(1361 Kostrza - kop. z XIX w., 1364 Costrzewa! - kop. z XVIII w., 1384 Costcza, 1388 Cosztrza - XV/XVI w., 1397 Gostcza, 1398 Kostrcza, 1400 Cotrzice!, Gosdcza, Kostccza, Kostecz, 1416 Cosczczya, 1418 Costrzecz, 1420 Cosdrcza, 1432 dc Kostrzey, 1449 Costrzcze, Costrze, 1450 Kotrzcze, 1451 Coszthicza!, 1487 Cotrzecze) 6 km na SE od Szczyrzyca.

1. 1364 pow. sądec! (ZDM 4, 972); 1490 n., 1581 pow. szczyrz. (ŹD s. 50, 448); 1470-80 n. par. Skrzydlna (DLb. 2 s. 130; 3 s. 275-6).

2. 1388, 1397, 1399 → p. 3; 1441 role z łąkami w kątach¹SHGK 2 s. 333 i 335 błędnie „Kąty” jako nazwa własna, a nie pospolita w Dobrogniewie położone między Mstowem a Jodłownikiem k. karczmy kostrzeckiej (ZK 11 530); 1446 młyn → Jodłownik; 1492 do uposażenia kościoła w Szyku należy połowa łanu, który przytyka jednym krańcem do szerokiej drogi krak. zwanej Zimna Woda [dziś cz. Szyku zwie się Zimna Woda; UN 6 s. 22], a druga sięga tamże do szerokiej drogi w lesie zwanym K. [dziś w K. las i góra zw. K.; UN 6 s. 8] (Mp. 5 R 26 - wyciąg „ex libro beneficiorum et retaxationum”); 1566 zostaje wyznaczony termin rozgraniczenia między Rupniowem z jednej strony a Wilkowiskami Małymi i Wielkimi z drugiej strony oraz z wsiami Jodłownik, K. i Ryje z trzeciej strony (ZK 407 s. 40); 1569 rozgraniczenie między dobrami K. i Ryje [dziś Kostrza - Ryje; Mapa Obrębów] a wsią Lipie zaczyna się przy ścianie wsi Rupniów na górze → Kostrza, na jej wierzchołku. Na górze tej usypane zostają kopce narożne: 1) od strony K. i Ryj, 2) od strony Lipia i 3) od strony Rupniowa. Granica schodzi teraz z góry, idzie prosto ścieżką i znaczona jest na bukach i jodłach, do miejsca kamienistego, na którym kopce nie mogły być usypane. Stąd dochodzi do wierzchowiny potoku zw. → Dzielcowy Potok. Przy niej, po obu brzegach, sypane są kopce. Tym potokiem granica zstępuje niżej i kopce sypane są aż do potoku zw. Ryjski Potok [dziś zw. Ryje; HW 49], wypływającego ze wsi Ryje. Do tego potoku wpływa potok, który niektórzy nazywają debrzą zw. Sikorznica, wypływający z Ryj. Granica przekracza ten potok, kopce sypane są po obu jego brzegach, aż do jego wierzchowiny, przy której usypano kopiec. Granica idzie teraz w górę, między rolami Ryjów, ujazdem, kopce sypane są na górze i po jej przejściu granica dochodzi do wierzchowiny potoku zw. Lipska Debrz. Na jego wierzchowinie usypany zostaje kopiec na znak, że potok jest granicą. Granica schodzi niżej, kopce sypane są po obu brzegach potoku i niedaleko wsi Dąbrówka [par. Góra Ś. Jana] granice zamykają się (ZK 407 s. 279-82; BPAN rps 7113 bez paginacji); 1570 → Jodłownik.

3. Własn. szlach. 1361-84 Ratołd [h. Szarza] dz. K. i do 1384 dz. Lednicy (Pol. 3, 129²Tu za kopią z XIX w. błędnie: Stonoltus; Mp. 3, 937; ZDM 4, 972³Tu błędnie za kopią z XVIII w.: Raphael); 1364 → p. 4; 1384 Ratołd i jego ss. Mikołaj i Jakusz dziedzice K. sprzedają za 140 grz. i za dom w Wieliczce mieszczanom i miastu Wieliczce całą swoją cz. Lednicy (Mp. 3, 937); 1384-8 Mikołaj, Miczek Drobot z K, s. Ratołda br. Jakusza i Paszka, od 1388 dz. → Jodłownika⁴Po dziale dóbr w r. 1388 [→ wyżej], w którym przypadł Mikołajowi Jodłownik, pisał się on jeszcze w 1403 r. z K. (ZK 3b s. 91). Trzeci z synów Ratołda Paszek, zapewne jeszcze nieletni w 1388 r., występuje w r. 1397 jako dz. Janowic i pisze się czasem z K., wsi tej nie posiadając (Mp. 3, 937; SP 8 s. 280 przyp. 1); 1384-1426, zm. przed 1432 Jakusz z K. i Ryjów s. Ratołda, br. ww. Mikołaja i Paszka z Janowic [par. Skrzydlna] (Mp. 3, 937; SP 8, 9034, 9104, 9106, 9994, uw. 229/7, 242/38, 296/31, 297/62, 312/32, 325/16, 342/21, s. 280 przyp. 1; ZK 2 s. 161; 3a s. 27, 76, 246, 304, 578; 3b s. 91, 225, 271, 309; 6 s. 458, 539; 7 s. 151, 248; 8 s. 140; 10 s. 59; 194 s. 185; ZCz. 2 s. 349, 364, 368-9; GK 1 s. 311; 2 s. 310); 1388 Jakusz i Mikołaj Drobot [ss. Ratołda] dzielą dobra. Jakuszowi przypadają K. i Ryje, → Jodłownik i tamże przyp. 1; 1397-8 Halszka wd. po Klemensie z Wilkowisk procesuje się z Jakuszem z K., Mikołajem z Jodłownika i Paszkiem z Janowic (SP 8 uw. 229/7, 266/23); 1399 → Janowice [par. Skrzydlna]; 1399-1400 → Jodłownik; 1401 br. Jakusz, Jaszek [Paszek? chyba błąd pisarza] i Miczek dziedzice Jodłownika, Janowic i K. (ZK 3a s. 246); 1403-4 Hanka [c. Ratołda] ż. Dobka z Wierzbna pozywa swych br. Jakusza z K., Mikołaja z Jodłownika i Paszka z Janowic o 40 grz. posagu i tyleż wyprawy (ZK 3b s. 225, 255, 263, 271, 277, 309); 1416 Jakusz z K. zapisuje ż. Katarzynie 50 grz. posagu i 50 grz. w półgr wiana na połowie dóbr (ZK 193 s. 323); 1416-7 Kachna pierwsza żona Jakusza z K. siostra Jana Chamca z Dobranowic [par. Poborowce] (ZK 193 s. 323; 194 s. 45); 1418-9, zm. przed 1426 Konstancja druga żona Jakusza z K. c. Sułka i Urszuli z Zabawy (ZK 6 s. 458, 539; 8 s. 140; 194 s. 185); 1418 Sułek z Zabawy zastawia zięciowi Jakuszowi z K. za 50 grz. - tytułem posagu c. Konstancji - 2 ł. w Zabawie. Jakusz zapisuje tejże 50 grz. wiana i 50 grz. posagu na połowie dóbr w K. i Ryjach (ZK 6 s. 458; 194 s. 185); 1419 ww. Sułek i Urszula zastawiają temuż Jakuszowi z racji 50 grz. posagu ich córki 2 kmieci w Zabawie płacących 5 grz. czynszu (ZK 6 s. 539); 1420 Marcin kmieć z K. (GK 1 s. 277); 1421 → Jodłownik.

1423-85, zm. 1486 Piotr Kostrzecki h. Szarza s. Jakusza i Kachny, dz. K.⁵W r. 1434 Piotr - jako żyjący - określony jest „quondam de K.” (SP 2, 2538). Ma on jednak nadal K, → Kamyka, Marszowic [par. Niegowić], dzierżawca → Cichawy, star. goleski 1449-65 (ZK 7 s. 248; 10 s. 11, 59, 64; 11 s. 426; 12 s. 405-6; 13 s. 282; 16 s. 178, 401, 468, 520, 558-9, 573, 580, 603, 630, 678-9; 17 s. 291, 338, 376, 418, 543, 610-1, 617, 659; 18 s. 179-80, 300; 20 s. 380; 152 s. 224; ZP 20 s. 534; GK 18 s. 942; 19 s. 671-2, 701, 791; 20 s. 124, 888; 22 s. 146; Mp. 5 A 29; SP 2, 2397, 2538; 9, 473-4, 476, 484, 596; DSZ 217; Tyn. 250; Cracovia artificum 863; DLb. 1 s. 69, 102; 2 s. 130; 3 s. 275); 1423 Jakusz z K. wyznacza ww. s. Piotrowi jako dział połowę wszystkich swoich dóbr ojczystych i zobowiązuje się do czasu wieku sprawnego Piotra wykupić cz. dóbr z zastawów (ZK 7 s. 248); 1426 Małgorzata, Masza trzecia ż. Jakusza z K. c. Jakuba z Kazimierza, 1432 - po śmierci Jakusza - ż. Marcina ze Zbigniewa [dziś Zbydniów] (ZK 8 s. 140; 10 s. 59, 64); Jakusz z K. zapisuje tejże 40 grz. wiana i 40 grz. posagu na połowie swoich dóbr (ZK 8 s. 140); 1432 ww. Masza ż. Marcina ze Zbigniewa [wd. po Jakuszu] oddala roszczenia swego pasierba Piotra s. Jakusza Kostrzeckiego o 2 suknie wart. 10 grz.; taż winna przysiąc w sprawie z Piotrem, że po śmierci męża [Jakusza] nie wzięła konia wart. 6 grz. (ZK 10 s. 59, 64); 1432, 1434 → Jodłownik⁶W SHGK 2 s. 334 wieś Zbigniew błędnie objaśniona: leży w pow. szczyrz. a nie w pow. sand; 1432-71 Katarzyna Kostrzecka ż. Piotra Kostrzeckiego z K. c. Jana Chamca i Świętochny z → Cichawy, dz. Cichawy, Kamyka, Marszowic i Podegrodzia (SP 2, 2425, 3345, 3588, 3834; ZK 11 s. 350, 516; 13 s. 282; 15 s. 277; 16 s. 120, 136, 139, 178, 199, 332, 342, 345, 377, 388, 417, 557, 573, 587, 679; 17 s. 25, 292, 294-5, 338, 526; 147 s. 428; GK 17 s. 679; DSZ 217); 1433 Tomek karczmarz z Trzeciesza [dziś Trzycierz] pozywa Maćka [kmiecia] z K. o konia wart. 2 grz. (GK 4 s. 999); 1440 → Jodłownik; Jadwiga c. Jakusza z K. ż. Jana ze Stojowic (ZK 11 437); 1441 karczma kostrzecka → Jodłownik (ZK 11 s. 530); 1443-67→ Kamyk [par. Niegowić]; 1446 → Jodłownik; 1448, 1449 → Cichawa; 1449 → Chrostowa; 1451 → Cichawa; 1456 Krystyn Kostrzecki służebnik Jana Lisowskiego z Rakowic (SP 7/2, 1002); 1457 → Cichawa; Wichna c. Jakusza Kostrzeckicgo, siostra Piotra, ż Andrzeja z Rupniowa (ZK 15 s. 277-8).

1464-9 Małgorzata c. Piotra z K. ż. Jana Niewiarowskiego z. Niewiarowa (Mp. 5 L 91; ZK 17 s. 291-2, 338, 617); 1464 ww. Małgorzata zrzeka się na rzecz ojca i braci części swej spuścizny. Jeżeli któryś z braci umrze, Małgorzata będzie uczestniczyć w dziele jego dóbr na równi z innymi braćmi (Mp. 5 L 91); 1465 → Chrostowa; Piotr z K. gwarantuje swemu zięciowi Janowi Niewiarowskiemu wypłacenie 200 grz. posagu c. Małgorzaty ewentualnym wwiązaniem w całe swoje dobra w K. i Ryjach; taż Małgorzata poświadcza, że została spłacona z. dóbr ojczystych i macierzystych i odstępuje na rzecz ojca i braci od wszelkich pretensji (ZK 17 s. 291-2); Jan Niewiarowski oświadcza, że ww. Piotr z 200 grz. posagu c. Małgorzaty wypłacił mu 70 grz. (ZK 17 s. 338); → Cichawa; 1466 Katarzyna ż. Piotra Kostrzeckiego winna przysiąc w sprawie przeciw Stan. Marszowskiemu, że nie przesunęła w kościele w Niegowici ławy, na której zwykła klęczeć w czasie modlitwy oraz nie ścięła ani nie kazała ściąć dębu w gaju Stanisława, lecz w swoim gaju (SP 2, 3834); 1469 Jan z Niewiarowa oświadcza, że Piotr z K. wypłacił mu 100 grz. posagu c. Małgorzaty (ZK 17 s. 617); 1470-80 dz. Piotr Kostrzecki h. Szarza. Łany kmiece, zagrody, karczma, folwark podzielony na wiele części (DLb. 2 s. 130; 3 s. 275-6); 1471 → Kamyk; 1472 Stan. Marszowski z Marszowic pozywa Piotra z K. o uwięzienie kmiecia Marszowskiego Macieja Jędryczkę. Piotr oświadcza, że Jędryczka był jego zbiegłym kmieciem (GK 19 s. 671-2); Piotr Kostrzecki składa w sądzie pieniądze w sprawie przeciw ww. Marszowskiemu, pragnąc wykupić od niego zastaw w Łękawie (GK 19 s. 701); 1478 → Kamyk; 1485 Piotr z K. opiekuje się dobrami zm. Jana Niewiarowskiego (GK 22 s. 146); 1486-90, zm. przed 1503 Jan Kostrzecki dz. K., Cichawy i Kamyka (ZK 20 s. 380; 153 s. 34; GK 22 s. 658; 23 s. 70, 361; 28 s. 1150; Mp. 5 Q 112; MS 3 S 218); 1486 tenże zastawia na 1 rok za 190 fl. węg. Janowi [Wielopolskiemu Bochnarowi] z Dębowca burgr. krak. wszystkie części tych dóbr w Książnicach [par. Chełm], które zm. ojciec Jana z K. Piotr miał w zastawie od Piotra z Książnic (ZK 20 s. 380); 1489-94, 1496-1500, 1508 pobór łącznie z Ryjami z 3 1/2 ł. (ŹD s. 448; RP s. 27, 54, 92, 124, 170, 185, 199, 218, 264, 353); 1503, 1505 → Kamyk; 1505 → Cichawa; Małgorzata wd. po Janie Kostrzeckim z K., nie mogąc zwrócić swemu br. Janowi Mężykowi z Putnowic [ziemia chełmska] 500 fl. węg., ustępuje mu do czasu zwrotu tej sumy 500 fl. węg. posagu zapisanego jej przez zm. męża na wsi Cichawa i daje mu na tę sumę wwiązanie w Cichawę (ZK 154 s. 218); 1505-22, zm. przed 1532 Małgorzata Kostrzecka [c. Piotra], siostra Jana z K. i Cichawy, 1505 dworka królowej Elżbiety [wd. po Kazimierzu Jag. zmarłej w tymże 1505 r.] (MS 3, 2054; ZK 28 s. 547; Wypisy 1516-1525, 233); 1529 role folw., własn. Niewiarowskiego (LR s. 184, 405); 1530 pobór łącznie z Ryjami z 3 ł., z karczmy, młyna o 1 kole i od 1 komor. (RPk. 31); 1532 → Cichawa.

4. 1364 Kazimierz W. przenosi z pr. pol. na pr. niem. dobra Ratołda⁷→ przyp. 3 z K.: K., Ryje, folwark Jodłownik, wszystkie cz. w Dobrej i Jurkowie oraz nadaje im imm. sąd. (ZDM 4, 972).

5. 1466 → p. 3; 1470-80 dzies. snop. i kon. z ł. kmiecych, karczmy i od zagrodników klasztorowi bened. w Sieciechowie [pow. rad.], dzies. wart. 3 grz. z folwarku plebanowi w Skrzydlnej (DLb. 2 s. 130; 3 s. 275-6); 1529 dzies. snop. wart. 2 grz. z folwarku ww. plebanowi, dzies. pien. 1 1/2 grz. ww. klasztorowi (LR s. 184, 405).

6. 1505-22 → p. 3.