadzanych śledzi, 29 fl. targowego i 300 fl. cła mostowego (Kiryk, Rozwój → p. 7 s. 118, 393); 1564 w K. 3 jamarki, z których targowe dla stwa krzepickiego wynosi 30 gr (LK 2 s. 15).

3d. Rzemiosło miejskie⁹Por. p. 5ad. Rzemieślnicy klasztorni: 1432 Piotr woźnica (GK 4 s. 613, 642); 1447 Jan krawiec mieszcz. kłobucki (ZDM 8, 2509); 1448, 1454 jatka rzeźnicza w K. → p. 5aa; 1448, 1454 osoby szynkujące piwo, wino i miód w mieście i na przedmieściach K. → p. 5aa; 1462 Jan Jaszek (Jassek) młynarz z młyna w K. (OK 12 s. 19); 1462, 1466, 1470- 80, 1491, 1496, 1500, 1515, 1516, 1532, 1553, 1564 młyny w K. → p. 2e; 1469 kowal → p. 6a (Spominki 44); Stan. Golasek kuśnierz i mieszcz. kłobucki, piszący się ze Staromieścia w l. 1437-82 (Spominki 40; AJG rps 104 k. 9; rps 119 s. 23; BPAN rps 1967 k. 21r, 50r, 113v); 1482 Leńczyk woźnica (Spominki 114); 1509-11 Stanisław szewc z K. dz. Białej [Wielkiej]¹⁰W źródłach z wieku XV i XVI Biała, należąca do Trepków, płacąca dzies. pien. kl. kłob., wielokrotnie wyraźnie określona jest terminem „Maior”, czyli Wielka, natomiast Biała parafialna należąca do Wieruszów, płacąca dzies. snop. temuż kl. określana jest terminem „Minor”, czyli Mała (Mp. 4, 1506; AJG rps 133 k. 9-11; Spominki 33, 60, 61; DLb. 2 s. 213). W SHG z. 1 s. 63-4, 65-6, Biała Mała jest błędnie nazwana Wielką, natomiast Biała Wielka - Małą i Pierzchna i jego ż. Zofia dz. Pierzchna → Biała Mała, Kamyk [par. Kłobuck] pod 1531 r. (AKH 9, 688, 696, 698, 712, 714-5; MS 4, 5917; ZK 187 s. 177; Bon. 15 s. 142); 1522 Błażej Tasbiczek woźnica (AKH 3 s. 489 - rejestr wozów skarbnych na wyprawę wojenną); 1532 w K. bractwa cechowe płacące stwu krzepickiemu (Kiryk, Rozwój → p. 7 s. 119); 1553 w K. bractwa: szewców, piekarzy sukienników i rzeźników, którzy posiadają 13 jatek mięsnych, łaziebnik z łaźni, młynarz z 2 młynów, 2 sadzawki rybne, piwowarzy - wszyscy płacą stwu krzepickiemu (Kiryk, Rozwój → p. 7 s. 119, 392); 1555 Tomasz łaziebnik (tamże s. 118); 1559 w K. prasołowie (tamże, s. 119, 392); 1564 w K. rzeźnicy, piekarze, szewcy, prasołowie, 1 garncarz nic nie płacący stwu krzepickiemu, 2 młynarzy → p. 3b; 1570 rzeźnicy kłobuccy nie mieli jatek mięsnych w rynku lecz w swych domach i z tego powodu z 12 domów, w których niegdyś mieszkali, były ściągane opłaty tak jak z jatek. Domy te opustoszały, gdyż po wymarciu rzeźników nikt nie chciał ich kupować, aby nie narażać się na te opłaty. W K. mieszka 6 mieszczan trudniących się rzeźnictwem (Kiryk, Rozwój → p. 7 s. 119, 392); 1581 w K. 4 piekarzy, 4 szewców, 2 kowali, 2 krawców, 2 rzeźników, 4 komor. (ŹD s. 157).

3e. Mieszczanie w K.: [1372-8] Mijenka (Mp. 4, 1418); a. 1442 Andrzej Goryl, → Gorylowski Staw (Mp. 4, 1418; GK Relationes 126 s. 2003-5); 1445 Mik. Stary zw. Smolka (ZDM 8, 2499); 1447 Stan. Puzacz (Puzatz), Marcin Zdziętko, Maciej Smolka, Andrzej Momot, Kuślisz, Andrzej Lisek [lub Łysek], Tomasz Pichlowicz, Jan Goły, Jan Zdunek, Mik. Smolka, Anna Lekka (ZDM 8, 2509); Jan Smolczyc (ZDM 8, 2508-9; AJG rps 104 k. 11)¹¹Być może jest tożsamy z Janem Smolką piszącym się z Zawady w l. 1466-7, wójtem kłobuckim w l. 1466-73, 1475-6, 1485 i mieszcz. kłobuckim (Spominki 29, 37, 45, 70, 118; AJG rps 114 s. 25, 29; MS 4, 15 856; BPAN rps 1967 k. 4r, 48v, 73v, 269v, 270r; SP 2, 4116); 1460 Maciej Bełczywoda, Paweł Krukwa (AJG rps 118 s. 5); 1465-9 Benedykt Goryl zw. Gorylowicem [zapewne Ś. Andrzeja Goryla], od 1468 r. zakonnik kl. Dominikanów w Krakowie (DLb. 3 s. 166, 168; Spominki 5, 26, 35, 37; AJG rps 119 s. 35; rps 133 k. 11v-13; OK 20 s. 478a-b); 1466 Stan. Szlachta piszący się też z Kłobucka-Staromieścia 1465-8 (BPAN rps 1967 k. 13r, 264 r, 268r; Spominki 10, 16; AJG rps 19 s. 31); 1466 Marcin Rączka piszący się też z Kłobucka-Staromieścia 1466-72 (AJG rps 119 s. 31; Spominki 16; BPAN rps 1967 k. 2v, 14r, 23r, 28r, 35r, 42r, 50r, 269r, 274r); 1466 Świątek piszący się też z Kłobucka-Zawady 1469-82 (Spominki 14; AJG rps 119 s. 29; BPAN rps 1967 k. 23v, 114r); 1473 Marcin Kudela niegdyś mieszcz. z K. (BPAN rps 1967 k. 48v); 1475 Mik. Machnik piszący się też z Kłobucka-Zawady 1474-82 (Spominki 68, 73-4; AJG rps 133 k. 15; OK 20 s. 479-80; BPAN rps 1967 k. 56, 114v); 1500 Wojc. Ulian (ZK 316 s. 209-10)¹²Być może tożsamy z Ulianem podwójcim kłobuckim poświadczonym w 1476 r. (BPAN rps 1967 k. 73v); 1544 Paweł Brożynka z K. mąż Róży c. Jana Małuskiego [z Małus] (ZK 320 s. 523); 1555 Knap, Świerczkowa (Kiryk, Rozwój → p. 7 s. 118); 1560 Jakub Poręba i jego s. Andrzej (MS 5, 8914).

3f. Majątek miasta i mieszczan: [1372-8] Władysław ks. opolski i ruski nadaje mieszcz. kłobuckiemu Piotrowi Mijence staw [→ Gorylowski Staw] (Mp. 4, 1418); 1442 → Gorylowski Staw, Kamyk p. 2; 1447 Kazimierz Jag. zezwala Janowi Smolczycowi mieszcz. kłobuckiemu na urządzenie stawu w miejscu zw. → Daszyniec powyżej stawu wójta kłobuckiego (ZDM 8, 2508); Mikołaj dz. Mokrej wójt i rajcy z K. poświadczają, że wyszczególnieni imiennie mieszcz. kłobuccy sprzedali za 2 grz. mieszcz. Janowi Smolczycowi przymiarki przy stawie w Daszyńcu powyżej stawu wójta kłobuckiego, a mianowicie Mik. Smolka 4 przymiarki a Anna Lekka 2 (ZDM 8, 2509); 1461, 1465, 1466 → p. 5aa; 1466 5 przymiarków k. niwy klaszt. pod Zagórzem: Starego Kurzca, Jana Poskroba, Macieja Gołego i Stan. Szlachty → p. 5aa; Maciej Strama z Zakrzowa zastawia za 9 wiard. Kunatowi s. Jana Gawlicy mieszcz. kłobuckiego łąkę w miejscu Mostki przy łące Andrzeja włodarza [w Zakrzowie] (AJG rps 118 s. 83); 1466-8, 1468, 1469, 1471, 1475, 1476, 1478, 1479 → p. 5aa; 1479 Michał Oczko i Maciej Szyszka [z K.] zastawiają za 9 fl. Janowi Krukwie [z K.] sadzawkę na Brynicy (AJG rps 118 s. 83); wobec sądu gajonego kłobuckiego Maciej sołtys z Zagórza sprzedaje za 12 grz. z obciążeniami należącymi do sołectwa Janowi Krukwie mieszcz. kłobuckiemu sadzawkę między sadzawkami prep. kłobuckiego i Warzechy (AJG rps 118 s. 83; 102 k. 35); 1483, 1485, 1486 → p. 5aa; 1488 Dobiesław z Kurozwęk [star. krzepicki] poświadcza, że prac. Maciej niegdyś sołtys we wsi Zagórze sprzedał za 12 grz. Janowi Krukwie mieszcz. kłobuckiemu i jego żonie sadzawkę czyli łąkę nad wodą [potokiem], leżącą między wyżej położoną sadzawką prep. kłobuckiego i niżej położoną sadzawką Mik. Warzyszki ze wsi Zagórze (AJG rps 102 k. 5: BN mikr. 14 600 - bez paginacji); 1491, 1493 → p. 5aa; 1500 Paweł Padyga rezygnuje na rzecz swych poręczycieli Jakuba Tegiela, Mik. Strużyczepa i Michała Kaziroda z młyna zw. Laskowski z [odcinkiem] rz. zw. Czarna Oksza (Czarna Noxia) (AJG rps 118 s. 83); 1514 wobec sądu gajonego kłobuckiego uczciwa Kat. Łopaska za dług 10 grz. daje przezornemu rajcy kłobuckiemu Maciejowi Kuszowi sadzawkę i dom swój z łąką na Studzionkach między Ligusą z jednej strony i Zdunkiem z drugiej (BN mikr. 15 250 - Kłobuck, Akta kościelne k. 42); przezorny Jakub Rod zapisuje swej ż. Zofii posag 200 grz na połowie łanu i 2 folw. z ogrodem przy drodze brzeźnickiej [z K. do Brzeźnicy], na 2 ogrodach między ogrodem Niedźwiedzia i ogrodem Waw. Fabra i na sadzawce, leżącej między sadzawką pańską [tj. star. krzepickiego] i sadzawką Stanułowej oraz na folwarku przy wałach (AJG rps 118 s. 83); 1519 → p. 5aa; 1527 wobec rajców m. K. Jan Zawiszka mansjonarz w Pyzdrach [woj. kal.] sprzedaje za 3 grz. sław. Wojc. Zdzichowi i jego ż. Magdalenie rybnik pomiędzy sadzawką Anny Krukwiny i sadzawką Szymona Legutko (BN mikr. 15 250 - Kłobuck, Akta parafialne); 1530 → p. 5aa; 1531 Zygmunt Stary zezwala Janowi Łabędziowi ze Stręgoborzyc odstąpić Feliksowi Trepce z Kamyka 4 1/2 ł. we wsi Białej [Wielkiej]¹³Zob. przyp. 10 w pow. lel. pozyskanych na szewcu i mieszcz. Stanisławie i Zofii małżonkach z K. oraz na dzieciach zm. Pierzchnickiego [z Pierzchna] (MS 4, 5917; ZK 187 s. 177); 1559 24 mieszczan kłobuckich posiada ogrody (Kiryk, Rozwój → p. 7 s. 120, 393 → Kłobuck-Staromieście, Kłobuck-Zawada); 1560 Zygmunt August utrzymuje opatrznego Jakuba Porębę mieszcz. z K. i jego Ś. Andrzeja w dożywotnim posiadaniu 2 ł. i niwy zw. Maroceliny w K. (MS 5, 8914); 1570 mieszcz. kłobuccy uprawiają 69 1/2 ł. roli [w K., Staromieściu i Zawadzie], 36 ogrodów i posiadają 16 stodół (Kiryk, Rozwój → p. 7 s. 120, 393.

4a. Lokacja: 1339 przywilej lokacyjny m. K. wydany przez Kazimierza W. (Perzanowski, Zarys → p. 7 s. 26-7)¹⁴Wiadomo na pewno, iż lokacja miasta K. przeprowadzona została przed 1344 r. W tym właśnie roku występuje Prutenus wójt kłobucki, świadkujący na dok. dotyczącym sprzedaży sołectwa we wsi Łobodno koło K. (DP 135; AJG rps 1307 k. 4; Perzanowski, Zarys → p. 7 s. 26-7, sądzi, iż zapiska w ksiągach miej. z 1700 r. informująca o przyw. króla Kazimierza W. dla K. z r. 1244, być może odnosi się do 1344 r. Jednocześnie zauważa, iż Sobieszczański pisząc o K. w Encyklopedii Orgelbranda, powołuje się na wzmiankę o przyw. król. z 1339 r., zwalniającym mieszkańców K. od powinności i danin. W oparciu o te dane Perzanowski idzie dalej i stawia hipotezę, że przyw. lokacyjny miasta wystawiono przypuszczalnie w 1339 r., a rozbieżność chronologiczną, wynikłą z istnienia dat 1344 i 1339 tłumaczy zniekształceniem w księgach miejskich właściwej daty MCCXXXVIIII na datę MCXXXXIIII. Miasto założono na prawie magd., o czym świadczy zapis w księdze radzieckiej m. K. z 1569 r. (BPAN rps 1697 k. 1); 1569 zapisy w księgach miejskich „iuxta formam iuris Magdeburgensis” (tamże, s. 37; BPAN rps 1697 k. 1).

4b. Wójtostwo i wójtowie z K.: 1344 Prutenus (DP 135 - advocatus Clobuczensis); 1447 Mikołaj dz. Mokrej (ZDM 8, 2509; AJG rps 109 s. 31)¹⁵Albo tożsamy z Mikołajem z Mokrej, występującym w l. 1414-45 (ZK 312 s. 43, 100, 322; 314 s. 52; ZDM 8, 2499), albo z jego s. Mikołajem, występującym w l. 1445-74 (ZDM 8, 2499; DLb. 3 s. 170-1; Kiryk, Rozwój → p. 7 s. 118); staw wójta kłobuckiego → Daszyniec; 1466-8 Jakub Mokrski dz. Mokrej¹⁶Syn Mikołaja z Mokrej występujący w l. 1445-71, ojciec Łukasza, Jana, Sylwetra i Lasoty z Mokrej (ZDM 8, 2499; ZK 314 s. 52, 274-5; 315 s. 92) (AJG rps 119 s. 31; Spominki 15-7, 22, 25); 1469-73, 1475-6, 1485 Jan Smolka mieszcz. kłobucki (Spominki 35, 37, 70, 74, 118; SP 2, 4116; BPAN rps 1967 k. 48v, 73v; AJG rps 133 k. 11v-13; OK 20 s. 478a-b); 1469 sąd wójtowski w K. → p. 5aa (AJG rps 104 k. 9); 1470-80 w K. wójtostwo z 2 ł. (DLb. 3 s. 165-7); 1473 Jakub Kocielnik podwójci (BPAN rps 1967 k. 48v); 1474 Mikołaj z Mokrej wójt K.¹⁷Syn Mikołaja z Mokrej piszący się od 1445 r., → przyp. 15 (AJG rps 109 k. 27, 31; DLb. 3 s. 167- 8; Kiryk, Rozwój → p. 7 s. 118); 1476 Ulian podwójci (BPAN rps 1967 k. 73v); 1523 Zygmunt Stary zezwala Mikołajowi z Szydłowca podskarbiemu Królestwa wykupić wójtostwo w K. z rąk br. Jana i Józefa (MS 4, 13 581); 1525 tenże nadaje Mikołajowi z Szydłowca kaszt. sand. w dożywocie m.in. wójtostwa zator. i kłobuckie (RI s. 223-4); 1532 tenże nadaje w dożywocie Stan. Wajsce [względnie Waszce] słudze tegoż Mikołaja z Szydłowca podskarbiego Królestwa wójtostwo w K., z którego Mikołaj zrezygnował na rzecz króla (MS 4, 6196); 1532 wójtostwo dziedz. w m. K. (In K 1); 1559 wójtostwo kłobuckie obejmuje: czynsze z miasta, 3 domy zamieszkałe przez Tomasza łaziebnika, Knapa i Świerczkową (Kiryk, Rozwój → p. 7 s. 188); 1570 wójtostwo zostało skupione przez króla, a następnie wydzierżawione wraz z całym miastem różnym dzierżawcom i starostom kłobuckim (tamże, s. 118, 392).

4c. Ratusz, rada, rajcy: 1435 rajcy Kalisza, Sieradza, Ostrzeszowa, Krzepic i K. rozstrzygają spór rady Wielunia z wiel. cechem szewców (M. Bogucka, H. Samsonowicz, Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, Wr. 1986, s. 299-300); 1447, 1469 Wojc. Śledź rajca (ZDM 8, 2509; Spominki 35, 37); 1447 rajcy Piotr Wachoń, Stan. Puzacz (Pusatz), Kasper Kaczec (ZDM 8, 2509); 1466, 1479 prowadzone są księgi radzieckie w K. (AJG rps 104 k. 9; rps 137 k. 7; Spominki 12); 1468 wspomniani rajcy m. K. (Spominki 32); 1469 poświadczeni rajcy m. K. (AJG rps 133 k. 11v-13; OK 20 s. 478a-b; Spominki 35, 37); 1469, 1476, 1485 Jan Momot rajca K. być może tożsamy z Momotem piszącym się z → Kłobucka-Zawady 1465-1517 (Spominki 37, 118; BPAN rps 1967 k. 73v); 1469, 1473 Jan Krukwa rajca K., mieszcz. z K. 1482, piszący się też z → Kłobucka-Staromieścia 1465-1501 (Spominki 37, 111; AJG rps 118 s. 83; rps 102 k. 5, 35; BN mikr. 14 600; BPAN rps 1967 k. 2r, 48v, 209v, 264v, 268v); 1469, 1485 Jan Gawlic rajca K., mieszcz. z K. 1466, piszący się też z → Kłobucka-Zawady 1465-84 (Spominki 37, 118; AJG rps 118 s. 83; BPAN rps 1967 k. 3v, 130v, 269v, 274v); 1473 Jakub Tegel rajca K. zapewne tożsamy z Teglem piszącym się z → Kłobucka-Zawady 1465-72, a potem z → Kłobucka-Staromieścia 1473-1500 (BPAN rps 1967 k. 3r, 14r, 30r - bez daty, 48v, 49r, 192r, 269r, 274r; AJG rps 118 s. 83); 1473, 1476 Marcin Szlachta rajca K. piszący się z → Kłobucka-Zawady 1466-80 (BPAN rps 1967 k. 4r, 15r, 48r, 48v, 73v, 97v, 270r); 1473 Jan Piska burmistrz K., w 1476 r. rajca K., poświadczony od 1471, piszący się z → Kłobucka-Zawady 1476-80 (Spominki 50; BPAN rps 1967 k. 48v, 69v, 73v, 97v); 1479 Andrzej Kazirod burmistrz, rajca 1485, ławnik 1476, piszący się z → Kłobucka-Staromieścia 1465-90 (Spominki 88, 118; BPAN rps 1967 k. 73v, 167v, 264r); 1483 Andrzej Liszka burmistrz (GK Relationes 142 s. 1804; Mp. 5 P 185); 1514 Maciej Kusz rajca (BN mikr. 15 250 - Kłobuck, Akta Kościelne k. 42); 1527, 1528 rajcy kłobuccy (BN mikr. 15 250 - Kłobuck, Akta parafialne; BN mikr. 14 600 - Kłobuck, Dokumenty kościelne - bez paginacji).

4d. Ława, ławnicy: 1461, 1466, 1469, 1473, 1475-6, 1478-9, 1481, 1485-6, 1491 prowadzone są księgi ławnicze w K. (Spominki 10-12, 35, 40-1, 61, 68, 73-4, 84, 88, 101, 118, 122; AJG rps 104 k. 9; rps 2452 k. 45); 1469, 1476 Świrk ławnik zapewne tożsamy ze Stan. Świrkiem piszącym się z → Kłobucka-Staromieścia 1465-80 (Spominki 37; BPAN rps 1967 k. 73v, 96v, 264v); 1469 Polek ławnik (Spominki 37); Maciej Goły ławnik, mieszcz. z K. 1460-7, piszący się z Kłobucka-Staromieścia 1465-72) (Spominki 10, 37; AJG rps 118 s. 5; rps 104 k. 9; rps 119 k. 23; BPAN rps 1967 k. 13r, 22r, 41r, 264r); 1469 Michał Waleniec ławnik piszący się też z → Kłobucka-Zawady 1466-1517 (Spominki 37; BPAN rps 1967 k. 3v, 251r, 269v); 1469 Jan Sypka ławnik (Spominki 37); 1469 Wrzosowski, Wrzostowski ławnik, piszący się też z → Kłobucka-Zawady 1466-94 (Spominki 37; BPAN rps 1967 k. 187r, 269v); 1473 Mik. Strużyczep ławnik K. mieszcz. z K. 1475, piszący się też z → Kłobucka-Zawady 1471-7, a potem z → Kłobucka-Staromieścia 1478-1504 (BPAN rps 1967 k. 35v, 48v, 75v, 216v; Spominki 69); 1476, 1485 Maciej Jeż ławnik piszący się też z → Kłobucka-Zawady 1466-82 (BPAN rps 1967 k. 4r, 73v, 270r; Spominki 118); 1476 Andrzej Kazirod ławnik → p. 4c (BPAN rps 1967 k. 73v); 1476 Bajuk ławnik tożsamy albo z Marcinem Bajukiem, piszącym się z → Kłobucka-Staromieścia 1474-1517, lub ze Stan. Bajukiem piszącym się z → Kłobucka-Zawady 1477 (BPAN rps 1967 k. 55r, 73v, 75r, 249r); 1476 Stan. Wiecheć ławnik (BPAN rps 1967 k. 73v); 1476 Maciej Wilk (Lupus) ławnik, piszący się też z → Kłobucka-Zawady 1466-81 (BPAN rps 1967 k. 4r, 73v, 105v, 270r); 1476 Borówka ławnik, piszący się z → Kłobucka-Zawady 1471-3 i 1476-95, a z → Kłobucka-Staromieścia 1473-5 (BPAN rps 1967 k. 35v, 49v, 50v, 62v, 69v, 73v, 190v); 1479 ławnicy kłobuccy (Spominki 88); 1485 Jan Gżegżółka ławnik (Spominki 118).

5a. Kościół parafialny, od 1454 klasztor kan. reg. ś. Augustyna [dalej: kl. kłob.].

5aa. Fundacja, uposażenie, rozwój majątku parafialnego, a potem klasztornego, okręg parafialny: [pod r.] 1144 wwda Piotr Włostowic ufundował m.in. kościół w K. (DHn. 5 i 6 s. 25, 302; DLb. 3 s. 165-7)¹⁸Aby być w zgodzie z Kroniką Wielkopolską, która podała magiczną liczbę 77 kościołów wybudowanych przez Piotra Włostowica, Długosz wymienił wszystkie, jakie mógł jeszcze znać z autopsji mur. kościoły romańskie w liczbie 42 w tym K., i podporządkował je mechanicznie Piotrowi, jako ich domniemanemu budowniczemu (S. Bieniek, Piotr Włostowic, Wr. 1965, s. 84-7; M. Friedberg, Ród Łabędziów w wiekach średnich, RTH 7, 1925, s. 86 n.); 1287 → p. 5ab; 1326-7, 1350-51, 1354-5 dochody par. ocenione na 8 grz.; 1335-7, 1342, 1346-58 świętop. 6 sk.; 1340, 1343 świętop. 5 sk.; 1341 świętop. 7 sk.; 1344 świętop. 1 sk. (MV 1-2 s. wg ind.); 1373-4 świętop. 6 sk. (Rejestr świętop. s. 11, 34); 1448 bp krak. Zbig. Oleśnicki określa uposażenie kościoła par. w K. pod wezw. S. Marcina. Do par. należy cło w K. od każdego wołu 3 den., od owcy, kozy i świni 2 den., od każdego konia z wozem 1/2 gr, od 2 wołów pędzonych [przez K.] 1/2 gr. Z przedmieścia zw. Staromieście i wsi Zawada - tytułem dzies. z każdego łanu: 3 ćw. owsa, 3 ćw. żyta - miary kłobuckiej. Kościół par. pobiera dzies. snop. we wsiach: Zakrzów, Zagórze, Kamyk, Biała Mała, Lgota, Libidza, Pierzchno, Wręczyca, Grodzisko ze wszystkich ról, tak szlach., sołeckich, jak i kmiecych, dzies. snop. z folwarku szlach. w Mokrej i od młynarza w Mierzanowie, dzies. pien. we wsi Łobodno, z której sołtys i kmiecie płacą z każdego łanu 9 gr, także ze wsi Biała Wielka, Szarlejka, Kalej, Kopie, Mokra [ról sołeckich i kmiec.]. Kmiecie powyższych wsi zobowiązani są płacić 6 gr z każdego łanu. Pleban ma w mieście i między rolami miej. 2 ł. wolne na folwark, a także 2 ł. wolne w Zawadzie, na których można osadzić kmieci, ma 2 sadzawki, 4 wolne ogrody, w tym jeden koło kościoła Ś. Bartłomieja poza murami miasta ¹⁹Wydaje się, że w tym miejscu w dok. jest błąd i w rzeczywistości ogród k. kościoła S. Bartłomieja był piątym ogrodem należącym do kl. kłob, jatkę rzeźniczą, z której oddawane są 2 kamienie wosku i 2 kwarty łoju, także łąkę zw. Siennów (Schennow) na granicy z wsią Miedzno ²⁰W dok. z 1479 r. łąka ta nosi nazwę Siemniów (Schemniow) (Mp. 5 0 154; AJG rps 133 k. 9-11), siedlisko w m. K. k. cmentarza i domu plebana i ogród przy murze miejskim. Ponadto kościół par. ma z każdego łanu we wsiach: Walenczów, Opatów i Iwanowice 1 korzec żyta i 1 korzec owsa, a także czynsz roczny zw. gutowe od każdego szynkującego piwo w mieście i na przedmieściu po 1 gr, od szynkujących wino i miód po 3 gr. Plebani kościołów par. w Białej [Małej], Przestani i Miedznie składają świętop. plebanowi w K. Ponadto pleban kłobucki ma czynsz roczny zw. sztabowe²¹W dok. wydanym przez Piekosińskiego zły odczyt „stolowe” (Mp. 4, 1506) z 3 kuźnic w parafii [Herbołtowskiej Kuźnicy, Kuźnicy Piły, Kuźnicy Hankowej]²²Te trzy kuźnice wymienione są w DLb. 3 s. 171 (Mp. 4, 1506 dwa or. uszkodzone; AJG rps 106 k. 5-6); 1454 na prośby Jana Długosza starszego bp krak. Zbig. Oleśnicki przeniósł jego br. młodszego Jana Długosza z probostwa kłobuckiego na inne beneficjum a kościół par. w K. za zgodą jego patrona Kazimierza Jag., potwierdzoną dok. wystawionym w Toruniu, nadał klasztorowi kan. reg. Kanonicy sprowadzeni zostali z kl. Bożego Ciała w Kazimierzu pod Krakowem (DLb. 3 s. 164); 1454 Kazimierz Jag. jako patron kościoła par. w K. nadaje tenże kościół wraz z uposażeniem kanonikom reg. Do kl. należy oprócz całego uposażenia określonego w dok. z 1448 r. również sad k. dworu kościelnego. Król nadaje imm. sąd. i rezygnuje z pr. patr. (AJG rps 133 k. 9-11) → p. 2d.

1458 wsie Kamyk i Pierzchno w par. K. (GK 14 s. 63); 1461 Stan. Kurzec [zw. Starym] odstępuje kl. kłob. przymiarek przy niwie Laguszowskiej k. wsi Zagórze (in gradibus Zagórskie) (AJG rps 104 k. 9); 1464-6 kl. kłob. pobiera dzies. pien. po 6 gr z łanu z wsi: Biała Wielka [Trepczyna]²³W 1464 w Białej Wielkiej poświadczeni są następujący kmiecie: Szymon Zbylutowski, Lasek, Wojtek Waczszyk, Maciej Śmił, Soczewka, Piotr Żołądź, Mik. Śmiłowic, Mik. Jacek, Jakub Karczmarz, Stan Tyrla [czy Tryła], Jan Kokoszka, Maciej Więczszykowic, Macziatko, Wojtek Komosz, w r. 1466 kmiecie: Piotr Tomczyk, Wawrzyniec Więczszyk, Maciej Śmił, Szymon Włodarz, Piotr Żołądź, Mik. Jacek, Jakub karczmarz, Stan. Tryła, Macziatko, Wojciech Komosz (BPAN rps 1967 k. 254r, 5r), Kaleja, Łobodno, Mokra, Szarlejka i meszne po 1 ćw. korca żyta i 1 cw. korca owsa z łanu z wsi: Iwanowice²⁴W 1464 w Iwanowicach poświadczeni następujący kmiecie: Wolny, sołtys, Wojtek Dunda, Paweł Piątek, Mik. Trebszon, Stan. sołtys, Wojtek Droniowski, Paweł Prząg, Michał Brzuch, Tomasz (przekreślony Mik. Soczewka), Mik. Sząsek [= Sąsiek], Mik. Opiał (Opal), Michał Kwiatek, Wacek, Bartłomiej Kokoszka Kąkol, w 1465 kmiecie: Jan Wolny, Wojtek Dunda, Paweł Piątek, Mik. Trebszon, sołtys, Wojtek Droniowski, Paweł Prząg, Michał Brzuch, Tomasz Piątek, Mik. Sząsek [= Sąsiek], Mik. Opiał (Opal), Michał Kwiatek, Wacek, Bartłomiej Kąkol, w 1466 r. kmiecie: sołtys, Iwanowska, Bieniek, Kopalat i [wymyślone przez pisarza] „Ometrus, Darius, Wirgilius” (BPAN rps 1967 k. 6v), Opatów i Walenczów (BPAN rps 1967 k. 5r-v, 6r-v, 7r, 253r-v, 254r-v, 255r, 258r-v); 1465-1518 dzies. dla kl. kłob. od przedmieszczan ze Staromieścia i z Zawady po 3 ćw. owsa i żyta z łanu → Kłobuck-Staromieście tabele, i → Kłobuck-Zawada tabele; 1465 kl. kłob. wyłożył 23 grz. na budowę murów kościoła bez wapna, za które osobno dał Jachocie 3 grz., 1 ćw. żyta, beczkę piwa i 5 skopców mleka po 5 gr, prócz innych dodatków w serze i grochu; kl. kłob. wydaje 18 grz. na budowę murów kościoła; wynajmuje do budowy murów zakrystii Jachotę za 1 grz. i 6 gr. Wziął 6 gr i potem 6 gr od Wawrzyńca w Krzepicach (Spominki 3, 6 i 8 - w wyd. błędnie „et relinquit marcam, sed aput” zamiast „et iterum sex aput”); kl. kłob. wynajmuje na rok kowala, który za 2 grz. ma podkuwać konie, naprawiać pługi, koła (Spominki 4); Wojc. Kukla wraz z br. Andrzejem oznajmiają przed sądem, że ich ojciec Paweł zw. Starym Kuklą był winien kl. kłob. 12 grz. za dzies. Za to prepozyt dzierżył sadzawkę zw. Kuklińską od 4 lat. Synowie sprzedają ją teraz klasztorowi za 20 grz. (AJG rps 119 k. 27); Andrzej z Szadka [woj. sier.] trzeci prep. kłob. kupuje za 3 grz. od mieszcz. z K. Benedykta Goryla dla klasztoru sadzawkę zw. Gorylowską (DLb. 3 s. 166 - tu, że za 60 grz.; Spominki 5, 26; AJG rps 119 s. 35 - tu, że za 30 grz.); kl. kłob. wydzierżawia od Wawrzyńca na 3 lata za 1 grz. 2 łąki w Zakrzowie (Spominki 7); → p. 5c.

1466 Stary Kurzec daje kl. kłob. przymiarek na niwie pod Zagórzem 6 zagonów²⁵Zakupu przymiarku od Starego Kurzca dokonał kl. już w 1461 r. [zob. wyżej AJG rps 104 k. 9], ale poświadczenia tej transakcji pochodzą jeszcze z 1468 r. (AJG rps k. 9; rps 119 s. 23). O zakupie przymiarku od Macieja Gołego źródła informują też pod r. 1467 (AJG rps 104 k. 9 - sub iudicio minori alias Powiatek; rps 119 s. 23 - poświadczenie sądu gajonego), k. niego Jan Poskrob miał 2 półłanki czyli przymiarki o 12 zagonach, z których to przymiarków, jeden kl. kupił za 13 sk., a drugi wziął w dzierżawę za 3 wiard., k. tych ról kl. kupuje za 20 sk. od Macieja Gołego jeden przymiarek, a inny od Stan. Szlachty za 3 wiard. i 1 gr; za prace przy budowie kościoła kl. kłob. wypłaca murarzowi Jachocie 20 grz. i 6 gr, drugiemu murarzowi Piotrowi 13 grz. i 1 wiard., trzeciemu Gawłowi 5 grz. za wybudowanie muru wokół cmentarza, muru w świątyni przed zakrystią w transepcie przed wielkim ołtarzem; kl. skupuje za 6 fl. i 2 „tricessimis” od Marcina Jurgowica i jego br. Malkusza ogród z niwą Laguszowską (Spominki 10-2); Jan Poskrob sprzedaje za 12 sk. kl. kłob. przymiarek czyli półłanek k. niwy Laguszowskiej pod Zagórzem, inny zaś półłanek tamże zastawia temuż kl. za 3 wiard. (AJG rps 104 k. 9; rps 119 s. 25; Spominki 13 - tu sprzedaż za 13 sk.); → Kłobuck-Zawada p. 3; kl. kłob. pobiera czynsz zw. gutowe od mieszczan i przedmieszczan kłobuckich szynkujących piwo, wino i miód (AJG rps 110 s. 3; DLb. 3 s. 166); we wsi Białej [Trepków, tj. Wielkiej, z której dzies. pien. należy do kl.] są pewne łany opust., które są uprawiane przez pana Trepkę. Dzies. snop. z nich pobiera pleb. z Białej Małej [Wieruszów]. Kl. nie może ustalić nazw tych łanów i dowieść swych praw do [dzies. pien.] z nich; we wsi Szarlejce [z której dzies. pien. należy do kl.] są liczne łany opust., które uprawia prowincjał z Jasnej Góry [Częstochowy], odmawiający płacenia kl. kłob. Tenże prowincjał wykupił od miejscowego sołtysa sołectwo, z którego dzies. pien. również przysługiwała kl. kłob.; wieś Iwanowice w par. K. (Spominki 18-9, 21); prep. kl. kłob. zamienia się ogrodami z Jakubem z Mokrej wójtem kłobuckim. Kl. daje 2 ogrody, pierwszy między siedliskiem Golka i ogrodem Filipa, drugi w mieście, gdzie był folwark kościelny, między ogrodem Stan. Szlachty i folwarkiem Marcina Rączki mieszczan kłobuckich i dodaje trzeci ogród zw. Filipów k. ogrodu kościoła, z którego jest płacony czynsz 1 gr, w zamian za ogród wójtowski przy kościele Ś. Bartłomieja poniżej ogrodu Gołopawłowskiego w kierunku sadzawki król. nad młynem zw. Bełczywoda (AJG rps 119 s. 31)²⁶W Spominkach nr 16 ta sama zamiana różni się paroma szczegółami: kl. daje Jakubowi ogród, gdzie był od dawna folwark kościelny, leżący między ogrodem Stan. Szlachty i ogrodem Marcina Rączki i inny ogród leżący między ogrodem Gołek i Miczow, koło ogrodu Filipa, przyłączonego do klasztoru, z których ogrodów klasztor utworzył jeden. W zamian kl. otrzymuje od Jakuba ogród wójtowski leżący za ogrodem Gołopawłowskim i za kościołem S. Bartłomieja, gdzie kl. połączył 4 ogrody na folwark i zniósł opłaty; 1466-8 [Jakub] Mokrski [wójt K.] zastawia kl. kłob. za 3 fl. i 1 grz. dzies. z ról folw. i łąkę zw. Siedlna Łąka w Lgocie (Spominki 15, 17, 22).

1468 Wierusz dz. Białej [Małej] winien kl. kłob. z tytułu dzies. [snop.] 1 grz. i 2 fl., za co dał w zastaw posrebrzany pas; Wojc. Kukla zastawia kl. kłob. za 9 grz. sadzawkę (Spominki 23-4); we wsi Biała Trepczyna [Wielka] [z której dzies. pien. należy do kl.] jest kilka łanów opust.: 1 łan Piotra Tomczowica, drugi łan Laska zw. Laskowski, 2 ł. Przeborowskie, 1 1/2 ł. zw. Tabaszyński, łan Mikułowski, łan Zbyluszowski, łan sołecki. Kl. nie mógł dotychczas ustalić nazw tych łanów, w związku z czym doznał licznych szkód i strat (Spominki 27; BPAN rps 1967 k 11v); → p. 2d (Spominki 29); kl. kłob. wydzierżawia na rok za 3 wiard. od Fastka [z Zakrzowa] jego ogród [tamże]; kl. wydzierżawia na 2 lata od Rusina [kmiecia z Zakrzowa] jego ogród tamże, ale przez rok kl. będzie pobierać tylko trawę (Spominki 30-1, 39); → Kłobuck-Zawada p. 3 (Spominki 32); kl. procesuje się z Wieruszem [dz.] Białej [Małej] i jego pleb. z Białej [Małej] Jakubem o dzies. [snop.] z ról opust. w tejże wsi okupowanych siłą i uprawianych przez dziedzica. Są to łany: Kosmowski, Zachynski, Kurpiowski czyli sołtysa, Gerlachowski, Szczodroniowski, Kostrzewiński, Liszowski, Głoszyński, Orzechowski i Boguszowski oraz Kąt Sołtysi, który leży k. niwy dziedzica za dworem w kierunku K. (Spominki 33 - z błędami; BPAN rps 1967 k. 12v); kl. wynajmuje cieślę do prac przy kościele. Płaci mu 20 grz. i dzies. z całej wsi Wręczycy i folwarku pana Maksa w Pierzchnie (Spominki 34).

1469 brat Benedykt Gorylowic przybyły [z kl. Dominikanów] z Krakowa, rezygnuje na rzecz kl. kłob. ze stawu zw. Gorylowski między rolami wsi Libidzy i Kamyka i m. K., poniżej młyna wsi Libidzy na rz. Trzebce, płynącej z lasu Glinica. Sadzawkę tę przodkowi Benedykta Piotrowi Mijence nadał Władysław Opol. Powyższą transakcję potwierdza Kazimierz Jag. (AJG rps 133 k. 11v-13; OK 20 s. 478a-b; Spominki 35, 37); kl. na własny koszt odbudowuje zniszczony przez pożar kościół. Cieśli wypłacono 40 grz. w dzies. i w gotówce; odstąpienie kl. kłob. za 18 grz. w dzies. sadzawki Kuklińskiej; ukończenie czteroletnich prac wokół sadzawki [Kuklińskiej] rozpoczętych jeszcze w 1464 r. Kl. poniósł wszelkie koszty przy sprowadzeniu kamieni i gałęzi; kl. wydzierżawia od Wojciecha za 1 fl. i kwartę żyta na 3 lata łąkę Waradczyńską w Zakrzowie, a od Rusina na 2 lata ogród tamże (Spominki 36-9); Stan. Golasek kuśnierz sprzedaje za 20 sk. kl. kłob. 1 przymiarek pod Zagórzem k. niwy Laguszowskiej (Spominki 40; AJG rps 104 k. 9; rps 119 s. 23); Kurzec daje kl. kłob. nie uprawiany przymiarek, rozciągający się do Przyłęgu. Za Przyłęgiem są inne przymiarki uprawiane przez mieszczan kłobuckich, a przed nim cała niwa należy do kl. (Spominki 41); → p. 2d (Spominki 45).

1470-80 w K. kościół par. i klaszt. pod wezw. Ś.Ś. Marcina i Małgorzaty. Kl. kłob. ma w mieście 2 ł. wolne od opłaty i dwór z folwarkiem przed miastem k. kościoła Ś. Bartłomieja. Owe 2 ł. podzielone są na 3 pola. Kl. posiadał też 4 wolne od opłat ogrody, jeden leżący naprzeciw domu i roli wójta kłobuckiego, drugi k. potoku poniżej miasta, trzeci leżący w kierunku Pierzchna. W pierwszym ogrodzie kl. miał chmielnik, w drugim słodownię [browar], w trzecim „caulatorium” [warzywnik]²⁷O czwartym ogrodzie Długosz nie podał szczegółowych danych. Ogrody te poprzez zamiany i zakupy [w 1466 r.] zostały zamienione na jeden ogród, leżący k. kościoła Ś. Bartłomieja. Ponadto kl. posiada 3 sadzawki poniżej m. K., dwie przy drodze z K. do Wilkowiecka nad rz. Brynicą i trzecią, którą w 1466 r. kupił Andrzej [z Szadka] prep. kłobucki od Wojc. i Andrzeja Kuklów za 20 grz. Kl. posiada też czwarty staw ciągnący się od granic m. K. w kierunku Libidzy zw. → Gorylowskim, kupiony przez tegoż Andrzeja prep. za 60 grz.²⁸W dok. zakupu jest mowa o 30 grz. (AJG rps 119 s. 35) w 1465 r., ma również jedną jatkę rzeźniczą wolną od opłat, leżącą między jatkami rzeźniczymi mieszczan, z której uzyskuje w roku 2 kamienie i 2 kwarty łoju. Do kl. należy też cło → p. 2d, opłata zw. gutowe od mieszczan i przedmieszczan szynkujących piwo 1 gr, szynkujących wino i miód 3 gr (DLb. 3 s. 163, 165-7).

1470-80 dzies. i meszne: kl. kłob. pobiera dzies. pien.: z łanów kmiecych w Białej Wielkiej należącej do Trepki po 6 gr z każdego łanu, z 3 ł. sołeckich w Iwanowicach po 9 gr z każdego łanu, z 20 ł. kmiec. w Kaleji po 6 gr z łanu, z 21 ł. kmiec. w Kopiu po 6 gr z łanu i 3 ł. sołeckich tamże również po 6 gr z łanu, z 33 1/2 ł. kmiec. i 6 ł. sołeckich w Łobodnie po 9 gr z każdego łanu, z 13 ł. kmiec. w Mokrej po 6 gr z każdego łanu - łącznie 4 grz. bez wiardunku, z 2 ł. sołeckich w Rębielicach po 6 gr z łanu, z łanów kmiec. i z 3 ł. sołeckich w Szarlejce po 6 gr z łanu, i z tytułu dzies. czynsz roczny zw. sztabowe²⁹W wydaniu A. Przeździeckiego DLb. błędny odczyt „stholowe” czyli stołowe po 1 gr z każdego domu w Kuźnicy Herbołtowskiej; dzies. snop.: z łanów kmiec. i sołeckich w Białej Małej należącej do Benedykta Wierusza wraz z 4 kitami dzies. kon. wart. 5 grz. a niekiedy 10 grz. z 17 ł. kmiec. w Grodzisku, z 3 ł. sołeckich tamże, wraz z 3 kitami dzies. kon. wart. 12 grz. z 24 ł. kmiec. w Kamyku, z folwarku szlach. tamże utworzonego z miejscowego sołectwa, wraz z 2 wiązkami dzies. kon. wart. 10 grz z 13 1/2 ł. kmiec. w Lgocie i z folwarku tamże niegdyś szlach. a wykupionego za 100 grz. od dz. Mikosza przez przeora prowincjonalnego z Częstochowy Mik. Borzymowskiego, wraz z 3 wiązkami dzies. kon. wart. 15 grz. z 18 ł. kmiec. w Libidzy i z ról folwarku szlach., z ról 2 zagr. i z 1 ł. karczemnego tamże, z licznych ról wart. 1 grz. należących do młyna Mierzanów, wart. 2 grz. z folwarku szlach. w Mokrej, wraz z 3 kitami dzies. kon. wart. 12 grz. z 17 ł. kmiec. w Pierzchnie, z 3 folw. szlach. tamże, a mianowicie z 2 1/2 ł. Jana i Mikołaja i z 2 1/2 ł. Macieja, z 3 ł. sołeckich i ról karczemnych tamże, wraz z 3 kitami dzies. kon. wart. 12 grz. z 24 ł. kmiec. we Wręczycy i z 4 ł. sołeckich tamże, wraz z 3 kitami dzies. kon. wart. 6 grz. z 18 ł. kmiec. w Zagórzu, oraz z ról folwarku król. i 2 ł. sołeckich tamże, wraz z 3 kitami dzies. kon. wart. od 10 do 12 a niekiedy 15 grz., z 17 ł. kmiec. w Zakrzowie; dzies. w ziarnie: z łanów mieszczan w K. z każdego łanu po 3 ćw. żyta i owsa miary równej kłobuckiej, podobnie z łanów przedmieszczan w Staromieściu i z łanów kmiec. w Zawadzie, wsi uważanej za drugie przedmieście kłobuckie, oraz z 2 ł. wójtowskich w K.; meszne od kmieci z wsi Iwanowice, Opatów, Truskolasy i Walenczów po korcu żyta i owsa z każdego łanu równej miary kłobuckiej (DLb. 2 s. 213; 3 s. 124, 153-4, 165, 167-172).

1471-87 kl. kłob. pobiera dzies. pien. po 6 gr z łanu z: Łobodna, Białej Trepczyny [Wielkiej]³⁰W 1471 r. w Białej Wielkiej poświadczeni są kmiecie: Piotr Tomczyk, Waw. Więczszyk, Maciej Śmił, Szymon włodarz, Mik. Jacek, Jakub karczmarz, Stan. Tryła, Macziatko i Wojc. Komosz (BPAN rps 1967 k. 270v-271r), Mokrej, Kaleji, Szarlejki, z 3 ł. sołeckich w Iwanowicach, od kmiecia wolnego Strzeklina tamże, od sołtysa w Rębielicach; dzies. snop. z: Zagórza, Kamyka, Białej Wieruszowej [Małej], Lgoty, Pierzchna, Wręczycy, Grodziska, Zakrzowa, Libidzy, folwarku szlach. w Mokrej od 1477, i młyna Mierzanów, oraz w l. 1474-87 z ról opust. w Łobodnie, Białej Trepczynej [Wielkiej] i od 1478 r. z ról opust. w Kaleji i Szarlejce, w l. 1474-87 dzies. pien. od witryka Jana Sołtyska z łąki k. Poręby na Nieździeniu i na Studzionkach, w latach 1471-87 meszne po 1 ćw korca żyta i 1 ćw. korca owsa z wsi: Iwanowice ³¹W 1471 w Iwanowicach poświadczeni są następujący kmiecie: Jan Wolny, Wojc. Dunda, Paweł Piątek, Jakub Trebszon, sołtys, Wojc. Droniowski, Paweł Pstrąg (Prząg), Tomasz Piątek, Mik. Sząsek [= Sąsiek], Mik. Opiał (Opal), Michał Kwiatek, Więcek (Wyanczek), Bartłomiej Kąkol (BPAN rps 1967 k. 272v), Walenczów, Opatów (BPAN rps 1967 k. 36r, 43r-v, 51r-v, 57r, 64r, 70r, 76r, 83r, 90r-v, 98r-v, 106r-v, 115r, 123v, 131v, 138v, 138r-v, 146r, 152r, 270v, 271r-v, 272r-v, 273r-v).

1471 we wsi Kalej są liczne łany kmiece opust., uprawiane przez prowincjała z Częstochowy, który nie chce płacić z nich dzies. kl. kłob. Dawniej uprawiali je kmiecie i dawali dzies., obecnie prowincjał zabrania im uprawy tych łanów (Spominki 20 - tu pod błędną datą 1466; BPAN rps 1967 k. 272r)³²W haśle → Kalej tłumaczenie zapiski częściowo błędne; kl. wydzierżawia na 5 lat za 2 grz. od Faska z Zakrzowa 3 łąki [w Zakrzowie]; kl. wydzierżawia tylko na 1 rok za 15 gr łąkę k. Rusina [w Zakrzowie]; kl. przeznacza własne środki na sporządzenie 2 dzwonów, wielkiego i średniego (Spominki 48-9, 52); Kazimierz Jag. nadaje kl. w K. na prośbę jego prep. Andrzeja łąkę król. pod m. K., leżącą przy drodze z K. do Grodziska między ogrodami mieszczan w kierunku wsi król. Zakrzów (OK 20 s. 478b-c)³³W AJG rps 98 k. 10, rps 128 k. 35 nadanie to umieszczono pod datą 1477. Nadaną łąkę miał wówczas Dobiesław z Kurozwęk [star. krzepicki] wydzielić i ogrodzić wałami i fosami; 1472 kl. pobiera dzies. pien. z 3 ł. sołeckich w Iwanowicach, które kupił Hińcza star. krzepicki, z 2 ł. - 1 wiard., z łanu trzeciego, na którym Hińcza osadził kmiecia - 6 gr. Pobiera również 1 wiard. od kmiecia wolnego Strzeklina; z wyroku oficjała krak. do kl. kłob. należy dzies. w Pierzchnie z folwarku szl. Macieja [dz. z Pierzchna] oddawana w gonitwę i z sołectwa od Jana Włocha oddawana w ognitwę; kl. procesuje się ze Świętosławem pleb. z Białej [Małej] o dzies. z łanów opust. w Białej Wielkiej (in Maiori Byala Trepczina). Pleban złamał ugodę i ponownie zaczął klasztorowi szkodzić (Spominki 55, 59-60; 1473 przed oficjałem krak. kl. zawiera ugodę w sprawie dzies. z wsi Biała [Wielka] z pleb. z Białej [Małej] Świętosławem i szl. Barbarą dz. Białej Wielkiej (in Maiori Byala), w której włodarzami są Żegota i Sywtka. Oficjał przysądził klasztorowi dzies. snop. zamiast pien. z łanów opust., gdy zaś te będą zasiedlone, wówczas kmiecie będą płacić po 6 gr dzies., jak pozostali. Natomiast plebanowi przysądził wg przedłożonego przyw. dzies. z 1 ł. folw.; → p. 2d; kl. wynajmuje murarza Wańka do wypalania wapna (Spominki 61-3).

1475 prep. Andrzej kupuje za 6 grz., 2 ćw. żyta i 2 ćw. owsa od Jana Brody łąkę k. łąk miej. na Łunie, a także małą niwę, która należała do tego kmiecia. Niwę tę przedtem kupił od Rusina Machnik mieszcz. kłobucki, a od niego prepozyt; tenże prep. kupuje za 2 grz. od Rusina kmiecia z Zakrzowa ogród, leżący k. ogrodu mieszcz. kłobuckiego Mik. Strużyczepa, idąc do młyna Zakrzowskiego z którego kl. nie będzie płacił czynszu. Ponadto kl. pozyskał należącą do Brody dąbrowę k. tego ogrodu, rozciągającą się aż do Wodońcy, idąc do Zakrzowa; → p. 2d; Jach jest winien kl. kłob. 10 sk. Jeśli nie zapłaci, zastawi w tej sumie łąkę na Łunie, a kl. każdego roku będzie od tej sumy odliczał 4 gr jak długo będzie trzymał tę łąkę (Spominki 68-71); 1476 → Kłobuck-Zawada p. 3; kl. osadza Kurdzieja w nowym domu k. sługi klaszt. Ozerepa, który urobi 3 kopy żerdzi i ogrodzi sobie ogród, a kl. daje mu siekierę i przywiezie żerdzie, obow. pracować 1 dzień tygodniowo i dawać czynsz 8 sk. Drugi zagr. klaszt. Ozep pracuje podobnie 1 dzień i daje 8 sk.; → p. 2d; Sołtysek płaci klasztorowi 6 gr z łąki k. Poręby; kl. wydzierżawia na 3 lata za 1/2 grz. łąkę od Szczepana kmiecia z Zagórza. Kmieć da wybrać z 3 łąk tę, która wyda się klasztorowi najlepszą, a jeśli mu się nie spodoba, kmieć w przyszłym roku dając 16 gr wykupi ją na powrót; → p. 2d (Spominki 73- 9); 1477 Jan Długosz starszy kan. krak. fundator kl. kłob. wysyła do K. mistrza Marcina Strycharza i innych, aby wydobywali kamienie i formowali cegły na budowę kościoła. Kl. z własnych funduszów pobudował „stabulum” czyli cegielnię (Spominki 82; Perzanowski, Zarys → p. 7 s. 34); → p. 2d (Spominki 83); 1478 → Kłobuck-Staromieście p. 3; kl. zatrudnia murarza Jana wraz z robotnikami i innego murarza Jana zw. Ukropiec, który zastąpił zm. w Połańcu murarza Jana Czecha; kl. wydzierżawia na 3 lata za 3 wiard. od Brody kmiecia z Zakrzowa łąkę [w Zakrzowie], płacąc po 1 wiard. rocznie (Spominki 84-7); Andrzej prep. kl. kłob. zaświadcza o przyjęciu Michała mieszcz. wrocławskiego i jego żony do konfraterni (BPAN rps 1967 k. 54r); 1479 → Kłobuck-Staromieście p. 3; → Kłobuck-Zawada p. 3; → p. 2d; Kazimierz Jag. bierze od kl. łąkę Siemniów, leżącą między wsiami król. Miedzno i Zagórze, ponieważ kl. nie miał z niej żadnej korzyści zarówno z powodu dużej odległości od miasta jak i wypasania jej przez mieszkańców ww. wsi, w zamian daje klasztorowi na łąkę gęsty i leżący odłogiem las Nieździeń między łąką Jakuba Tegla i stawem Pawła Kukli mieszczan kłobuckich. Daje też klasztorowi miejsce bagniste z lasem zw. Rybna [dziś w tym miejscu wieś Rybna; UN 203 s. 19: Mapa Obrębów] celem założenia stawu powyżej wszystkich stawów kmieci z Zakrzowa, poczynając „od wierzchu” stawu Wojc. Kurzca kmiecia z Zakrzowa, aż do potoku zw. → Czarnym Stokiem. Ponadto zezwala klasztorowi kupić od Jana Brody kmiecia z Zakrzowa cz. roli celem powiększenia nowej łąki (Mp. 5 0 154 - tu błędnie „Paweł Kuffa”; AJG rps 133 k. 14v; LK z 1789 r. cz. 2 s. 646)³⁴W rpsie 1967 na k. 30 jest koncept niedokończonego i nie datowanego dok. star. krzepickiego Hińczy z Rogowa dla prep. kościoła S. Marcina i kl., dotyczący zamiany łąki Siemniów [w koncepcie: Syebniow]. Oprócz lasu Nieździeń kl. miał wówczas dostać locum in silva Ribna, a nie locum cum silva Ribna. W koncepcie jest poprawnie: Paweł Kukla, który jest znany z innych źródeł. Przymierzano się do tej transakcji po 1465 r. - objęcie propozytury przez Andrzeja, a przed 1473 r. - śmierć Hińczy. .

1480 Jan Długosz kan. krak. kieruje swego murarza Jana do K. do cięcia kamieni na budowę kościoła. Prep. klaszt. Andrzej wydziela murarzowi pieniądze na robociznę i na mieszkanie; kl. wydzierżawia za 15 gr od Duczka łąkę w Grodzisku; kl. wydzierżawia na 3 lata za 3 fl. łąkę w Zakrzowie od kmiecie zw. Rokoszem; jeszcze przed śmiercią Jana Długosza wybranego arcbpem lwowskim zostają wzniesione fundamenty kościoła [par.] w K. (Spominki 90-2, 95-6); witryk Janek dzierżawi od kl. łąkę, z której płaci po 6 gr rocznie (BPAN rps 1967 k. 98v); kl. płaci 1 fl. Jakubowi kmieciowi z Walenczowa zięciowi Wocha za wydzierżawioną klasztorowi na 3 lata łąkę w Walenczowie; kl. wydzierżawia na 5 lat za 1 grz. od Marcina Kandory kmiecia z Pierzchna łąkę w Pierzchnie; kl. sprzedaje za 5 1/2 fl. Maciejowi Ślązakowi mieszcz. z Krzepic 2 konie - białego i czarnego z 2 wozami i siodłami; Paweł Pawąkowski [przedmieszczanin kłobucki] zastawia kl. za 3 fl. ogród leżący przed Jaszkiem aż do pełnej spłaty (Spominki 99-101, 109); → Kłobuck-Staromieście p. 3; → p. 5c; 1482 kl. wydzierżawia na 5 lat za 1 fl. od Wojc. Nazimca łąkę w Zakrzowie na Ostrowie; Wierusz z Białej [Małej] z racji długu 20 gr zastawia klasztorowi złoty pierścień; Grzegorz Śleziona winien klasztorowi zapłacić 3 fl. za białego konia; Wojc. Śleziona z łanu, który uprawia winien zapłacić klasztorowi 1 fl. oraz dać 24 owcze skóry, 3 ćw. żyta i 3 ćw. owsa; Janich winien klasztorowi za dług [Pawła] Pawąkowskiego 3 grz. 3 fl. i 1 wiard.; → p. 2d; kl. wydzierżawia na 8 lat za 2 grz. od Jana Żyry kmiecia z Zakrzowa łąkę w lesie zw. Podgór. Kl. ma płacić po 1 wiard. rocznie; kl. kupuje od Jana Pieńka przymiarek k. łąki klaszt. na Łunie k. ogrodu Krukwy i k. przymiarku Jacha; kuśnierz Stan. Parzymięso z Częstochowy winien zapłacić klasztorowi za futra 7 grz. bez wiardunku; Jan Kabat i Michał Niemiec kuśnierz z Krzepic winni zapłacić klasztorowi za futra 13 fl.; Leńczyk woźnica winien zapłacić klasztorowi za 2 konie 3 fl.; Grzegorz Śleziona winien zapłacić klasztorowi 3 fl. za białego konia; → p. 2d; Wojc. Śleziona winien klasztorowi 24 skóry baranie, 3 ćw. żyta i tyleż owsa, 1 fl. i 3 gr i pozostawia klasztorowi płaszcz z aksamitu za zakład (Spominki 102-8, 110-7).

1483 Jan Smolka niegdyś wójt kłobucki ofiarowuje klasztorowi młyn z sadzawką w Pierzchnie, płacący 18 ćw. mąki, oraz łąkę k. tego młyna i 1 kmiecia w Pierzchnie, płacącego 16 sk. i 3 ćw. owsa oraz 2 koguty (AJG rps 114 s. 25 - reg. s. 29 tekst dok.); → p. 5c; 1485 Mik. Krowidoj w obecności [wójta] Jana Smolki oraz ławników i rajców, zapisuje klasztorowi 8 fl. i 6 gr na rolach zastawionych jemu [tj. Mikołajowi] przez Pawła Pawąkowskiego [przedmieszczanina kłobuckiego] (Spominki 118); Kazimierz Jag. poświadcza, że Andrzej prep. kłobucki kupił od Macieja i Stanisława z Pierzchna za pośrednictwem Dobiesława z Kurozwęk wwdy lub. [i star. krzepickiego] sadzawkę na rz. Trzebce poniżej młyna wsi Pierzchno [dziś miejsce zw. Młynisko nad rz. Czarną Okszą; Maja Obrębów] między rolami m. K. i rolami wsi Pierzchno (AJG rps 1297 k. 3 - tekst dok.; MS 2 suppl. 99 - reg.); 1486-7 w Iwanowicach star. krzepicki uprawia role sołeckie. Klasztorowi przysługuje 18 gr z racji dzies. z tych ról, ale ich starosta nie płaci, uprawia tylko 2 ł. Kl. ma tylko 6 gr od kmiecia osadzonego na 1 ł. sołeckim (Spominki 119, 123, 125); 1486 kl. wydzierżawia na 4 lata łąkę od Wojc. Nazimca, w tym na 3 lata za kuszę, a na 1 rok za dług; w obecności przeora, sługi Tomasza i robotnika Kryspa kl. wydzierżawia na 7 lat za wiard. od Piotra Niedźwiedzia łąkę przy Mostku; kl. wydzierżawia na 10 lat za 5 grz. od Jana Mokrskiego łąkę zw. Stawisko k. Mokrej. Jeśli Jan Mokrski po 5 latach zapłaci 3 fl. łąka wróci do niego (Spominki 120-2); 1487 kl. ma wydzierżawione łąki: w Zakrzowie od Nazimca na 3 lata, potrącając po 6 gr, od Zyry z Zakrzowa na 7 lat, potrącając po 3 wiard., w Walenczowie od Duczka na 5 lat, potrącając po 2 fl., w Mokrej od pana Jana za 5 fl., od Piotra Niedźwiedzia na 7 lat za 7 wiard. (Spominki 124); Sołtysek dzierżawi od kl. łąkę, z której płaci po 6 gr rocznie (BPAN rps 1967 k. 152r).

1488 Dobiesław z Kurozwęk star. krzepicki poświadcza, że prac. Maciej niegdyś sołtys we wsi Zagórze sprzedał za 1 [grz.] i 8 gr Wawrzyńcowi prep. i kl. kłob. swe sadzawki i łąkę zw. Długa nad wodą [potokiem] zw. Brynica między sadzawką i łąką Michała Kryska, położonymi niżej oraz między [łąką?] Marcina Słupczy (AJG rps 102 k. 2); kl. wynajmuje Jana Grabarza do pracy przy sadzawce za 7 grz. i 6 gr za 2 achtele piwa, połeć mięsa, ćwierć krup, za 2 barany, sól miałką, kapustę oraz 2 ćw. mąki (Spominki 126; BPAN rps 1967 k. 142); 1490 kl. wydzierżawia na 5 lat od Macieja Stramy łąkę w Zakrzowie, płacąc po 1 wiard. rocznie (Spominki 127); kl. wydzierżawia na 10 lat od [Jana] Żyry [kmiecia z Zakrzowa]³⁵U wydawcy błędnie Zyzow, zamiast Żyra łąkę w [lesie zw.] Podgór (Spominki 128); 1491 wobec sądu gajonego kłobuckiego prep. kłobucki Maciej sprzedaje za 6 1/2 grz. niejakiemu Mikołajowi młyn z przynależnościami za murami m. K. (AJG rps 2452 k. 45); 1493 Maciej prep. kłobucki wydzierżawia za 3 grz. od Jana Świrka łąkę w Zakrzowie. Kl. ma spłacać po 1 wiard. każdego roku aż do pełnej spłaty (Spominki 129); 1496 Jan Olbr. na prośbę Macieja z Częstochowy prep. kl. kłob. zatwierdza dok. Kazimierza Jag. z 1485 r. w sprawie kupna przez kl. stawu rybnego na rz. Trzebce (MS 2. 630; AJG rps 1297 k. 3 - tekst dok.); młyn klaszt. Bełczywoda (AJG rps 128 k. 15v); 1498 Stanisław dz. z Pierzchna sprzedaje za 10 grz. kl. kłob. połowę sadzawki, którą ma razem ze swym sąsiadem Maciejem dz. z Pierzchna (ZK 316 s. 202).

1500 Jan z Gosławia [Śląsk Opolski] kan. krak. nadaje kl. kłob. na ręce prep. Macieja swój zastaw we wsi Mokra i w tym zastawie sadzawkę w dziedzinie Wilkowiecko, który ma od szl. Łukasza i Lasoty a także Jana z Mokrej i od innych (OK 24 s. 52); 1501 sąd ziemski krak. poświadcza przeprowadzenie tego nadania (AG or. 6747); 1502 Aleksander Jag. na prośbę Macieja prep. kl. kłob. potwierdza kupno przez ten kl. [w 1501 r.] wsi Mokra w pow. lel. od br. Sylwestra i Łukasza dziedziców tejże wsi i poddaje tę wieś jurysdykcji kościelnej (MS 4, 9573; suppl. 1239; 3, 178; Perzanowski, Zarys → p. 7 s. 35); 1502-3 kl. kłob. dzierżawca Mokrej występuje przeciwko Janowi Stoleckiemu dzierżawcy Wilkowiecka o zabranie gwałtem kmiecia Palikija z Mokrej do Wilkowiecka. Sąd zobowiązuje tegoż Jana do zapłacenia kary 3 grz. klasztorowi oraz sądowi, a następnie za jej nieuiszczenie skazuje go na karę XV klasztorowi i tyleż sądowi (GK 28 s. 551, 575, 715, 715, 754, 822, 834, 936, 985); 1503 Łukasz dz. Mokrej sprzedaje za 200 fl. węg. kl. kłob. całą cz. swych dóbr w Mokrej (ZK 316 s. 226-7); 1504 Lasota dz. Mokrej sprzedaje za 300 fl. węg. kl. kłob. całą swą cz. we wsi Mokra (ZK 316 s. 240; BPAN Katalog 1, 130); 1506 Katarzyna c. Jana z Pierzchna ż. Marcina Jankowskiego sprzedaje za 10 grz. klasztorowi w K. całą cz. swej sadzawki, leżącej poniżej młyna we wsi Pierzchno (AJG rps 1297 k. 1; ZK 316 s. 254); 1508 sąd ziemski krak. poświadcza, że Jan Wierusz dz. Białej [Małej] nadał prep. kl. kłob. całą sadzawkę wraz z łąką, ogrodem i opust. młynem w Libidzy (AJG rps 1297 k. 5 - dok.); 1510 Zygmunt Stary przywraca kl. kłob. dobra Mokra zagrożone konfiskatą na rzecz Jana Łabędzia [ze Stręgoborzyc] z powodu niestawiennictwa na wyprawę mołdawską (AJG rps 102 k. 3); 1515 Agnieszka Maszczyna z mężem daje prep. kłob. Feliksowi w zamian za stajanie roli w łanie zw. Gorylowskim obok folwarku tejże Agnieszki, przymiarek 10 staj za rzeką, aż do drogi kościelnej obok ogrodu młyna → Dubiel (AJG rps 119 s. 45).

1527 Zygmunt Stary na prośbę Łukasza z Wielunia nowego prep. kl. kłob. zatwierdza nadanie przez Jana Wierusza zm. Maciejowi prep. kłob. sadzawki z łąką i ogrodem w Libidzy (MS 4, 15 001); 1528 prep. kłob. zawiera ugodę z Łukaszem dz. Mokrej i Jakubem wolnym [kmieciem] z Mokrej w sprawie łanu wolnego, na którym Jakub ma wolności od wielu lat. Przed osiemdziesięciu laty Andrzej kmieć ze wsi Kamyk [par. K.] uzyskał za 17 grz. od ówczesnego dz. Mokrej Mikołaja 2 ł. z wolnościami (in vim libertatis). Jeden z tych łanów sprzed klasztorowi przed 20 laty Piotr syn owego Andrzeja a brat Jakuba. Obecnie Jakub za 5 grz. rezygnuje na rzecz klasztoru ze swej cz. wolności (libertatis) (BN mikr. 14 600 - Kłobuck, Dokumenty kościelne - bez paginacji)³⁶Zakupu 2 ł. w Mokrej za 17 grz. od dziedziców Mokrej Mikołaja i jego synów Jakuba i Mikołaja dokonał prac. Andrzej z Kamyka w 1455 r. (ZDM 8, 2499); 1529 do kl. kłob. należy czynsz z Mokrej w wysokości 3 grz., dzies. pien.: 30 gr z Mokrej, 3 grz. z Łobodna, 24 gr z Białej [Wielkiej], 30 gr z Szarlejki, 2 grz. z Zagórza, dzies. snop. wart. 3 grz. z Zakrzowa, 1 1/2 grz. z Pierzchna, 1 grz. z Grodziska, 1 1/2 grz. z Białej [Małej], wart. 1 kopy z Libidzy, 1 grz. z Lgoty, meszne 12 ćw. żyta i tyleż owsa miary kłobuckiej wart. 3 grz. 17 gr z wsi: Truskolasy, Złochowice, Walenczów, Iwanowice, Opatów, dzies. kon. ze wspomnianych wsi wart. 29 gr, dzies. zbożowa - łącznie 1 małdrata żyta i tyleż owsa miary kłobuckiej - wart. 3 grz. 18 gr z m. K., cło → p. 2d (LR s. 326); 1530 Jan Zawiszka altarysta kościoła par. w Pyzdrach [woj. kal.] nadaje kl. kłob. swoją sadzawkę w miejscu zw. → Daszyniec powyżej sadzawki wójta kłobuckiego. Miejsce to dostał od króla (p. 3f - 1447 r.) Jan Smolczyc (AJG rps 104 k. 11; 109 s. 36); Zygmunt Stary zatwierdza powyższą darowiznę Jana Zawiszki dla kl. kłob. (tamże); bp krak. Piotr Tomicki zatwierdza kl. kłob. nadanie przez Jana Zawiszkę stawu w miejscu Daszyniec powyżej stawu wójta kłobuckiego. Miejsce to pod założenie stawu dostał od króla [Kazimierza Jag. w 1447 r.] zm. mieszcz. kłobucki Jan Smolczyc (GK 212 s. 1546-8); Zygmunt Stary zatwierdza kl. kłob. nadanie przez zm. Jana Smolkę roli wójtowskiej w Pierzchnie w pow. lel., młyna na rz. Trzebce ze stawem i łąką, przez ałtarystę w kościele w Pyzdrach Jana Smolkę [= Zawiszkę?]³⁷W MS błędnie Smolka zamiast Zawiszka. W haśle → Daszyniec [SHGKr cz. 1 s. 506] źle streszczony reg. dok. z MS i brak przypisu korygującego błąd stawu w miejscu Daszyniec (MS 4, 15 856; AJG rps 109 s. 39); 1531 wobec sądu ziem. krak. Jan Łabędź ze Stręgoborzyc stolnik dworu król. rezygnuje na rzecz kl. kłob. z łąki Łabędź (BN 14 600 - Kłobuck, Dokumenty kościelne - bez paginacji)³⁸Zob. przyp. 2; 1532 sław. Jan Buk burmistrz z Działoszyna i jego br. Mikołaj, ich br. stryjeczny Jan Kropidło i bratanek Maciej sprzedali za 3 grz. prep. Łukaszowi i całemu kl. kłob. młyn Pierszczyński [w Pierzchnie], który miał br. Jana Buka Wawrzyniec (AJG rps 114 s. 33).

1551, 1570 → p. 2d; 1591 Zygmunt III Waza ustala wymiar dzies. oddawanej kl. kłob. z łanów mieszczan w K., Staromieściu i Zawadzie na 3 korce żyta i 3 korce owsa gotowego ziarna miary kłobuckiej z każdego łanu (Perzanowski, Zarys → p. 7 s. 35); 1594 komisarze król. wyznaczają granicę [cz.] dóbr kl. kłob. od wsi Zakrzów. Kl. okazał dok. Kazimierza Jag. z 1479 [→ p. 5aa], który nadał mu las Rybna do Czarnego Stoku, a kmiecie z Zakrzowa skarżyli się, iż przed laty kl. wybudował w tym lesie młyn Rak i zabraniał im korzystania z lasu przynależnego do Zakrzowa. Po rozpoznaniu sprawy komisarze odnawiają granice między ww. lasem a Zakrzowem, począwszy od bagnistego miejsca i wierzchowiska Kurczewskiego Stawu [w 1479 r. był to staw kmiecia Kurzca z Zakrzowa]. Stąd granica biegnie w kierunku Czarnego Stoku do poprzecznej drogi z Zakrzowa do Huty [dziś wieś Hutka - UW 203 s. 19; Mapa Obrębów] i k. niej przez dąbrowę leżącą w końcu lasu Rybna, następnie schodzi z tej drogi i biegnie do końca ról w tymże lesie, do przyległych do nich miejsc bagnistych zw. Stolcem (Stolecz), a dalej nad smugiem do końca grobli stawu kmiecia z Zakrzowa - tu usypano kopce między rolami klaszt. młyna Rak a końcem Stamilewskiego Stawu. Stąd do nieużywanej poprzecznej drogi z K. i od Czarnego Stoku do Huty. W miejscu Czarny Stok usypano kopce rozgraniczające las klaszt. Rybna od lasu Modrzew wsi Zakrzów, stąd granica biegnie do drogi truskolaskiej [do wsi Truskolasy], biegnie k. niej, następnie schodzi z tej drogi i dochodzi do wierzchowiska Kurczewskiego Stawu, gdzie usypano kopce rozgraniczające dobra klaszt. od wsi Zakrzów (GK 212 s. 1535-46)³⁹U Perzanowskiego, Zarys → p. 7 s. 42 błędne rozgraniczenia i data 1598; 1595 kuźnik Walenty zapisuje kl. kłob. młyn we wsi Rybna (Perzanowski, Zarys → p. 7 s. 35); 1598 kl. kłob. ma: wieś Mokrą z 13 kmieciami na półłankach, folwark w Mokrej graniczący z Wilkowieckiem, na którym kl. doznał krzywd od [mieszkańców] wsi Rębielice, Miedzno i Łobodno, w K.: rolę rozciągającą się od miasta do granic wsi Kamyk na szerokość 21 zagonów między rolami Smyka i wójta, rolę w polu rozciągającą się od miasta do granic Kamyka na szerokość 6 zagonów między rolami Krzemienia i Tazbirka, rolę rozciągającą się od miasta do granic wsi Kamyk między ww. rolami, rolę rozciągającą się od miasta do granic Kamyka między rolami Kmosa i Poręby, rolę ciągnącą się od miasta do granic Libidzy między Krzemieniem i Tazbirkiem, rolę jak wyżej między rolami Stanula i Dudka, rolę od drogi do Grodziska do granic wsi Pierzchno, między drogą do wsi Pierzchno i rolami wójta, rolę od miasta do lasu Nieździeń (Niesdzien), rolę od wsi Zagórze przy drodze do Wilkowiecka, aż do granic wsi Walenczów, łąkę na Łonie [Łunie], łąkę Brynicę k. granic Walenczowa, łąkę w miejscu Rybna (WR k. 349v-51).

5ab. Plebani i wikariusze z K., prepozyci i inni kanonicy kl. kłob.: 1287 Mikołaj pleb. spisuje przyw. Leszka Cz. (Mp. 1, 114 - rector ecclesie Clobucensis); 1307 Mikołaj pleb. (MV 3 s. 74); 1326-7 Augustyn pleb. (MV 1 s. 138, 210); 1396-1403 Marcin pleb. s. Wrocława z Postękalic [woj. sier.] (KK 2, 415, 421, 476; KRK cz. 2 s. 208; Bullarium 3, 487, 697; ZK 3b s. 86); 1408 Mikołaj zw. Zdotko (Sdotko) wikary z K. (GK 1a k. 73v); ok. 1409 Marcin Kuczaba zw. Cielątko pleb. (DLb. 3 s. 163)⁴⁰Być może tożsamy z pleb. Marcinem występującym w l. 1398-1403. Trepka, Parafia Kłobuck → p. 7 s. 110, umieszcza go pod r. 1400 i nazywa błędnie Marcinem Cieszycielem; 1410-34 Bartłomiej h. Wieniawa pleb. pochowany w K. (Bobrzyński i Smolka, Długosz 267; DH 4 s. 34-5; Cracovia artificum suppl. 83; MPH 2 s. 910; 6 s. 668, 670; MPHn 5 s. 118, 132; DLb. 1 s. 430; 3 s. 16; BCzart. perg. 557; B. Kumor, Kopiarz kol. Narodzenia NMP w Wiślicy, ABMK 10 nr 21); 1434-49 Jan Długosz starszy z Niedzielska [ziemia wiel.] pleb. w K. kan. krak. bratanek ww. Bartłomieja, historyk (Bobrzyński i Smolka, Długosz 7, 12, 14; Mp. 4, 1331, 1506; AKapKrak., Acta actorum 1 s. 52; ZDK 2, 531, 541; ZDM 2, 481, 498, 500, 505-7, 517, 574; DLb. 3 s. 164); 1448-54 Mikołaj wikary z K. (ZDK 2, 524; KUJ 2, 173); 1449-54 Jan Długosz młodszy pleb. w K. kan. krak. brat ww. Jana Długosza (DLb. 3 s. 164; KUJ 2, 173; MPH 4 s. 445, 469); od 1454 r. godność plebana kłobuckiego pełnił każdorazowy prepozyt kl. kłob.; 1454 n. pierwszy prep. Filip z Krakowa (DLb. 3 s. 164); drugi prep. mgr Wawrzyniec (DLb. 3 s. 164); 1465-85 trzeci prep. Andrzej z Szadka [woj. sier.] (DLb. 3 s. 164, 166, 168; Spominki 35, 68, 80, 90 - jako zabrany z Mstowa; OK 20 s. 478b-c; AJG rps 133 k. 15; rps 1297 k. 3 tekst dok.; BPAN rps 1967 k. 16v, 30r, 38r, 47r-v, 48r-v, 54, 60r, 61r; MS 2 s. 99; Mp. 5 0 154; 5 P 185; GK Relationes 142 s. 1804); 1471 z kl. kłob. występuje zakonnik Matis zw. Małym (Spominki 53); 1488 Wawrzyniec prep. (AJG rps 102 k. 2); 1491-1510 Maciej z Częstochowy prep. (AJG rps 2452 k. 45; rps 1297 k. 1; Spominki 129; OK 20 s. 625; ZK 316 s. 202, 226-7, 240, 254; BPAN Katalog 1, 130; MS 2, 630; 4 suppl. 1239; 3, 178; 4, 9573; GK 28 s. 551, 575, 715, 754, 822, 834, 936, 985); 1500 Maciej prep., Stanisław przeor, bracia: Mikołaj, Paweł, Stanisław, Tomasz, Łukasz i diakon Stanisław zobowiązują się do odprawiania jednej mszy za spokój duszy Jana Gosławskiego kan. krak., co potwierdza Łukasz s. Wawrzyńca z Wielunia, brat kan. reg., notariusz publiczny (OK 20 s. 625); 1515 Feliks prep. (AJG rps 119 s. 45); 1527-32 Łukasz z Wielunia i Kurowa prep. (MS 4, 15 001; LR s. 326; AJG rps 114 s. 33; ZK 187 s. 177).

5ac. Rzemieślnicy i czeladź klaszt. w latach 1465-1518.

Rzemieślnicy. Cieśle: 1468 bez imienia zatrudniony przy kościele; kowale: 1465-83 bez imienia, 1468 Marcin; kuśnierze: 1484 Mikołaj; łaziebnicy: 1465-83 bez imienia; murarze: 1465-6 Jachota zatrudniony przy wznoszeniu murów kościoła klaszt.; 1466 Gaweł zatrudniony przy budowie muru cmentarnego i muru kościoła klaszt., 1474 bez imienia, 1477 mistrz [murarski] Marcin Strycharz, 1478 zm. Jan Czech, inny Jan, oraz Jan Ukropiec, 1480 Jan murarz skierowany przez Jana Długosza do K.; piekarze: 1485 Jakub; piwowarzy: 1465-9 Klemens [też jako słodownik], 1470-3 Mikołaj, 1471-2 bez imienia, 1473-83 Szczepan, 1492 Kątny; słodownicy: 1468-9 bez imienia; stelmachowie: 1474-81 Wojciech, 1501 Jan; szewcy: 1504-6 bez imienia.

Czeladź. Klucznicy, szafarze: 1471 Czech, 1483 Wojciech, 1483-90 Wojtek, 1516 Feliks; kucharze: 1465 Jan, 1465-85 bez imienia, 1468-79 Jakub, 1468 Jakub Jeż, 1473 Mikołaj, 1476 Jan, 1480-7 Stan. Kuchta, 1480 Krowidoj, 1482 Maciej, 1486 Jakub Stary, 1487 Rangil, 1488-91 Jakub, 1490-9 Wojciech, 1491-2 Stan. Stary, 1501-16 bez imienia, 1503 Stanisław, 1503-6 Paweł Kuchta; oracze: 1465-78 Maciej, 1465- 74 Wawrzyniec, 1470 Stanisław, 1473 Wojciech, 1474 Bartek, 1474-90 Tomasz, Tomek, 1479-82 Maciej Gorący [kmieć z Zakrzowa 1481], 1480, Janek, Piotr, Stanisław, 1482 Wojciech, 1483 Jan Latosek, 1483-93 Król, 1486-7 Łazarz, 1490, 1500 Jan, 1502 Marcin, Piotr; owczarze, pasterze owiec: 1478 Błażej, 1479-86 Bartłomiej, Bartek, 1479-81 Wawrzyniec, 1483-4 Jakub, 1483 Jan, 1486 Bartosz, 1486-91 Piotr, 1486-94 Stanisław, 1488 Ragil [może tożsamy z Rangilem kucharzem 1487], 1489 Błażej, 1489 Jan, 1491-2 Wojciech, 1492 Jan, 1493 Marcin, 1493-9 Stan. Biranda, 1493 Tomasz Gyvtrosz, 1494 Jakub, 1495-9 Paweł oracz, 1498-1510 Jan, 1499-1501 Błażej, 1500-1 Łazarz, 1503-7 Stanisław, 1505 Maciej; pasterze: 1498-9 Niko, 1502-5 Andrzej, 1502 Paweł; poganiacze, woźnice: 1465 Andrzej, Andrzej [drugi], Jan, 1465-73 Śledź, 1469 Mazur Kusiek, 1470 Piotr, Wojciech, 1472-81 Stanisław, 1474 Jakub, 1474-87 Maciej Główka, 1476 Paweł, 1477-8 Mik. Byczek, 1477-82 Jan, Janek Narzazek, 1478-81 Król, 1478-83 Radcza, 1479-88 Nico, 1480 Bartek, 1480-2 Jakubek, 1480 Krakowczyk, Marcin, Stan. Latosek, 1480-5 Stan. Trzeciak, 1480-5 Wojciech, Wojtek, 1481-2 Bartosz Czyrnia, 1481-2 Maciej Żyra, Żyrka [kmieć z Zakrzowa 1481], 1482 Mikołaj, 1483-6 Jan Biały, 1483 Jan Jaska, Lisek lub Łysek, 1484 Jakub, 1484-91 Jan, 1484-5 Mik. Nosek, 1485 Kynek, 1486 Leonard, 1488-98 Jan Czarny, 1490-3 Biejat, 1490 Piotr, Stanisław, 1491-8 Grzegorz, 1494-1500 Jakub, 1495-1507 Stan. Strycharz, 1497-9 Jan Piwko, 1497 Maciej, 1498 Marcin, 1498-9 Wojciech, 1499 Paweł, 1500 Leonard, 1500-1 Trzeciak, 1501 Jan, 1502-10 Szymon, 1502-6 Wawrzyniec, 1503 Marcin Skorupka, 1504-5 Mikołaj, 1515 Parteka, 1516 Jakub, Piotr, Rączka, 1518 bez imienia; przełożony sług: 1516 bez imienia; rolnicy: 1468 Tomasz, 1469 Kandora [może tożsamy z Kandorą kmieciem z Pierzchna występującym 1481-2], 1470 Jan; rybacy: 1478 Mojżesz, 1483 bez imienia, 1485 Jan; skotopasi: 1465 Stanisław, 1468 Pieniek, 1469 Maciej Zdań, 1470 Andrzej Skotopas, 1471 Michał Skotopas, 1472 Słąka, 1473-4 Mikołaj, 1475-81 Biranda, 1476-81 Rafał, 1479 Stanisław, 1480 Wawrzyniec, 1482-91 Mikołaj, 1483-8 bez imienia, 1488-9 Jan Biranda, 1488 Rafał, 1492-6 Mik. Piwko, 1500-5 Niko; sieczkarze: 1474-81 Marcin, 1482-7 Mikołaj, 1482-97, 1483 bez imienia; słudzy: 1465 Michał, 1465-70 Jan, Janek, 1471-82 Marcin Śledź, 1471 Wincenty, 1516 Jakubek, Paweł, Wawrzyniec; służące: 1471-88 Elżbieta Starsza, Helszka, Elszka Stara, Helena, 1473-85 Elżbieta, Elżbietka Młodsza względnie Mała, Malutka, Helenka, Helka, 1477-83 Zochna, Zofka, 1478-84 Anna Mała, 1478-84 Maszka, 1515 Piechowa, Skorczyna - żona Skórki, 1516 Golenianka, Sochalanka - żona Stan. Sochałki, 1516-8 Katarzyna; świniopasi: 1468-71 Słąka, 1472-6 Miszek, 1474 Jakub, 1475-7 Marcin, 1478-85, 1495 bez imienia; witrycy: 1480 Janek.

Czeladź bez określonego zawodu: 1481-7 Agnieszka, 1492-3 Agnieszka Starsza (maior), 1493 Agnieszka Młodsza (parva), 1494 Agnieszka [która?], 1507 Aleksy, 1483-5 Anka Gorąca, 1494-5 Apolonia, 1518 Barbara, 1473-7 Bartek, 1500-5 Bartłomiej, Bartek, Bartoszek, 1469 Bartosz Kandorka, 1505-9 Białek, 1475-81, 1508 Biejata Stara, 1485 Bieniek, 1510 Biranda, 1480 Broda, 1497 Burzydło, 1473-6 Chorążyna Stara, 1497 Chyła, 1488-95 córka Starszej, 1507 Czech, 1477-95 Dorota [mogło być ich kilka], 1480 Dorota Kanianka, 1478, 1487 Dorota Stara (vetula, magna), 1478-9 Dorotka c. Błażeja, 1480-7 Dorotka Malutka względnie Młoda (parvula, minor), 1481-2 Dorotka Wironka Starsza, 1518 Elżbieta, 1483 Gaweł [pierwszy], Gaweł [drugi], 1484 Gertruda, 1504-6 Gołek, 1512 Golophet?, 1485 Gorąca [może żona Macieja Gorącego oracza - kmiecia z Zakrzowa, 1508-10 Grzegorz Młodszy względnie Mały (parvus), 1508 Grzegorz Stary, 1499-1502 Hanusz, 1494 Helena c. Jadwigi, 1480 Jadwiga, 1491-4 Jadwiga Stara względnie Wielka (magna), 1465, 1470, 1485, 1508 Jakub [zapewne było ich kilku], 1508 Jakub Biały, 1508 Jakub Biejat, 1473 Jakub Biranda, 1502 Jakub Czarny, 1493 Jakub Griseus [?], 1501-2 Jakub Mały (parvus), 1505-8 Jakub Niemiec (almanus), 1471 Jakub Wołobszcza, 1471 Jakubek, 1481 Jan, 1495-6 Jan Biejatka, 1484-6 Jan Kaczorek, 1469 Jan Kępka, 1486 Jan Kulawy (claudus), 1510 Jan Mały (parvus), 1477 Jan Molenda, 1508 Jan s. Szymona, 1465 Jan Sypka, 1465 Jan Waldroch, 1505 Jan Wielki (magnus), 1479 Jan Wypiór, 1479 Jan Żak, 1483-8 Janek Mały (parvus), 1478 Jarosz, 1509 Józek (Josek), 1465 Jurek, 1484-6 Kachna, Kat. Kulawa (clauda), 1479-88 Kachna, Kat. Starsza (Maior, Magna), 1482-7 Kachna Ślepa, 1488-9 Karpiowa, 1476-7 Kasia, 1508 Kasper, 1471 Kat. Stara, 1507 Kazek, 1490 Korolus?, 1484 Korzeniek, 1496 Kośmider, 1481-2 Krowidojka, 1473-6 Krowidojka Stara, 1497 Kruczek, 1507-12 Latani, 1489 Latosz, 1492-4 Luty, 1495, 1500, 1508-10, 1516 Maciej [mogło ich być kilku], 1503-5 Maciej Mały (parvus), 1468 Maciej Mazurek, Maciej Niemiec, 1498-1502 Maciej Malik, 1483-9 Małgorzata, 1499 Marcin Długi, 1494-5 Marcin Strycharz, 1492 Marcin Stary, 1483 Marcinek, 1478 Marek [pierwszy], Marek [drugi], 1493 Marusza, 1504 Mazurek, 1506 Michał, 1465 Mikołaj, 1477 Mik. Broda, 1492 Mik. Mitała, 1482 Mik. Niemczyk, 1484 Mik. Śwircz, 1490-1 Mik. Stary (magnus, antiquus), 1508 Mik. Stary, 1488 Mikołajek, 1488-9 Mikołajek Mały, 1489-96 Mikura, Mikurka, Mikulka, 1483 Miszek s. Szczepana, 1483 Miszek Wyroniek, 1495-7 Niclos, 1504-6 Odrobina, 1465 Olbrzyk, 1503-15 Parteka, 1504 Parteka Młodszy może Mniejszy (minior), 1472, 1485, 1504-9 Paweł [mogło być ich kilku], 1477-9 Paweł, Paszek Śledź, 1501 Paweł Stary względnie Wielki (magnus), 1465-70 Pawłek, 1471 Pieszkowa Stara, 1509 Piotr Cielisz, 1492-4 Piotr Dobry (bonus), 1486-93 Piotr Karpi, 1491 Piotr Młodszy względnie Mały (parvus), 1510 Piotr Starszy względnie Wielki (magnus), 1512- 6 Piotr Widłak, 1468 Przepiórka, 1477-80 Rafałka Stara, 1504 Rusin, 1465 Skok, 1503 Skowronek, 1508-16 Skóra, 1483-8 Sławuj, Sławoj, 1485 Sławoniowa, 1470 Stanisław, 1502-4 Stan. Gołąb, 1499-1502 Stan. Hasz, 1497-9 Stan. Jajko, 1477 Stan. Kulig, 1516 Stan. Sochałka [Szochalka], 1483-95 Starsza, 1478 Staszek Bor, 1478 Szczepanowa Stara, 1494 Szczęsny, 1518 Szymon, 1478-86 Śledź, 1481 Świątek, 1501 Walenty, 1490-1, 1503-4 Wawrzyniec, 1500-1 Waw. Młodszy względnie Mały, 1501-5 Waw. Psota, 1503 Waw. Slepka, 1481-3 Waw. Żyra, 1509-16 Więcerz, 1500 Więcław, 1473 Wincenty, 1512 Włazinoga, 1472, 1483, 1509, 1518 Wojciech, Wojtek [mogło ich być kilku], 1499-1503 Wojtek Czerwony, 1489 Wojc. Młodszy względnie Mały (minor), 1504 Wojc. Parteka, 1484 Wojtek Rożek, 1486 Wychyl, 1486-9, Wyroniek, 1471- 8 Zdanek, 1497 Żonka, 1507-12 Żmuda.

Czeladź pochodząca z innych miejscowości: z Częstochowy: 1492 Stanisław, 1493 Anna, Mikołaj; z Działoszyna [ziemia wiel.]: 1488-91 Dorota Działoska, 1493-6 Wojciech, Wojtek; z Grabowej [par. Częstochowa] 1497-1500 Waw. Grabowski; z Kamyka [par. Kłobuck]: 1503 Jan; z Krzepic: 1506 Mikołaj; z Kurzelowa [pow. chęc.]: 1495 Mikołaj; z Mokrej: 1505 Maciej, 1507 Stanisław; z Mstowa: 1487 Katarzyna, 1495 Stanisław, 1506 Jan; z Opoczna [pow. sand.]: 1494 Mikołaj; z Przedborza [pow. chęc.]: 1501 Jakub; ze Szczercowa [woj. sier.]: 1489 Wojciech; z Wielunia [ziemia wiel.]: 1499 Wojciech; z Zagórza [par. Kłobuck]: 1468 Maciej.

Czeladź we wsi klaszt. Mokra: 1507-18 Piotr Pasterz; 1518 Zofia (BPAN rps 1967 k. 7v, 8v, 9r-v, 10r-v, 11r, 16r, 18r-v, 19r-v, 20v, 21r, 25r-v, 26r-v, 31r-v, 32r-v, 33r, 39r-v, 40r-v, 43v, 44r-v, 45r-v, 52r-v, 53r-v, 54v, 57v, 58r-v, 59r, 61v, 64v, 65r-v, 67v, 71r-v, 72r-v, 73r-v, 76v, 77r-v, 78r-v, 79r-v, 80r-v, 83v, 84r-v, 85r-v, 86r-v, 87r-v, 90v, 91r-v, 92r-v, 93r-v, 94r-v, 95r, 98v, 99r-v, 100r-v, 101r-v, 102r-v, 106v, 107r-v, 108r-v, 109r-v, 110r, 115v, 116r-v, 117r-v, 117v, 118r-v, 119r-v, 120r, 123v, 124r-v, 125r-v, 126r-v, 127r-v, 132r-v, 133r-v, 134r-v, 135r, 139r-v, 140r-v, 140r-v, 141r-v, 146v, 147r-v, 148r-v, 149r-v, 153r-v, 154r-v, 156r, 159v, 160r-v, 161r-v, 162r-v, 165r-v, 166r-v, 170v, 171r-v, 172r-v, 174v, 175r-v, 176r-v, 180r-v, 181r-v, 184r-v, 185r, 187v, 188r-v, 191r-v, 194v, 195r-v, 198r-v, 201v, 202r-v, 205r-v, 208r-v, 209r, 211v, 212r-v, 215r-v, 216r, 218v, 219r-v, 221v, 222r-v, 223r, 225r-v, 226r, 228r-v, 229r, 234r-v, 236v, 237r, 239v, 240r, 242r, 244v, 245r-v, 252v, 257r-v, 261r-v, 262r, 265r-v, 266r-v).

5ad. Szkoła par.: 1465 bakałarz dostaje od kl. pół kopy gr, „subselium” [zapewne miękki podkład pod siodło], nagolennice, buty i koszulę. Wziął też 1 gr (BPAN rps 1967 k. 257r); 1477, 1486 uposażenie nauczyciela (magister schole): kopa gr od kl., 3 wiard. od rajców, 1 gr gutowego [z uposażenia kl.], a jeśli jest lepszy wyszynk 3 gr, za wigile 14 sk., za mszę w Boże Ciało 8 sk., za procesje z chorymi na Suche dni 6 gr. W dniu ś. Bartłomieja [24 VIII] dostał od kl. 1 grz. (BPAN rps 1967 k. 73v); 1480 rektor szkoły otrzymał od kl. kopę gr z cła (tamże k. 98v, 136v); 1483 uczniowie szkoły par. w K. dostają 1 wiard. za wycinanie chrustu na urządzenie sadzawki rybnej przez kl. we wsi Pierzchno (BPAN rps 1967 k. 120v); 1598 kl. płaci na utrzymanie szkoły z własnych dochodów. Kierownik otrzymuje 10 zł (WR k. 349-51; Perzanowski, Zarys → p. 7 s. 31).

5ae. Okręg parafialny: Przed 1354 wieś par. Wilkowiecko wydzielona z par. K. (MV 2 s. 266; DLb. 3 s. 164); 1357 nowo utworzona par. w Krzepicach wydzielona z par. K. i włączona przez arcba gnieźn. Jarosława [Bogorię] do archidiecezji gnieźn. (ZDM 4, 951; DLb. 2 s. 212; 3 s. 164-5; Laberschek, Rozwój sieci parafialnej → p. 7 s. 242); 1405 wieś Przestań [dziś Przystajń] z nowo założonym kościołem par. wydzielona z par. A. (W Patykiewicz, Chronologia parafii diecezji częstochowskiej, Częstochowskie Wiadomości Diecezjalne 40, 1966, s. 63-73; Mp. 4, 1504; DLb. 3 s. 164); 1407 Wieś Biała Mała z ufundowanym i uposażonym kościołem par. i wieś Biała Wielka wydzielone z par. K. (Smolarkiewicz, Parafia i kościół w Białej pow. Częstochowski [Częstochowa] 1932, s. 5-10; DLb. 3 s. 164); 1425 wieś Miedzno z nowoerygowanym kościołem par. wydzielona z par. K. (ZDM 7, 1988; DLb. 3 s. 164); 1470-80 do par. K. należą wsie: Opatów, Walenczów, Zawada [Kłobuck-Zawada], Zagórze, Zakrzów, Libidza, Pierzchno, Kamyk, Lgota, Grodzisko, Wręczyca, Mokra, Łobodno, Kalej, Szarlejka, Kopie, Truskolasy, Iwanowice, Rębielice [Królewskie], Dankowice, młyn Mierzanów, przedmieście K. zw. Staromieście [Kłobuck-Staromieście], Kuźnica Herbołtowska, Kuźnica Piła i Kuźnica Hankowa. Kościół w Przystani filią parafii K. (DLb. 3 s. 153-4, 167-172; 2 s. 211); 1471-87 dla kl. meszne z Iwanowic, Walenczowa i Opatowa → p. 5aa; 1529 dla kl. meszne z Truskolasów, Złochowic, Walenczowa, Iwanowic, Opatowa → p. 5aa; 1598 do par. K. należą: m. K. z przedmieściami i wsie Libidza, Lgota, Szarlejka, Kalej, Wręczyca, Truskolasy, Grodzisko, Zakrzów, Pierzchno, Złochowice, Iwanowice [przekreślone], Opatów, Walenczów, Rębielice, Mokra, Kamyk, Zagórze, i pięć kuźnic: Łojek. Grodzicka, Kawka, Praszczyk i Panek (WR k. 349).

5b. Kościół Ś. Bartłomieja Apostoła poza murami miasta k. ogrodu wójtowskiego i folwarku klaszt.: 1448, 1454 → p. 5aa; 1466 → p. 5aa (Spominki 14; AJG rps 119 s. 29); 1470-80 kościół drewn. Ś. Bartłomieja za miastem K. należący do kl. kłob., wykorzystywany do modlitw, nabożeństw i uroczystości religijnych we wszystkie niedziele, uroczystość Trójcy Przenajświętszej i dzień ś. Bartłomieja [24 VIII], z powodu pochowanych i nadal chowanych tu w dużej liczbie zmarłych na zarazę i epidemie mieszczan i przedmieszczan K. (DLb. 3 s. 166)⁴¹Perzanowski, Zarys → p. 7 s. 32, wiąże powstanie tego kościoła z wielką liczbą zmarłych podczas zarazy w 1425 r. (DH 4 s. 331-2, 336). Mógł ten kościół powstać jednak wcześniej w związku z zarazą ok. 1409 r. → p. 6a; 1544 → p. 5d.

5c. Szpital: 1544 mieszczanie kłobuccy fundują szpital w K. i uposażają go głównie czynszami z ról i placów mieszczańskich. Pod budowę przeznaczają miejsce k. kościoła Ś. Bartłomieja. Zygmunt Stary uposaża szpital polem zw. Szczepińska Rola (Perzanowski, Zarys → p. 7 s. 32; Trepka, Parafia Kłobuck → p. 7 s. 116); 1598 szpital w K. (WR k. 349-51; Perzanowski, Zarys → p. 7 s. 32).

6a. Wydarzenia w dziejach miasta, pobyty królów, pożary itp.: 1383 → p. 3a; 1384 22 miasta z księstwa opolskiego i z pozyskanych przez Władysława Opol. terytoriów, m.in. Wieluń, Brzeźnica, Ostrzeszów, Krzepice, Częstochowa, K., Bolesławiec zawierają pod auspicjami wspomnianego księcia układ dla zachowania pokoju, przeciwdziałania grabieżom i rozbojom i ustalenia przepisów w sprawach dziedziczenia (Codex diplomaticus Silesiae t. 33 nr 30); 1393 → p. 3a; ok. 1409 w czasie panującej w sierpniu w K. zarazy za pleb. Marcina Kuczaby zw. Cielątko zniesiono zwyczaj, iż za pogrzeb dawano kościołowi wołu lub krowę, stosownie do tego czy umarł mężczyzna, czy kobieta (DLb. 3 s. 163); 1416, 1420, 1426 Władysław Jag. przebywa w K. (DH 4 s. 193, 258-9, 342; Mp. 4, 1238; GItin. s. 65, 72, 83); 1428 z polecenia króla Władysława Jag. Bernard pisarz król. odbywa podróż do K. końmi jucznymi dostarczonymi przez rajców m. Kazimierza (Podwody kazimierskie, AKH 11 s. 434); 1434 na sądzie nadwornym w Nowym Mieście Korczynie Władysław Jag. oskarża Mik. Siestrzeńca z Jaroszowa burg. będzińskiego m.in. o to, że sługa Siestrzeńca Stan. Wąs wraz ze swym wspólnikiem Kopyckim i innymi obrabował k. Krakowa [kupca] Andrzeja z K. (W. Semkowicz, Kilka przyczynków do działalności Mikołaja Kornicz Siestrzeńca (1432-34). KH 24, 1910, s. 534-6)⁴²Zapiska ta nie wykorzystana dotąd w SHGK, ani przy haśle Będzin, ani Jaroszów, zawiera m.in. oskarżenia o nie przedłożenie przez Mik. Siestrzeńca dok. dotyczącego nadania mu przez króla wsi Jaroszów (Jarossin), oraz innych wsi pod zamkiem Olsztyn (tj. Przewodziszowic i Zawady); 1435 Jan Sprowski oskarżony przed sądem oficjała krak. przez Piotra z K. o jawną napaść i trwałe okaleczenia (I. Sułkowska-Kurasiowa, Dokumenty królewskie i ich funkcja w państwie polskim za Andegawenów i pierwszych Jagiellonów, W. 1977, s. 253-4; OK 5 s. 162, 164); 1436 Ślązak Jerzy Stosz wraz ze szlachtą śl. wpada do Królestwa Pol. i plądruje m. K. i sąsiednie wsie i gdy wraca obciążony łupami zastępuje mu drogę star. wiel. Waw. Zaręba wraz ze szlachtą wiel. Stosz narażony na niebezpieczeństwo porzuca wszystkie łupy, a zrabowane bydło, trzoda, konie i zabrane rzeczy zostają zwrócone miastu K. i sąsiednim wsiom (DH 4 s. 572); 1442, 1445 miejsce wystawienia dok. (Mp. 4, 1418; ZDM 8, 2499); 1450 Kazimierz Jag. przebywa w K. (DH 5 s. 74); 1456 → p. 3b; 1457 Janusz ks. ośw. napada, pali i rabuje m. K. (DH 5 s. 253); 28 III 1469 całe m. K. zniszczone przez pożar z powodu nieostrożności jednego kowala (Spominki 44); 16 V 1469 wielki grad spustoszył liczne wsie w dystr. kłobuckim (Spominki 42); tegoż roku [w dystr. kłobuckim] niskie plony z powodu niedostatku deszczów (Spominki 43); 1473 sław. Jan Kleparski s. Lorenca z [m.] Kleparza zeznaje przed sądem grodzkim krak., że gdy zatrzymał się w gościnie w domu mieszcz. [Jana] Smolki w K. i jego żony, przebywający tam również gościnnie słudzy sław. Jana Letawskiego z Krakowa Mikołaj i Wawrzyniec uśpili Garcza również sługę Letawskiego i zabrali mu 100 fl. i 20 szer. gr w złocie i srebrze, przy czym Wawrzyniec zbiegł, a Mikołaj pozostał w gospodzie. Jan Kleparski zeznaje dalej, że gdy przebywał w Gorzkowie [par. Staromieście lelowskie] sław. Elżbieta z Lelowa siostra Letawskiego pojmała owego Mikołaja sługę Letawskiego (SP 2, 4116); 1474 w czasie wojny z królem Węgier Maciejem Korwinem i związanej z tym kampanii śl., Kazimierz Jag. przebywa w K. koncentrując w jego okolicy wojsko (DH 5 s. 610); w czasie polskiej nieudanej wyprawy zbrojnej na Śląsk ludzie ks. opolskiego Mikołaja napadają na m. K. ale zostają odparci przez mieszczan i okoliczne chłopstwo (DH 5 s. 615); 1521 → p. 3b.

6b. Studenci Akad. Krak. z K.: 1401 Szymon, 1414 Piotr s. Miłka, 1417 Mikołaj s. Michała, 1419 Paweł, 1426 Maciej s. Piotra, Mikołaj s. Klemensa, 1428 Paweł, 1429 Jan s. Mikołaja, Mikołaj s. Pawła, 1431 Marcin s. Jerzego, 1434 Stanisław s. Jana, 1471-2 Bernard s. Macieja, 1484 Bryk s. Mikołaja, 1494 Jan Ś. Andrzeja (Ind. s. 34, 39, 116, 142, 177, 194, 213, 227, 239, 252, 273, 282; J. Wolny, Studenci Uniwersytetu Krakowskiego z XV wieku z terenu diecezji częstochowskiej. Częstochowskie Wiadomości Diecezjalne, R. 40, 1469, s. 97); 1507 Maciej s. Wawrzyńca, 1530 Jakub s. Jana (Al. 2 s. 106, 251).

6c. Duchowni pochodzący z K.: 1357 Maciej kan. krak. pisarz król. (KH 42 s. 37; K. Jasiński, Uwagi nad Kancelarią Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego, Zapiski Tow. Nauk w Toruniu, t. 19, 1953, s. 96-7); 1381-91 Stanisław s. Borzysława kan. krak. pisarz bpów krak. (ZDK 1, 82; KK 2, 382); 1394-1400 Janusz Kropacz student uniwersytetu praskiego a następnie kleryk diecezji krak., zleceniodawca, nabywca i posiadacz kodeksu z Rewelacjami ś. Brygidy (Perzanowski, Zarys → p. 7 s. 56; C. Eber, Janusz Kropacz z Kłobucka, Kielce 1968; E. Potkowski, Książka rękopiśmienna w kulturze Polski średniowiecznej, W. 1984, s. 102, 156); 1396-1403 Marcin kan. krak. (KK 2, 415, 421, 476); 1398-1406 Wojciech pleb. w Starym Brzesku altarysta Ś.Ś. Kosmy i Damiana (ZDK 1, 135; Bullarium 3, 528, 1088 - jako zm.; MPH 2 s. 932; 6 s. 664; MPHn 5 s. 173); 1400 Stanisław s. Borka z K. pleb. z Książnic wpisuje się w poczet honorowych członków uniwersytetu krak. (Al. 1 s. 3); 1400-15 Henryk z K. wychowanek uniwersytetu praskiego, mistrz 1400 i prof. Ak. Krak. 1408 i uniwersytetu praskiego 1409-15 (Al. 1 s. 5; Perzanowski, Zarys → p. 7 s. 57); 1402 Szymon z K. zdaje na uniwersytecie krak. egzamin na bakałarza (J. Muczkowski, Statuta nec non Liber promotionum, Kr. 1849, s. 3); 1419-69? Paweł z K. pleb. w Pobiedrze 1448, prof. i rektor Ak. Krak. w l. 1463, 1466-7 (PSB 25 s. 384; Wolny, Studenci → p. 7 s. 97; oraz ZDK 2, 344, 527; SP 2, 2724, 2991, 3188; ZK 12 s. 231; 147 s. 21; 198 s. 39; GK 7 s. 498, 692; KUJ 1, 89; 2, 122, 158, 166, 218; Cracovia artificum suppl. 305; DLb. 1 s. 66-7; Tyn. 247; BCzart. Katalog 603); 1426 Jerzy s. Mikołaja z K. duchowny diec. krak., wikary kościoła Ś. Krzyża w Opolu, misjonarz w kościele NMP w Głogowie, pleb. „in Capsdorff” [Czerńczyce] w diec. wrocławskiej (Bullarium 4, 1741); 1435 Piotr → p. 6a; 1440 Marcin kleryk z K. (Cracovia artificum suppl. 274); 1454 Mikołaj z K. wikariusz kat. krak. (KUJ 2 s. 143); tenże, wicekustosz komisji badającej cuda bpa Prandoty (A. Witkowska, Kulty pątnicze piętnastowiecznego Krakowa, Lublin 1984, s. 43; MPH 4 s. 445, 448); 1463 Mikołaj z K. kleryk (OK 12 s. 179, 209); 1468 Benedykt zw. Gorylowicz mieszcz. kłobucki wstępuje do kl. Dominikanów przy kościele S. Trójcy w Krakowie (AJG rps 119 s. 35; Spominki 26); 1469 tenże bratem w tymże kl. (AJG rps 133 k. 11v-13; OK 20 s. 478a-b; Spominki 35, 37); 1480 brat Stanisław z K. franciszkanin (MPH 5 s. 228); 1510 Idzi z K. ofiarowuje kol. NMP w Wiślicy srebrny krzyż wart. 24 fl. (MPH 5 s. 946); 1529 Szymon z K. pleb. w Koziegłowach (LR s. 335); 1542 Zygmunt Stary prezentuje Jakubowi z K. zastępcy szafarza królowej wakującą plebanię we wsi Siemiechów po śmierci Bartłomieja z Rawy [Mazowsze] (MS 4, 20 693); 1556 Jakub Kłobucki kan. lwowski i pleb. w Szczercu (Fastnacht Katalog 224); 1583 umiera brat Benedykt z K. zakonnik kl. Dominikanów we Lwowie (MPH 5 s. 559).

6d. Osoby przyjęte do prawa miej. w innych miastach: 1390 Miczek Drozd (Drost) w Kazimierzu (Chm. s. 236); 1489 Wojciech z K. kuśnierz w Krakowie (Kacz. 8471); 1589 Marcin Chechelski z K. s. Więc. Chechelskiego i Urszuli z K. w Bochni (Księga przyjęć do prawa miejskiego w Bochni 1531-1656, wyd. F. Kiryk, Wr. 1979, s. 56).

6e. Inne osoby wywodzące się z K.: 1461 Stan. Kłobucki z K. przebywający w Krakowie (APKr., Scabinalia Crac. 8 s. 90); przed 1470 Mik. Kryspus z m. K. (DLb. 1 s. 65); 1481 Jan z K. włodarz (procurator) Stan. Ligęzy z Oleśnicy i Łęk (ZP 24 s. 417); 1517 Piotr Gościrad z K. lutnista posiada pr. miej. krak. (Cracovia artificum 5, 1257); 1520 Jan z K. (Wypisy 1516- 25, 149).

7. Źródła i literatura (selektywna): Spominki klasztoru kłobuckiego, wyd. Z. Perzanowski, Rocznik Muzeum Okręgowego w Częstochowie, Historia, z. 1, 1985, s. 95-118; Rachunki klasztoru kłobuckiego z l. 1465-1518, BPAN rps 1967; Acta consularia [z l. 1569-1621], BPANKr rps 1967.

M. Antoniewicz, Herby miast województwa częstochowskiego, Częstochowa 1984, s. 46-7, tab. 5; A. Berdecka, Lokacje i zagospodarowanie miast królewskich w Małopolsce za Kazimierza Wielkiego (1330-1370), Wr. 1982, s. 22, 24, 31, 40, 103, 106, 112, 162, ryc. 21, 22); A. Buczek, Mecenat artystyczny Jana Długosza w dziedzinie architektury, [w:] Dlugossiana, Zeszyty Nauk. UJ, Prace Hist. 65, 110, 113, 125-7, 130-1; 135-7; A. Domański, Studium historyczno-urbanistyczne do planu zagospodarowania przestrzennego miasta Kłobucka, rps w zbiorach PKZ; C. Eber, Janusz Kropacz z Kłobucka, Kielce 1968; H. Hohensee-Ciszewska, Przypuszczenia o romańskich założeniach kościołów w Mstowie i Kłobucku, Biuletyn Historii Sztuki 27, 1965, nr 2 s. 160-4; taż, Zabytki sztuki powiatu częstochowskiego i kłobuckiego, Zaranie Śląskie 21, 1958, z. 3, s. 31-42; A. Jaśkiewicz, Badania nad zabytkami architektury powiatu częstochowskiego i kłobuckiego w latach 1945-1965, Ziemia Częstochowska 6/7, 1967, s. 166-7, 177-8; tenże, Zabytki sztuki województwa częstochowskiego, Ziemia Częstochowska 12, 1976, s. 423-440; KatZab. 6 woj. katowickie, z. 7 pow. kłobucki, W. 1963, s. 10-19, fig. 3, 15-7, 20, 37, 45, 81-2, 85, 96, 104-5); F. Kiryk, Lokacje miejskie nieudane, translacje miast i miasta zanikłe w Małopolsce do połowy XVII stulecia, KHKM 28, 1928, nr 3 s. 377); tenże, Rozwój urbanizacji Małopolski w XIII-XVI wieku - mps w Pracowni SHGK; A. Krauss, Rejestr stanowisk archeologicznych badanych ratowniczo w powiecie kłobuckim, Biuletyn Śląskiego Instytutu Naukowego 10, 1959, s. 35-6; J. Laberschek, Rozwój osadnictwa w powiecie lelowskim w średniowieczu [do 1400 roku] - mps pracy doktorskiej u autora; tenże, Rozwój sieci parafialnej w dekanacie lelowskim do 1500 r., [w:] Księga jubileuszu stulecia diecezji kieleckiej (1883-1983), Kielce 1986, s. 234-5, 239-40, 242-6; tenże, Wyprawa zbrojna króla Władysława Jagiełły na krakowsko-wieluńskie posiadłości księcia Władysława Opolczyka w 1391 roku, Społeczeństwo Polski Średniowiecznej, t. 6, w druku; tenże, Zasięg i charakterystyka rządów Władysława Opolczyka w północno-zachodniej części ziemi krakowskiej 1370-1391, Rocznik Muzeum Okręgowego w Częstochowie, Historia z. 1, 1985, s. 7-29; M. Ludwig, Besteuerung und verpfändung königlicher Städte in spätmittelalterlichen Polen, Berlin 1984, s. 274-5, 279-82; Z. Perzanowski, Zarys dziejów miasta Kłobucka, Małopolskie Studia Historyczne z. 2, 1958, s. 22-58; I. Rejduch-Samkowa, J. Samek, Tak zwany kielich Długosza w skarbcu kościoła parafialnego w Kłobucku, [w:] Dlugossiana, Zeszyty Nauk. UJ, Prace Hist. 76 s. 167-170; A. Trepka, Parafia Kłobuck w połowie XVIII wieku, Częstochowskie Wiadomości Diecezjalne 43, 1969 s. 109- 123; M. Witanowski, Kościół w Kłobucku z XII, XV i XVII w., Sprawozdania Komisji Historii Sztuki 9, 1913, s. XCIV-XCV; J. Wolny, Studenci Uniwersytetu Krakowskiego w XV wieku z terenu diecezji częstochowskiej, Częstochowskie Wiadomości Diecezjalne 43, 1969, s. 95-108; A. Wyczański, Rolnicy Kłobucka i Zawady w latach 1465-1517, Społeczeństwo staropolskie t. 3, W. 1983, s. 29-48.

8. Pomiędzy ul. Zakrzewską a Białą Okszą prawdopodobna osada wczesnośred. (M. Gedl, Wyniki badań poszukiwawczych prowadzonych nad Liswartą w latach 1959-1960. Biuletyn Śląskiego Instytutu Naukowego, Katowice 1962, nr 32, s. 113).

W kościele par. pod wezw. Ś. Marcina, wzm. 1287, pierwotnie zapewne romańskim, rozbudowanym w XV w., pięć portali gotyckich kamiennych: 1. z prezbiterium do zakrystii, 2. ze skarbca I do skarbca II, 3. z zakrystii na schody, 4. w wejściu ze schodów lokalności na piętrze, 5. pomiędzy lokalnościami na piętrze; drzwi w wejściu z zakrystii do skarbca kute ze skośną kratownicą i rozetami; w płn. ścianie zakrystii i skarbca 2 okna w późnogotyckich obramieniach wapiennych z 2 poł. XV w. oraz trzecie ostrołukowe; na ścianie płn. kamienna tarcza z h. Wieniawa, gotycka z XV w.; w lewym bocznym ołtarzu obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, zapewne z 1 poł. XV w.; jedna z chrzcielnic późnogotycka [1492 r.?], kamienna, ośmioboczna, udekorowana herbami: orzeł jagielloński, Nieczuja, Poraj, Leliwa, Dębno, Starża, Janina; dwa epitafia późnorenesansowe, 1. Barbary z Różniatowskich Trepki [zm. 1570] z h. Topór, ufundowane przez syna Jana Trepkę, 2. Piotra Nekandy Trepki dz. Czapli i Kamyka [zm. 1584] z herbem Topór ufundowane przez Jana Trepkę sędziego ziemi krak., 1597; pacyfikał gotycki ok. 1456 [data na dok.]; misa brązowa, gotycka zapewne z XV w. z przedstawieniem Wenus; tzw. kielich Długosza w skarbcu kościoła par., wg tradycji ufundowany przez Jana Długosza, w rzeczywistości złożony z części pochodzących z różnych okresów, stopa i trzon z poł. XIV w., nodus i tarcza na stopie z herbem Wieniawa z 2 poł. XV w., wg opinii badaczy kielich XIV-wieczny, odnowiony przez Długosza, względnie obiekt pochodzący z daru Długosza, poddany później przeróbkom przy użyciu części z innego kielicha; kielich drugi późnogotycki z przełomu XV i XVI w., ufundowany przez kustosza Jana z Zagórza; dawny klasztor obecnie plebania wzniesiony w 2 poł. XV w., w czasach późniejszych poszerzany i wielokrotnie przerabiany, spichlerz na wzgórzu na S od kościoła, zbudowany być może w XV w., w okresie późniejszym przerabiany (KatZab. 6 z. 7 s. 10-17; Rejduch-Samkowa, Samek, Tak zw. kielich Długosza → p. 7 s. 167-170; Hohensee-Ciszewska, Przypuszczenia → p. 7 s. 160-4; J. Kuczyńska, Średniowieczne chrzcielnice kamienne w Polsce. Katalog. KUL Wydz. Nauk. Hum. Lublin 1984 nr 255).

1552, 1556, 1565-6 odcisk pieczęci z herbem m. K. przedstawiającym żelazny hełm z szeroką kryzą (Perzanowski, Zarys → p. 7 s. 57-8; Antoniewicz, Herby miast → p. 7 s. 21, 47 i tab. 5; S. K. Kuczyński, rec. powyższej pracy, Studia Źródłoznawcze 31, W.-Poznań 1990, s. 80).

Uw. Pod rokiem 1414 w ZK 5 s. 458-9 znajduje się zapiska sporządzona innym pismem, mówiąca o rezygnacji przez Jana z Mokrej i jego ż. Elżbietę z wsi Mokra na rzecz Mikołaja prep. kl. kłob. Jest to oczywiste fałszerstwo, zważywszy na fakt ufundowania klasztoru dopiero w 1454 r. Dziedzic Mokrej o imieniu Jan występuje dopiero w l. 1471-1501 (ZK 314 s. 274-5, 314, 315; Spominki 122, 124). Podobnie podrobiona jest zapiska z 1435 r., dotycząca rozgraniczenia wsi Mokra od wsi Walenczów, wymieniającą Mokrą, jako własność kl. kłob. (ZK 313 s. 258-9). Zainteresowany fałszerstwem był oczywiście klasztor.