KOSKOWICE

(przed 1346 de Boskovicz z kop.1→ przyp. 2, 1398 Cosscouicze, 1416 Kosskowicze, 1421 Koscowicze, 1424 Koskouicze, 1445 Coschcowicze, 1435 Coszcouicze, 1465 Coskowycze, 1470 Koszkowycze, 1502 Coskovicze, 1513 Skoszkouicze, 1529 Kozkowicze, Kosshowicze, 1564 Kostrowicze) dziś Kostkowice, 12 km na SW od Lelowa.

1. 1508, 1581 pow. lel. (RP s. 359; ŹD s. 76); 1598 par. Kroczyce (WR k. 356).

2. 1459 brzeg → Czarnej rz. [pow. lel.] w dziedzictwie K. (ZK 314 s. 122); 1535 młyn w K. (ZK 318 s. 332); 1569 w K. ustanowiono cło mostowe na poprawę drogi, którą jeździli furmani z żup na Śląsk (B. Wyrozumska, Drogi w ziemi krakowskiej do końca XVI wieku, Wr. 1977, s. 63).

3. Własn. szlach. Przed 1346 Hanka ż. Leonarda z B. (Mog. 64)2W indeksie do Mog. trzykrotnie figuruje nazwa Koskovicze, a nie Boskowice. Nie wiadomo, czy pierwsza litera nazwy (B.) w dok. jest błędna, czy też błąd jest w ind. Kopia nie jest najlepsza. Np. imię Sezema zapisano jako Zozoma, a następnie Zozema. Dok. tym ks. ośw. Jan poświadcza, że kl. mog. kupił Woźniki od Mikołaja zw. Biksko (w 1324 - Mog. 53, 56) za zgodą brata Wyszka pleb. w Leśnicach oraz sióstr, Elżbiety ż. Marka Radwanity i Hanki ż. Leonarda z B. Woźniki leżą w pow. śl. Marek Radwanita mąż jednej z sióstr najpewniej był osiadły w enklawie Radwanitów (k. Pobiedra), wyłączonej z pow. śl. Jeśli nazwa wsi Leonarda ma tylko zepsutą pierwszą literę, to były to K. Co prawda wieś ta jest dość odległa od pow. śl., ale za taką identyfikacją może przemawiać fakt, że w XV w. dziedzice K. pisali się również z Paszkowic [dziś Paszkówka], leżących w par. Pobiedr. Nie wykluczone, że zepsuta nazwa „de Boskovicz” w or. brzmiała „de Paskovicz”, a wtedy chodziłoby o Paszkowice, leżące niedaleko od Woźnik. W tym wypadku błędne byłyby w kop. dwie pierwsze litery; 1398 Przecław z Opatkowic zamienia cz. dziedziny w Sobowicach za cz. dziedziny w K. Mikołaja s. Marcisza z K. Mikołaj ręczy za braci i siostry (SP 8, 6647; ZK 2 s. 80); 1416-24 Marcisz z K. (ZK 312 s. 101, 213, 245-6, 255, 260); 1416 Mikołaj z Pawłowic [par. Sędziszów] ma zapłacić w wyznaczonym terminie 10 grz. Marcinowi z K. pod gwarancją dania w zastaw 2 kmieci w Psarach [pow. lel.] (ZK 312 s. 101); 1445-6 Piotr Lisek z K. (ZK 313 s. 300, 324); 1445 tenże zastawia za 20 grz. Janowi z Białej [par. Irządze] 3 ł. w K. z kmieciami Pawłem Zniędą, Piotrem s. oficjalisty Grzegorza i Marcinem Kubakiem, płacącymi 3 grz. czynszu, oraz łan opust. k. łanu Pawła (ZK 313 s. 300); 1453 Jan Bielski z Białej zeznaje, że Marcin z Paszkowic [dziś Paszkówka] zapłacił mu 26 grz., wykupując tym samym z zastawu dziedzinę w K. (ZK 314 s. 53); 1459 Dorota dz. K. wd. po Marciszu z Paszkowic → Czarna rz.; 1462 Mikołaj z K. (GK 16 s. 32)3Zapewne tożsamy z Mikołajem z Paszkowic, występującym w l. 1465-71 (ZK 314 s. 228-9, 290); 1465 Andrzej z Gołuchowic daje za 7 grz. Jakubowi z K. wwiązanie do karczmarza w Gołuchowicach zw. Wawrzek Sczagl (ZK 314 s. 220); Dorota z K. ż. Jakuba z Bałkowa [pow. chęc.] zeznaje, że została spłacona przez br. Mik. Paszkowskiego z Paszkowic z dóbr po ojcu i matce. Jakub zaś zeznaje, że odstąpił Mikołajowi dług 20 grz., w których miał zastaw w K. od jego zm. ojca Marcina z Paszkowic; tenże Mikołaj zapłacił ww. Dorocie 36 grz. za dobra po ojcu i matce z pieniędzy posagowych ż. Katarzyny c. Wawrzyńca z Kunic, której tę sumę zapisuje na K. (ZK 314 s. 228-9); 1466-82 Piotr Koskowski z K. i Paszkowic s. Doroty i Marcina z K. i Paszkowic ojciec Jana i Samsona z 1-szej ż. Doroty oraz Szczepana i Tomasza z 2-giej ż. Zofii c. Stanisława z Małus (ZK 260 s. 121; 314 s. 334; 316 s. 7, 266); 1466 panna Połomka c. Mikosza z Pilczy [Pilczycy pow. chęc., par. własna lub par. Kurzelów] odstępuje wujowi Piotrowi z Paszkowic wszystkie dobra po ojcu i matce w K. (ZK 260 s. 121); 1468 Florian z Bałkowa pozywa Piotra z K. o 28 grz. wniesionych przez Jakuba bratanka Floriana na zastaw w K. Do pieniędzy tych Florian ma pr. bliższości po bezdzietnej śmierci bratanka (ZK 315 s. 363); 1469-70 Piotr z K. zeznaje, że Jakub bratanek Floriana nie wniósł tej sumy na dobra w K. (ZK 315 s. 109, 116-7, 119).

1470-1532 Samson Koskowski z K., Małus Błotnych [Wielkich] i Starych [Małych] 1491-1537 s. Piotra z K. i Doroty br. Jana, mąż Doroty (ZK 314 s. 253; 316 s. 202; 317 s. 88; 318 s. 109, 276, 329, 347, 381; 319 s. 65, 85, 90; 321 s. 28-9, 73; GK 27 s. 215, 284, 373, 413, 426, 428, 436, 528, 597, 671, 717, 750-1, 777; 28 s. 1289; 33 s. 271, 762; 34 s. 1; OK 24 s. 307); 1470-1503 Jan Koskowski z K. i Małus od 1500, s. Piotra z K. i Doroty, br. Samsona (ZK 314 s. 253; 316 s. 202; 319 s. 88; GK 28 s. 612-3, 662, 756, 822, 836, 943, 101-3, 1287, 1289); 1470 Piotr z Paszkowic i K. zapisuje ss. Janowi i Samsonowi zrodzonym z pierwszej ż. Doroty 20 grz. posagu, który uzyskał po zm. żonie z cz. dziedziny w K.; Dorota wd. po Jakubie (Ja[c]o[bi])4Część liter imienia brakuje, gdyż jest dziura w karcie. Z zapisek z 1. 1465 i 1470 wynika, że chodzi tu o Jakuba z Bałkowa. Mógł się pisać z K., gdyż miał w tej wsi zastaw z K. zeznaje, że zgodnie z zapisem uzyskała od Andrzeja Gołuchowskiego [z Gołuchowic] 7 grz. → 1465 (ZK 314 s. 253, 257); Piotr z K. zapisuje ż. Zofii c. zm. Stanisława z Małus 60 grz. posagu i tyleż wiana na połowie dóbr dziedz. [w K.]; taż Zofia [tu c. Marka] zeznaje, że jej opiekun Abraham z. Wilkowa zapłacił jej 5 grz. (ZK 314 s. 271, 273); 1471 Piotr z K. zeznaje, że Abraham z Wilkowa zapłacił mu 50 grz.; Tomasz wójt lel. dz. Turzyna zobowiązuje się zapłacić Piotrowi z K. 40 grz. w wyznaczonym terminie pod gwarancją wwiązania go do 1/3 dóbr w Turzynie do pełnej spłaty (ZK 314 s. 280-1); Piotr z K. zobowiązuje się pod karą XV płacić matce Dorocie ż. [zm.] Marcina z K. grzywnę strawnego corocznie na ś. Marcina [11 XI]; Mikołaj z K. odstępuje br. Piotrowi dobra dziedz. w K., które mu przypadły po śmierci ich br. księdza Jana. Katarzyna ż. Mikołaja rezygnuje na rzecz Piotra z pr. do posagu i wiana (ZK 314 s. 289-90); 1475 Tomasz wójt lel. dz. w Turzynie ma zapłacić Piotrowi z K. w wyznaczonym terminie 50 grz. pod gwarancją wwiązania go do całej cz. w Turzynie (ZK 314 s. 293); 1480 Piotr Koskowski oświadcza, że Jakub z Koniecpola [woj. sier.] spłacił go z wszystkich sum posiadanych w Turzynie (ZK 316 s. 16); 1482 Jan z Giebołtowa [pow. ksiąs.] zastawia Piotrowi z K. do czasu wykupienia całą wieś Siamoszyce z wyjątkiem młyna (ZK 316 s. 54).

1493-1533 Tomasz Koskowski [też Małuski] z K. i Małus Starych |Małych], Pośrednich i Błotnych [Wielkich] s. Piotra z K. i Zofii z Małus br. Szczepana mąż Anny c. Jana Siostrzeńca z Jaroszowa (ZK 316 s. 164-5, 213, 245, 247, 253, 265-6, 310-1, 353; 318 s. 109; 319 s. 85, 88, 90; GK 27 s. 413; OK 24 s. 303); 1493-1502 Szczepan z K. s Piotra z K. i Zofii z Małus br. Tomasza z K. (ZK 316 s. 164-5; OK 24 s. 303 - z. 1502 jako zm.); 1493 br. Szczepan i Tomasz z K. odstępują za 80 fl. węg. Janowi z Rupniowa całą wieś Mokrusz oraz karczmę i 2 kmieci w Gieble z 5 grz. czynszu, które to dobra miał w tej sumie ich ojciec Piotr od Mik. Giebelskiego z Giebła; Katarzyna wd. po zm. Janie Czuszkim z Małus odstępuje za 15 grz. br. Szczepanowi i Tomaszowi z K. łan w Małusach, na którym siedzi kmieć Szczepan (ZK 316 s. 164-6); Feliks czyli Szczęsny [Piotraszek] z Małus za zgodą ciotki i opiekunki Doroty oraz Trala z Lgoty, zastawia za 40 grz. Szczepanowi i Tomaszowi z. K. całą swą macierzyznę w Małusach i kmiecia w innych Małusach od Bożego Narodzenia do pełnej spłaty tej sumy (ZK 316 s. 173); 1500 Tomasz Koskowski dz. z Małus zapisuje ż. Annie c. Jana Siostrzeńca z Jaroszowa 100 fl. posagu i tyleż wiana na połowie dóbr w trzech wsiach dziedz. Małusy i na dworze w Pośrednich Małusach (ZK 316 s. 209); Jan Koskowski zastawia za 12 grz. Samsonowi Koskowskiemu łan roli w Błotnych Małusach, na którym siedzi Jan Kitla (GK 27 s. 1078); Samson z K. skazany na karę XIV za nie zapłacenie podatku nadzwyczajnego (GK 27 s. 1324).

1504 Marcisz Zagórski dz. z Zagórza zastawia za 5 grz. i 17 sk. Samsonowi Koskowskiemu z K. z racji poręki za Pawła Zacharza z Sokolnik kmiecia Stan. Jakubikowica z Dzibic (ZK 316 s. 237); 1506 tenże Samson umarza i kasuje zapis 10 grz. który miał od Feliksa [Piotraszka] z Małus na 2 kmieciach w Małusach; Tomasz. Koskowski umarza i kasuje zapis 40 grz., który miał na dobrach w Starych i Pośrednich Małusach od Feliksa [Piotraszka] z Małus; Piotr Siedlecki [z Siedlca, par. Złoty Potok] sprzedaje za 200 grz. Tomaszowi Koskowskiemu z Małus cz. dziedzin w Starych, Pośrednich i Błotnych Małusach (ZK 316 s. 261-2); Samson Koskowski rezygnuje za 12 grz. na rzecz Tomasza Koskowskiego z Małus z pr. po zm. ojcu Piotrze do łanu kmiecia Kitli i łanu opust. w Błotnych Małusach i Pośrednich, położonych na końcu wsi (ZK 316 s. 266); 1508-16 brak danych o poborze w K. (RP s. 359, 381, 562, 587, 615, 646, 673, 680, 693, 702, 723, 749, 773); 1508 Piotr z Siedlca zeznaje, że sprzedał za 200 grz. Tomaszowi z Małus [i K] całe cz. dziedz. w Małych, Pośrednich i Wielkich Małusach; 1511 Mik. Małuski dz. z Małus zastawia za 4 grz. Samsonowi z Malus [i K.] pół łąki zw. Żórawka, leżącej poniżej wsi zw. Błotne Małusy (ZK 316 s. 293, 311); 1513 Samson dz. z K. i Starych Małus przysięga na prośbę Mik. Wójcika z Małus, że jego kmieć [tj. Samsona] Mik. Chabiela nie zbiegł przed czasem (ZK 316 s. 354); rozgraniczenie między Mstowem a Starymi i Średnimi → Małusami Samsona Koskowskiego, Tomasza, Filipa, Mik. Wójcika i Jana Ćwiczka (Kopiarz mstowski s. 97-9); 1521 opatrzny Jakub Mleczko mieszcz. lel. tenut. w Dzibicach rezygnuje za 9 grz. i 15 gr na rzecz Samsona Koskowskiego z pr. do połowy młyna i sadzawki w Dzibicach zastawionych mu w tej sumie przez Zacharza [z Sokolnik] (ZK 317 s. 184-5); 1525-47 Baltazar Koskowski dz. z K. do 1535 oraz Średnich, Starych [Małych] i Błotnych [Wielkich] Małus do 1547 s. Samsona z K., ożeniony z Anną wd. po Janie Stajennym z Małus (ZK 318 s. 59, 99, 105, 108-9, 195, 244, 267-8, 276, 319-20, 347, 381, 433; 322 s. 97, 234; MS 4, 20067, 22686); 1525 Jan Stajenny z Małus zastawia za 10 grz. Baltazarowi Koskowskiemu rolę kmiecia Marcina Kochnika w Małusach; tenże Baltazar z Małus Średnich odstępuje ten zastaw po śmierci ww. Jana Grzegorzowi Hybakowi (ZK 317 s. 255, 272); tenże Baltazar z K. i Małus zapisuje w dożywocie ż. Annie dobra w K. oraz w Starych, Błotnych i Średnich Małusach, a Anna zapisuje mu oprawę posagu i wiana, którą ma zapisaną przez zm. Jana Stajennego w ww. trzech wsiach Małusy (ZK 317 s. 316-7); 153 Dorota ż. Samsona Koskowskiego zgodnie z zapisem sprzedaży dóbr w K. przez Samsona s. Baltazarowi, rezygnuje za zgodą męża z pr. do posagu i wiana na dobrach K.; Samson Koskowski zastawia za 15 grz. s. Baltazarowi miejsce na założenie sadzawki w Błotnych Małusach (ZK 318 s. 59, 159-60); 1535 Baltazar Koskowski z Małus i K. daje wieczyście br. Janowi, Mik. i Stan. Pirockim dwór z rolami folw. i łąkami w K., sprzedaje im natomiast za 200 grz. pozostałe dobra w K. Pod zakładem 200 grz. Baltazar obow. bronić ich przed roszczeniami swego br. Jana i dostawić w sądzie ż. Annę, aby zrezygnowała z pr. do posagu i wiana; tenże Baltazar zeznaje, że Jan hrabia na Tęczynie kaszt. i star. lub. oraz lel. zapłacił mu 18 grz., które miał na Dzibicach, a także zobowiązuje się stawić w sądzie ojca Samsona, aby ten zrezygnował z pr. do tej sumy; Jan, Mik. i Stan. Piroccy dziedzice Pirocic i K. zobowiązują się zapłacić 20 grz. temuż Baltazarowi pod warunkiem oddania mu w zastaw K. (ZK 318 s. 325-31); 1581 Marcin Piracki dz. K., pobór od 3 zagr. z rolą (ŹD s. 76).

5. 1529 dzies. snop. w K. z ról folw. wart. 24 gr plebanowi w Kroczycach, z niw folw. i od 1 kmiecia wart. 18 gr plebanowi w Krzcięcicach (LR s. 112, 240).

6. 1502 Jan z K. przeciw Mik. Zagórskiemu dz z Sokolnik o to, że wraz z 24 pomocnikami szlacheckiego stanu i 30 niższego pochodzenia najechał na K., zniszczył wrota we dworze i przy użyciu broni ręcznej, kusz i mieczy zniszczył drzwi w dworze i inne drzwi od pokoju i zadał 8 ran krwawych i 24 rany sine (GK 28 s. 785).

1 → przyp. 2.

2 W indeksie do Mog. trzykrotnie figuruje nazwa Koskovicze, a nie Boskowice. Nie wiadomo, czy pierwsza litera nazwy (B.) w dok. jest błędna, czy też błąd jest w ind. Kopia nie jest najlepsza. Np. imię Sezema zapisano jako Zozoma, a następnie Zozema. Dok. tym ks. ośw. Jan poświadcza, że kl. mog. kupił Woźniki od Mikołaja zw. Biksko (w 1324 - Mog. 53, 56) za zgodą brata Wyszka pleb. w Leśnicach oraz sióstr, Elżbiety ż. Marka Radwanity i Hanki ż. Leonarda z B. Woźniki leżą w pow. śl. Marek Radwanita mąż jednej z sióstr najpewniej był osiadły w enklawie Radwanitów (k. Pobiedra), wyłączonej z pow. śl. Jeśli nazwa wsi Leonarda ma tylko zepsutą pierwszą literę, to były to K. Co prawda wieś ta jest dość odległa od pow. śl., ale za taką identyfikacją może przemawiać fakt, że w XV w. dziedzice K. pisali się również z Paszkowic [dziś Paszkówka], leżących w par. Pobiedr. Nie wykluczone, że zepsuta nazwa „de Boskovicz” w or. brzmiała „de Paskovicz”, a wtedy chodziłoby o Paszkowice, leżące niedaleko od Woźnik. W tym wypadku błędne byłyby w kop. dwie pierwsze litery.

3 Zapewne tożsamy z Mikołajem z Paszkowic, występującym w l. 1465-71 (ZK 314 s. 228-9, 290).

4 Część liter imienia brakuje, gdyż jest dziura w karcie. Z zapisek z 1. 1465 i 1470 wynika, że chodzi tu o Jakuba z Bałkowa. Mógł się pisać z K., gdyż miał w tej wsi zastaw.